PRAWA AUTORSKIE A INTERNET
Prawa autorskie w Internecie mają ogromne znaczenie. Bardzo często spotykamy się ze ściąganiem przeróżnych plików, np. filmów, utworów muzycznych, a nawet kopiowaniem cudzych prac literackich i jako swoje własne oddawanie do sprawdzenia w szkole, czy w pracy, a prostym tego przykładem może być pobieranie z Internetu pracy maturalnej bądź licencjackiej. Powszechnie takie zachowanie nazywane jest złodziejstwem intelektualnym.
W Internecie prawem autorskim chronione są tekst, grafika, utwory muzyczne, filmy, wzory witryn internetowych i wiele innych. Kopiowanie ich i publikowanie na swoich stronach jest bezprawne i nie ma tutaj znaczenia, czy oryginalny tekst był podpisany, czy też nie. Jest on własnością autora i powinniśmy uzyskać jego zgodę, zanim umieścimy gdzieś jego dzieło, aby uniknąć w późniejszym czasie różnego rodzaju nieprzyjemności, które mogą wystąpić na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych obowiązującej od 1994 roku. Możliwe jest jednak, iż autor udzieli generalnej zgody na inne publikacje. Podobna jest do takiej zgody koncepcja copyleft, która pozwala na kopiowanie, zmienianie i udostępnianie danych utworów i programów. Oczywiście chodzi tu o witryny niekomercyjne.
Wśród praw autorskich możemy wyróżnić dwa rodzaje: autorskie prawa osobiste oraz autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa osobiste mówią przede wszystkim o prawie:
-do autorstwa utworu,
-ochrony jego integralności,
-decyzji o pierwszym opublikowaniu utworu,
-do nadzoru nad sposobem korzystania z danego utworu.
Natomiast autorskie prawa majątkowe są ściślej określone. Autor ma wyłączne prawo do:
-korzystania z utworu,
-rozporządzania nim,
-wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Dość duży wyjątek od chronionych utworów znajdujących się w sieci internetowej stanowi tzw. dozwolony użytek. Polega on na tym, że już upublicznione utwory, za wyjątkiem architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych, możemy wykorzystywać do celów osobistych, bez zezwolenia autora oraz możemy wykorzystać krótki fragment dzieła, czyli zamieścić w swojej pracy cytaty, z podaniem autora i źródła oryginału. Dla potwierdzenia, mówi nam o tym Art. 29 ust. 1 prawa autorskiego: "Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości."
Mnóstwo ludzi korzystając z Internetu, tworząc swoje własne strony WWW, pisząc blogi itp., kopiuje mapki, obrazki, wierszyki. Nie zdają sobie sprawy z tego, że w każdym momencie autor danej rzeczy przez nich wykorzystanej może pozwać ich do sądu i będą mieli duży problem. Wtedy nie będzie miało znaczenia to, iż nie wiedzieli oni, że dany utwór jest chroniony prawami autorskimi, bo nieznajomość prawa niestety nas nie uniewinnia i tłumacząc z łaciny "ignorantia iuris nocet", czyli „nieznajomość prawa szkodzi”. Będą musieli najprawdopodobniej naprawić swój błąd płacąc odszkodowanie właścicielowi, bądź też w niektórych przypadkach mogą ponieść odpowiedzialność karną trafiając nawet na 2 lata do więzienia za wykorzystanie dzieła, a za podawanie się za autora nawet do 3 lat pozbawienia wolności. Tak, więc kiedy umieszczamy w Internecie coś, co stworzymy sami, nie mamy się czego obawiać. Natomiast, jeśli mamy w planach skopiować grafikę, tekst, czy cokolwiek, czego sami nie wymyśliliśmy, a następnie podpisać się jako autor, to należy przemyśleć konsekwencje mogące wypłynąć z tego czynu. Lepiej skontaktować się w jakiś sposób z autorem dzieła i poprosić lub zapytać o możliwość wykorzystania danego utworu. W takiej sytuacji my mamy podstawy do korzystania z obcego dzieła, a jego autor nie ma podstaw do roszczenia pretensji do nas o naruszenie prywatności.
Możemy wymienić kilka pozycji, z których śmiało i bez obaw można korzystać, gdyż nie podlegają one ochronie prawa autorskiego:
,,-idee i pomysły,
-urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
-akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
-opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
-proste informacje prasowe,
-elementy utworów pozbawione charakteru twórczego,
-znaki firmowe użyte w celach informacyjnych.”
Martyna Kujawa, gr 3