Pedagogika filozoficzno- normatywna wg Kotłowskiego
Według Kotłowskiego pedagogika wywodzi się z filozofii. Naukowiec uciłujący wyzwoli się od wpływów
filozofii w swoich badaniach z reguły popada nieświadomie w zależnośc od innej filozofii.
Podstawowe kategorie pojęciowe w teorii wychowania:
Wychowanie- (jedno z najbardzie złożonych działań człowieka)- jest nim oddziaływanie na drugą
ludzką świadomośc w celach wychowawczych.
Akt pedagogiczny- każda świadoma czynnośc człowieka, która jest zorientowana na jakiś cel wychowawczy.
Oddziaływanie pedagogiczne- ciąg powiązanych ze sobą i ukierunkowanych na jakiś cel wychowawczy
aktów pedagogicznych.
Proces wychowawczy lub pedagogiczny- współdziałanie świadomości wychowawcy i wychowanka dla osiągnięcia
wyznaczonego celu pedagogicznego.
Fakty pedagogiczne- są efektem pojedyńczych aktów lub procesów wychowawczych, na fakty te składają się:
·pożądane stany świadomości wychowanka,
·oparte na nich działania wychowanków,
·nowe sytuacje wychowawcze.
Działalność wychowawcza – takie działanie, mające na celu rozwój osobowości dziecka przez włączenie go
w służbę uznawanych przez społeczeństwo wartości.
Istotą wychowania jest dążenie do osiągnięcia jakichś wartości dla społeczeństwa i/lub dla jednostki.
Wychowawca powinien znać nie tylko cel, ale strukturę oraz hierarchię wartości.
Wychowanie człowieka jest procesem jego integracji wokół wartości z zachowaniem pewnych prawidłowości
(wyznaczają one fazy rozwoju psychofizycznego i naturę wartości i ich hierarchię).
W strukturze aktu zawarte są następujące działania wychowawcy:
- Analiza istniejącej sytuacji wychowawczej.
- Refleksja nad sytuacją pod kątem określonego celu wychowawczego.
- Obmyślenie sposobu postępowania prowadzącego do osiągnięcia postawionego celu.
- Sam czyn wychowawczy, mający na celu wywołanie pożądanych zmian w psychice wychowanka,
czyli wytworzenie nowej sytuacji wychowawczej.
Oddziaływania intuicyjne – są podświadomym syntetyzowaniem znanych sposobów wychowawczych lub też
naśladowaniem jednego z nich, w wyniku często długich lat praktyki, obserwacji i kumulacji doświadczeń.
Cele wychowania:
-Nie powinny być formułowane w sposób ostry i wyraźny; nie są one w stanie uwzględnić odmiennych warunków
ich stosowania ze względu na poszczególne środowiska życia i psychiczne właściwości dzieci oraz samych wychowawców.
-Nie podlegają też kryteriom prawdy i fałszu, gdyż są zestawem norm postępowania, czyli powinności,
które powinny się zrealizować w świadomości wychowanka.
-Są one zadaniami do realizacji, które można waloryzować w kategoriach ich adekwatności do określonej ideologii,
filozofii wartości, czy ich zgodności z warunkami społecznymi w jakich mają być realizowane.
Wychowawca dążąc do określonych celów wychowawczych doświadcza trzech sfer
swojej działalności pedagogicznej:
-Sfery faktów, w której przyjmuje rolę badacza rzeczywistości wychowawczej m. in. Stan rozwoju psychofizycznego
dziecka i jego środowiska wychowawczego, program wychowania i kształcenia itp.
-Sfery powinności (norm, ideałów, modeli wychowawczych), a więc dedukowanie norm moralnych z określonej ideologii i ich uzasadnianie.
-Sfery prakseologii pedagogicznej, czyli zasad i metod działania jest swoistego rodzaju pomostem prowadzącym
od tego co jest, do tego, co powinno być.
Wychowanie nie jest wszechmocne w żadnej ze sfer rozwoju dziecka (umysłowego, estetycznego, fizycznego, moralnego).
Nie da się nawet najbardziej obdarzonej talentami istocie osiągnąć możliwych i pożądanych sukcesów bez odpowiedniego wychowania i kształcenia.
Dziecko najlepiej rozwija się w umiarkowanym klimacie pedagogicznym. Zaspokajanie wszystkich jego kaprysów jest
tak samo szkodliwe dla jego moralnego kształtowania się, jak i pozbawienie wszystkich przyjemności.
Zbyt wielkie wymagania demoralizują je w tym stopniu, co zbyt małe, lecz nieco inaczej.
Ważna jest zatem – zdaniem Karola Kotłowskiego –świadomość reprezentowanych przez wychowawcę wartości,
które chce wpoić w dusze swoich wychowanków, własny perfekcjonizm moralny, oraz optymizm, jeśli nie chce szerzyć
zamętu w ich niedojrzałych jeszcze umysłach i cynizmu w ich sercach. Odchylenie bowiem postępowania dzieci i młodzieży
od akceptowanych powszechnie norm może być sygnałem alarmowym wskazującym na popełnienie także przez wychowawcę
jakichś błędów, bo w jego niedoskonałości tkwi z reguły przyczyna wszystkich pedagogicznych niepowodzeń.