Choroby układowe tkanki łącznej

Toczeń rumieniowaty układowy:

choroba autoimmunologiczna, rozwijająca się na tle złożonych zaburzeń układu odpornościowego, doprowadzająca do procesu zapalnego wielu tkanek i narządów.

Toczeń rumieniowaty układowy:

• etiologia – nieznana

• epidemiologia:

  • kobiety 6x częściej

  • 16-55r.ż

  • zaostrzenia i remisje

• Toczeń rumieniowaty:

  • postać układowa – systemic lupus ertyhematosus

  • postać skórna – discoid lupus ertyhematosus

Toczeń rumieniowaty układowy – kryteria rozpoznania ( Szczeklik A. - Kompendium chorób wewnętrznych)

1. Rumień na twarzy – motyl.

2. Rumień krążkowy (typu DLE).

3. Nadwrażliwość na światło słoneczne.

4. Nadżerki w jamie ustnej.

5. Zapalenie lub ból stawów.

6. Zapalenie błon surowiczych – opłucnej lub osierdzia,

7. Zmiany w nerkach – białkomocz

8. Zaburzenia neuropsychiatryczne – najczęściej napady drgawek lub psychoza.

9. Zaburzenia hematologiczne

10. Zaburzenia immunologiczne – obecność przeciwciał przeciw dsDNA lub przeciwciał anty-Sm,

11. Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA)

Objawy kliniczne:

• objawy ogólne: osłabienie, męczliwość

• zmiany w nerkach – kłębkowe zapalenie nerek

• uk. oddechowe – zapalenie opłucnej, śródmiąższowe zapalenie płuc, rozlane krwawienie pęcherzykowe

• uk. krążenia – nadciśnienie tętnicze, zapalenie osierdzia/mięśnia sercowego

• uk. pokarmowy – zaburzenia połykania

Objawy skórne – toczeń układowy:

• rumień w kształcie motyla na twarzy – najbardziej typowy objaw, często po ekspozycji na światło

• zmiany rumieniowo-obrzękowe z małą tendencją do bliznowacenia

• zmiany krwotoczne w obrębie paliczków

• nadżerki w jamie ustnej

• utrata włosów miejscowa / rozlane przerzedzenie włosów

Podostra skórna postać tocznia:

• odmiana obrączkowata

  • zmiany rumieniowo-obrzękowe +/- wysięk

  • mogą tworzyć się strupy

• odmiana łuszczycopodobna

Podskórna odmiana tocznia rumieniowatego:

• guzy zapalne w tkance podskórnej

Twardzina

• Przewlekła choroba charakteryzującą się stwardnieniem skóry i narządów wewnętrznych.

• Choroba jest spowodowana występowaniem przeciwciał przeciw topoizomerazie.

• Występuje w dwóch postaciach:

  • ograniczonej - skóra palców, przedramion i twarzy,

  • układowej - zmiany w skórze, układzie naczyniowym, mięśniowym, kostnym i w narządach wewnętrznych.

W postaci skórnej występują stwardniałe dobrze odgraniczonych ogniska barwy porcelanowej/ woskowobiałej.

Twardzina układowa atakuje narządy wewnętrzne, m.in. serce, płuca, nerki.

Zmiany skórne:

• objaw Raynaud

• zmiany skórne przechodzą 3 fazy

  • obrzęk → stwardnienie → zanik

• palce rąk:

  • wygląd kiełbaskowaty,

  • objaw ciasnej rękawiczki

  • owrzodzenia na paliczkach

  • zanik paznokci

• twarz maskowata, promieniste bruzdy wokół ust

• zwapnienia

Prawidłowe żywienie, rola suplementów w diecie.

• Prawidłowe żywienie to najważniejszy czynnik środowiskowy determinujący stan zdrowia.

• Nieprawidłowe żywienie: niedobory pokarmowe-> powstawanie chorób-> starzenie.

• Wpływ cywilizacji na żywienie:

• za mało ruchu

• „żywność wygodna”

• agresywne kampanie reklamowe – ciekawość smaku, nie chęć zaspokojenia głodu

• używki

• niedobory substancji bioaktywnych

• nieprawidłowo zbilansowana dieta

Zasady prawidłowego żywienia

Co wpływa na zdrowie ?

Zasady prawidłowego żywienia:

• dostarczanie wszystkich niezbędnych składników w odpowiedniej ilości,

• właściwa ilość posiłków i ich rozłożenie w ciągu dnia,

• uwzględnienie indywidualnego zapotrzebowania – wiek, płeć, rodzaj wykonywanej pracy.

• Niezbędne składniki odżywcze wg WHO

Zalecenia żywieniowe opracowane przez Amerykańskie Towarzystwa Naukowe w 2005r.

• http://www.mypyramid.gov

Co nowego…?

• zwrócono uwagę na indywidualne potrzeby konsumenta,

• uznano aktywność fizyczną za nieodłączny element stylu życia,

• promienie piramidy obrazują proporcje poszczególnych składników grup produktów

„Steps to a healthier you”

1. zwiększenie spożycia witamin, składników min., błonnika pokarmowego;

2. obniżenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych typu „trans” i cholesterolu oraz zwiększenie udziału warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych;

3. dostosowanie podaży energii do zapotrzebowania

Produkty zbożowe:

• min. połowę produktów zbożowych powinny stanowić wyroby z pełnego ziarna lub mąki o niskim stopniu przetworzenia,

• poleca się: niełuskany ryż, grube kasze, płatki owsiane, płatki jęczmienne, pieczywo pełnoziarniste

Warzywa:

• wszystkie posiłki powinny zawierać dodatek warzyw

• szczególnie poleca się:

  • brokuły, szpinak, sałatę rzymską, marchew, pomidory, paprykę, bakłażany

• w umiarkowanych ilościach:

  • ziemniaki, groszek, słodka kukurydza – dużo skrobii

Owoce:

• najlepiej spożywać surowe owoce;

• soki - max. połowa zalecanego dziennego spożycia owoców;

• polecane są:

  • jabłka,

  • gruszki,

  • śliwki,

  • brzoskwinie,

  • melony,

  • cytrusy.

Mleko i produkty mleczne:

• cenne źródło wapnia!!!

  • prawidłowy wzrost u dzieci i młodzieży,

  • profilaktyka osteoporozy

• 3 szklanki mleka, jogurtu, kefiru lub równoważnej ilości serów - o ograniczonej zawartości tłuszczu

Mięso, jaja, rośliny strączkowe:

• ryby bogate źródło kwasów omega3

• nasiona strączkowe – alternatywa dla mięsa

• orzechy i nasiona – alternatywa dla słodyczy

• chude mięso 2-3xtydz.

Tłuszcze:

• najbardziej wartościowe zawierają jednonienasycone lub wielonienasycone kwasy tłuszczowe

• unikać tłuszczów trans

Zalecenia Polskiego Instytutu Żywności i Żywienia:

1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów.

2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.

3. Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii .

4. Spożywaj codziennie co najmniej dwie duże szklanki mleka. (Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem.)

5. Mięso spożywaj z umiarem.

6. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców.

7. Ograniczaj spożycie tłuszczów w szczególności zwierzęcych, a także produktów zawierających dużo cholesterolu i izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych.

8. Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy.

9. Ograniczaj spożycie soli.

10. Pij wystarczającą ilość wody.

11. Nie pij alkoholu

Nadwaga i otyłość to nie tylko problem estetyczny, ale choroba, będąca przyczyną innych chorób takich jak:

• cukrzyca,

• nadciśnienie tętnicze,

• choroby układu krążenia.

  • BMI = masa ( kg ) / wzrost ² ( m )

• Osoba z nadwagą lub otyłością powinna:

  • ograniczyć spożycie tłuszczów

  • zrezygnować ze spożywania dań typu fast food, słodyczy oraz słodzenia napojów,

  • zwiększyć spożycie warzyw i owoców,

  • unikać potraw smażonych lub pieczonych tradycyjnie - wysoka zawartość tłuszczów stosowanych do ich przygotowania,

  • wyeliminować doprawianie potraw zasmażkami, śmietaną czy mąką,

  • + aktywność fizyczna.

Indeks glikemiczny:

• wskaźnik ułatwiający komponowanie zdrowej diety,

• określa wzrost glukozy we krwi, po spożyciu danego produktu

Wartość IG zależy od:

• składu chemicznego węglowodanów:

  • większość owoców ma niski IG ze względu na zawartość fruktozy lub laktozy,

  • wysoki Ig mają produkty o wysokiej zawartości skrobi np. pszenny chleb,

• zawartości tłuszczów i błonnika,

• konsystencji produktu:

  • przetworzone produkty mają wyższy IG,

• stopnia oczyszczenia,

• zawartości białka.

• Uwaga - wysoki indeks glikemiczny: białe pieczywo, frytki, płatki kukurydziane, ziemniaki gotowane, gotowana marchew .