ANAFORA powtórzenie jednego wyrazu , lub grupy wyrazów na początku wersu lub zdania.

ANTYTEZA zestawienie dwóch przeciwstawnych argumentów

ELIPSA to wyrzutnia, opuszczenie w zdaniu wyrazu lub wyrazów, których dzięki kontekstowi można się domyśleć

STOPNIOWANIE gradacja, uszeregowanie składników wypowiedzi zgodnie z porządkiem nasilania lub słabnięcia wskazywanej przez nie cechy

HIPERBOLA wyolbrzymienie cech zjawiska, osoby , sytuacji pozwalające wyrazić emocjonalne zaangażowanie osoby mówiącej

POINTA – zamkniecie wypowiedzi efektownym i zaskakującym rozstrzygnięciem

SUMACJA rodzaj pointy , zbiera wszystkie motywy i ukazuje je w nowy sposób

Rodzaj literacki	Charakterystyka	Gatunki literackie	Przykłady
Liryka	*pisana wierszem *występują rymy *regularna budowa *dużo środków stylistycznych *występuje podmiot liryczny	Fraszka	J. Kochanowski- „Na zdrowie”
		Oda	Mickiewicz „Oda do młodości”
		Pieśń	J. Kochanowski „Pieśń XIV”
		Sonet	F. Petrarka „Sonet do Laury”
		Tren	J. Kochanowski „Treny”
		Hymn	J. Kochanowski „Czego chcesz od nas, Panie”
		elegia	K.K. Baczyński „Elegia o chłopcu polskim”
Epika	*obecność narratora *świat przedstawiony *fabuła i akcja (układ przyczynowo-skutkowy zdarzeń) *pisany prozą (wyjątki – epopeja, powieści poetyckie) *pozorny obiektywizm	Bajka	Krasicki „Przyjaciele”
		Baśń	H.CH. Andersen „Dziewczynka z zapałkami”
		Epopeja	Mickiewicz „Pan Tadeusz”
		legenda	Autor nieznany „Legenda o św. Aleksym”
		nowela	H. Sienkiewicz „Latarnik”
		opowiadanie	H. Sienkiewicz „Opowiadania”
		powieść	H. Sienkiewicz „Krzyżacy”
Dramat	*wystawiany na scenie *didaskalia *głównie dialog *dwa rodzaje zakończeń: szczęśliwe (komedia); tragiczne (tragedia)	Komedia	Molier „Skąpiec”
		tragedia	Sofokles „Antygona”
		ballada	Mickiewicz „Lilije”
		satyra	Krasicki „Żona modna”

REALIZM Celem pisarzy było obiektywne przedstawienie rzeczywistości , odrzucenie ograniczeń moralno-społecznych w celu dokładnego jej poznania. Przedstawione wydarzenia cechował duży stopień prawdopodobieństwa, dokładne umieszczenie w czasie i przestrzeni. Narrator - wszechobecny i wszechwiedzący, komentujący i oceniający, uogólniający wnioski. Bohater - zazwyczaj reprezentant określonej warstwy społecznej.

SYMBOLIZM prąd literacki oraz artystyczny ukształtowany we Francji, ukazywał pojęcia psychologiczne i metafizyczne przez symbole, jest to kierunek przeciwny naturalizmowi.

BAJKA jest gatunkiem dydaktycznym, epicką opowiastką, wierszowaną lub pisaną prozą; zbliżona często do przypowieści, zawiera pouczenie moralne lub dydaktyczne, przedstawione są za pomocą postaci zwierzęcych.

BAŚŃ Jest opowieścią, w której pełno nadnaturalnych postaci i zjawisk, nadziemskich, czarodziejskich sił; zwykle występuje na końcu jakaś nauka moralna, pouczenie , W statecznym rozrachunki zawsze wygrywa dobro, tematyka jest zazwyczaj fantastyczna.

INWOKACJA oznacza rozbudowana apostrofę na początku poematu epickiego

ODA jest rodzajem utworu poetyckiego, posiadającego wydźwięk uroczysto - patetyczny; oda jest zazwyczaj pisana na cześć wielkich idei, symboli, wielkich osobistości lub ważnych wydarzeń.

NOWELA jest rodzajem krótkiego narracyjnego utworu; napisany prozą; nowelę odznacza wyrazista, jednowątkowa fabuła, wyraźna kompozycja oraz pointa w zakończeniu utworu.

PARADOKS myśl, która pozornie sprawia wrażenie sprzecznej wewnętrznie, niezgodnej z rzeczywistością, jednak po zastanowieniu okazuje się wyrażać głęboką prawdę

SATYRA ma na celu wyszydzenie, ośmieszenie indywidualnych lub społecznych wad, przywar, zła i bezprawia.

PARALEIZM SKŁADNIOWY stosowanie ciągów zdań o takiej samej lub podobnej budowie. Jest to równoległe występowanie podobnych zdań lub poszczególnych słów w zakresie fragmentu tekstu.

PORÓWNANIE HOMERYCKIE to rozbudowane porównanie, w którym drugi jego człon staje się samodzielnym obrazem

ALEGORIA motyw lub zespół motywów (np. postacie, wydarzenia) w dziele który poza znaczeniem dosłownym ma także inne, ukryte

SYMBOL motyw lub zespół motywów, będących znakiem głęboko ukrytych, często niejasnych i niewyrażalnych wprost, treści:

OBRAZOWANIE REALISTYCZNE naśladujące przedstawianą rzeczywistość, odwołujące się do obserwowanych wyglądów rzeczy, zjawisk, osób

WIERSZ STYCHICZNY inaczej wiersz ciągły, zbudowany z ciągu wersów, nie podzielonych na strofy. Wierszem stychicznym został napisany

WIERSZ STROFICZNY Wiersz podzielony na strofy (zwrotki), wersy zostały związane w równe fragmenty o zamkniętej budowie,

SIELANKA gatunek literacki obejmujący tematy zaczerpnięte z życia wiejskiego - rolników, pasterzy, rybaków, myśliwych itp. Składa się najczęściej z lirycznego lub opisowego wprowadzenia oraz wypowiedzi bohaterów, może też stanowić liryczny monolog.

RYMY
- rymy żeńskie - posługujące się akcentem paroksytonicznym (na przedostatnią sylabę), np. moda – uroda. Występują w wierszu sylabicznym. - rymy męskie - posługujące się akcentem oksytonicznym (na ostatnią sylabę), np. dłoń – skroń. Występują w wierszu sylabotonicznym.
-parzyste - dwa kolejne wersy mają ten sam rym (aabb); - przeplatane (krzyżowe) - rymy występują naprzemiennie (abab); - okalające - identyczne rymy na początku i końcu zwrotki. (abba)