Dlaczego powstało Partnerstwo Wschodnie?

Europejska Polityka Sąsiedztwa od 2004 r. obejmuje kraje Europy Wschodniej, Kaukazu Południowego oraz kraje Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Celem Europejskiej Polityki Sąsiedztwa jest zapewnienie Unii bezpieczeństwa poprzez stworzenie pierścienia stabilnych i dobrze rządzonych państw dookoła Unii Europejskiej. Twórcy tej koncepcji kierowali się przekonaniem, że ten cel ma szansę realizacji pod warunkiem, że kraje sąsiedzkie przyswoją sobie obowiązujące w Unii standardy demokratycznego państwa prawa i gospodarki rynkowej. Dlatego w zamian za przyjęcie określonych norm i procedur Unia oferuje krajom sąsiedzkim korzyści w postaci finansowego wsparcia reform

oraz ograniczonej formy integracji z wybranymi strukturami Unii Europejskiej, np. poprzez ułatwienia wizowe lub utworzenie strefy wolnego handlu.

Zainaugurowane 7 maja 2009 r. w Pradze Partnerstwo Wschodnie jest inicjatywą Unii Europejskiej skierowaną do sześciu państw Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Partnerstwo Wschodnie powstało jako komponent funkcjonującej od 2004 r. Europejskiej Polityki Sąsiedztwa (EPS). Celem tej inicjatywy jest wzmocnienie wschodniego wymiaru EPS oraz zacieśnienie politycznych i gospodarczych relacji pomiędzy Unią Europejską a krajami Europy Wschodniej. Projekt ten wprowadza trzy zasadnicze zmiany w dotychczasowym

modelu stosunków pomiędzy Unią a jej sąsiadami:

1) wyodrębnia kraje wschodniego sąsiedztwa spośród pozostałych

państw objętych EPS,

2) konkretyzuje oraz zwiększa potencjalne korzyści, które kraje

partnerskie mogą czerpać z dwustronnej współpracy z UE,

3) wprowadza element wielostronnej współpracy na obszarze

wschodniego sąsiedztwa.

Chociaż ostatecznym celem nowej inicjatywy jest zbliżenie systemów politycznych i społeczno-gospodarczych krajów partnerskich do obowiązujących w UE oraz głębsza integracja tych krajów ze strukturami UE, to Partnerstwo Wschodnie nie łączy się z perspektywą członkostwa w Unii Europejskiej. Ewentualne negocjacje w tej sprawie mogą być prowadzone równolegle do współpracy w ramach Partnerstwa.

Obszary współpracy pomiędzy Unią a poszczególnymi krajami sąsiedzkimi obie strony Algieria, Armenia, Azerbejdżan, Egipt, Gruzja, Izrael, Jordania, Liban, Libia, Mołdawia, Maroko, Okupowane Terytorium Palestyny, Syria, Tunezja i Ukraina. Do EPS należy także Białoruś, jednak z powodu braku postępów w demokratyzacji i przestrzeganiu praw człowieka negocjacje w sprawie planu działania nigdy nie zostały zakończone.