Prawo upadłościowe

i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI

UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Informacje organizacyjne

Wykład: sob, g. 08:30 – 11:00, sala BETA,
5 spotkań

Podręcznik: Feliks Zedler, Prawo upadłościowe
i naprawcze w zarysie, WoltersKluwer,
Warszawa 2009.

Egzamin: pisemny (test) - wykład

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Upadłość – ważne zjawisko społeczne i gospodarcze

Przykłady z ostatnich miesięcy:

Amber Gold, PBG, Hydrobudowa Polska, Sky Club, DSS, BOMI,
OLT Express, kłopoty Polimeks-Mostostal, etc.

Liczba utraconych miejsc pracy w upadłych przedsiębiorstwach w
lipcu i sierpniu 2012 – ok. 10.000 !

Zjawisko tzw. łańcucha upadłości.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Liczba upadłości w Wielkopolsce w okresie 01-09.2012

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

W roku 2012 ogłoszono upadłość 877 przedsiębiorców.

Źródło: Coface Poland

Według Euler Hermes – 941 !

Wzrost w porównaniu z rokiem 2011 wyniósł 21,3 % (rok 2011 r.
zakończył się wzrostem na poziomie 10,5 proc. w por. do roku 2010)

W branży budowlanej – upadło 218 przedsiębiorstw, wzrost o 53 % rok
do roku

Np.: Aprivia, DSS, Budus, Turbud, Budbaum, Terramost, Wakoz, Drogbud, Wągrowieckie
Przedsiębiorstwo Robót Mostowych, Poldim, Silentio, Intakus czy Radko. Polimex Mostostal o
upadłość się otarł.

Pojęcie prawa upadłościowego i naprawczego

Prawo, które reguluje skutki prawne sytuacji kryzysowej
przedsiębiorcy wynikającej z jego niewypłacalności bądź z
zagrożenia niewypłacalnością.

Bankructwo (banca rotta)

Il termine "bancarotta" deriva dall'uso genovese di epoca medioevale di rompere il tavolo e la panca o cassa di
legno del banchiere divenuto insolvente.

Plajta (Pleite)
Konkurs (concursus creditorum)
Postępowanie konkursowe
Postępowanie insolwencyjne
Postępowanie w przedmiocie niewypłacalności dłużnika
Postępowanie upadłościowe

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Źródła polskiego prawa upadłościowego i naprawczego

Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i
naprawcze (Dz. U. z 2003 r., Nr 60, poz. 535 ze zm.).

Data uchwalenia: 2003-02-28
Data ogłoszenia: 2003-04-09
Data wejścia w życie: 2003-10-01

Zgodnie z art. 35 i 229 pr.upadł. i napr. w sprawach nieuregulowanych w
ustawie stosuje się odpowiednio przepisy księgi pierwszej części pierwszej
Kodeksu postępowania cywilnego z wyjątkiem przepisów o zawieszeniu i
wznowieniu postępowania.

Por. też akty prawne wymienione na s.35 podręcznika.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Źródła unijnego prawa upadłościowego i naprawczego

ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 1346/2000
z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego

Dot. dłużnika, który ma główny ośrodek podstawowej działalności (COMI –
centre of main interests) na terenie Unii Europejskiej z wyłączeniem Danii.

Nie wprowadza jednolitego unijnego postępowania upadłościowego – stosuje
się wprost merytoryczne przepisy krajowe.

Nie dotyczy instytucji kredytowych oraz ubezpieczeniowych.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

System prawa upadłościowego i naprawczego

Prawo upadłościowe i naprawcze tworzy jeden system prawny o
zróżnicowanej strukturze wewnętrznej.

Reguluje ono trzy niezależne procedury:

- postępowanie upadłościowe,

- postępowanie naprawcze,

- postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia

działalności gospodarczej.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Struktura polskiego prawa upadłościowego

Normy prawa upadłościowego nie mają
jednolitego charakteru. Biorąc pod uwagę
istotę tych norm, można w polskim prawie
upadłościowym wyróżnić:

- prawo materialne upadłościowe,
- prawo procesowe upadłościowe,
- prawo karne upadłościowe.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Budowa ustawy – prawo upadłościowe i naprawcze

Polskie prawo upadłościowe nie jest podzielone na części
odpowiadające powyższemu podziałowi.

Nie ma w ustawie osobnego działu normującego przepisy
prawa materialnego i osobnego działu procesowego.

Ponadto ustawa nie zawiera kompleksowej regulacji
dotyczącej karnego prawa upadłościowego.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Budowa ustawy – prawo upadłościowe i naprawcze

Ustawa dzieli się na 6 części.

Część I – przepisy ogólne oraz przepisy o orzekaniu
zakazu prowadzenia działalności gospodarczej
Część II – przepisy o międzynarodowym postępowaniu
upadłościowym (nie – UE!)
Cześć III – przepisy o postepowaniach odrębnych
Cześć IV – przepisy o postępowaniu naprawczym.
Część V - przepisy karne.
Część VI - przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Pojęcie postępowania upadłościowego

Postępowanie upadłościowe jest to działanie organów

postępowania z udziałem zainteresowanych

podmiotów, które ma na celu

zaspokojenie, w jak najwyższym stopniu, roszczeń

wierzycieli niewypłacalnego dłużnika

oraz – gdy racjonalne względy na to pozwalają –

zachowanie dotychczasowego przedsiębiorstwa

dłużnika.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Cel postępowania upadłościowego

Nadrzędnym celem postępowania upadłościowego jest
zaspokojenie roszczeń wierzycieli – art. 2.

Drugorzędnym celem postępowania upadłościowego,
realizowanym tylko wówczas gdy „racjonalne względy na
to pozwalają”,

jest zachowanie dotychczasowego przedsiębiorstwa
dłużnika – art. 2.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Struktura postępowania upadłościowego

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Postępowanie

upadłościowe

Postępowanie

w przedmiocie

ogłoszenia

upadłości

Postępowanie
po ogłoszeniu

upadłości

Postępowanie z

możliwością

zawarcia układu

Postępowanie

obejmujące

likwidację majątku

dłużnika

Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości

• Zasadniczym celem tego postępowania jest ustalenie, czy

istnieją okoliczności warunkujące ogłoszenie upadłości
dłużnika.

• Chodzi o podmiotowe (zdolność upadłościowa, zdolność

sądowa i procesowa) i przedmiotowe (niewypłacalność, majątek
wystarczający na zaspokojenie kosztów, szczególne podstawy
upadłości konsumenckiej) podstawy ogłoszenia upadłości.

• Fakultatywnym celem postępowania w przedmiocie ogłoszenia

upadłości jest zawarcie układu, co może nastąpić na wstępnym
zgromadzeniu wierzycieli (art. 45 ust. 2, art. 55 ust. 1 p.u.n.).

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Właściwe postępowanie upadłościowe

• Właściwe postępowanie upadłościowe jest tym

etapem postępowania upadłościowego, w którym
dochodzi do zaspokojenia wierzycieli, a więc
realizowany jest podstawowy cel tego postępowania
(niezależnie, czy poprzez zawarcie układu, czy
likwidację majątku dłużnika)

• Postępowanie to rozpoczyna się wydaniem

postanowienia o ogłoszeniu upadłości, a kończy się
uprawomocnieniem postanowienia o zakończeniu lub
umorzeniu postępowania upadłościowego.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Właściwe postępowanie upadłościowe

• Właściwe postępowanie upadłościowe może

być postępowaniem z możliwością zawarcia
układu z wierzycielami lub postępowaniem
obejmującym likwidację majątku dłużnika.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zasady prawa upadłościowego i naprawczego

Prawo upadłościowe rządzi się dwoma podstawowymi
zasadami.

Są to:

- zasada optymalnego wykorzystania majątku upadłego

w celu zaspokojenia wierzycieli (zasada optymalizacji),

- zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zasada optymalizacji (art. 2)

Zasada optymalizacji przejawia się w tym, że prawo upadłościowe i
naprawcze stwarza warunki do tego, aby majątek upadłego
wykorzystano do zaspokojenia wierzycieli w jak najwyższym
stopniu.

Rzeczywisty stopień tego zaspokojenia zależy od warunków
ekonomicznych i sytuacji rynkowej, ale obowiązujące uregulowania
prawne sprzyjają optymalnemu wykorzystaniu majątku dłużnika.

Ograniczenie wynika z dążenia do zachowania przedsiębiorstwa
upadłego.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli

Zasada dominacji grupowego interesu wierzycieli sprowadza się
do tego, że postępowanie upadłościowe prowadzone jest w
interesie ogółu wierzycieli upadłego. Jest to zawsze postępowanie
grupowe.

Wierzycieli tych, mimo istniejących konfliktów interesów, łączy
dążenie do uzyskania zaspokojenia wierzytelności w możliwie
najwyższym stopniu. Temu właśnie ogólnemu i nadrzędnemu
interesowi wierzycieli podporządkowane zostają partykularne
interesy poszczególnych wierzycieli.

Por. przepisy o wpływie upadłości na umowy zawarte przez dłużnika, przepisy o
zawarciu układu, etc.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Tryby postępowania upadłościowego

Zgodnie z art. 14 ust. 1 jeżeli zostanie

uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele

zostaliby zaspokojeni w wyższym stopniu

niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu

postępowania upadłościowego obejmującego likwidację

majątku dłużnika

ogłasza się upadłość z możliwością zawarcia układu.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Podstawy ogłoszenia upadłości (nie dot. konsumenta)

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Podstawy

ogłoszenia

upadłości

Podstawy

pozytywne

Podmiotowe

Zdolność

upadłościowa

Przedmiotowe

Niewypłacalność,

Wielość

wierzycieli

Podstawy

negatywne

Brak majątku

na pokrycie

kosztów

postępowania

upadłościowego

(art. 13 p.u.n.)

Niewielkie i

krótkotrwałe

zadłużenie

(art. 12 p.u.n.)

Podstawy ogłoszenia upadłości konsumenta

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Podstawy

ogłoszenia

upadłości

Podstawy

pozytywne

Podmiotowe

Zdolność

upadłościowa

Przedmiotowe

Niewypłacalność,

Wielość

wierzycieli

Podstawy

negatywne

Brak majątku

na pokrycie

kosztów

postępowania

upadłościowego

Wyjątkowe i

niezależne

okoliczności

jako przyczyna
niewypłacalno

ści

Inne,

określone w

art. 491

3

ust.

2 p.u.n.

Zdolność upadłościowa

Zdolność upadłościowa ma charakter jednorodny chociaż obecnie

potocznie

mówi

się

o

upadłości

„konsumentów”

i

„przedsiębiorców”.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pr. upadł. i napr. przepisy ustawy stosuje się

do przedsiębiorców, w rozumieniu kodeksu cywilnego jeżeli

ustawa nie stanowi inaczej.

Definicja przedsiębiorcy – art. 43¹ k.c.

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka

organizacyjna / . . ./ prowadząca we własnym imieniu działalność

gospodarczą lub zawodową.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zdolność upadłościowa

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zmianie ustawy – Prawo

upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w

sprawach cywilnych wprowadziła upadłość konsumencką (wejście

w życie – 31 marca 2009 r.).

W odniesieniu do upadłości konsumenckiej konsumentem jest

nazywana osoba, która w momencie ogłaszania jej upadłości nie

prowadzi

działalności

gospodarczej

ani

zawodowej,

z

uwzględnieniem art. 5 ust. 2

Problem :

czy stwierdzenie, że dana osoba nie figuruje w

ewidencji działalności gospodarczej wyklucza możliwość uznania

jej za przedsiębiorcę na gruncie prawa upadłościowego?

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zdolność upadłościowa

Na podstawie definicji przedsiębiorcy zawartej w art. 43¹ k.c. oraz

definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 2 ustawy o

swobodzie działalności gospodarczej z 2004r należy stwierdzić, że

przedsiębiorcą jest osoba, która prowadzi we własnym imieniu

zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową lub

usługową

lub

działalność

w

zakresie

poszukiwania,

rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż lub działalność

zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.

Definicja ta nie wymaga, dla przypisania danemu podmiotowi

statusu przedsiębiorcy, zarejestrowania w ewidencji działalności

gospodarczej lub w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zdolność upadłościowa

Oznacza to, że na gruncie prawa upadłościowego dla

uznania, że dana osoba jest przedsiębiorcą nie jest

wymagane dopełnienie obowiązku zgłoszenia działalności

w Krajowym Rejestrze Sądowym lub w innym właściwym

rejestrze

tak, F. Zedler, [w:] A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze.., s. 34, Nb 8; R. Adamus, [w:] Prawo

upadłościowe i naprawcze, Komentarz, pod red. A. Witosza, Warszawa 2007, s. 22, t.7.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Osoba, która przestała prowadzić działalność gospodarczą

Problem:

Czy wobec osoby, która była przedsiębiorcą i zaprzestała

prowadzenia działalności stosuje się ogólne przepisy o

upadłości czy przepisy o upadłości konsumenckiej?

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Osoba, która przestała prowadzić działalność gospodarczą

Problem:

Czy wobec osoby, która była przedsiębiorcą i zaprzestała

prowadzenia działalności stosuje się ogólne przepisy o upadłości czy przepisy o

upadłości konsumenckiej?

Zgodnie z art. 8 można żądać ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, która była

przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności

gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.

Art. 8 pr.upadł. i napr. nakazuje traktowanie objętych nim osób jak

przedsiębiorców przez okres jednego roku licząc od dnia wykreślenia z ewidencji

działalności gospodarczej

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zdolność upadłościowa

Przepisy ustawy stosuje się także do:

1) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących
działalności gospodarczej;

2) wspólników osobowych spółek handlowych, ponoszących odpowiedzialność
za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;

3) wspólników spółki partnerskiej;

4) osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zdolność upadłościowa

Ustawa określa również podmioty, których upadłości nie można
ogłosić.

I tak, zgodnie z art. 6, nie można ogłosić upadłości:

1. Skarbu Państwa,
2. jednostek samorządu terytorialnego,
3. publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej,
4. osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne,
5. uczelni,
6. instytucji i osób prawnych utworzonych w drodze ustawy oraz

utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

WPiA UAM POZNAŃ

NIEWYPŁACALNOŚĆ

JAKO PODSTAWA OGŁOSZENIA UPADŁOŚCI

Zgodnie z art. 10

upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał

się niewypłacalny.

1. NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU PŁYNNOŚCIOWYM

(rola podstawowa)

2. NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU ZADŁUŻENIOWYM

(rola pomocnicza)

WPiA UAM POZNAŃ

NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU PŁYNNOŚCIOWYM

Stan obecny:

Art. 11 ust. 1.

Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli

nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań

pieniężnych.

WPiA UAM POZNAŃ

Problem:

Czy jeżeli dłużnik nie wykonuje dwóch lub trzech
zobowiązań wobec wierzycieli np. wymagalnych
zobowiązań z dwóch faktur to jest niewypłacalny
zgodnie z art. 11 p.u.n.?

WPiA UAM POZNAŃ

Problem:

Jakie jest znaczenie rozmiaru niewykonywanych
zobowiązań

dla

stwierdzenia

istnienia

niewypłacalności dłużnika?

WPiA UAM POZNAŃ

Problem:

Czy dla stwierdzenia, że dłużnik jest niewypłacalny
konieczne jest ustalenie, że nie wykonuje on
zobowiązań cywilnoprawnych?

WPiA UAM POZNAŃ

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 29 stycznia
2008 r. (I SA/Lu 717/07)

1. Przez niewypłacalność rozumie się niewykonywanie przez

dłużnika ciążących na nim wymagalnych zobowiązań, co

stwarza podstawę ogłoszenia w stosunku do niego upadłości.

Nieistotne jest, czy nie wykonuje on wszystkich zobowiązań,

czy też tylko niektórych z nich. Nieistotny jest rozmiar nie

wykonywanych przez dłużnika zobowiązań, bowiem nawet

niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza

jego niewypłacalność.

2. Niewypłacalność stanowiąca podstawę ogłoszenia następuje,

gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań,

bez rozróżnienia na zobowiązania o charakterze cywilno- czy

publicznoprawnym.

WPiA UAM POZNAŃ

Ale:
Sąd Najwyższy w wyroku z 19 stycznia 2011 r.
(sygn. V CSK 211/10)

Krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów
wskutek przejściowych trudności nie jest
podstawą ogłoszenia upadłości, gdyż o
niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ust. 1
p.u.n. można mówić dopiero wtedy, gdy dłużnik z
braku środków przez dłuższy czas nie wykonuje
przeważającej części swoich zobowiązań.

WPiA UAM POZNAŃ

NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU PŁYNNOŚCIOWYM

Stan postulowany:

Art. XX ust. 1. p.u.n.
Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli ocena jego sytuacji finansowej
wskazuje, że utracił on zdolność do regulowania swoich
wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

ust. 2. Domniemywa się, że dłużnik jest niewypłacalny, jeśli w
chwili złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości opóźnienie w
wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.

WPiA UAM POZNAŃ

PODSTAWY NEGATYWNE Z ART. 12 P.U.N.


Zgodnie z art. 12 ust. 1 sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie
upadłości jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie
przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań
nie przekracza 10 % wartości bilansowej przedsiębiorstwa
dłużnika.

Jednakże jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały
albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie
wierzycieli sąd nie może wniosku oddalić powołując się na
wskazane wyżej okoliczności (art. 12 ust. 2).

WPiA UAM POZNAŃ

Problem:

Czy jeżeli dłużnik nie wykonuje zobowiązań, których
suma nie przekracza 10 % wartości bilansowej
przedsiębiorstwa dłużnika, a okres opóźnienia nie
przekracza trzech miesięcy to ma obowiązek złożenia
wniosku o ogłoszenie upadłości?

Prawo upadłościowe

i naprawcze

Wykład 2

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI

UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

WPiA UAM POZNAŃ

NIEWYPŁACALNOŚĆ W UJĘCIU ZADŁUŻENIOWYM

Art. 11 ust. 2.

Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką
organizacyjną nieposiadającą osobowości
prawnej, której odrębna ustawa przyznaje
zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego
także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą
wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na
bieżąco te zobowiązania wykonuje.

AKTYWA

PASYWA

A. Aktywa TRWAŁE

I. Wartości niematerialne i prawne
II. Rzeczowe aktywa trwałe
1. Środki trwałe :
a) grunty (w tym prawo użytkowania
wieczystego)
b) budynki, lokale i obiekty inżynierii
lądowej i wodnej
c) urządzenia techniczne i maszyny
d) środki transportu
e) inne środki trwałe
2. Środki trwałe w budowie
III. Należności długoterminowe
IV. Inwestycje długoterminowe

B. Aktywa OBROTOWE

I. Zapasy
1. Materiały
2. Półprodukty i produkt w toku
3. Produkty gotowe
4. Towary
II. Należności krótkoterminowe
1) z tytułu dostaw i usług w okresie spłaty
2) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń
społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń
III. Inwestycje krótkoterminowe
1. Krótkoterminowe aktywa finansowe
a) udziały lub akcje
b) inne papiery wartościowe
c) udzielone pożyczki
e) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne:

A. KAPITAŁ (fundusz) WŁASNY
I. Kapitał podstawowy
II. Kapitał zapasowy
III. Kapitał z aktualizacji wyceny
IV. Pozostałe kapitały rezerwowe
V. Zysk (strata) z lat ubiegłych
IV. Zysk (strata) netto

B. ZOBOWIĄZANIA
I. Zobowiązania długoterminowe
1) kredyty i pożyczki
2) z tytułu emisji dłużnych papierów wartość.
3) inne zobowiązania finansowe
4) inne
II. Zobowiązania krótkoterminowe
1) kredyty i pożyczki
2) z tytułu emisji dłużnych papierów wartość.
3) inne zobowiązania finansowe
4) z tytułu dostaw i usług, o okresie
wymagalności :
a) do 12 miesięcy
b) powyżej 12 miesięcy
5) zobowiązania wekslowe
6) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych
świadczeń
7) z tytułu wynagrodzeń

Aktywa razem

Pasywa razem

WPiA UAM POZNAŃ

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19.12.02 r., V CKN

342/01 (Lex nr 75360 )

„Każda z dwóch przyczyn ogłoszenia
upadłości ma samodzielny charakter, a
to oznacza, że dysponujący sporym
majątkiem dłużnik będzie uznany za
upadłego, jeżeli zaprzestał w sposób
trwały płacenia długów”.

WPiA UAM POZNAŃ

Badanie niewypłacalności

Niewypłacalność jest podstawową przesłanką ogłoszenia

upadłości i w każdej sprawie trzeba w pierwszej kolejności zbadać

czy dłużnik jest niewypłacalny.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie

upadłości jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie

przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań

nie przekracza 10 % wartości bilansowej przedsiębiorstwa

dłużnika.

Jednakże jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały

albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie

wierzycieli sąd nie może wniosku oddalić powołując się na

wskazane wyżej okoliczności (art. 12 ust. 2).

WPiA UAM POZNAŃ

Wielość wierzycieli

Problem:

Czy można ogłosić upadłość dłużnika, który ma tylko jednego
wierzyciela?


Dlaczego tak/nie?

WPiA UAM POZNAŃ

Wielość wierzycieli

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pr. upadł. i napr. ustawa reguluje zasady
wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych
dłużników będących przedsiębiorcami oraz skutki ogłoszenia
upadłości, a także zasady postępowania naprawczego wobec
przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością

oraz

Art. 11.1. Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich
wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Art. 11.2. Dłużnika (…) uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego
zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na
bieżąco te zobowiązania wykonuje.

WPiA UAM POZNAŃ

Brak majątku na pokrycie kosztów

postępowania upadłościowego (ubóstwo masy)

Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości jeżeli majątek

niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów

postępowania (art. 13 ust. 1).

Sąd może również oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie

stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką,

zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub

hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek

oczywiście nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania

(art. 13 ust. 2).

WPiA UAM POZNAŃ

Koszty postępowania

Art. 230

Ust. 1 – do kosztów postępowania upadłościowego zalicza się opłaty sądowe

oraz wydatki niezbędne do osiągnięcia celu postępowania.

Ust. 2 – do wydatków, o których mowa w ust. 1 należą w szczególności:

- wynagrodzenie i wydatki syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy

oraz ich zastępców,

- wynagrodzenia i wydatki członków rady wierzycieli,

- wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli,

- koszty doręczeń, obwieszczeń i ogłoszeń,

- przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości podatki i inne daniny

publiczne,

- wydatki związane z zarządem masy upadłości, w tym przypadające za

czas po ogłoszeniu upadłości należności ze stosunku pracy oraz należności z

tytułu składek na ubezpieczenie społeczne,

- wydatki związane z likwidacją masy upadłości.

WPiA UAM POZNAŃ

Koszty postępowania (2 lata)

koszty obwieszczeń o ogłoszeniu upadłości, liście wierzytelności,

planie podziału, oraz umorzeniu lub zakończeniu postępowania

upadłościowego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w

prasie o zasięgu lokalnym - łącznie około 6.000 zł,

(jedno ogłoszenie w prasie i w Monitorze Sądowym i

Gospodarczym łącznie kosztuje około 1.500zł),

koszty obwieszczeń o sprzedaży majątku– łącznie około 1.000 zł

koszty zakupu artykułów biurowych – łącznie około 500 zł

WPiA UAM POZNAŃ

Koszty postępowania

opłaty pocztowe – łącznie około 300 zł,

opłaty bankowe – 2.000 zł,

koszt wynajęcia biura – około 500 zł miesięcznie,

koszt archiwizacji dokumentów –koszt archiwizacji jest trudny do

oszacowania przy braku dokładnych danych co do ilości

dokumentacji,

opłaty sądowe (ich wysokość jest trudna do przewidzenia gdyż

zależy od zakresu windykacji należności),

koszt obsługi księgowej , osobno za sporządzenie bilansu otwarcia

i zamknięcia postępowania) – 10.000 zł

koszt zatrudnienie pracownika administracyjno-biurowego –

6.000 zł

wynagrodzenie syndyka – 2 lata – 100.000 zł

Właściwość sądu

Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd

upadłościowy w składzie trzech sędziów

zawodowych (art. 18).

Do rozpoznania spraw o ogłoszenie upadłości

właściwy jest sąd upadłościowy (tj. sąd rejonowy

– sąd gospodarczy), właściwy dla zakładu

głównego przedsiębiorstwa dłużnika (art. 19 ust.

1).

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wniosek o ogłoszenie upadłości

• Postępowanie upadłościowe wszczyna się na

wniosek.

• Wniosek o ogłoszenie upadłości, zgodnie z art.

20 może zgłosić dłużnik lub każdy z jego
wierzycieli.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Termin do złożenia wniosku przez dłużnika

Zgodnie z art. 21 ust. 1 dłużnik jest obowiązany,

nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia,

w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia

upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie

upadłości.

Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna lub inna

jednostka organizacyjna, obowiązek, o którym

mowa wyżej, spoczywa na każdym, kto ma prawo

go reprezentować sam lub łącznie z innymi

osobami (art. 21 ust.2).

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Termin do złożenia wniosku przez dłużnika

Niezłożenie wniosku w wyżej wskazanym terminie powoduje

określone sankcje. Osoby, które były zobowiązane do złożenia

wniosku o ogłoszenie upadłości, ale nie uczyniły tego w

ustawowym terminie odpowiadają za szkodę wynikła wskutek

niezłożenia wniosku w terminie (art. 21 ust. 3 + art. 299 k.s.h.)

Ponadto zgodnie z art. 373 sąd może pozbawić taką osobę prawa

prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz

pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub

pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie

państwowym, fundacji lub stowarzyszeniu na okres od 3 do 10 lat.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Treść wniosku

Zgodnie z art. 23 jeżeli wniosek o ogłoszenie
upadłości zgłasza dłużnik, powinien we wniosku
dodatkowo określić, czy wnosi o ogłoszenie
upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też o
ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację jego
majątku.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Treść wniosku

Dłużnik do wniosku powinien dołączyć:

1)

aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego

składników;

2)

aktualne sprawozdanie finansowe, a jeżeli na podstawie

odrębnych przepisów nie ma obowiązku sporządzania takiego sprawozdania -

bilans sporządzony dla celów tego postępowania, na dzień nie późniejszy niż

trzydzieści dni przed złożeniem wniosku;

3)

spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości

wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń

dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;

4)

oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów

dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;

5)

spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika

wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów

zapłaty;

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Treść wniosku

6)

wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów

wykonawczych przeciwko dłużnikowi;

7)

informację o postępowaniach dotyczących

ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów

rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń

podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak

również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub

administracyjnych dotyczących majątku dłużnika;

8)

miejsce zamieszkania i adresy reprezentantów spółki

lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Treść wniosku

Jeżeli dłużnik wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością

zawarcia układu, powinien ponadto dołączyć do wniosku:

1)

propozycje układowe wraz z propozycjami

finansowania wykonania układu;

2)

rachunek przepływów pieniężnych za ostatnie

dwanaście miesięcy, jeżeli obowiązany był do prowadzenia
dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego rachunku.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wniosek składany przez wierzyciela

Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza
wierzyciel, powinien uprawdopodobnić swoją
wierzytelność, a ponadto, jeżeli wnosi o
ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia
układu, powinien dołączyć wstępne propozycje
układowe.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Postępowanie zabezpieczające

Zgodnie z art. 36 w postępowaniu o ogłoszenie upadłości,
jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości złożył dłużnik, sąd z
urzędu dokonuje zabezpieczenia majątku dłużnika.

Jeżeli z wnioskiem o ogłoszenie upadłości wystąpił
wierzyciel lub inny uprawniony zabezpieczenia dokonuje
się na jego żądanie. W przedmiocie zabezpieczenia sąd
orzeka niezwłocznie.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Postępowanie zabezpieczające

Podstawowym sposobem zabezpieczenia majątku

dłużnika jest ustanowienie tymczasowego nadzorcy

sądowego (art. 38 - SĄD MOŻE).

Sąd może w ramach zabezpieczenia na wniosek dłużnika

zawiesić prowadzoną przeciwko niemu egzekucję

wierzytelności objętej z mocy prawa układem, jeżeli

egzekucja mogłaby uniemożliwić lub utrudnić przyjęcie

układu.

Jeżeli zawieszenie dotyczy egzekucji z rachunku

bankowego sąd może także uchylić zajęcie (art. 39)

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wstępne zgromadzenie wierzycieli

Sąd może zwołać wstępne zgromadzenie
wierzycieli w celu podjęcia uchwały co do
sposobu prowadzenia postępowania
upadłościowego, wyboru rady wierzycieli oraz
zawarcia układu (art. 44 ust.1).

Nie zwołuje się, gdy ponad 15% wierzytelności jest
spornych.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wstępne zgromadzenie wierzycieli

Wstępne zgromadzenie wierzycieli może podjąć uchwały
co do :

- prowadzenia dalszego postępowania

upadłościowego z możliwością zawarcia układu albo
likwidacji majątku (sposób prowadzenia postępowania),

- wyboru rady wierzycieli

- wyrazić opinię co do wyboru osoby syndyka,

nadzorcy sądowego albo zarządcy,

- zawarcia układu.

Zapewnienie sprawności postępowania;
Wzrost efektywności w razie zawarcia układu;

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości

Zagadnienia proceduralne:

Art. 35. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do
postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości stosuje się
odpowiednio przepisy księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu
postępowania cywilnego, z wyjątkiem przepisów o zawieszeniu i
wznowieniu postępowania.

Skarga kasacyjna oraz skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Orzeczenia kończące postępowanie w przedmiocie ogłoszenia

upadłości

•Zarządzenie o zwrocie wniosku

–Braki formalne lub fiskalne, gdy profesjonalny pełnomocnik, ale: procedura

sanacyjna (art. 28)

–Niemożność nadania sprawie biegu: nieprawidłowy adres dłużnika, niewykonanie,

niewykonanie zarządzeń sądu (art. 29)

•Postanowienie o odrzuceniu wniosku

–Brak przesłanki procesowej (art. 199, 1099 k.p.c. w zw. z art. 35)

–Brak uiszczenia zaliczki (art. 32 ust. 5)

•Postanowienie o oddaleniu wniosku

–Brak zdolności upadłościowej (art. 5 - 7)

–Upływ ponad 1 roku od zaprzestania działalności (art. 8)

–Brak stanu niewypłacalności lub podstawy negatywne (art. 10-12)

–Brak majątku na pokrycie kosztów postępowania (art. 13)

–Brak zbiorowego charakteru postępowania (art. 11)

–Przeszkody w stos. do konsumenta (art. 491

3

)

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Ogłoszenie upadłości

Zgodnie z art. 51 uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd

wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym m.in. :

1)

wymienia imię i nazwisko, nazwę albo firmę, miejsce

zamieszkania albo siedzibę upadłego dłużnika (upadłego);

2)

określa sposób prowadzenia postępowania;

3)

wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia

wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc i
nie dłuższym niż trzy miesiące;

6)

wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka albo

nadzorcę sądowego, albo zarządcę;

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Ogłoszenie upadłości

Zgodnie z art. 51 uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości,

sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości, w którym:

1)

wymienia imię i nazwisko, nazwę albo firmę, miejsce

zamieszkania albo siedzibę upadłego dłużnika (upadłego);

2)

określa sposób prowadzenia postępowania;

3)

wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia

wierzytelności w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż miesiąc
i nie dłuższym niż trzy miesiące;

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Ogłoszenie upadłości

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego
wydania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 51 ust. 2; por. art.
309).

Data wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest datą upadłości.

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości podaje się niezwłocznie do publicznej
wiadomości przez obwieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz
opublikowanie w dzienniku o zasięgu lokalnym (art. 53 ust.1).

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Ogłoszenie upadłości

Na postanowienie o ogłoszeniu upadłości zażalenie
przysługuje wyłącznie upadłemu, a na postanowienie
oddalające wniosek o ogłoszenie upadłości - wyłącznie
wnioskodawcy (art. 54 ust.1).

Sąd drugiej instancji, który będzie rozpoznawał
przedmiotowe zażalenie nie może orzec o ogłoszeniu
upadłości (art. 54 ust. 2).

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki

ogłoszenia

upadłości

Skutki co do

osoby

upadłego

Upadłość

likwidacyjna

Upadłość

układowa

Skutki co do

majątku

upadłego

Upadłość

likwidacyjna

Upadłość

układowa

Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego

(upadłość likwidacyjna)

Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku

upadłego, upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały

swój majątek, a także wydać wszystkie dokumenty dotyczące jego

działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi

rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i

korespondencję (art. 57 ust. 1).

Sędzia-komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą

fizyczną nie opuszczał terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez jego

zezwolenia.

Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod

dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia "w upadłości

likwidacyjnej"

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości co do osoby upadłego

(upadłość układowa)

W razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli
sąd nie nałoży na upadłego dalej idących obowiązków, upadły jest
obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i nadzorcy sądowemu
wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących jego majątku
objętego postępowaniem, jak również umożliwić nadzorcy
sądowemu zapoznanie się z przedsiębiorstwem upadłego, a w
szczególności z jego księgami rachunkowymi (art. 59 ust.1).

Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod
dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia "w upadłości
układowej".

Prawo upadłościowe i naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości

co do majątku upadłego

Uwagi ogólne

1. Z dniem ogłoszenia upadłości majątek

upadłego staje się masą upadłości,

która służy zaspokojeniu wierzycieli

upadłego (art. 61).

2. Masa upadłości nie ma osobowości

prawnej, jest to masa majątkowa, którą

zarządza syndyk, upadły pod nadzorem

nadzorcy sądowego lub zarządca.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Masa upadłości

• W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego

w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku

postępowania upadłościowego (art. 62)

• W drodze wyjątku, nie wchodzi do masy upadłości:

1) mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów K.P.C.
2) wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu.
3) kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub
hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub
hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą
administratora pozostałym wierzycielom.
4) mienie wyłączone uchwałą zgromadzenia wierzycieli.
5) środki pieniężne zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Masa upadłości

• Skład masy upadłości ustala syndyk, nadzorca

sądowy albo zarządca na podstawie wpisów

w księgach upadłego oraz dokumentów

bezspornych (art. 68 ust. 1 ).

• W razie ogłoszenia upadłości z możliwością

zawarcia układu sędzia-komisarz może

postanowić, aby ustalenia składu masy

dokonał upadły pod nadzorem nadzorcy

sądowego (art. 68 ust. 2 ).

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Masa upadłości

• Ustalenie składu masy upadłości następuje przez sporządzenie

spisu inwentarza (art. 69 ust. 1).

• Wraz ze spisem inwentarza dokonuje się oszacowania majątku

wchodzącego do masy upadłości (art. 69 ust. 2 ).

• Spisu inwentarz dokonuje syndyk, nadzorca lub zarządca, którzy

mogą do tej czynności przybrać również osoby trzecie jeżeli

rozmiary masy upadłości tego wymagają.

• Zgodnie z art. 69 ust. 3 domniemywa się, że rzeczy znajdujące

się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszeniu upadłości

należą do majątku upadłego

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Czynności upadłego dotyczące masy upadłości

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Czynności

upadłego

Upadłość

likwidacyjna

Upadły traci prawo

zarządu oraz możliwość

korzystania i

rozporządzania

mieniem wchodzącym

do masy upadłości

Upadłość

układowa

Upadły

pozbawiony

prawa zarządu

Powołany

zarządca

Zarząd własny

upadłego,

który jest

sprawowany

pod nadzorem

nadzorcy sądowego

Czynności upadłego dotyczące masy upadłości

• Czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do

masy upadłości, wobec którego upadły utracił prawo zarządu,
są nieważne (art. 77 ust. 1).

• Spełnienie świadczenia do rąk upadłego pozbawionego prawa

zarządu masą upadłości dokonane po obwieszczeniu o
ogłoszeniu upadłości w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
nie zwalnia z obowiązku spełnienia świadczenia do masy
upadłości, chyba że równowartość świadczenia została
przekazana przez upadłego do masy upadłości (art. 78).

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zakaz obciążania masy upadłości

• Po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy

upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym,
zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu
zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem
upadłości.

• chyba że wniosek o wpis hipoteki został złożony w sądzie co

najmniej na sześć miesięcy przed dniem złożenia wniosku o
ogłoszenie upadłości. (art. 81)

• Dot. to upadłości układowej i likwidacyjnej
• Uwaga! Obciążenie majątku jest możliwe za zgodą Rady

Wierzycieli, a w jej braku – Sędziego-Komisarza

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Prawo upadłościowe

i naprawcze

Wykład 3

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI

UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego

• Ustawa reguluje skutki ogłoszenie upadłości co do

zobowiązań upadłego w ten sposób, że w art. 83-86
wskazuje zasady ogólne, które mają zastosowanie
zarówno do upadłości obejmującej likwidacje
majątku upadłego, jak i upadłości z możliwością
zawarcia układu.

• Następnie w art. 87-90 ustawodawca przedstawia

zasady dotyczące upadłości z możliwością zawarcia
układu, a w art. 91-118 skutki ogłoszenia upadłości
co do zobowiązań upadłego w razie upadłości
obejmującej likwidację majątku upadłego.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego

• Zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 83 prawa upadłościowego i

naprawczego nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek
ogłoszenia upadłości zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego
stroną jest upadły.

• W uzupełnieniu tej regulacji art. 84 ust.1 stanowi, że postanowienie umowy,

której stroną jest upadły, uniemożliwiające albo utrudniające osiągnięcie celu
postępowania upadłościowego jest bezskuteczne w stosunku do masy
upadłości.

• Ale: Umowa przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa

zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy
upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną (art. 81
k.c. ).

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości UKŁADOWEJ co do zobowiązań

upadłego

• Od dnia ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu do dnia

uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o
umorzeniu postępowania, upadły albo zarządca nie mogą spełniać świadczeń
wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem (art.84)

• Por. art. 272-273 – objęcie układem

• Skutek spłaty – nieważność czynności (art. 58 k.c.) i konieczność zwrotu

zaspokojenia do masy na podstawie art. 410 k.c.

+ odpowiedzialność odszkodowawcza zarządcy, a jeśli czynności dokonał sam
upadły – pozbawienie zarządu oraz nawet zakaz prowadzenia działalności
gospodarczej

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości LIKWIDACYJNEJ co do zobowiązań

upadłego

• CEL REGULACJI:

1. Powiększenie wartości masy upadłości,

2. Zakończenie działalności gospodarczej.

•

CHODZI O BARDZO GRUNTOWNĄ ZMIANĘ STOSUNKÓW
ZOBOWIĄZANIOWYCH UPADŁEGO

1. Zmiana ta jest skuteczna nawet po zakończeniu postępowania,

jeśli dłużnik zachowa byt prawny

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości LIKWIDACYJNEJ co do zobowiązań

upadłego

• Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze

nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. – wierzyciel
może żądać zapłaty z masy upadłości w ramach podziału funduszów – dotyczy
to tylko relacji z dłużnikiem , ale nie ze współdłużnikami!

• Zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia

upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby
termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił.

DLACZEGO? – różnice jakościowe mają stać się ilościowymi – tylko wtedy może
dojść do proporcjonalnego zaspokojenia – po jakiej wartości ? – art. 246

• Z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od

upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości

(CHYBA ŻE OD WIERZYTELNOŚCI ZABEZPIECZONYCH RZECZOWO)

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

Skutki ogłoszenia upadłości LIKWIDACYJNEJ co do zobowiązań

upadłego

UMOWA WZAJEMNA (świadczenia ekwiwalentne wg uznania stron)

• Jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości zobowiązania z umowy wzajemnej nie

zostały wykonane w całości lub w części, syndyk może wykonać
zobowiązanie upadłego i zażądać od drugiej strony spełnienia świadczenia
wzajemnego lub od umowy odstąpić.

• Jeżeli syndyk odstępuje od umowy, druga strona nie ma prawa do zwrotu

spełnionego świadczenia, chociażby świadczenie to znajdowało się w masie
upadłości.

• Strona może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu

wykonania zobowiązania i poniesionych strat, zgłaszając te wierzytelności
sędziemu-komisarzowi.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Skutki ogłoszenia upadłości LIKWIDACYJNEJ co do zobowiązań

upadłego

PRZYKŁADY:

• SPRZEDAŻ
Sprzedawca może żądać zwrotu rzeczy ruchomej wysłanej upadłemu bez
otrzymania ceny, jeżeli rzecz ta nie została objęta przed ogłoszeniem upadłości
przez upadłego.

Syndyk może jednak rzecz zatrzymać, jeżeli zapłaci lub zabezpieczy należną od
upadłego cenę i koszty.

• POŻYCZKA
W razie upadłości jednej ze stron umowy pożyczki, umowa pożyczki wygasa, gdy
przedmiot pożyczki nie został jeszcze wydany.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki majątkowe małżeńskie

upadłego

• Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje

między małżonkami rozdzielność majątkowa.

• Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności

majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy
upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.

• Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu

upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku
wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki pracy upadłego

Art. 41

1

kodeksu pracy:

§ 1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, nie
stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych
dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem umowy o pracę.

§ 2. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, umowa o
pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej
pracy może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym
wypowiedzeniem.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki pracy upadłego

Art. 38. – zawiadomienie zakładowej organizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia
pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nie określony

Art. 39. – ochrona przedemerytalna wobec pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4
lata do osiągnięcia wieku emerytalnego

Art. 41. – zakaz wypowiadania umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w
czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy

Art. 177 § 4 - Nie podlegają ochronie przed wypowiedzeniem także kobiety w ciąży lub
urlopu macierzyńskiego

Przepisy szczególne: m.in. działacze związkowi, radni, osoby powołane do czynnej służby
wojskowej.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Bezskuteczność czynności upadłego EX LEGE

Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są ex lege :

1. czynności prawne (ugoda sądowa, uznanie powództwa,

zrzeczenie się roszczenia) dokonane przez upadłego w ciągu
roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości,

2. którymi rozporządził on swoim majątkiem,

3. jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale

wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu
wartość świadczenia otrzymanego.

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Bezskuteczność czynności upadłego EX LEGE

Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są ex lege:

1. czynności prawne odpłatne dokonane przez upadłego w terminie

sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie
upadłości z:

2. małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej, krewnym lub

powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie albo z
przysposobionym lub przysposabiającym

(dot.też czynności spółki ze wspólnikiem, reprezentantem, spółkami
dominującymi oraz powiązanymi)

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wpływ ogłoszenia upadłości na postępowania sądowe

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

1. Omawiamy postępowania cywilne rozpoznawcze;

pomijamy postępowania zabezpieczające, egzekucyjne

oraz administracyjne

2. Omawiamy postępowania będące w toku oraz nowe

3. Omawiamy postępowania likwidacyjne

4. Istotne są przepisy KPC oraz PUN

Pozycja prawna syndyka w postępowaniach sądowych

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Stroną postępowań dotyczących masy upadłości, w

znaczeniu materialnym, jest upadły. Wynika to z tego, że

pomimo ogłoszenia upadłości właścicielem całego

majątku wchodzącego w skład masy upadłości jest

upadły, a więc to jego praw lub obowiązków dotyczy

postępowanie.

Upadły nie może jednak, z mocy art. 144 pr.upadł. i napr.,

samodzielnie występować w postępowaniu. Tak więc

stroną w znaczeniu formalnym postępowań dotyczących

masy upadłości jest syndyk.

Pozycja prawna syndyka w postępowaniach sądowych

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Upadłość likwidacyjna

Zgodnie z art. 144 ust. 1, jeżeli ogłoszono upadłość
obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania
sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości
mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez
syndyka lub przeciwko niemu.

Postępowania te syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz
w imieniu własnym (art. 144 ust. 2).

Wszczynanie postępowań o wierzytelność powstałą przed

ogłoszeniem upadłości

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po ogłoszeniu upadłości właściwy i wyłączny tryb dochodzenia

wierzytelności powstałych przed ogłoszeniem upadłości

określają

art. 236-262 p.u.n.

Wierzyciel nie może wytoczyć powództwa.

Art. 263 p.u.n.

Odmowa uznania wierzytelności według przepisów niniejszego działu nie
stanowi przeszkody do jej dochodzenia we właściwym trybie. Jeżeli odmowa
uznania

wierzytelności

nastąpiła

w

postępowaniu

upadłościowym

obejmującym likwidację majątku upadłego, dochodzenie wierzytelności, której
odmówiono uznania, jest możliwe dopiero po umorzeniu lub zakończeniu
postępowania upadłościowego.

Wszczynanie postępowań o wierzytelność powstałą po ogłoszeniu

upadłości

Skutki ogłoszenia upadłości co do majątku upadłego

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wierzytelności powstałe po ogłoszeniu upadłości (tzw.
wierzytelności w stosunku do masy upadłości) nie
podlegają umieszczeniu na liście wierzytelności i z tego
powodu nie ma przeszkód, aby były dochodzone po
ogłoszeniu upadłości w procesie wytoczonym przez
uprawnionego wierzyciela.

Legitymację bierną w tym postępowaniu ma syndyk
masy upadłości.

Organy postępowania upadłościowego

Ogłoszenie

upadłości

Sąd

upadłościowy

Sędzia komisarz

Zależnie

od trybu

postępowania

Upadłość

likwidacyjna

Syndyk

Upadłość
układowa

Upadły

pozbawiony

Prawa zarządu

Zarządca

Zarząd własny

upadłego

Nadzorca

sądowy

Zgłoszenie wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zgodnie z art. 236 pun,

każdy wierzyciel osobisty upadłego, który chce
uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym,
jeżeli niezbędne jest ustalenie jego wierzytelności,
powinien w terminie oznaczonym w
postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zgłosić
sędziemu-komisarzowi swoją wierzytelność.

Zgłoszenie wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Zasady obowiązkowego zgłaszania wierzytelności nie stosuje się

do:

- pracowników upadłego,
- wierzycieli, którym przysługuje należność z tytułu

odszkodowania

za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, jeżeli w
dokumentach upadłego znajdują się tytuły egzekucyjne lub inne bezsporne
dokumenty, z których wynika obowiązek ich zapłaty,

- wierzycieli, których wierzytelność została stwierdzona

prawomocnym orzeczeniem sądowym lub ostateczną decyzją
administracyjną, wydanymi po ogłoszeniu upadłości,

- wierzycieli, kt. wierzytelności są zabezpieczone rzeczowo.
Wierzytelności te są umieszczane na liście z urzędu.

Zgłoszenie wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Jeżeli zgłoszenie wierzytelności odpowiada wymaganiom
formalnym, sędzia-komisarz przekazuje odpis zgłoszenia
syndykowi, nadzorcy sądowemu albo zarządcy.

Jeżeli zgłoszenie dokonane przez przedsiębiorcę lub
wierzyciela reprezentowanego przez profesjonalnego
pełnomocnika procesowego zawiera braki, to zgłoszenie
podlega zwrotowi bez wzywania do jego uzupełnienia.

Sprawdzenie wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po ustaleniu, że zgłoszenie wierzytelności nie zawiera braków

formalnych i przekazaniu zgłoszenia syndykowi, nadzorcy lub

zarządcy

Syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca

sprawdza, czy zgłoszona wierzytelność znajduje potwierdzenie w

księgach rachunkowych lub innych dokumentach upadłego albo we

wpisach w księdze wieczystej lub rejestrach,

oraz wzywa upadłego do złożenia w zakreślonym terminie

oświadczenia, czy wierzytelność uznaje

(to ma znaczenie przy stosowaniu art. 264, czyli przy dochodzeniu należności przez
wierzyciela po zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego –
uznanie ogranicza późniejszą obronę upadłego).

Ustalanie listy wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Zgodnie z art. 244 ustawy po upływie terminu do

zgłoszenia wierzytelności i sprawdzeniu zgłoszonych

wierzytelności

syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca
sporządza listę wierzytelności.

• Syndyk uznaje wierzytelność lub odmawia jej uznania.

(jest to istotne przy zaskarżaniu tych ustaleń przez

wierzyciela)

Ustalanie listy wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Na liście wierzytelności umieszcza się w osobnych rubrykach

następujące dane:

1/ sumę, w jakiej wierzytelność podlega uznaniu,
2/ kategorię, w jakiej wierzytelność podlega zaspokojeniu,
3/ istnienie i rodzaj zabezpieczenie wierzytelności,
4/ czy wierzytelność jest uzależniona od warunku,
5/ czy wierzycielowi przysługuje prawo potrącenia,
6/ stan postępowania sądowego lub administracyjnego w sprawie

zgłoszonej wierzytelności, jej zabezpieczenia lub prawa potrącenia.

• Jeżeli syndyk, nadzorca sądowy albo zarządca zaprzecza w całości

lub w części oświadczeniom wierzyciela, uzasadnia to w osobnej

rubryce.

• Umieszcza się też oświadczenie upadłego z uzasadnieniem

Ustalanie listy wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Sporządzenie listy

przez syndyka

Przekazanie listy

sędziemu komisarzowi

Obwieszczenie o liście w Monitorze

Sądowym i

Gospodarczym oraz w prasie

Możliwość składania sprzeciwu od listy w

terminie 2 tygodni od ogłoszenia

Sprzeciw od listy wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wniesienie sprzeciwu

Sprzeciw nie zawiera

Braków formalnych

Doręczenie odpisu sprzeciwu

Drugiej stronie

Sprzeciw zawiera braki

Odrzucenie sprzeciwu

W terminie tygodnia od dnia

doręczenia odpisu

postanowienia o odrzuceniu sprzeciwu

można wnieść go ponownie

Sprzeciw od listy wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

•

Każdy wierzyciel – co do uznania

•

Ten, któremu odmówiono uznania – co do odmowy

•

Upadły – o ile lista nie jest zgodna z jego oświadczeniami

•

Do sędziego - komisarza

•

Sprzeciw powinien odpowiadać wymaganiom formalnym pisma
procesowego, a ponadto wskazywać zaskarżoną wierzytelność
oraz zawierać wniosek co do uznania albo odmowy uznania
wierzytelności wraz z uzasadnieniem i wskazaniem dowodów na
jego poparcie.

Zatwierdzenie listy wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po uprawomocnieniu się postanowienia sędziego-komisarza w
sprawie sprzeciwu, a w razie jego zaskarżenia, po uprawomocnieniu
się postanowienia sądu, sędzia-komisarz dokonuje zmian na liście
wierzytelności na podstawie tych postanowień oraz zatwierdza listę
wierzytelności (art. 260 ust. 1).

Jeżeli sprzeciwu nie wniesiono, sędzia-komisarz zatwierdza listę
wierzytelności po upływie terminu do jego wniesienia (art. 260 ust.
2).

Wierzytelności zgłoszone po terminie umieszcza się na liście
uzupełniającej.

Przebieg postępowania upadłościowego obejmującego likwidację

majątku upadłego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Zarząd masą upadłości
• Likwidacja masy upadłości
• Podział funduszy masy upadłości i sum

uzyskanych ze zbycia rzeczy i praw obciążonych
rzeczowo

Likwidacja masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Ogłoszenie upadłości

likwidacyjnej

Sporządzenie

spisu inwentarza wraz z

oszacowaniem masy

Sporządzenie planu

likwidacyjnego

Przystąpienie do likwidacji masy

upadłości

Spis inwentarza

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację
majątku upadłego, syndyk niezwłocznie przystępuje
do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości
oraz sporządzenia planu likwidacyjnego (art. 306).

Syndyk składa sędziemu-komisarzowi spis inwentarza
wraz z planem likwidacyjnym w terminie jednego
miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości (art. 306).

Plan likwidacyjny

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Plan likwidacyjny powinien określać
proponowane sposoby sprzedaży składników
majątku upadłego, w szczególności sprzedaży
przedsiębiorstwa, termin sprzedaży,
preliminarz wydatków oraz ekonomiczne
uzasadnienie dalszego prowadzenia
działalności gospodarczej (art. 306).

Rozpoczęcie likwidacji

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po sporządzeniu spisu inwentarza i
sprawozdania finansowego albo po złożeniu
pisemnego sprawozdania ogólnego syndyk
przeprowadza likwidację masy upadłości (art.
308).

Likwidacja masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Likwidacji masy upadłości dokonuje się przez sprzedaż
przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego
zorganizowanych części, sprzedaż nieruchomości i
ruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników
upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych
wchodzących w skład masy upadłości albo ich zbycie (art. 311
ust.1).

Zasadą jest jednak sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w
całości, gdyż w sposób najpełniejszy prowadzi to do
zaspokojenia wierzycieli.

Likwidacja masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Sprzedaż

przedsiębiorstwa
Sprzedaż

zorganizowanych

części przedsiębiorstwa
Sprzedaż

nieruchomości
Sprzedaż statku

morskiego wpisanego

do rejestru

Sprzedaż ruchomości

Ściągnięcie i sprzedaż

wierzytelności i praw

majątkowych

-

Sprzedaż w drodze

przetargu – art. 320-322

-

Sprzedaż z wolnej ręki

przez syndyka za zgodą

rady wierzycieli – art. 323

-

Sprzedaż w drodze

przetargu- art. 320-322 z

zw. z art. 325

-

Sprzedaż z wolnej ręki

przez syndyka za zgodą

sędziego komisarza- art.

326

-

Przetarg

-

z wolnej ręki przez

syndyka

Likwidacja masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Art. 313. 1. Sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki
sprzedaży egzekucyjnej. Nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za
zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości.

2. Sprzedaż nieruchomości powoduje wygaśnięcie praw oraz praw i roszczeń
osobistych ujawnionych przez wpis do księgi wieczystej.
W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa prawo do zaspokojenia
wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości.

3. Pozostają w mocy bez potrącania ich wartości z ceny nabycia służebność drogi
koniecznej, służebność przesyłu oraz służebność ustanowiona w związku z
przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia.

Użytkowanie oraz prawa dożywotnika pozostają w mocy pod pewnymi warunkami.

Likwidacja masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Art. 879 k.p.c.
Kto nabywa rzecz ruchomą na podstawie przepisów niniejszego rozdziału, staje się
jej właścicielem bez żadnych obciążeń.

Art. 1000. § 1. k.p.c.
Z chwilą przysądzenia własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i
roszczeń osobistych ciążące na nieruchomości. Na miejsce tych praw powstaje
prawo do zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w
przepisach o podziale ceny uzyskanej z egzekucji.

Art. 1002. k.p.c.
Z chwilą przysądzenia własności nabywca wstępuje w prawa i obowiązki dłużnika
wynikające ze stosunku najmu i dzierżawy stosownie do przepisów prawa
normujących te stosunki w wypadku zbycia rzeczy wynajętej lub wydzierżawionej.

Fundusze masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Fundusze masy upadłości obejmują sumy uzyskane z
likwidacji masy upadłości oraz dochód uzyskany z
prowadzenia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa
upadłego, a także odsetki od tych sum
zdeponowanych w banku, chyba że przepisy ustawy
stanowią inaczej (art. 335).

Do funduszy masy upadłości nie wchodzą sumy
uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych
rzeczowo.

Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych
hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym,
zastawem skarbowym i hipoteką morską przeznacza
się na zaspokojenie wierzycieli, których
wierzytelności były zabezpieczone na zbytych
rzeczach lub prawach z zachowaniem przepisów
ustawy.

Kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności
wchodzą do funduszów masy upadłości (art. 336).

Podział funduszy masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Podziału funduszów masy upadłości dokonuje

się jednorazowo albo kilkakrotnie w miarę

likwidacji masy upadłości po zatwierdzeniu

przez sędziego-komisarza listy wierzytelności

(art. 337 ust. 1).

W razie kilkakrotnego podziału funduszów

masy upadłości, dokonuje się podziału

ostatecznego po całkowitym zlikwidowaniu

masy upadłości (art. 337 ust.2).

Kolejność zaspokajania wierzytelności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wierzyciele są zaspokajani w kolejności określonej w art. 342
prawa upadłościowego i naprawczego. Zgodnie z nim
wierzytelności i należności podlegające zaspokojeniu z
funduszów masy upadłości dzieli się na pięć kategorii:

Kategoria pierwsza

Między innymi:

1. koszty postępowania upadłościowego,
2. przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości

należności alimentacyjne oraz renty za wywołanie

choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci

3. należności z zawartych przez upadłego przed

ogłoszeniem upadłości umów, których wykonania

zażądał syndyk,

4. należności powstałe z czynności syndyka albo

zarządcy oraz

5. należności, które powstały z czynności upadłego

dokonanych po ogłoszeniu upadłości w

post.układowym

Kategoria druga

1. przypadające za czas przed ogłoszeniem

upadłości należności ze stosunku pracy,
należności alimentacyjne oraz renty (…)

2. przypadające za dwa ostatnie lata przed

ogłoszeniem upadłości należności z
tytułu składek na ZUS

Kategoria trzecia

1. podatki i inne daniny publiczne oraz
2. pozostałe należności z tytułu składek na

ZUS

Kategoria czwarta

1. inne należności, jeżeli nie podlegają

zaspokojeniu w kategorii piątej,

2. wraz z odsetkami za ostatni rok przed

datą ogłoszenia upadłości, z
odszkodowaniem umownym, kosztami
procesu i egzekucji;

Kategoria piąta

1. odsetki, które nie należą do wyższych

kategorii w kolejności, w jakiej podlega
zaspokojeniu kapitał, a także

2. sądowe i administracyjne kary grzywny

oraz

3. należności z tytułu darowizn i zapisów.

Podział funduszów masy upadłości

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza
na zaspokojenie w całości wszystkich należności,

należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po
zaspokojeniu w całości należności poprzedzającej
kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na
zaspokojenie w całości wszystkich należności tej
samej kategorii, należności te zaspokaja się
stosunkowo do wysokości każdej z nich (art. 344).

Prawo odrębności

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wierzytelności zabezpieczone hipoteką, zastawem,
zastawem rejestrowym (…) podlegają zaspokojeniu z
sumy uzyskanej z likwidacji obciążonego przedmiotu,
pomniejszonej o koszty likwidacji tego przedmiotu.

Wierzytelności są zaspokajane w kolejności
przysługującego im pierwszeństwa.

(art. 345)

Umorzenie postępowania upadłościowego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Sąd umorzy postępowanie upadłościowe, jeżeli:

1) majątek pozostały nie wystarcza na zaspokojenie kosztów
postępowania;
(po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika
obciążonych hipoteką, zastawem, etc.)

2) wierzyciele zobowiązani uchwałą zgromadzenia wierzycieli
albo postanowieniem sędziego-komisarza nie złożyli w
wyznaczonym terminie zaliczki na koszty postępowania, a brak
jest płynnych funduszów na te koszty;

3) wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności,
żądają umorzenia postępowania.

Umorzenie postępowania upadłościowego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Umorzenie postępowania jest sposobem skończenia

postępowania upadłościowego z powodów formalnych.

• Potocznie można powiedzieć, że do umorzenia

postępowania dochodzi w razie niepowodzenia
postępowania upadłościowego.

• Umorzenie postępowania ma miejsce wówczas gdy

postępowanie upadłościowe nie osiągnęło swego celu i z
powodów formalnych nie może być dalej prowadzone.

• Jeżeli postępowanie upadłościowe osiągnęło swój cel

jakim jest zaspokojenie wierzycieli wówczas mamy do
czynienia z zakończeniem postępowania
upadłościowego.

Zakończenie postępowania upadłościowego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

W sprawach, w których postępowanie upadłościowe
obejmowało likwidację majątku, sąd po wykonaniu
ostatecznego planu podziału stwierdzi zakończenie
postępowania upadłościowego.

Sąd stwierdza zakończenie postępowania także wtedy,
gdy w toku postępowania upadłościowego
obejmującego likwidację majątku upadłego wszyscy
wierzyciele zostali zaspokojeni.

Umorzenie i zakończenie postępowania upadłościowego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zmiany stosunków prawnych dokonane na podstawie
przepisów ustawy obowiązują upadłego i drugą stronę
również po umorzeniu lub zakończeniu postępowania
upadłościowego.

Prawo upadłościowe

i naprawcze

Wykład 4

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI

UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza

dłużnik, powinien we wniosku określić, czy

wnosi o ogłoszenie upadłości układowej, czy

likwidacyjnej.

Jeżeli dłużnik wnosi o ogłoszenie upadłości z

możliwością zawarcia układu, powinien dołączyć

do wniosku propozycje układowe wraz z

propozycjami finansowania wykonania układu.

Restrukturyzacja zobowiązań

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Propozycje restrukturyzacji zobowiązań upadłego mogą
obejmować w szczególności:

1)

odroczenie wykonania zobowiązań;

2)

rozłożenie spłaty długów na raty;

3)

zmniejszenie sumy długów;

4)

konwersję wierzytelności na udziały lub

akcje;

5)

zmianę, zamianę lub uchylenie prawa

zabezpieczającego określoną

wierzytelność.

Restrukturyzacja zobowiązań

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Warunki restrukturyzacji zobowiązań upadłego powinny być
jednakowe w stosunku do wierzycieli tej samej kategorii
interesów, chyba że wierzyciel wyraźnie zgodził się na warunki
mniej korzystne (art. 279 ust.1).

Korzystniejsze warunki restrukturyzacji zobowiązań można
przyznać wierzycielom mającym drobne wierzytelności, a także
wierzycielom, którzy po ogłoszeniu upadłości udzielili lub mają
udzielić kredytu niezbędnego do wykonania układu (art. 279 ust.
2).

Warunki restrukturyzacji zobowiązań ze stosunku pracy nie
mogą pozbawiać pracowników minimalnego wynagrodzenia za
pracę (art. 279 ust.3).

Zakres objęcia układem

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Układem obejmuje się wszystkie wierzytelności w
stosunku do upadłego powstałe przed dniem
ogłoszenia upadłości (art. 272 ust.1).

Układem obejmuje się odsetki od wierzytelności
wymienionych wyżej za cały czas opóźnienia spełnienia
świadczenia.

Układem obejmuje się także wierzytelności zależne od
warunku, jeżeli warunek ziścił się w czasie
wykonywania układu.

Zakres objęcia układem - wyłączenia

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Układ nie obejmuje :

1. wierzytelności ze stosunku pracy oraz

2. wierzytelności zabezpieczonej na

mieniu upadłego hipoteką, zastawem,

zastawem rejestrowym, zastawem

skarbowym i hipoteką morską,

chyba że wierzyciel wyraził zgodę na jej

objęcie układem.

Zakres objęcia układem - wyłączenia

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Układ nie obejmuje:

1)

należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu

odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy,

kalectwa lub śmierci;

2)

wierzytelności o wydanie mienia nienależącego

do majątku upadłego i podlegającego w związku z tym

wyłączeniu z masy upadłości;

3)

wierzytelności, które za zgodą sędziego-komisarza

zostały spłacone;

4)

wierzytelności, za które upadły odpowiada w

związku z nabyciem spadku po ogłoszeniu upadłości, po wejściu

spadku do masy upadłości;

5)

składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i

chorobowe.

+ uwaga na art. 85 p.u.n. – umowa ramowa.

Rodzaje układów

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Układ restrukturyzacyjny

• Restrukturyzacja zobowiązań upadłego

• Wyjątkowo zmiany majątkowe (konwersja, przejęcie

majątku przez wierzycieli)

• Zachowanie podmiotowości upadłego oraz jego majątku

• Układ likwidacyjny

• Majątek upadłego zostaje zlikwidowany w drodze układu

• W sposób ustalony w układzie

• Zaspokojenie wierzycieli z majątku w sposób przez nich

określony

• Brak konieczności uzyskania zgody upadłego

• Przydatny, gdy chodzi o przejęcie majątku przez wierzycieli

Przebieg postępowania

Ogłoszenie upadłości

Ustalenie listy

wierzytelności

Sporządzenie list wierzycieli obejmujących

poszczególne kategorie ich interesów

Zwołanie zgromadzenia wierzycieli

Podjęcie uchwały o przyjęciu układu na zgromadzeniu

Zatwierdzenie układu

Zgromadzenie wierzycieli

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Głosowanie nad układem przeprowadzane jest na

zgromadzeniu wierzycieli.

Zgromadzenie wierzycieli powinno odbyć się w

terminie miesiąca od dnia zatwierdzenia listy

wierzytelności (art. 281 ust.1).

W zgromadzeniu może brać udział także wierzyciel,

którego wierzytelność nie została umieszczona na liście

wierzytelności, jeżeli przedstawi sędziemu-komisarzowi

prawomocne orzeczenie sądu lub ostateczną decyzję

administracyjną stwierdzające jego wierzytelność (art.

281 ust.2).

Przyjęcie układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Układ zostaje przyjęty, jeżeli wypowie się za nim

większość wierzycieli z każdej z list wierzycieli

obejmujących kategorie interesów wierzycieli

mających łącznie nie mniej niż dwie trzecie

ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają

do uczestniczenia w głosowaniu (art. 285 ust.1).

Uwzględnia się również wierzycieli nie biorących

udziału w zgromadzeniu.

Nie jest potrzebna zgoda upadłego!!!

Zatwierdzenie układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Układ przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli zatwierdza

sąd (art. 287 ust.1).

• Jeżeli na zgromadzeniu wierzycieli lub po zawarciu

układu w terminie tygodnia zgłoszono zarzuty, w których

wskazano na niedopuszczalność zawarcia układu lub na

inne uchybienia procesowe, wyznacza się rozprawę, na

którą wzywa się zgłaszających zarzuty (art. 287 ust.3).

Zarzuty przeciwko układowi

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Zarzuty przeciwko układowi zgłoszone po upływie

tygodnia od zawarcia układu pozostawione zostaną

bez rozpoznania. O możliwości zgłoszenia zarzutów

sędzia komisarz powinien pouczyć na zgromadzeniu

(art. 287 ust.3).

• O terminie rozprawy w celu zatwierdzenia układu

zawiadamia się przez obwieszczenie, chyba że sędzia-

komisarz zawiadomił o tym na zgromadzeniu

wierzycieli (art. 287 ust.4).

• Na postanowienie sądu w przedmiocie zatwierdzenia

układu przysługuje zażalenie (art. 287 ust.5).

Odmowa zatwierdzenia układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Sąd odmawia zatwierdzenia układu, jeżeli narusza on

prawo albo jeżeli jest oczywiste, że układ nie będzie

wykonany (art. 288 ust.1). Oczywistość, że układ nie

będzie wykonany powinna wynikać ze sprawozdania

syndyka lub z opinii biegłego.

• Sąd może odmówić zatwierdzenia układu, jeżeli jego

warunki są rażąco krzywdzące dla wierzycieli, którzy

głosowali przeciwko układowi i zgłosili zarzuty (art.

288 ust.2).

Skutki układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Układ wiąże wszystkich wierzycieli, których
wierzytelności według ustawy objęte są układem,
choćby nie zostały umieszczone na liście (art. 290
ust.1).

Układ nie wiąże wierzycieli, których upadły umyślnie
nie ujawnił i którzy w postępowaniu nie uczestniczyli
(art. 290 ust.2).

Skutki układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Jeżeli układ przewiduje konwersję wierzytelności na
udziały lub akcje spółki będącej upadłym,

prawomocnie zatwierdzony układ zastępuje określone
w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z
podwyższeniem kapitału zakładowego i objęciem
udziałów lub akcji.

Układ wraz z odpisem prawomocnego postanowienia o
zatwierdzeniu układu stanowi podstawę wpisu podwyższenia
kapitału zakładowego spółki do Krajowego Rejestru Sądowego.

Wykonanie układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po wykonaniu układu lub po wyegzekwowaniu
należności stwierdzonych układem sąd na wniosek

upadłego, zarządcy lub innej osoby, która jest
odpowiedzialna za wykonanie układu,

wydaje postanowienie o wykonaniu układu (art. 297
ust.1).

Na postanowienie sądu w przedmiocie wykonania
układu przysługuje zażalenie.

Wykonanie układu

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po uprawomocnieniu się postanowienia
stwierdzającego wykonanie układu,

upadły odzyskuje prawo swobodnego zarządzania
majątkiem i rozporządzania jego składnikami.

Oddłużenie upadłego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zgodnie z art. 369 ust.1 w postanowieniu o

zakończeniu postępowania upadłościowego

obejmującego likwidację majątku

upadłego, którym jest osoba fizyczna,

sąd, na wniosek upadłego,

może orzec o umorzeniu w całości lub części

zobowiązań upadłego, które nie zostały zaspokojone w

postępowaniu upadłościowym.

Oddłużenie upadłego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Warunki:
1) niewypłacalność była następstwem wyjątkowych i

niezależnych od upadłego okoliczności;

2) materiał zebrany w sprawie daje podstawę do

stwierdzenia, że nie zachodzą okoliczności stanowiące

podstawę do pozbawienia upadłego prawa prowadzenia

działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia

funkcji reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej,

przedsiębiorstwie, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu;

3) upadły rzetelnie wykonywał obowiązki nałożone na niego

w postępowaniu upadłościowym.

Oddłużenie upadłego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Przy orzekaniu o umorzeniu całości lub części zobowiązań upadłego sąd bierze
pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, wysokość niezaspokojonych
wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości.

Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie, a na postanowienie sądu drugiej
instancji przysługuje skarga kasacyjna.

Oddłużenia nie stosuje się, jeżeli:

• już wcześniej wobec upadłego ogłoszono upadłość albo
• odmówiono wszczęcia postępowania upadłościowego z powodu braku

majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania,

a od zakończenia tego postępowania lub odmowy jego wszczęcia do dnia
wszczęcia obecnego postępowania upadłościowego nie upłynęło dziesięć lat.

Postępowanie naprawcze

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Postępowanie naprawcze uregulowane jest w art. 492 do

521 p.u.n.

• Postępowanie to zostało pomyślane jako postępowanie

prowadzone całkowicie samodzielnie przez dłużnika pod

nadzorem nadzorcy sądowego.

• Rola sądu w tym postępowaniu została ograniczona do

minimum, zaś czas trwania postępowania winien być jak

najkrótszy (3 – 4 msce)

• Cel: przywrócenie przedsiębiorcy do zdolności

konkurowania na rynku.

Podmiot i przedmiot postępowania naprawczego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Podmiotem postępowania naprawczego może być wyłącznie

przedsiębiorca (art. 492 ust. 1 p.u.n.).

• Przedmiotem postępowania naprawczego jest zawarcie

układu z wierzycielami określającego sposób restrukturyzacji
zobowiązań,

majątku oraz zatrudnienia w

przedsiębiorstwie (art. 503 p.u.n.).

• Podstawą układu jest plan naprawczy, który musi być

dołączony do oświadczenia o wszczęciu postępowania
naprawczego.

Podstawy postępowania naprawczego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Postępowanie naprawcze może zostać wszczęte dla

przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością (art. 492 ust. 1

pr.upadł. i napr.).

• Zgodnie z art. 492 ust. 2 pr.upadł. i napr. przedsiębiorca jest

zagrożony niewypłacalnością wówczas, gdy pomimo

wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego

sytuacji ekonomicznej, jest oczywiste, że w niedługim czasie

stanie się niewypłacalny.

• Postępowanie może prowadzić także przedsiębiorca, w stosunku

do którego sąd na podstawie art. 12 oddalił wniosek o ogłoszenie

upadłości z jednoczesnym zezwoleniem na prowadzenie

postępowania naprawczego (a więc NIEWYPŁACALNY)

Przebieg postępowania naprawczego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Postępowanie naprawcze jest wszczynane wyłącznie na

wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy. Jest to
postępowanie całkowicie dobrowolne, a więc nie może
zostać wszczęte z urzędu ani na wniosek prokuratora lub
innych podmiotów.

• Zgodnie z art. 494 ust. 1 p.u.n. przedsiębiorca, który chce

wszcząć postępowanie naprawcze musi złożyć w sądzie
oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego.

• Następnie sąd weryfikuje oświadczenie oraz może zakazać w

ciągu 14 dni wszczęcia post.naprawczego

Przebieg postępowania naprawczego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Przedsiębiorca niezwłocznie zawiera z nadzorcą sądowym

umowę zlecenia o wykonywanie czynności nadzorcy
sądowego i wypłaca mu miesięcznie wynagrodzenie w
wysokości podwójnego przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród
z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (2 x ok. 3700
zł brutto).

• Miesięczne wynagrodzenie nadzorcy sądowego podwyższa się

o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie z
obowiązującą stawką tego podatku.

Przebieg postępowania naprawczego

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Art. 498 ust. 1. Z dniem wszczęcia postępowania naprawczego:

• 1) zawiesza się wykonanie zobowiązań przedsiębiorcy;

• 2) zawiesza się naliczanie odsetek należnych od przedsiębiorcy;

• 3) nie mogą być wszczynane przeciwko przedsiębiorcy

postępowania zabezpieczające i egzekucyjne;

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych
nieprowadzących działalności gospodarczej (art. 491

1

i n.)

Przepisy obowiązują od 31 marca 2009 r.

Wcześniej długotrwałe dyskusje nad zasadnością wprowadzenia
oraz kształtem przepisów.

Niestety, obecnie przepisy te nie funkcjonują. Do końca 2011 roku w
Polsce ogłoszono upadłość zaledwie 36 osób fizycznych; w tym
czasie złożono aż 1875 wniosków!

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik.

Sąd oddala wniosek, jeżeli niewypłacalność dłużnika nie
powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego
okoliczności, w szczególności
w przypadku gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc
niewypłacalnym, albo
do rozwiązania stosunku pracy dłużnika doszło z przyczyn
leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą.

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w stosunku do dłużnika w
okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:
1) prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym
umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ, lub

2) prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono
wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania
zobowiązań swych nie wykonał, lub

3) prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego,
jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek
wszystkich wierzycieli, lub

4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z
pokrzywdzeniem wierzycieli.

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w
stosunku do dłużnika w okresie dziesięciu lat przed
złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:

1) prowadzono postępowanie upadłościowe;

2) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana
za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Po sporządzeniu ostatecznego planu podziału, nie
wcześniej jednak niż po opuszczeniu przez upadłego domu
jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, sąd wydaje
postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli
upadłego.
Plan spłaty określa w jakim zakresie i w jakim czasie, nie
dłuższym niż pięć lat, upadły jest obowiązany spłacać
należności niezaspokojone na podstawie planu podziału
oraz jaka część zobowiązań upadłego, po wykonaniu planu
spłaty wierzycieli, zostanie umorzona.

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może

dokonywać czynności prawnych przekraczających granice
zwykłego zarządu.

• W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może

dokonywać zakupów na raty lub zakupów z odroczoną
płatnością.

• Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca

kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za
poprzedni rok kalendarzowy.

Upadłość konsumencka

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

• Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych

w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o
umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego
objętych planem spłaty oraz o zakończeniu
postępowania upadłościowego.

Europejskie postępowanie

upadłościowe

adw. dr Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM.

ADAMA MICKIEWICZA

Uwagi ogólne

ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 1346/2000
z dnia 29 maja 2000 r.
w sprawie postępowania upadłościowego

Postępowania upadłościowe, postępowania układowe oraz
podobne postępowania są wyłączone z zakresu Konwencji
brukselskiej z 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń
sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (a obecnie z
zakresu Rozporządzenia nr 44/2001).

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Uwagi ogólne

Rozporządzenie w sprawie postępowania upadłościowego, wbrew jego tytułowi, nie
tworzy ujednoliconych reguł merytorycznych czy procesowych dotyczących
postępowania upadłościowego. Nie tworzy odrębnego rodzaju postępowania
upadłościowego.
Charakter, przebieg i zakres podmiotowy postępowań upadłościowych objętych
zakresem zastosowania Rozporządzenia zależy od regulacji prawa wewnętrznego
poszczególnych państw członkowskich.

Stosunek Rozporządzenia do PUN
Rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach
Członkowskich, zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Art. 378 ust. 1 PUN Przepisów niniejszej części nie stosuje się, jeżeli umowa
międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, albo prawo organizacji
międzynarodowej, której Rzeczpospolita Polska jest członkiem, stanowi inaczej.
Przyjmuje się jednak, że w zakresie nieuregulowanym w Rozporządzeniu, przepisy PUN
stosuje się do postępowań regulowanych w Rozporządzeniu (tak przyjął też SN w uchwale
z 20.1.2010, IIICZP 115/09)

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zakres zastosowania

Czasowy
Artykuł 47 Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 31 maja 2002 r..
W stosunku do Polski – od 1.5.2004 r.

Terytorialny
Dot. dłużnika, który ma główny ośrodek podstawowej działalności (COMI – centre
of main interests) na terenie Unii Europejskiej z wyłączeniem Danii.
w zakresie wierzycieli zgłaszających wierzytelności – miejsce zamieszkania, miejsce
zwykłego pobytu lub siedziba na terenie Unii Europejskiej z wyłączeniem Danii.

Przedmiotowy
Artykuł 1 Zakres zastosowania
Niniejsze rozporządzenie stosuje się do zbiorowych postępowań przewidujących
niewypłacalność dłużnika, które obejmują całkowite lub częściowe zajęcie majątku
dłużnika oraz powołanie zarządcy.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zakres zastosowania

Interpretacji art. 1 należy dokonywać w ścisłym związku z art. 2 a-c, które określają
znaczenie poszczególnych zwrotów użytych w tym artykule, a także w powiązaniu z
załącznikami do Rozporządzenia. Wykaz postępowań, które spełniają wskazane
wyżej warunki jest zawarty w załączniku A.

Oznacza to, że każde krajowe postępowanie, które jest wymienione w załączniku A
do Rozporządzenia podlega przepisom Rozporządzenia i jest uważane za
postępowanie w przedmiocie niewypłacalności w rozumieniu art. 1 ust.1, a
jednocześnie że Rozporządzenie nie dotyczy tych postępowania, które w tym
załączniku nie są wymienione.

Podmiotowy
Zgodnie z pkt 9 Preambuły Rozporządzenie znajduje zastosowanie do wszystkich
postępowań upadłościowych, niezależnie od tego czy dłużnik jest osobą fizyczną czy
też osobą prawną, przedsiębiorcą czy osobą niewykonującą działalności
gospodarczej.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zakres zastosowania

Zgodnie z art. 2 ust. 1 Rozporządzenie nie ma zastosowania do
postępowań upadłościowych dotyczących zakładów ubezpieczeń
społecznych, instytucji kredytowych, przedsiębiorstw inwestycyjnych
świadczących usługi obejmujące przechowywanie środków pieniężnych
oraz papierów wartościowych osób trzecich, a także przedsiębiorstw
zbiorowego inwestowania.

Reasumując: Rozporządzenie znajdzie zastosowanie, w każdej sprawie,
której przedmiotem jest wszczęcie postępowania upadłościowego,
objętego przedmiotowym, podmiotowym, terytorialnym i czasowym
zakresem zastosowania Rozporządzenia.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Model skutków otwarcia postępowania (skutków ogłoszenia

upadłości)

Rozporządzenie opiera się na zasadzie ograniczonej (zmodyfikowanej)
uniwersalności, w ramach której odstępstwem od zasady pełnej uniwersalności, na
której oparte jest postępowanie główne, na rzecz zasady terytorialności jest
dopuszczenie do wszczynania postępowań ubocznych o charakterze terytorialnym.

Postępowanie główne to ma zakres uniwersalny, jego celem jest objęcie całego
majątku dłużnika.

W celu ochrony różnych interesów rozporządzenie pozwala na wszczęcie
równolegle z postępowaniem głównym wtórnych postępowań upadłościowych.
Wtórne postępowanie może zostać wszczęte w Państwie Członkowskim, w którym
dłużnik ma swój oddział.

Skutki wtórnego postępowania ograniczone są tylko do majątku dłużnika
znajdującego się w tym Państwie.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Model skutków otwarcia postępowania (skutków ogłoszenia

upadłości)

Postępowanie uboczne: wtórne i niezależne uboczne (uboczne wszczęte przed
wszczęciem postepowania głównego)

W przypadku wszczęcia przez sąd Państwa Członkowskiego postępowania,
określonego w art. 3 ust. 1 i uznania go w innym Państwie Członkowskim
(postępowanie główne), sąd tego innego Państwa Członkowskiego właściwy
zgodnie z art. 3 ust. 2 może wszcząć wtórne postępowanie upadłościowe, nie
badając przy tym w tym innym Państwie członkowskim niewypłacalności dłużnika.

Postępowanie to musi być jednym z postępowań wymienionych w załączniku B.

Jego skutki ograniczają się do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium tego
innego Państwa Członkowskiego.

Postępowanie to ma charakter likwidacyjny.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Case law

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

SN w uchwale z 20.1.2010, IIICZP 115/09 w sprawie Fabryki Wódek
POLMOS ŁAŃCUT

Case law

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

SR Poznań-Stare Miasto w Poznaniu w postanowieniu z 21.2.2011, XV
GU 125/09 w sprawie Christianapol sp. z o.o.

Jurysdykcja krajowa

Kompetencja sądów danego państwa do rozstrzygnięcia danej sprawy w
odróżnieniu od kompetencji sądów innego państwa. Mówimy o
jurysdykcji w sprawie, sąd ma jurysdykcję w sprawie o ogłoszenie
upadłości

Właściwość miejscowa w tym Państwie Członkowskim musi zostać
określona zgodnie z jego prawem wewnętrznym.

W POSTĘPOWANIU GŁÓWNYM:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 Rozporządzenia dla wszczęcia postępowania
upadłościowego, które zgodnie z art. 12 Preambuły Rozporządzenia jest
określane jako postępowanie „główne”, właściwe są sądy tego państwa
członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek
podstawowej działalności dłużnika.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Jurysdykcja krajowa

„Główny ośrodek podstawowej działalności” powinien oznaczać miejsce, w którym
dłużnik zazwyczaj zarządza swoją działalnością i jako takie jest rozpoznawalne
przez osoby trzecie.
problemy: osoba prawna – domniemanie wzruszalne – art. 3 ust. 1 - W przypadku
spółek i osób prawnych domniemuje się, że głównym ośrodkiem ich podstawowej
działalności jest siedziba określona w statucie, chyba że zostanie przeprowadzony
dowód przeciwny. (por. sprawa C-341/04, EUROFOOD IFSC, wyrok TSUE z 2.5.2006)
osoba fizyczna - Istotne jest miejsce, w którym koncentrują się sprawy życiowe.

W POSTĘPOWANIU UBOCZNYM:
Jurysdykcję w postępowaniach ubocznych określa art. 3 ust. 2 Rozporządzenia.
Jurysdykcja ta dotyczy zarówno niezależnych postępowań ubocznych jak i
postępowań wtórnych.
Jeżeli dłużnik ma główny ośrodek swojej podstawowej działalności na terytorium
państwa członkowskiego to sądy innego państwa członkowskiego są uprawnione do
wszczęcia postępowania upadłościowego tylko wtedy, gdy dłużnik ma na jego
terytorium swój oddział (art. 3 ust. 2).

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Jurysdykcja krajowa

„Oddział” oznacza każde miejsce wykonywania działalności, w którym dłużnik
wykonuje działalność gospodarczą nie mającą charakteru tymczasowego, przy
wykorzystaniu zasobów ludzkich i majątkowych.



Uregulowanie to określa więc dwie przesłanki istnienia jurysdykcji:

(i) posiadanie przez dłużnika głównego ośrodka podstawowej

działalności na terytorium Wspólnoty,

(ii) posiadanie przez dłużnika oddziału na terytorium państwa

członkowskiego, w którym ma zostać wszczęte postępowanie terytorialne.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Uznanie postępowania zagranicznego (orzeczeń)

Zasada „automatycznego” uznania orzeczeń wydanych w ramach
postępowania / całego postępowania per se

art. 16
Wszczęcie postępowania upadłościowego przez sąd Państwa
Członkowskiego właściwy zgodnie z art. 3 podlega uznaniu we wszystkich
pozostałych Państwach Członkowskich z chwilą, gdy orzeczenie stanie się
skuteczne w Państwie wszczęcia postępowania.

Nie ma znaczenia, że określony podmiot w stosunku do którego wszczęto
postepowanie nie ma zdolności upadłościowej w Państwie uznania – to
nie jest przeszkoda (patrz upadłość konsumencka w Polsce do 31.3.2009,
Nowelizacja z 5.12.2008 r. ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Uznanie postępowania zagranicznego (orzeczeń)

Skutki uznania

Wszczęcie postępowania, określonego w art. 3 ust. 1 wywołuje w każdym
innym Państwie Członkowskim, bez potrzeby dopełnienia jakichkolwiek
formalności, skutki, które wynikają z prawa Państwa wszczęcia
postępowania, o ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej oraz
dopóki w tym innym Państwie Członkowskim nie zostanie wszczęte
postępowanie, określone art. 3 ust. 2.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Odmowa uznania

Klauzula porządku publicznego (art. 26)

Każde Państwo Członkowskie może odmówić uznania postępowania
upadłościowego wszczętego w innym Państwie Członkowskim albo
wykonania wydanego w jego toku orzeczenia,

o ile uznanie to lub wykonanie prowadziłyby do rezultatu, który
pozostaje w oczywistej sprzeczności z jego porządkiem publicznym,

w szczególności z jego podstawowymi zasadami lub konstytucyjnie
zagwarantowanymi prawami i wolnościami jednostki.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Prawa wierzycieli

Każdy wierzyciel mający miejsce zamieszkania, miejsce zwykłego pobytu
albo siedzibę na obszarze Wspólnoty powinien być uprawniony do
zgłoszenia swojej wierzytelności w każdym z toczących się na obszarze
Wspólnoty postępowań upadłościowych dotyczących majątku dłużnika.
Powinno to również dotyczyć organów podatkowych oraz instytucji
ubezpieczenia społecznego.

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Uwagi ogólne

USTAWA

z dnia 28 lutego 2003 r.

Prawo upadłościowe i naprawcze

CZĘŚĆ DRUGA

PRZEPISY Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO

POSTĘPOWANIA UPADŁOŚCIOWEGO

art.378 - 417

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA

Uwagi ogólne

Przepisy o międzynarodowym postępowaniu upadłościowym dotyczą sytuacji, w
której zostało wszczęte za granicą, ale nie na terenie UE (poza Danią),
postępowanie upadłościowe wobec podmiotu, który posiada w Polsce majątek lub
nawet prowadzi w Polsce w sposób zorganizowany działalność.

Polska regulacja powstała na bazie prawa modelowego UNCITRAL czyli
United Nation Commission on International Trade Law – Komisja ONZ do spraw
Międzynarodowego Prawa Handlowego

Stosunek Rozporządzenia do PUN
Rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach
Członkowskich, zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Art. 378 ust. 1 PUN Przepisów niniejszej części nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której
Rzeczpospolita Polska jest stroną, albo prawo organizacji międzynarodowej, której Rzeczpospolita Polska jest
członkiem, stanowi inaczej.
Przyjmuje się jednak, że w zakresie nieuregulowanym w Rozporządzeniu, przepisy PUN stosuje się do
postępowań regulowanych w Rozporządzeniu (tak przyjął też SN w uchwale z 20.1.2010, IIICZP 115/09)

Europejskie postępowanie upadłościowe

adw. Patryk Filipiak

KATEDRA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA