PŁYTA OSB

Płyta OSB (ang. Oriented Strand Board) – drewnopochodna, trójwarstwowa płyta kompozytowa wykorzystywana głównie w budownictwie. Płyty OSB produkowane są jako płyty jedno- lub wielowarstwowe. Płyty jednowarstwowe znajdują zastosowanie jako warstwy środkowe sklejki. Płyty wielowarstwowe (najczęściej 3-warstwowe) zbudowane są w następujący sposób: Wszystkie warstwy składają się z długich, wysmukłych wiórów (najczęściej sosnowych) pozyskanych poprzez skrawanie małowymiarowego drewna okrągłego (kłody o długości z reguły 2,2 m). Skrawanie odbywa się wzdłuż przebiegu włókien, w kierunku stycznym. Warstwy zewnętrzne składają się z orientowanych w kierunku tzw. większej osi płyty (równolegle do przebiegu linii produkcyjnej). Co najmniej 70% wiórów musi być zorientowanych w tym kierunku, inaczej płyty nie można nazwać orientowaną. Wióry warstwy wewnętrznej zorientowane są najczęściej w kierunku prostopadłym w stosunku do wiórów warstwy zewnętrznej. Ze względu na pożądane właściwości płyt OSB ich spoiwem są różne żywice syntetyczne.

Budynek w technologii szkieletu stalowego z pokryciem ścian z płyty OSB

Płyty OSB podlegają następującemu podziałowi:

• OSB/1: Płyty ogólnego zastosowania, przeznaczone do użytkowania w warunkach suchych

• OSB/2: Płyty nośne, warunki suche

• OSB/3: Płyty nośne, warunki wilgotne 2600/1200

• OSB/4: Płyty o podwyższonej zdolności przenoszenia obciążeń, warunki wilgotne

Spoiwem płyt OSB/1 i /2 są żywice UF (mocznikowo-formaldehydowymi), które są tanie, ale nie są odporne na działanie wody. Płyty OSB/3 i /4 spojone są w sposób bardziej skomplikowany: warstwa środkowa spojona jest klejem PMDI (poliureatnowym), natomiast warstwy zewnętrzne zaklejone są żywicą PMUF (melaminowo-uretanową). Płyty te różnią się stopniem zaklejenia wiórów - OSB/4 ma stopień zaklejenia większy niż /3. Płyta OSB jest powszechnie wykorzystywana jako zamiennik sklejki i litych desek.

Produkcja OSB

Zalety płyty OSB Duża wytrzymałość, szczególnie wzdłuż osi głównej. Świetna sprężystość. Bardzo mały współczynnik pęcznienia pod wpływem wilgoci. Praktycznie wolna od formaldehydu - klasa higieny E 1. Klasyfikacja ogniowa - produkt trudno zapalny. Estetyka wykończenia wnętrz. Łatwe i szybkie wykonawstwo. Duża szczelność poszycia. Długa żywotność poszycia bez konieczności konserwacji, Niewielka masa poszycia. Prostota montażu. Praktycznie bezodpadowe wykorzystanie materiału. Stabilność parametrów (płyta zachowuje swoje właściwości mechaniczne pod warunkiem odizolowania jej od bezpośredniego wpływu warunków atmosferycznych). Usztywnienie konstrukcji dachów i ścian - pokrycie powierzchni dużymi arkuszami płyt, stężenie konstrukcji. Zastosowanie płyt OSB Dzięki swoim parametrom płyty OSB mają wiele różnych zastosowań tak w budownictwie, jak i ogólnych. Zwłaszcza płyta OSB 2 doskonale nadaje się do wykorzystania, w warunkach suchych, na opakowania, skrzynie, przy pracach wykończeniowych i dekoracyjnych, do konstrukcja regałów, stojaków, stoisk wystawowych, na półki meblowe, lady sklepowe, blaty stołowe, do wykonywania szkieletów mebli tapicerowanych, jako materiał bazowy do wykonywania boazerii panelowych. Płyty OSB 3 i OSB 4 stosowane są głównie w budownictwie w technologii szkieletowej, a także coraz szerzej w innych systemach budowania, w tym tradycyjnych. Płyty te są znakomitym materiałem na: poszycia ścian i dachów; ściany wewnętrzne; podłogi; stropy. Wykorzystuje się je jako: elementy konstrukcyjne np. belki dwuteowe; elementy wyposażenia wnętrz; elementy konstrukcyjne przy budowie altanek i domków rekreacyjnych; tymczasowe ogrodzenia placów budowy. Płyty OSB dla budownictwa stosuje się także przy: budowie schodów, podestów, wybiegów; wykonywaniu ścian w campingach, pawilonach i kontenerach; zamykaniu otworów budowlanych (drzwi, okna) w czasie budowy; szalowaniu elementów betonowych ścian i schodów. W zależności od sposobu wykończenia krawędzi rozróżniamy trzy rodzaje płyt: płyta z krawędziami prostymi, płyta z krawędziami dwustronnie frezowanymi na pióro i wpust, płyta z krawędziami czterostronnie frezowanymi na pióro i wpust. ZASADY STOSOWANIA PŁYT OSB NA BUDOWIE Składowanie w magazynie i na placu budowy Do przechowywania płyt OSB najkorzystniej jest przeznaczyć zamknięte i wentylowane pomieszczenie magazynowe. Można również magazynować płyty pod zadaszoną wiatą, tak, aby nie były narażone na opady atmosferyczne. Jeśli niemożliwe jest składowanie w miejscu zadaszonym, należy zapewnić płytom równe podłoże, np. w postaci platformy i odizolować od gruntu warstwą folii. Tak składowane płyty muszą mieć zapewniony dostęp powietrza. Zabezpieczenie palety płyt pokazują rysunki:   Zabezpieczenie przed wodą Według zasad ochrony i zabezpieczenia materiałów drewnopochodnych, zaleca się aby wilgotność płyty podczas montażu nie przekraczała 15%. Przy tym poziomie wilgotności wyklucza się możliwość wystąpienia szkodliwych grzybów i pleśni. Płyty OSB 3 i OSB'4 muszą być bezwzględnie zabezpieczone przed bezpośrednim wpływem działania wody, zarówno podczas magazynowania, jak i prac budowlanych. Płyty te należy natychmiast po zamontowaniu na zewnątrz budynku, czyli na ścianach i dachach zabezpieczyć odpowiednią izolacją przed niekorzystnym wpływem warunków atmosferycznych. Jeśli zdarzy się, że płyta OSB 3 czy OSB 4 będzie jednak poddana działaniu wilgoci przez dłuższy okres czasu, mogą nieznacznie napęcznieć jej brzegi (zgodnie z normą: OSB 3 do 15 %, OSB 4 do 12%). Być może konieczne będzie wówczas przeszlifowanie tych brzegów w celu uzyskania równej płaszczyzny przed położeniem elementów wykończeniowych, takich jak na przykład dachówka bitumiczna na dachu. Zalecenia Ogólne. Zanim płyta zostanie użyta na budowie, zaleca się co najmniej 24-godzinny okres aklimatyzacji w nowych warunkach. Płyta użyta na dach czy podłogę musi być mocowana nadrukiem identyfikacyjnym do dołu. Jeżeli płyta OSB jest układana w paśmie dłuższym niż 2 m, to należy dodatkowo pozostawić szczelinę dylatacyjną o szerokości min, 25 mm. Podłoga. Płyty o krawędziach prostych należy łączyć na legarach z zachowaniem koniecznie min. 3 mm dylatacji wokół płyty, Konstrukcja połączenia na pióro i wpust automatycznie daje szczelinę dylatacyjną. Przy montażu płyt pomiędzy ścianami lub w przypadku podłóg pływających zalecane jest zachowanie dylatacji 12 mm pomiędzy płytą a ścianą. Płyty należy układać osią główną prostopadle do legarów, a łączenie krótszych krawędzi płyty zawsze musi być na legarach. Nie podparte na legarach dłuższe krawędzie płyty, muszą mieć wyprofilowane krawędzie na pióro i wpust, odpowiednią podporę lub łącznik. Przy niezadaszonym w trakcie budowy stropie podczas opadów atmosferycznych należy wykonać otwory drenażowe w celu odprowadzenia wody. W przypadku drewnianych stropów parteru, sąsiadujących z gruntem należy zastosować wiatroizolację, po spodniej stronie konstrukcji stropu, plus dodatkowo paroizolację bezpośrednio na ziemi. Do mocowania płyt należy używać gwoździ o długości 51 mm (2") spiralnych, albo 45 mm (W) do 75 mm pierścieniowych. Gwoździe wbija się co 30 cm na podporach pośrednich i co 15 cm na łączeniach płyt. W celu zwiększenia sztywności podłogi można przykleic płytę do legarów, natomiast sklejenie połączeń płyt pióro-wpust (np. klejem typu D3) zalecane jest w przypadku podłóg pływających z zachowaniem dylatacji min. l cm pomiędzy podłogą a ścianą.   Sciana. Płyty OSB na ścianach mogą być montowane poziomo lub pionowo. Pomiędzy płytami oraz dookoła otworów drzwi i okien bezwzględnie musi być pozostawiona szczelina dylatacyjna min. 3 mm. Zalecana grubość płyty na poszycie ścian domu szkieletowego wynosi 12 mm dla rozstawu słupków co 400 i 600 mm. W celu dodatkowego ocieplenia ścian zaleca się użycie wełny mineralnej z elewacją w postaci tynku mineralnego.Do mocowania płyt ściennych należy używać gwoździ o długości 51 mm (2") spiralnych, albo 45 mm (P/4") do 75 mm pierścieniowych. Gwoździe należy wbijać co 30 cm na podporach pośrednich i co 15 cm na łączeniach płyt. Przy zewnętrznych krawędziach ściany gwoździe przybija się co l O cm. Odległość gwoździa od brzegu płyty nie może być mniejsza niż l cm. Dach. Przed montażem poszycia należy sprawdzić, czy krokwie lub kratownice są w jednej osi, proste i równe. Skrzywione czy nierówne krokwie wpłyną na ostateczny wygląd dachu. Płyty, które zmoczył deszcz należy niezwłocznie wysuszyć i zabezpieczyć przed korozją biologiczną przed położeniem dachówki, blachy, papy termozgrzewalnej lub gontów. Nie ogrzewana przestrzeń podpodtogowa lub poddasza muszą być dobrze wentylowane. Otwory wentylacyjne muszą stanowić co najmniej 1/150 powierzchni rzutu poziomego wentylowanej przestrzeni. Z uwagi na swoją budowę płyta na dachu musi być montowana dłuższym bokiem prostopadle do krokwi lub kratownic. Łączenie krótszych krawędzi płyty zawsze musi być na podporach dachowych. Dłuższe brzegi płyty, gdzie tylko jest to konieczne, muszą być podparte lub połączone profilem brzegami. Pomiędzy brzegami płyty o prostych krawędziach należy zachować szczelinę dylatacyjną min. 3 mm, by pozwolić płycie pracować. Płyta musi być ułożona na co najmniej dwóch podporach, a jej łączenia muszą leżeć na podporze. W momencie przybijania płyty, osoby wykonujące tę pracę powinny stać na krokwi lub kratownicy, zachowując niezbędne przepisy BHP. Jeżeli w konstrukcji dachu występują otwory kominowe poszycie dachu powinno być odsunięte co najmniej 12 mm od komina. Do mocowania płyt OSB na dachu należy używać gwoździ o długości 51 mm (2") spiralnych, albo 45 mm (W) do 75 mm pierścieniowych. Gwoździe należy wbijać co 30 cm na krokwiach lub kratownicach i co 15 cm na łączeniach płyt. Odległość gwoździa od brzegu płyty nie powinna być mniejsza niż 1 cm.