Państwo
Staat der, -en państwo
Land das, Länder kraj
staatlich państwowy
Hauptstadt die, Hauptstädte stolica
Heimat die ojczyzna, ziemie ojczyste; in meiner Heimat w mojej ojczyźnie; na moich ziemiach ojczystych
Grenze die, -n granica
Staatsgrenze die, -n granica państwa
Gebiet das, -e obszar
Bevölkerung die, -en ludność
Bürger der, - obywatel
Einwohner der, - mieszkaniec
Bundesstaat der, -en państwo federalne / związkowe
Monarchie die, -n monarchia
Königreich das, -e królestwo
Republik die, -en republika
Polen (das) Polska; in Polen w Polsce
die Republik Polen Rzeczpospolita Polska
Pole der, -n Polak
polnisch polski
Woiwodschaft die, -en województwo Deutschland (das) Niemcy; in Deutschland w Niemczech
Deutsche der/die, -n Niemiec / Niemka deutsch niemiecki
die Bundesrepublik Deutschland Republika Federalna Niemiec
Bundesland das, Bundesländer kraj związkowy die neuen / alten Bundesländer nowe / stare kraje związkowe
die Teilung Deutschlands podział Niemiec
die Wiedervereinigung Deutschlands zjednoczenie
Niemiec
Bundeshauptstadt die, Bundeshauptstädte stolica państwa federalnego
Landeshauptstadt die, Landeshauptstädte stolica kraju związkowego
Schweiz die Szwajcaria; in der Schweiz w Szwajcarii
Schweizer der, - Szwajcar
schweizerisch szwajcarski
Österreich (das) Austria; in Österreich w Austrii
Österreicher der, - Austriak
österreichisch austriacki
Gemeinde die, -n » Kommune die, -n gmina
die kommunale Selbstverwaltung samorząd gminy
staatliche Gelder fundusze publiczne
Gemeinschaft die, -en wspólnota
Nation die, -en naród
Volk das, Völker lud; naród
Amtssprache die, -n język urzędowy die Schweizerische Eidgenossenschaft Konfederacja
Szwajcarska
Kanton der, -e kanton
die Republik Österreich Republika Austrii
Unabhängigkeit die niepodległość; die Unabhängigkeit verlieren / wieder | gewinnen utracić / odzyskać niepodległość
Polityka, politycy
Politik die polityka
Innenpolitik die polityka wewnętrzna Außenpolitik die polityka zewnętrzna Ausländerpolitik die polityka wobec imigrantów Politiker der, - polityk
Regierung die, -en rząd; eine Regierung bilden
tworzyć rząd regieren rządzić
Präsident der, -en prezydent; zum Präsidenten
wählen wybierać na prezydenta
repräsentative Pflichten erfüllen sprawować funkcje
reprezentacyjne
Premierminister der, - » Ministerpräsident der, -en
premier
Regierungschef der, -s ugs. szef rządu pot. Staatsoberhaupt das, Staatsoberhäupter głowa państwa Bundespräsident der, -en prezydent Niemiec Bundeskanzler der, - kanclerz Niemiec (szef rządu w Niemczech)
Bundestag der niemiecki parlament Bundesrat der Rada Federalna Niemiec Ministerium das, Ministerien ministerstwo Minister der, - minister
Amt das, Ämter urząd; das Amt antreten obejmować urząd
Parlament das, -e parlament Abgeordnete der/die, -n poseł / posłanka Mehrheit die, -en większość Minderheit die, -en mniejszość Landesregierung die, -en rząd kraju związkowego Bundesregierung die, -en rząd federalny Regierungssprecher der, - rzecznik rządu Regierungspartei die, -en partia rządząca Opposition die, -en opozycja Landtag der, -e parlament kraju związkowego Kabinett das, -e gabinet, rada ministrów Bundesminister der, - minister federalny Finanzminister der, - minister finansów Außenminister der, - minister spraw zagranicznych Innenminister der, - minister spraw wewnętrznych Macht die, Mächte władza, siła; an der Macht sein być u władzy
zurück |treten podawać się do dymisji, ustępować
Rücktritt der, -e dymisja; zum Rücktritt zwingen
zmuszać do rezygnacji (z urzędu)
Senat der, -e senat
Senator der, -en senator
Koalition die, -en koalicja
tagen obradować
Veto das, -s weto; ein / sein Veto ein | legen zgłaszać weto
Gesetz das, -e ustawa; prawo; ein Gesetz
verabschieden uchwalać ustawę
gesetzlich ustawowy; prawny
Grundgesetz das, -e ustawa zasadnicza (konstytucja
Niemiec)
Verfassung die, -en konstytucja Grundrecht das, -e prawo podstawowe
Partie polityczne
Partei die, -en partia; eine politische Partei partia
polityczna; einer Partei an | gehören należeć do partii;
eine Partei vertreten reprezentować partię
Rechten die (PI.) prawicowcy
Linken die (PI.) lewicowcy
Liberalen die (PI.) liberałowie
Republikaner die (PL) republikanie
Konservativen die (PL) konserwatyści
Radikalen die (PL) radykałowie
Sozialisten die (PL) socjaliści
Nationalisten die (PL) nacjonaliści
Führer der, - przywódca
Vorsitzende der/die, -n przewodniczący/
przewodnicząca
Wybory
Wahl die, -en wybór; an Wahlen teil | nehmen
uczestniczyć / brać udział w wyborach; die Wahlen gewinnen / verlieren wygrać / przegrać wybory Parlamentswahlen die (PL) wybory parlamentarne Präsidentschaftswahlen die (PL) wybory prezydenckie wählen wybierać
Wahlprogramm das, -e program wyborczy Wähler der, - wyborca
bei der Wahl gut / schlecht ab | schneiden wypadać dobrze / źle w wyborach
Wahlkampf der, Wahlkämpfe kampania wyborcza Wahlrecht das prawo wyborcze; mit 18 Jahren das Wahlrecht haben mieć prawo wyborcze po ukończeniu 18 lat
Abstimmung die, -en głosowanie; referendum
Stimme die, -n głos; seine Stimme ab | geben
für (Akk.) oddawać głos na
stimmen für (Akk.) / gegen (Akk.) głosować za /
przeciw
Kandidat der, -en kandydat
für ein Amt kandidieren kandydować na urząd
Macht die, Mächte władza; an die Macht kommen dojść do władzy, obejmować władzę
Urzędy
Amt das, Ämter urząd
Beamte der, -n urzędnik państwowy
Arbeitsamt das, Arbeitsämter urząd pracy
Ausländeramt das, Ausländerämter urząd do spraw
cudzoziemców
Finanzamt das, Finanzämter urząd skarbowy das, Sozialämter wydział opieki społecznej Wohnungsamt das, Wohnungsämter u rząd mieszkaniowy
Gericht das, -e sąd; vor Gericht gehen iść do sądu, sądzić się
Staatsanwaltschaft die prokuratura
Społeczeństwo
Gesellschaft die, -en społeczeństwo Bürgergesellschaft die, -en społeczeństwo obywatelskie Konsumgesellschaft die, -en społeczeństwo konsumpcyjne
Wohlstandsgesellschaft die, -en społeczeństwo dobrobytu
multikulturelle Gesellschaft społeczeństwo
wielokulturowe
gesellschaftlich społeczny
sozial społeczny; socjalny
Meinungsfreiheit die wolność poglądów
Religionsfreiheit die wolność religijna
Gleichberechtigung die równouprawnienie
Gerechtigkeit die sprawiedliwość
Chancengleichheit die równość szans
die Glaubens- und Gewissensfreiheit wolność
wyznania i sumienia
Bürgerinitiative die, -n inicjatywa obywatelska;
organizacja pozarządowa
die öffentliche Meinung opinia publiczna
Lebensstandard der Standard życiowy;
der hohe / niedrige Lebensstandard wysoki / niski
Standard życiowy
Steuer die, -n podatek; Steuern zahlen płacić podatki Wert der, -e wartość; gesellschaftliche Grundwerte
podstawowe wartości społeczne
Schicht die, -en warstwa; die gesellschaftliche
Schicht warstwa społeczna
Mittelklasse die, -n klasa średnia
Problemy wewnętrzne
Arbeitslosigkeit die bezrobocie; die Arbeitslosigkeit steigt / sinkt bezrobocie rośnie / maleje Arbeitslose der/die, -n bezrobotny / bezrobotna arbeitslos werden stać się bezrobotnym Obdachlosigkeit die bezdomność Obdachlose der/die, -n bezdomny / bezdomna obdachlos werden stać się bezdomnym Armut die bieda; in Armut geraten / leben popadać w biedę / żyć w biedzie Elend das nędza
Diskriminierung die, -en dyskryminacja aus I wandern emigrować
Auswanderung die emigracja
hohe Auswanderungsrate wysoki współczynnik
emigracji
ein I wandern i migrować
Einwanderung die imigracja; die illegale
Einwanderung nielegalna imigracja
Einwanderer der, - imigrant
Ausländer der, - obcokrajowiec, cudzoziemiec
Ausländerfeindlichkeit die wrogość wobec
obcokrajowców
ausländerfeindlich = fremdenfeindlich o wrogim nastawieniu do obcokrajowców Fremdenhass der nienawiść wobec obcokrajowców Flüchtling der, -e uchodźca
Aufenthaltserlaubnis die, -se zezwolenie na pobyt; die Aufenthaltserlaubnis bewilligen / ab | lehnen
przyznawać pozwolenie / odmawiać pozwolenia na pobyt
Asyl das azyl; Asyl gewähren udzielać azylu Vorurteil das, -e uprzedzenie; Vorurteile haben gegen (Akk.) mieć uprzedzenia wobec Eingliederung die, -en integracja; Eingliederung in die Gesellschaft włączenie do społeczeństwa Rechtsextremismus der neofaszyzm rechtsextrem « rechtsradikal skrajnie prawicowy Rechtsextremist der, -en prawicowy ekstremista Rechtsradikale der/die, -n skrajny prawicowiec Skinhead der, -s skinhead Antisemitismus der » Judenfeindlichkeit die antysemityzm Rassismus der rasizm Rassist der, -en rasista
Polityka społeczna
Sozialpolitik die polityka społeczna unterstützen wspierać; kinderreiche Familien/ die Ärmsten / Arbeitslose unterstützen wspierać wielodzietne rodziny / najbiedniejszych / bezrobotnych Hilfe die, -n pomoc; finanzielle Hilfe leisten udzielać pomocy finansowej
Sozialleistungen die (PI.) świadczenia socjalne Sozialhilfe die dodatek socjalny; pomoc społeczna; Sozialhilfe beantragen ~ einen Antrag auf Sozialhilfe stellen złożyć wniosek o pomoc socjalną Kindergeld das zasiłek rodzinny; Kindergeld bekommen otrzymywać zasiłek na dziecko Arbeitslosengeld das <- Arbeitslosenhilfe die zasiłek dla bezrobotnych
Krankengeld das zasiłek chorobowy Pflegegeld das zasiłek pielęgnacyjny
Przestępczość
Kriminalität die przestępczość; die Kriminalität steigt / sinkt przestępczość maleje / wzrasta Kriminelle der/die, -n kryminalista / kryminalistka Kriminalist der, -en współpracownik policji kryminalnej
gegen das Gesetz verstoßen łamać prawo
Diebstahl der, Diebstähle kradzież; einen Diebstahl
begehen popełnić kradzież
Dieb der, -e złodziej
Autodieb der, -e złodziej samochodów
Taschendieb der, -e kieszonkowiec
stehlen kraść
klauen ugs. zwędzić pot., ukraść; Autos klauen kraść
samochody
betrügen oszukiwać
Betrug der oszustwo
Betrüger der, - oszust
Verbrechen das, - przestępstwo; zbrodnia
Verbrecher der, - przestępca
ein | brechen włamywać się; in die Wohnung ein |brechen włamywać się do mieszkania
Einbruch der, Einbrüche włamanie
Einbrecher der, - włamywacz
töten zabić
Mord der, -e morderstwo ermorden zamordować Mörder der, - morderca
misshandeln znęcać się, maltretować, krzywdzić
Misshandlung die znęcanie się, maltretowanie
Zeuge der, -n świadek
Beweis der, -e dowód
verhaften aresztować
fest|nehmen ująć, aresztować
strafen karać
Strafe die, -n kara;
Gefängnisstrafe die, -n kara więzienia
Gefängnis das, -se więzienie; ins Gefängnis gehen iść
do więzienia
verurteilen skazywać; zu einem Bußgeld verurteilen
skazać na grzywnę pieniężną
Todesstrafe die kara śmierci
hin|richten wykonywać karę śmierci
Gericht das, -e sąd
Richter der, - sędzia
Rechtsanwalt der, Rechtsanwälte adwokat Staatsanwalt der, Staatsanwälte prokurator Gewalt die przemoc; Gewalt in der Familie przemoc w rodzinie
gewalttätig brutalny, agresywny Vergewaltigung die, -en gwałt Kindesmisshandlung die maltretowanie dzieci Totschlag der zabójstwo tot |schlagen zabić (ciosem) um|bringen zabić (także za pomocą narzędzia) Verdacht der, -e podejrzenie; Verdacht schöpfen nabierać podejrzeń; unter dem Verdacht stehen, ein Verbrechen begangen zu haben być podejrzanym o popełnienie przestępstwa
verdächtigen podejrzewać; jmdn. des Diebstahls
verdächtigen podejrzewać kogoś o kradzież
verdächtig podejrzany
Täter der, - sprawca
Straftat die, -en czyn karalny
Banküberfall der, Banküberfälle napad na bank
eine Bank überfallen napadać na bank
entführen porywać, uprowadzać
Entführung die, -en uprowadzenie, porwanie
fangen = fassen łapać, chwytać
Haft die areszt; in Haft nehmen aresztować, osadzać
w areszcie
verhören przesłuchiwać
ein | sperren zamykać
Prozess der, -e proces
an | klagen wegen (Gen.) oskarżać o
Anklage die, -n oskarżenie
Angeklagte der/die, -n oskarżony / oskarżona
Verteidigung die obrona
Beweis der, -e dowód
Urteil das, -e wyrok; ein Urteil fällen wydawać wyrok (un)gerecht (nie)sprawiedliwy schuldig sprechen uznawać za winnego
Konflikty wewnętrzne
Konflikt der, -e konflikt; Konflikte verursachen / lösen powodować / rozwiązywać konflikty; zum Konflikt kommen / führen dochodzić / prowadzić do konfliktu Streik der, -s strajk
streiken für (Akk.) / gegen (Akk.) strajkować w obronie / przeciwko
Demonstration die, -en demonstracja; eine friedliche Demonstration organisieren organizować pokojową demonstrację
Demonstrant der, -en uczestnik demonstrancji;
die Demonstranten zusammen [ schlagen / verhaften
pobić / aresztować demonstrantów
Protest der, -e protest; heftige Proteste gwałtowne
protesty
protestieren gegen (Akk.) protestować przeciw Massenprotest der, -e masowy protest; Es ist zu Massenprotesten gekommen. Doszło do masowych protestów.
Unruhen die (PI.) zamieszki; Unruhen unterdrücken
stłumić zamieszki
Gewalt die siła, przemoc; Gewalt ein | setzen użyć siły
Menschenrecht das, -e prawo człowieka; die
Menchenrechte verletzen naruszać prawa człowieka
verhandeln pertraktować
Verhandlungen die (PI.) pertraktacje, negocjacje,
rokowania; Verhandlungen führen prowadzić pertraktacje
sich verständigen porozumiewać się
Verständigung die porozumienie; zur Verständigung kommen dojść do porozumienia
Kompromiss der, -e kompromis; einen Kompromiss
schließen/ ein|gehen zawrzeć / iść na kompromis
Reform die, -en reforma; Reformen verlangen /
fordem domagać się / żądać reform; Reformen ein | führen wprowadzać reformy
einen Konflikt beseitigen zażegnać konflikt
in Konflikt geraten mit (Dat.) popadać w konflikt z
Hungerstreik der, -s strajk głodowy
Transparent das, -e transparent
Flugblatt das, Flugblätter ulotka; Flugblätter verteilen rozdawać ulotki
Menschenrechtsverletzung die, -en łamanie praw człowieka
die Polizei / das Militär ein | setzen używać policji / wojska
Bürgerkrieg der, -e wojna domowa Kriegszustand der stan wojenny; den Kriegszustand verhängen wprowadzać stan wojenny Polizeistunde die godzina policyjna
Konflikty międzynarodowe
ein internationaler Konflikt konflikt międzynarodowy an|greifen atakować Angriff der, -e atak
Krieg der, -e wojna; den Krieg erklären wypowiadać wojnę; Krieg führen prowadzić wojnę; im Krieg liegen być w stanie wojny; den Krieg gewinnen / verlieren wygrywać / przegrywać wojnę der Zweite Weltkrieg druga wojna światowa Kriegsausbruch der wybuch wojny kämpfen gegen (Akk.) walczyć z Waffe die, -n broń Soldat der, -en żołnierz
Frieden der pokój; Frieden schließen / den Frieden brechen zawierać / zrywać pokój
Friedensvertrag der, Friedensverträge traktat
pokojowy; den Friedensvertrag unterzeichnen podpisać traktat pokojowy
Waffenstillstand der zawieszenie broni
Terrorismus der terroryzm
Terrorist der, -en terrorysta
Terroranschlag der, Terroranschläge zamach
terrorystyczny
Bombe die, -n bomba; eine Bombe legen podkładać bombę
Attentat das, -e zamach; ein Attentat verüben auf (Akk.) dokonywać zamachu na Geisel die, -n zakładnik; Geiseln nehmen brać zakładników
schießen auf (Akk.) strzelać do erschießen zastrzelić Atomwaffe die, -n broń atomowa Verhandlungen (PI.) rokowania; Verhandlungen führen prowadzić rokowania, pertraktacje
Organizacje międzynarodowe
Organisation die, -en organizacja; eine internationale Organisation organizacja międzynarodowa; eine Organisation gründen założyć organizację Hilfsorganisation die, -en organizacja niosąca pomoc humanitäre Hilfe pomoc humanitarna das Rote Kreuz Czerwony Krzyż UNO die (die Vereinten Nationen) ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych) Union die, -en unia
die Europäische Union (die EU) Unia Europejska (UE)
bei I treten przystępować; der EU bei | treten przystępować do UE EU-Beitritt der, -e przystąpienie do UE der Europarat Rada Europy
Mitgliedsland das, Mitgliedsländer kraj członkowski; aus 27 Mitgliedsländern bestehen składać się z 27 krajów członkowskich
Sitz der, -e siedziba; den Sitz in Brüssel haben mieć swoją siedzibę w Brukseli
das Europäische Parlament» das Europaparlament
Parlament Europejski
die Europäische Kommission Komisja Europejska der Nordatlantikpakt (die NATO) Pakt Północnoatlantycki (NATO)
Vertrag der, Verträge umowa, układ, traktat; einen Vertrag unterschreiben / ab | schließen podpisywać / zawierać traktat
Abkommen das, - układ, umowa
Bedingung die, -en warunek; Bedingungen stellen /
erfüllen stawiać/ spełniać warunki
UNICEF die UNICEF (Fundusz Narodów
Zjednoczonych Pomocy Dzieciom)
UNESCO die UNESCO (Organizacja Narodów
Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury)
EU-Anwärter der, - kandydat do członkostwa w UE
die EU-Mitgliedschaft beantragen zgłaszać wniosek o
członkostwo w UE
in die EU auf |nehmen przyjmować do UE Partnerschaftsvertrag der, Partnerschaftsverträge
układ o partnerstwie
Religie i kościoły
Religion die, -en religia
religiös religijny
Konfession die, -en wyznanie
Christentum das chrześcijaństwo
christlich chrześcijański
Christ der, -en chrześcijanin
Katholizismus der katolicyzm
Katholik der, -en katolik
katholisch katolicki; der katholischen Kirche an Igehören należeć do Kościoła katolickiego
Protestantismus der protestantyzm
Protestant der, -en protestant, ewangelik
protestantisch protestancki
evangelisch ewangelicki
Judaismus der judaizm
Jude der, -n żyd (wyznawca judaizmu); Żyd (członek
narodu żydowskiego)
jüdisch żydowski
Synagoge die, -n synagoga
Islam der islam
islamisch islamski
Muslim der, -e «= der Moslem, -s muzułmanin muslimisch = moslemisch muzułmański Moschee die, -n meczet Buddhismus der buddyzm buddhistisch buddyjski
Tempel der, - świątynia Hinduismus der hinduizm hinduistisch hinduistyczny Papst der, Päpste papież Bischof der, Bischöfe biskup Pfarrer der, - proboszcz; pastor Priester der, - ksiądz; kapłan
Kirche die, -n kościół; in die Kirche gehen chodzić do kościoła
die griechisch-orthodoxe Kirche Grecki Kościół Prawosławny
die russisch-orthodoxe Kirche Rosyjski Kościół Prawosławny
Dom der, -e - Kathedrale die, -n katedra Gottesdienst der, -e nabożeństo, msza; zum Gottesdienst gehen » den Gottesdienst besuchen
chodzić na mszę
Messe die, -n msza; zur Messe gehen chodzić na mszę
beten modlić się
Predigt die, -en kazanie
predigen nauczać; wygłaszać kazanie
Bibel die, -n biblia
das Alte / Neue Testament Stary / Nowy Testament
Gebet das, -e modlitwa
Sünde die, -n grzech
Sakrament das, -e sakrament
Beichte die, -n spowiedź
beichten spowiadać się
glauben an (Akk.) wierzyć w
Glaube der wiara
(un)gläubig (nie)wierzący
Gott der, Götter Bóg; bóg
Gospodarka
Wirtschaft die gospodarka Wirtschaftszweig der, -e gałąź gospodarki Wirtschaftssystem das, -e system gospodarczy Wirtschaftsminister der, - minister gospodarki Industrieland das, Industrieländer kraj uprzemysłowiony Entwicklungsland das, Entwicklungsländer kraj rozwijający się
Markt der, Märkte rynek; neue Märkte erschließen zdobywać nowe rynki
Binnenmarkt der, Binnenmärkte rynek wewnętrzny; der Europäische Binnenmarkt europejski rynek wewnętrzny
Globalisierung die globalizacja
Globalisierungsgegner der, - antygloballsta
Konzern der, -e koncern; internationale Konzerne
koncerny międzynarodowe
Wirtschaftskrise die, -n kryzys gospodarczy
Rezession die recesja
Staatshaushalt der, -e budżet państwa
Budget das, -s — Haushalt der, -e «* Etat der, -s budzet
Inflation die, -en inflacja
Preis der, -e cena; die Preise steigen / fallen ceny rosną / spadają Steuergelder die (PL) podatki
Steuer die, -n podatek; Steuern erhöhen / senken podnosić / obniżać podatki
Mehrwertsteuer die podatek VAT
Produktion die, -en produkcja
produzieren produkować
Produkt das, -e produkt; neue Produkte auf den Markt bringen wprowadzać nowe produkty na rynek
Landwirtschaft die rolnictwo; landwirtschaftliche Produkte produkty rolnicze
Industrie die, -n przemysł
Erzeugnis das, -se wyrób, produkt
Fabrik die, -en fabryka
her Istellen produkować, wytwarzać
Dienstleistung die, -en usługa
Dienstleistungsbereich der =
Dienstleistungssektor der sektor usług
Handel der handel
Nachfrage die popyt
Angebot das, -e oferta, podaż
Firma die, Firmen firma; eine Firma gründen
zakładać firmę
Selbstständige der/die, -n osoba prowadząca własną działalność gospodarczą Binnenhandel der handel krajowy Außenhandel der handel zagraniczny Zoll der cło
Export der « Ausfuhr die eksport Import der = Einfuhr die import