Ochrona przyrody 16.05

Ochrona indywidualna: pomniki przyrody , stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoly przyrodniczo-krajobrazowe

Indywidualna ochrona przyrody jest również oparta o przepisy. Do 1991r panowala tylko 1 ochrona indywidualna(pomnik przyrody). Od tego roku wprowadzono 3 pozostale formy

Wprowadzenie każdej z tych form ochrony ma miejsce na mocy uchwaly rady gminy w obecnej formie ustawy.

Pomnik przyrody – wprowadzone przez Alexandra von Humboldta. Wprowadzony w 1816, w PL – 1949. Pomnikami przyrody sa przeważnie drzewa, lub skupiska. Drzew rodzimych lub obcych gataunkow. Wśród rodzimych: dęby, klony, lipy, wiązy i jesiony; drzewa bardziej kruche rzadko maja miano pomnika. Również okazali przedstawiciele obcych gatunkow otrzymują miano pomnika przyrody, np. kasztanowce, metasekwoje, a nawet cypryśniki. Nawet na kampusie PW są 3 takie drzewa, koło mini.

Ogółem – 34989 pomniki przyrody(2006 GUS), 27000 z nich to drzewa

Definicja wg ustawy

Pomnik przyrody – pojedyncze twory przyrody zywej i nieożywionej lub ich skupiska o szegolnej wartości przyrodnicznej, naukowej, kulturowej, historycznej odznaczające się indywidualnymi cechami. W szczególności są to: okazałych rozmiarow drezwa i krzewy gatunkow rodzimych i obcych, a także źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Kryterium – rozmiar. Obwod pnia(pierśnica)

Aleje, szpalery – aleja 250 klonow srebrzystych w Łagiewnikach.

W borach tucholskich jako pomnik uznano szpaler brzóz. Uznano je ze względu na obecność porostów – płucnika modrego, brodaczy, płucnice zielonawą.

Również pomnikiem jest fragment boru chrobotkowego

Oprócz roślin, również twory przyrody nieożywionej to pomniki, np. skałka rejowska w rejonie skarżyska. Zbudowana z pstrego piaskowca, jest formą pseudokrasową typu szczelinowego.

Tworami przyrody nieożywionej sa również glazy narzutowe, szczególnie okazale kilka-kilkanascie metrow, np. płaczący kamien, tatarski kamień.

Pomnikami przyrody, ale już sporadycznie wyznaczanymi sa torfowiska/fragmenty i wzgórza widokowe.

Wracając jeszcze do drzew jako pomników, wiele z nich uzyskalo swoje nazwy.

Sławny był/jest dąb szypułkowy Bartek. Ma ok. 700 lat, posiada 23m wysokości, pierśnica prawie 10m, u podstawy pnia ok 13m. Bardzo różne koleje losu miał

Dęby rogalińskie(rezerwat na łęgach rogalińskich, ma najwięcej drzew pomnikowych) – również bardzo okazałe. Słynne z konfliktu interesów dwóch gatunków – dębu i chrząszcza. W swoim rozwoju ma larwe zyjaca w obumierającym drewnie, przez kilka lat korzystając z zasobow tego drewna. W żaden sposób nie można wyeksmitować takiego współtowarzysza(pod ochroną jest zasraniec)

Mankamentem wyznaczania tej formy ochrony przyrody indywidualnej i użytkowania jej jest to, ze sa to obiekty niezbyt dobrze oznakowane.

Kolejna forma – stanowisko dokumentacyjne

Pojawilo się podobnie jak użytki ekologiczne i zespoly przrodniczo-krajoborazowe, do ochrony pewnego fragmentu krajobrazu.

Takich obiektow w PL jest 115, zajmują powierzchnie powyżej 700ha(748). Wiele z tych stanowisk jest na obszarach o niskich wartościach przyrodniczych, poza tym są to niewielkie obiekty, niemające szans na ochorne rezerwatowa, dlatego tak bardzo istotne było powolanie tej formy

Co rozumiemy pod pojęciem stanowisko dokumentacyjne? – sa to niewyodrebniajace się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca występowania foramcji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych. Sa to również jaskinie, schroniska podskalne oraz fragmenty nieczynnych wyrobisk

Najwięcej tych form uznano w woj. Małopolskim. Większość stanowisk dokumentacyjnych chroni najrozmaitsze: odsłonięcia, odkrywki i profile geologiczne. Na podkarpaciu – jest to m.in. odsloniecie warstwowe w rudawce, flisz wapienny. Stanowiskami dokumentacyjnymi sa także wodospady, np. w potoku cisowa; a także moreny i tarasy gorskich rzek(np. sanu w Krasicach) a także skałki wapienne

Jest zakaz niszczenia, wydobywania skamienialosci itd.(w obu tych pomnikach)

Już 11, przerwa, a po przerwie kolejne dwie formy.

Użytki ekologiczne – sa to zaslugujace na ochrone pozostalosci ekosystemow mających znaczenie dla zachowania roznorodnosci biologicznej. Naturalne zbiorniki wodne, srodpolne i srodlesne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierzat i grzybow, ich ostoje oraz miejsca rozmnazania lub miejsca sezonowego przebywania.

Art. 43 – rozszerzenie definicji

Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne

Liczba: 6421 na obszarze 44561ha(2007r)

Dużo, ale niewielkich jest na Mazowszu. Największe pod względem powierzchni- dolnoslaskie, małopolskie. Wiele uzytkow ekologicznych ustanowiono w granicach parków krajobrazowych. Niektóre funkcjonują jako twory indywidualne.

Użytkami ekologicznymi sa przede wszystkich gospodarczo nieproduktywne środowiska marginalne, które ze względu na wl. Fiz-chem i klimatyczne sa zasiedlane przez wyspecjalizowane organizmy. Np. na terenach zasolonych. Podlegają powolnej sukcesji.

Użytki eko sa miejscem rzadkich gatunkow, np. ważrzucha polska, przytulia krakowska(zyje na skałkach wapiennych) oraz żółw błotny

Takie użytki jak starorzecza np., to korytarze ekologiczne.

Niektóre z uzytkow eko sa miejscem czynnej ochrony gatunkow, np. jezioro garwaś i białe-filipkowskie; tam jest eksperyment introdukcji troci

Użytki eko nie wymagają planow ochronnych, ale nie znaczy to, ze sa pozostawione same sobie. Stanowiska niektórych gatunków muszą być zachowane.

To tyle jeśli chodzi o użytki ekologiczne. Można tylko podkreslic, ze wiele z tyhc obiektow ma walory nawet takie, jak rezerwaty przyrody.

Zespoly przyrodniczo-krajobrazowe – 188, powierzchnia 86837ha

Są to fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na chronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne

Bardzo zróżnicowane jeśli chodzi o forme. Pod względem walorow i wartości przyrodczniych zespoly cechuje wielka roznorodnosc. Zespołami przyr-kraj. są np. resztki parkow podworskich ze starodrzewiami i stawami.

Te formy utworzono tymczasowo z zamiarem zmiany statusu na rezerwat przyrody

Przykład cennego zespołu – w woj. Warmińsko-mazurskim – rzeka babant i jezioro białe, strome(k) oraz babienty-wielkie. Zasluguje na wyzsza forme ochrony. Rzeka babant, która posiada nieprzeksztalcone koryto, jezioro biale(zlatują się gęsi i żurawie i babienty-wielki(wystepuje kolonia skorupiaka Pallasea quadrispina).

Dęby Młocińskie, zakole wawerskie,

I chyba na tym skończyłabym ochronę indywidualną. Jesteście wolni i uszczęśliwieni mam nadzieję.