Rozwój mediów

Pierwsze oznaki komunikowania to zapiski człowieka neandertalskiego, czyli nacięcia, jakie wykonał na kłach mamuta(ok. 45 tys. lat p.n.e.). „Odkrycia w Cro-Magnon pokazały, że 30 tys. lat p.n.e. żyli ludzie tworzyli obrazy i rzeźby”. To właśnie pojawienie się malowideł było wstępem do powstania pisma.¹

„Pierwotne formy komunikowania się pojawiły się ok. 10-9 tys. lat p.n.e. w okresie neolitu. Zaliczano do nich petroglify (wyryte w skale rysunki), z których z czasem wykształciły się piktogramy(pismo obrazkowe). Ok. 3400 r. p.n.e. powstało pismo ideograficzne – był to zestaw umownych znaków graficznych, wyrażających treść, jednakże nie używano w nich liter”. Takie pismo jest do dziś stosowane – np. w języku chińskim. Z kolei Sumerowie posługiwali się pismem klinowym, każdy znak oznaczał cały wyraz. „W tym samym czasie w państwie faraonów kształtowało się pismo hieroglificzne (ok. 3300 r. p.n.e.)”. Hieroglify dzieliły się na: hieratyczne - stosowane przez kapłanów oraz w celu handlowania; demotyczne – powszechnie dostępne dla ludu. ²

Swoisty przełom w rozwoju pisma miał swój początek od alfabetu, „używanego już ok. 2000 r. p.n.e. przez Semitów w Egipcie. Alfabet ten, z czasem udoskonalony przez Greków przyczynił się do powstania wielu innych w Europie”. Od tamtej pory pismo stawało się narzędziem administracji i kontroli państwowej oraz sposobem do komunikowania się. Innymi rodzajami pisma były: Kipu – pismo węzełkowe Inków; Wampum – indiańskie pismo posługujące się pasami tkaniny, na które naszywano paciorki oraz Arako – listy muszelkowe plemion murzyńskich. ³

Pojawienie się pisma wymusiło powstanie czegoś, na czym dałoby się pisać. „I tak po raz pierwszy ok. 3000 r. p.n.e. użyto papirusu, jednakże był to kruchy materiał i po kilkakrotnym czytaniu zaczynał się kruszyć”. Lepszym i zarazem droższym materiałem był pergamin (wyprawione skóry cieląt, koźląt). „W końcu w II w. n.e. Chińczycy wynaleźli papier, który początkowo służył do produkcji odzieży, dopiero potem znalazł współczesne zastosowanie.” Europejczycy mogą zawdzięczać papier Arabom, którzy podbijali półwysep Iberyjski, bowiem oni zdobyli przepis na wyrabianie go. „Ogromne znaczenie miał tu Rene Antoine Ferchault de Reaumur(1683-1757), który wymyślił produkcję papieru z drzewa”. ⁴

„Około 1450 r. p.n.e. w Egipcie ukazała się pierwsza „gazeta” urzędowa, zawierała informacje o podbojach ówczesnego faraona. Około 200 r. p.n.e. w Chinach pojawiały się biuletyny rządowe, informujące o dekretach carskich i nominacjach urzędników. Początkowo wydawano je na papierze, następnie odbijano za pomocą drewnianych matryc na papierze. W efekcie udoskonalenia techniki drukarskiej w Chinach powstała pierwsza książka (868 r.) „Diamentowa Sutra”. W 1045 r. koreański kowal Phi-Sheng stworzył matrycę do druku.”⁵

W 1450 r. Jan Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę drukarską. Pierwszymi księgami, jakie wydrukował były: Biblia (tzw. Biblia 42-wierszowa, 1455) oraz Księga Wszelkiej Mądrości. Wynalazek Gutenberga przyczynił się do powstania wielu zakładów drukarskich oraz firm zajmujących się tworzeniem czcionek i urządzeń do drukowania. Wszystko to sprawiło, iż ludzie mogli drukować teksty, co doprowadziło do rozwoju prasy. „Pierwszy regularnie ukazujący się dziennik to lipski: „ Leipzieger Zeitung” z roku 1650. W Polsce pierwszy tygodnik „Nowiny Polskie” pojawił się dopiero w 1729 r.” ⁶

„Druk ręczny, którym się posługiwano, był bardzo wolnym przedsięwzięciem, dlatego przełom nastąpił, gdy James Watt wynalazł w 1769 r. maszynę parową. Stanowiła ona napęd dla różnych urządzeń, m.in. dla maszyn drukarskich. Jednakże drukowane teksty były nadal jednostronne, dopiero w 1865 r. William Bullock, wynalazł maszynę rotacyjną, która umożliwiła druk dwustronny.” ⁷

Wiek XIX jest nazywany złotym wiekiem prasy. Wzrósł nakład czasopism oraz pojawił się zawód - dziennikarz. Prasa stała się podstawowym źródłem informacji i wymiany opinii w wielu krajach świata. „W 1839 roku Louis-Jacques Daguerre opatentował wynalazek fotografii, w 1851 kabel telegraficzny połączył Anglię z Europą, w 1876 roku Alexander Graham Bell skontruował telefon, rok później Thomas Edison opatentował fonograf(gramofon Edisona), z kolei w 1887 roku, Polak Jan Szczepanik opatentował telektroskop. W 1895 roku zaczęła pracę maszyna rotacyjna do druku wklęsłego.” Powstaje również pierwszy film – „Wyjście z fabryki” braci Lumiere. ⁸

W wieku XX pojawiły się nowe środki komunikacji. „W 1901 r. pojawiła się pierwsza próba przekazu radiowego przez Atlantyk (Marconi), w 1903 r. pojawił się telegraf a w 1904 r. położono pierwszy transoceaniczny kabel telefoniczny.” Innowacyjną formą komunikowania był film, z początku niemy, potem udźwiękowiony. „To doprowadziło do powstania telewizji – w 1907 roku, Borys Rosing przekazał i odebrał sygnały, które przekształcały się w obraz liniowy. Rok później Campbell zaproponował nowe urządzenie – lampę oscylograficzną. W 1929 roku Baird po raz pierwszy użył nazwy telewizor. Pierwsze próby przekazu telewizyjnego miały miejsce w Ameryce Północnej (Waszyngton – Nowy York). Po odniesionym sukcesie, zaczęły powstawać stacje telewizyjne w innych krajach.” ⁹

W 1969 roku powstał ARPANET – sieć łącząca amerykańskie ośrodki naukowe – był to początek Internetu. Polska została przyłączona do sieci w 17 sierpnia 1991 roku. Obecnie z Internetu korzysta wiele osób i trudno nam sobie wyobrazić brak dostępu do sieci. W Internecie możemy na bieżąco sprawdzać informacje z kraju i ze świata, oglądać filmy lub transmisje na żywo, sprawdzać wyniki meczów, słuchać muzyki oraz grać w gry. Jednym słowem Internet służy od wielu celów, niekoniecznie rozrywkowych.

---

1. Chudziński E., Słownik wiedzy o mediach, wyd. Park Edukacja↩

2. Chudziński E., Słownik wiedzy o mediach, wyd. Park Edukacja↩

3. Chudziński E., Słownik wiedzy o mediach, wyd. Park Edukacja↩

4. Bajka Z., Historia mediów, wyd. WYDAWNICTWO I DRUKARNIA Towarzystwa Słowaków w Polsce, 2008↩

5. Chudziński E., Słownik wiedzy o mediach, wyd. Park Edukacja↩

6. Siemieniecki B., Pedagogika Medialna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007↩

7. Bajka Z., Historia mediów, wyd. WYDAWNICTWO I DRUKARNIA Towarzystwa Słowaków w Polsce, 2008↩

8. Chudziński E., Słownik wiedzy o mediach, wyd. Park Edukacja

   Siemieniecki B., Pedagogika Medialna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007↩

9. Chudziński E., Słownik wiedzy o mediach, wyd. Park Edukacja

   Bajka Z., Historia mediów, wyd. WYDAWNICTWO I DRUKARNIA Towarzystwa Słowaków w Polsce, 2008↩