Klasa: VI szkoły podstawowej

Dział: Ekologia

Temat lekcji: Z ekologią przez świat

Czas realizacji: 45 minut

Miejsce realizacji: sala lekcyjna

Cele operacyjne – uczeń:

Wiadomości:

• podaje przykłady zmian w środowisku naturalnym spowodowane działalnością człowieka;

• wyjaśnia przyczyny występowania niektórych ekstremalnych zjawisk atmosferycznych.

Umiejętności:

• rozpoznaje na ilustracji: ulewne deszcze, powodzie, susze i tornada;

• wykazuje związek między działalnością człowieka, a zmianami klimatycznymi;

• wyciąga wnioski;

• na mapie hipsometrycznej świata wskazuje miejsca występowania ekstremalnych zjawisk atmosferycznych;

• odszukuje w różnych źródłach (Internet, encyklopedia) informacje na temat ekstremalnych zjawisk przyrodniczych;

• proponuje sposoby zapobiegania niektórym nietypowym zjawiskom atmosferycznym.

Postawy:

• czuje się odpowiedzialny za stan środowiska;

• rozumienie potrzebę dbania o swoją planetę.

Metody pracy: pogadanka, burza mózgów, praca z tekstem

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa, zespołowa

Środki dydaktyczne: koperty, karty, hipsometryczna mapa świata, słowniki, encyklopedie

Załączniki:

1. Zjawiska przyrody

2. Karta pracy

3. „Mini test”

4. Materiały dla nauczyciela

Przebieg zajęć

Część zajęć	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów
Faza wprowadzająca	Czynności organizacyjno-porządkowe, przywitanie z uczniami. Zapoznaje z tematem lekcji.	Zajmują miejsca, witają się z nauczycielem.
Faza realizacyjna	Prosi o podanie przykładów zmian w środowisku naturalnym, które mogą być spowodowane działalnością człowieka. Prosi, aby jeden z uczniów zapisywał je na tablicy. (Można zawieszać na tablicy przygotowane wcześniej kartki z napisami np.: kwaśne deszcze, huragany, burze o niespotykanych rozmiarach, tornado, powodzie, susze, pożary ...). Komentuje wypowiedzi uczniów. Ewentualnie uzupełnia, mówiąc o zmianach klimatycznych i ekstremalnych zjawiskach atmosferycznych. Rozdaje koperty z ilustracjami (załącznik nr 1). Prosi o dopasowanie podpisów do ilustracji. Sprawdza czy zadanie zostało wykonane poprawnie. Pyta: Czy zjawiska te mogą występować w Polsce? Naprowadza na prawidłowy tok myślenia, koryguje wypowiedzi. Dokonuje podziału uczniów na cztery grupy. Rozdaje karty pracy (załącznik nr 2) i zachęca do ich wypełnienia. Wyjaśnia zasady pracy podczas tej części lekcji. Informuje, że informacji można szukać w: słownikach, encyklopediach, Internecie. Czuwa nad prawidłowym przebiegiem ćwiczenia. Udziela rad i naprowadza na trafne rozwiązania. Prosi o zakończenie pracy. Zachęca liderów do zaprezentowanie efektów pracy grup. Omawia pracę zespołów. Zwraca uwagę na poprawność merytoryczną i sposób prezentacji. Podkreśla związek między działalnością człowieka, a zmianami klimatycznymi.	Podają swoje propozycje. Wskazany przez nauczyciela uczeń zapisuje je na tablicy. Słuchają wyjaśnień nauczyciela. Przyporządkowują podpisy do ilustracji. Udzielają odpowiedzi zgodnie ze swoim stanem wiedzy. Słuchają wyjaśnień nauczyciela. Siadają w grupach, wyznaczają lidera. Pracują w grupach, wypełniają karty pracy. Poszczególne grupy omawiają kolejno: kwaśne deszcze, tornada, powodzie, susze. Pokazują na mapie hipsometrycznej świata gdzie mogą występować omawiane zjawiska.
Faza podsumowująca	Proponuje na podsumowanie rozwiązanie „Mini testu” (rozdaje kartki z testem, albo czyta pytania). Pyta: Dlaczego ludzie powinni dbać o Swoją Planetę i życie na Ziemi? Jakie ekologiczne działania mogą podejmować dzieci w trosce o Ziemię?	Odpowiadają na pytania. Podają swoje propozycje.

Załącznik nr 1

Zjawiska przyrody

Ilustracje i napisy należy wyciąć, a następnie włożyć do koperty.

Załącznik nr 2

Karta pracy

Grupa I, II, III, IV
Nazwa zjawiska: kwaśne deszcze/tornado/powodzie/susze
Przyczyny występowania
Miejsca występowania
Skutki
Sposoby zapobiegania

Załącznik nr 3

„Mini test”

1. Gwałtownie wirująca kolumna powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie
   z powierzchnią ziemi to …………….

2. W ostatnich kilku latach obserwuje się silniejsze i bardziej niszczycielskie przypadki trąb powietrznych oraz pojawianie się trąb wodnych, co bywa tłumaczone:

……………………………………………………………………………………………………...

1. Tornada z wieloma wirami mogą wyglądać jak gromada wirów lub pod wpływem zakrycia przez odłamki, pył i krople wody mogą wyglądać jak pojedynczy lej. Tornada mogą być zasłonięte warstwą deszczu lub pyłu, co uniemożliwia ich śledzenie i zwiększa ryzyko nagłego pojawienia się tornada.

Jak mogą wyglądać tornada?

……………………………………………………..……..………………………………………..

1. Czym mogą być zasłonięte tornada?

……………………………………………………………………………………………………

1. Kwaśne deszcze zawierają:

……………………………………………………………………………………………………

1. Uzupełnij wypowiedź podanymi wyrazami:

„zanieczyszczeniu”, „wyczerpywaniu”, „zanieczyszczonych”.

Zagrożenie środowiska polega na jego ……………………………………..
i………………………………………………....się zasobów naturalnych. Polska należy do najbardziej…………………………………………….krajów świata.

Rozwiązanie:

1. Tornado

2. Ciepłymi wiatrami, zmianami klimatu, silnymi opadami deszczu

3. Tornada z wieloma wirami mogą wyglądać jak gromada wirów lub pod wpływem zakrycia przez odłamki, pył i krople wody mogą wyglądać jak pojedynczy lej.

4. Tornada mogą być zasłonięte warstwą deszczu lub pyłu, co uniemożliwia ich śledzenie i zwiększa ryzyko nagłego pojawienia się tornada.

5. Sole, kwasy, drobinki lodu

6. Zagrożenie środowiska polega na jego zanieczyszczeniu i wyczerpaniu się zasobów naturalnych. Polska należy do najbardziej zanieczyszczonych krajów świata.

Załącznik nr 4

Materiały dla nauczyciela

Gwałtowne i nietypowe zjawiska atmosferyczne oraz zaburzenia w cykliczności sezonów są zagrożeniem dla przyrody ożywionej.

Zmiany klimatu zachodzą też i w strefie klimatu umiarkowanego przejawiając się przyspieszeniem wiosny i zmianami rozkładu temperatur latem. W Europie w ostatnim dziesięcioleciu przyspieszyła się pora kwitnienia wiosennych kwiatów i to średnio o tydzień, a w niektórych rejonach i o dwa tygodnie. Tak samo przyspieszona jest pora godów płazów. Ptaki zakładają gniazda o kilkanaście dni wcześniej niż jeszcze w połowie XX w. Nie zawsze towarzyszy temu przyspieszenie rozwoju owadów, co w okresie karmienia piskląt grozi niedostatkiem pokarmu. Także owady zapylające mogą rozmijać się z przyspieszoną porą kwitnienia „obsługiwanych” roślin, co grozi brakiem owoców – dr Anna Kalinowska; Uniwersytet Warszawski Centrum Badań Nad Środowiskiem Przyrodniczym.

Różnice warunków klimatycznych przez wieki stanowiły barierę dla groźnych bakterii i grzybów oraz uniemożliwiały rozwój wielu pasożytów lub utrzymywały równowagę pomiędzy pasożytem i żywicielem oraz drapieżnikiem i jego ofiarą.

Działalność człowieka może wpływać na zmiany w rozmieszczeniu flory i fauny, a nawet powodować całkowitą zagładę wielu gatunków organizmów.