Kredyty i ich ewidencja – normy ponadkrajowe

1. Klasyfikacja należności banku z tytułu kredytów według norm ponadkrajowych.

2. Ewidencja kredytów w banku.

3. Aktualizacja wartości kredytów.

CZYNNIKI UTRATY WARTOŚCI W PRZYPADKU POJEDYNCZYCH EKSPOZYCJI KREDYTOWYCH:

1. Znaczące kłopoty finansowe dłużnika

2. Naruszenie kontraktu, w formie zaprzestania płatności bądź zalegania ze spłatą odsetek lub kapitału

3. Bank z powodów ekonomicznych bądź prawnych poczynił ustępstwa na rzecz kredytobiorcy, których nie brałby pod uwagę gdyby okoliczności nie zaistniały

4. Istnieje prawdopodobieństwo, że dłużnik będzie postawiony w stan upadłości lub restrukturyzacji

5. Nastąpiła utrata aktywnego rynku zbytu lub zerwanie umowy przez odbiorcę bez braku możliwości pozyskania innych rynków zbytu

6. Zawieszenie obrotu akcjami spółki z powodu znaczącego spadku ich cen

7. Inne czynniki brane pod uwagę: ogólna sytuacja ekonomiczna, finansowa i wynik finansowy, zdolność obsługi zadłużenia, wielkość kapitału własnego, jakość zabezpieczenia, ryzyko kraju.

CZYNNIKI UTRATY WARTOŚCI DLA PORTFELA KREDYTÓW:

1. Ryzyko polityczne oraz prawne

2. Zmiany w technologii wytwarzania

3. Stagnacja na rynkach zbytu

4. Spadek cen nieruchomości; brak aktywnego rynku na określone zabezpieczenia

5. Widoczne zmiany wskazujące na znaczny spadek szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych z grupy aktywów finansowych od czasu ujęcia ich w bilansie

6. Niekorzystne wyniki na tle branży

Przy ustalaniu utraty wartości należności kredytowej należy zdyskontować ustaloną wartość bieżącą oczekiwanych przepływów środków pieniężnych przy pomocy efektywnej stopy procentowej. Efektywna stopa procentowa to stopa dokładnie dyskontująca strumień przyszłych płatności gotówkowych do momentu zapadalności lub do kolejnej rynkowej zmiany ceny do wartości bilansowej aktywów lub pasywów finansowych

KLASYFIKACJA NALEŻNOŚCI DO POSZCZEGÓLNYCH KATEGORII RYZYKA WEDŁUG NORM PONADKRAJOWYCH:

1. Normalne – oceniane indywidualnie, co do których nie stwierdzono obiektywnych dowodów utraty wartości (zgodnie z MSR 39) oraz grupowo

2. Pod obserwacją, które na podstawie indywidualnej oceny nie zostały uznane za należności z utratą wartości, mimo że stwierdzono obiektywne dowody utraty wartości

3. Zagrożone, zarówno oceniane indywidualnie jak i grupowo, co do których stwierdzono obiektywne dowody utraty wartości (MSR 39); wyszczególnienie poszczególnych kategorii należności zagrożonych odbywa się zgodnie z kryteriami Rozporządzenia Ministra Finansów, natomiast wysokość odpisów aktualizujących wartość zgodnie z zasadami MSR 39

PRZYKŁAD 1

Przedsiębiorstwo X, którego zadłużenie kredytowe wynosi 500000 zł znajduje się w stanie upadłości. Możliwe kwoty do odzyskania pochodzące z zabezpieczeń wynoszą:

• Blokada rachunku w kwocie 60000 zł (do wykorzystania bez zwłoki)

• Hipoteka na nieruchomości, możliwa do uzyskania kwota 250000zł (koszty egzekucji wynoszą 25000zł, okres egzekucji wynosi 1 rok); ESP dla tego kredytu wynosi 5%.

PRZYKŁAD 2

Przedsiębiorstwo X otrzymało kredyt na okres pięciu lat w kwocie 1500 tys. zł. z oprocentowaniem 4,8% płatnym na koniec każdego roku. Wyliczona efektywna stopa procentowa wynosi 10%. Na koniec drugiego roku dokonano restrukturyzacji zadłużenia przez zmniejszenie zadłużenia z tytułu kapitału do kwoty 1200tys zł. Szacowane przepływy pieniężne w tym przypadku będą wynosić za następne lata: 57600 zł, 57600 zł, 1257600 zł. Jaka jest wartość kredytu po zdyskontowaniu?

ZASTOSOWANIE ESP DLA AKTYWÓW LUB ZOBOWIAZAŃ POZWALA NA:

• Osiągniecie stałej stopy zwrotu w ciągu całego okresu utrzymywania aktywu finansowego lub stałego kosztu utrzymywania zobowiązania finansowego

• Zapewnienie współmierności przychodów i kosztów

• Określenie rzeczywistego zaangażowania banku

• Uwzględnienie pieniądza w czasie

• Odzwierciedlenie warunków rynkowych

Przykład 3

Bank Komercyjny „Bąbel” w Poznaniu posiadał na początek okresu sprawozdawczego następujące należności:

• normalne od Przedsiębiorstwa A w wysokości 269 000 zł

• poniżej standardu od Przedsiębiorstwa B w wysokości 123 800 zł.

Na koniec okresu sprawozdawczego naliczono i zaksięgowano odsetki od należności normalnych w wysokości 8% w stosunku rocznym. Ponadto po przeprowadzeniu analizy sytuacji ekonomiczno-finansowej w związku z pogarszającą się sytuacją Przedsiębiorstwa B Bank „Bąbel” dokonał aktualizacji wartości kredytu od należności zagrożonych. Przewiduje się uzyskanie następujących wpływów z tytułu kredytu w okresie jego trwania: na koniec 1 roku 25800,-z ł; na koniec 2 roku 27000,- zł; na koniec 3 roku 30 000,- zł, na koniec 4 roku 29000zł. Efektywna stopa procentowa wynosi 11%. Po dokonaniu aktualizacji wartości kredytu od Przedsiębiorstwa B naliczono i zaksięgowano również odsetki (zgodnie z efektywną stopą procentową).

Przykład 4

Bank Komercyjny “L” posiadał na początek roku obrotowego następujące stany wybranych kont :

1. Kasa 30 600,00

2. Rachunek nostro w NBP 158 000,00

3. Kredyty udzielone : Bankowi “A” 45 000,00, Firmie Ubezpieczeniowej “Ania” 29 000,00

4. Kredyty udzielone : Przedsiębiorstwu “Ola” 16 000,00, Przedsiębiorstwu “Miś” 25000,00

5. Przychody pobierane z góry 1000 (Prowizja pobrana od Przedsiębiorstwa Ola)

W bieżącym okresie sprawozdawczym miały miejsce następujące operacje gospodarcze :

1. Naliczono odsetki od udzielonych kredytów:

• Bank “A” 950,00

• Firma Ubezpieczeniowa “Ania” 750,00

• Przedsiębiorstwo “Ola” 840,00

• Przedsiębiorstwo “Miś” 750,00

2. Bank udzielił kredytu Przedsiębiorstwu “D” w wysokości 20 000 zł na okres 4 lat. Środki postawiono do dyspozycji kredytobiorcy. Pobrano prowizję w wysokości 5 %.

3. PK- prowizja przypadająca na bieżący okres 250 zł

4. Spłacono raty kredytów wraz z odsetkami dokonując wpłaty do kasy banku:

• Bank “A” 3 500,00

• Firma Ubezpieczeniowa “Ania” 1 950,00

• Przedsiębiorstwo “Miś” 1 830,00

5. Przedsiębiorstwo “Ola” nie spłaciło raty kredytu wraz z odsetkami w terminie. Po przeprowadzeniu analizy sytuacji ekonomiczno - finansowej bank dokonał przeklasyfikowania należności od Przedsiębiorstwa “Ola” do kategorii kredytów poniżej standardu (zagrożonych).

6. Bank dokonał aktualizacji wartości kredytu i odsetek od należności zagrożonych (Przewiduje się uzyskanie następujących wpływów z tytułu kredytu w okresie jego trwania: koniec 1 roku 5000, koniec 2 roku 6000. Pobrana prowizja do rozliczenia wynosiła 1000. Efektywna stopa procentowa wynosi 10%)

Polecenia :

• Otworzyć konta i zaksięgować powyższe operacje gospodarcze.

• Ustalić na koniec okresu wartość bilansową należności.