Graniczna warstwa atmosfery- warstwa atmosfery przylegajaca do powierzchni ziemi, znajdująca się pod bezpośrednim wpływem tej powierzchni. Jej grubość i charakterystyka kształtowane przez pionowe turbulencyjne strumienie ciepła, wilgoci i pędu. Natężenia strumieni zależą od rodzaju podłoża, pory dnia i charakterystyki mas powietrza. Najważniejsze czynniki meteorologiczne wpływające na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń: - transport przez wiatr, - dyfuzja turbulencyjna, -przemiany chemiczne, -suche osiadanie na podłożu, -wymywanie przez opady atmosferyczne. Czynniki wpływające na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń:- warunki emisji, - warunki tlenowe, -warunki meteorologiczne, -właściwości zanieczyszczenia. Co to jest inwersja temperatury i gdzie występuje- Inaczej inwersja termiczna to odwrócenie układu temp. powietrza. Normalnie temp spada wpraz ze wzrostem wysokości. W przpadku inwersji mamy do czynienia z zaburzeniami tej prawidłowości , temp. w niższej warstwie powietrza jest niższa niż w wyższej warstwie. Zjawisko to zachodzi w troposferze, przy braku prądów pionowych. Przyczyny inwersji: -napływ cieplego powietrza na wychłodzone podloże, - wyślizgiwanie się pow. Ciepłego na chłodne w strefie frontu atmosferycznego –suchoadiabetyczne ogrzewanie się powietrza zstepującego z wyższych warstw troposfery. Inwersa powstaje często w górach. Wysokośc efektywna komina i od czego zależy- H= h +deltah Efektywna wysokość emitora H jest wysokością wyniesienia smugi zanieczyszczeń ponad poziom terenu. Zależy ona od wysokości emitora h oraz od termiczno- dynamicznego wyniesienia smugi ponad wylot emitora. Deltah- może przyjmować różne wartości, zależnie od warunków wyrzutu gazów( np.prędkość) oraz od warunków meteorologicznych. W praktyce wys efektywną obliczamy ze wzoru gdzie istotne jest tylko deltah= K/ Uh K- parametr emitora ( zalezy od kierunku wylotów gazów, prędkości wylotu oraz wielkości ładunku ciepła unoszonego przez gazy) Uh- prędkośc wiatru na wysokości emisji (wylot zanieczyszczenia). Metoda Eulera a Lagrenge’a dyspersji zaniczyszczen- W modelu Eulera pole prędkości V(r, t) zmienne w przestrzeni r[x, y, z] i czasie t, jest przedstawione w każdym punkcie badanego obszaru, w nieruchomym układzie współrzędnych. Metoda Eulera jest oparta na wykorzystaniu zasady zachowania masy substancj. Model Lagrange’a polega na wprowadzeniu ruchomego układu współrzędnych. W tej metodzie obserwator porusza się wraz z powietrzem z prędkością V i utrzymuje w ten sposób kontakt z tymi samymi cząsteczkami powietrza w zadanym okresie czasu. Cień aerodynamiczny- przestrzeń zaburzona przez zawirowania powietrza, powstająca za opływanym przez powietrze ciałem w wyniku oderwania strug. Ma decydujący wpływ na lokalizację poziomego samolotu względem skrzydeł. Ochrona czynna- jest to zmniejszenie emisji zaniczyszczen, czyli mniejsza ilośc zanieczyszczen wprowadzana do powietrza. ochrona bierna- pozorna, jest to zwiekszenie wysokości emisji czyli podwyższenie wmitora i tym sposobem wieszamy przestrzen i zwiększymy rozcieńczenia, ale emisja jest ta sama.Minimalna wysokośc źródła- jest to wysokośc emitora która zapewnia rozprzestrzenienie zanieczyszczen takie aby maksymalnie możliwe stężenia zanieczyszcen nie będą przekraczały stanu dopuszczalnego. Emisja dopuszczalna- jest to ustalenie limitu wielkości emisji lub limitu stężenia w stosunku do istniejącego tła. Aerodynamiczna szorstkośc podloża- każda powierzchnia jest aerodynamicznie szorstak. Aerodynamiczny współczynnik szorstkości terenu z0 ma wymiar dlugości i uwzględnia wpływ pokrycia powierzchni na intensywność rozpraszania zanieczyszczeń w atmosferze Wiatr a rozprzestrzenianie zanieczyszczeń: w przypadko gdy na peryferiach miasta jest ulokowany jest przemysl do centrum bądź napływało powietrze niosące ze sobą ładunek zanieczyszczeń, przez co jakośc powietrza w mieście zostala obniżona. Prędkośc wiatru decyduje o tempie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, natomiast jego kierunek odpowiedzialny jest za napływ zanieczyszczeń nad obszra badan z innych rejonów miasta. Jeżeli prędkość wiatru rośnie w profilu pionowym wówczas widoczny jest wpływ dyfuzji turbulencyjnej. Przejawia się on tym, że smuga zanieczyszczeń jest odchylana w kierunku do powierzchni Ziemi. Stężenie max przy pow. Ziemi: inwersje temp stanowią naturalna barierę w transporcie gazów i płynów. Hamują one dopływ wso pow Ziemi zanieczyszczen z wysokich kominow. ( 200- 300 m). W war termicznych ułatwiony jest transport zanieczyszcen na dalesze odległości, dzieki niemu ulegają one rozcieńczeniu, co z kolei przyczynia się do zmiejszenia zanieczyszcen w otoczeniu receptorow. W przypadku niskich źródel inwersja temp. wykazuje niekorzystny wpływ na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń. Zanieczyszcenia charakterystyczne dla wybranych gałęzi gospodarki: -energetyczne spalanie paliw: pyły, dwutlenek siarki, dwutlenek wegla, tlenek wegla, tlenki azotu, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, aldehydy, czastki stałe –zanieczyszcenia motoryzacyjne: - telnki wegla, azotu i siarki, - aldehydy – węglowodory, - ołów i jego związki.- hutnictwo żelaza ( koksownie, spiekalnie, wielkie piece)- pyły, dwutlenki siarki i azotu, - tlenki wegla, - siarkowodór, - fenol, - amoniak, -cyjanowodór, - chlor, - benzen, - ksylen, - toluen, -fluorowodor, - pyły, -brunatne dymy. Hutnictwo miedzi: chalkopiryt chalkozyn bornit kowelin, SO2, CO2, CO, O2,tenatyt, enargit, tetraedryt. Huty aluminium: tlenek wegla, dwutlenek wegla, dwutlenek siarki, siarkowodor, dwusiarczek wegla, czterofluorek krzemu, fluorowodor, inne.

Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego to jego składniki naturalne – jeśli ich udziały

w powietrzu są wyższe od zawartości określonych składem powietrza czystego, bądź, nawet

w dowolnie małych udziałach, składniki obce, które nie występują w składzie naturalnym

powietrza. Powietrze atmosferyczne będzie nadmiernie zanieczyszczone wtedy, kiedy udziały

znajdujących się w nim zanieczyszczeń przekroczą progowe wartości stężeń, określane przez

służby nadzoru sanitarnego jako wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS).

Zanieczyszczenie (wg ustawy) - rozumie się przez to emisję, która jest szkodliwa dla zdrowia ludzilub stanu środowiska, powoduje szkodę w dobrach materialnych, pogarsza walory estetyczneśrodowiska lub koliduje z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska,

Emisja (wg ustawy) - wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka,do powietrza, wody, gleby lub ziemi:a) substancji,b) energii, takich jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne,

Unos (U) – jest to masa powstających zanieczyszczeń w trakcie określonego procesu (np. spalaniapaliw) i wprowadzanych do przewodów odprowadzających gazy odlotowe. W odniesieniu dospalania paliw unos jest masą zanieczyszczeń, które są unoszone znad paleniska poza kocioł.

Emisja (E) – jest to ta część unosu, która wprowadzana jest do powietrza atmosferycznego, czyli jest to unos pomniejszony o masę zatrzymanych zanieczyszczeń (Z) w urządzeniu do oczyszczania gazów odlotowych.E = U – Z E = U∙(1 - η) gdzie: η – sprawność oczyszczania urządzenia