Do najbardziej delikatnych narządów należy oko. W razie zaprószenia lub urazu należy więc możliwie prędko zgłosić się do lekarza okulisty. Następstwem zaniedbania w tych sprawach mogą być nieodwracalne zmiany, a nawet najcięższe z kalectw - ślepota.

Oko jest bogato unerwione, zwłaszcza jego najbardziej wystająca część, tak zwana rogówka. Dlatego to każdy uraz, każde obce ciało, nieraz nawet drobny pyłek, powoduje silny ból. i łzawienie, które ma ułatwić wydalenie tego obcego ciała.

W przypadkach nagłej bolesności oka należy przede wszystkim przypuścić, że coś do niego wpadło. Może to być ziarnko piasku, kawałek węgla, metalu, źdźbło, owad (najczęściej mała muszka) itd. Czasem jednak, cieżko powiedzieć, co nam wpadło do oka. Odruchowo zaczynamy trzeć ręką powiekę i oko. Oczywiście tarcie oka powoduje jeszcze większą bolesność, szybko następujące zaczerwienienie i jeszcze głębsze wtarcie obcego ciała. Jest zasada, o której nie należy zapominać: oka nie wolno trzeć. Należy je przede wszystkim dokładnie obejrzeć. Aby to można było dobrze zrobić, trzeba mieć dobre oświetlenie i najlepiej kogoś do pomocy. Chcąc dobrze obejrzeć dolną powiekę, należy patrzeć w górę, a powiekę ściągnąć w dół palcem przyłożonym do dolnej części oczodołu. W ten sposób odsłaniamy wewnętrzną powierzchnię powieki dolnej. Odwracając powiekę górną kontrolujemy, czy nic w niej nie tkwi. W razie stwierdzenia obcego ciała, usuwamy je brzegiem chusteczki albo wilgotnym wacikiem.

Odwrócenie górnej powieki jest trudniejsze. Odciągamy ją od gałki ocznej i, w dół, następnie podciągając ją do góry, przewracamy. Jednak wykonując to niezręcznie możemy zranić oko. Dlatego lepiej, jeśli wykona ten zabieg lekarz.

Jeżeli przy oglądaniu oka stwierdzimy, że obce ciało tkwi w rogówce, to nie należy próbować usunąć go, lecz udać się do lekarza okulisty. Zawiązanie wtedy oka zapobiega tarciu i mruganiu, w czasie którego obce ciało drażni wewnętrzną powierzchnię powieki (zwaną spojówką). Ponieważ i ona jest dobrze unerwiona, drażnienie to jest bardzo nieprzyjemne i bolesne.

Po każdym powierzchownym uszkodzeniu oka należy położyć zimny okład na oko i natychmiast udać się do lekarza okulisty lub szpitala.