7. Porównanie technologii eksploatacji złóż rud miedzi oraz węgla kamiennego (rozcięcie złoża, urabianie, obudowa, odstawa urobku).

Rozcięcie złoża

Rudy miedzi: złoże rozcina się pasami i komorami

Węgiel kamienny: złoże rozcina się za pomocą dwóch chodników (nadścianowy i podścianowy) oraz pochylniami łączącymi te chodniki

Urabianie:

Rudy miedzi: Najczęściej stosowany system eksploatacji to komorowo-filarowy (np. KGHM). Z racji dużej twardości skał urabianie odbywa się za pomocą materiałów wybuchowych (MW). Wykorzystuje się wiertarki ręczne lub samojezdne wozy wiercące (SWW). Na przodku wierci się otwory strzałowe zgodnie z opracowaną i zatwierdzoną metryką strzałową. Następnie do otworów ładuje się MW zatwierdzony do stosowania w danej kopalni (ręcznie lub mechanicznie, łączy się przewody strzałowe i po wycofaniu się w bezpieczne miejsce następuje odpalenie ładunków MW. Po wybraniu urobku proces powtarza się.

Węgiel kamienny: Podstawowy system eksploatacji to system ścianowy, w którym caliznę urabia się kombajnami ścianowymi (węgiel łatwo daje się urobić mechanicznie). Kombajny skrawają caliznę za pomocą noży osadzonych na obracających się zwojach ślimakowych. Stosuje się je w pokładach grubości 1,4-4,5m. Do cieńszych pokładów stosuje się strugi węglowe – od 0,6 do 1,5m (szybsze cieńsze skrawy ale droższa technologia).

Obudowa

Rudy miedzi: najczęściej stosowania obudowa to obudowa kotwiowa (kotwie wklejane lub rozprężne), które wymagają zastosowania samojezdnych wozów wiercąco-kotwiących (np. SWK, SWKF).

Węgiel kamienny: do wyrobisk korytarzowych stosuje się obudowę łukowo-podatną (ŁP), w ścianie obudowę zmechanizowaną.

Obudowa ŁP - Obudowa ta znalazła w górnictwie bardzo szerokie zastosowanie. Stosowana jest do obudowy wyrobisk korytarzowych, gdzie występują duże ciśnienia pionowe i boczne. Jest w znacznym stopniu odporna na duże ciśnienia statyczne pionowe i boczne oraz ciśnienie dynamiczne. Odrzwia składają się z łuku stropnicowego i dwóch łuków ociosowych, łączonych strzemionami. Przy większych przekrojach odrzwi stosuje się obudowę czteroczęściową, składającą się z dwóch łuków ociosowych i dwóch łuków stropnicowych. W skład obudowy łukami podatnymi wchodzą również okładziny, rozpory, a przy miękkich spągach płyty spągowe ( betonowe tzw. pestki lub stalowe).

Obudowa zmechanizowana – powtarzalne zestawy (sekcje) obudowy, rozparte w górotworze między stropem a spągiem, których celem jest prawidłowe zabezpieczenie wyrobiska, maszyn i urządzeń oraz ludzi. Dodatkowo służy ona do przemieszczania maszyny urabiającej oraz przenośnika ścianowego razem z postępem eksploatacji ściany. Jako elementy podstawowe wyróżniamy wszystkie części obudowy niezbędne do jej działania i przenoszące siły oraz obciążenia. Są to:

- stojak, stropnica, spągnica, osłona zawałowa, łączniki, sworznie, osłony boczne.

Odstawa urobku:

Rudy miedzi: Po urobieniu calizny MW należy usunąć urobek z przodka. Wykorzystuje się do tego ładowarkę (np. bocznie sypiącą, zasięrzutną, łyżkową). Ładowarka podaje rudę albo na przenośnik taśmowy (dalszy proces podobny jak przy węglu kamiennym) albo do samojezdnego wozu odstawczego, który często jest ładowany przez więcej niż jedna ładowarkę. Następnie wóz odstawczy kieruje rudę do miejsca odstawy urobku (zwanym czasami kratą ze względu na budowę – jeśli urobek tworzy zbyt duże bryły, które nie przechodzą prze kratę, specjalny młot rozbija je na mniejsze kawałki), gdzie spada na przenośnik taśmowy, później jest transportowany w rejon podszybia szybu wydobywczego, a stamtąd skipem jest wywożony na powierzchnie.

Węgiel kamienny: Proces odstawy urobku zaczyna się na przenośniku zgrzebłowym, na który spada urobek po odspojeniu od calizny. Następnie trafia do kruszarki, gdzie kierowany jest na przenośnik taśmowy na skrzyżowaniu wyrobiska ścianowego z wyrobiskiem przyścianowym (korytarzowym). Systemem przenośników taśmowych transportowany jest w rejon y podszybia szybu wydobywczego, a stamtąd skipem wywożony na powierzchnię.

Pytanie 8. Charakterystyka stref szczególnego zagrożenia tąpaniami przy eksploatacji rud miedzi