UPROSZCZONY PODZIAŁ SYSTEMATYCZNY KRÓLESTWA PIERWOTNIAKI:

Regnum: Protozoa

Typ: Pełzakowiciowce (Sarcomastigophora)

1.Podtyp: Wiciowce (Mastigophora czyli Flagellata), należy tu kilkanaście rzędów połączonych w dwie grupy:

a) wiciowce „roślinne” (Phytomastigophora), np. euglena, toczek, nocoświetlik, bruzdnice, złoto wiciowce i inne

b) wiciowce „zwierzęce” (Zoomastigophora), np. świdrowiec gambijski, świdrowiec koński, rzęsistek pochwowy, rzęsistek bydlęcy, lejszmania, lamblia i inne

2.Podtyp: Opaliny (Opalinata), np. Opalina rana rum

3.Podtyp: Korzenionóżki (Sarcodina), obejmuje rzędy:

a)pełzaki, np. Amoeba proteus, pełzak czerwonki i inne,

b)pełzaki oskorupione, np. Marcella, difflugia i inne,

c)otwornice (Foraminifera), np. Rotalia, Nodosaria, Textularia, Globigeryna i inne,

d) słonecznice (Heliozoa),

e) promienice (Radiolaria)

Typ: Sporowce (Apicomplexa, czyli Sporozoa), wyróżnia się 3 gromady:

1.Gromada: Hurmaczki, czyli gregaryny (Gregarinida)

2.Gromada: Ziarniaki (Coccidia), np. zarodziec malaryczny, eimeria, toksoplazma, izospora i wiele innych,

3.Gromada: Piroplazmy (Piroplasmidia)- zaliczamy tu m.in. różne gatunki z rodzaju Babesia i z rodzaju Theileria

Typ: Mikrospory (Microsporidia), np. Nosema Apis, Nosema bomby cis

Typ: Myksospory (Myxosporidia), np. Myxobolus, Myxoma, Myxidium

Typ: Orzęski (Ciliophora, czyli Ciliata), podział systematyczny budzi liczne kontrowersje. Wyróżniamy 4 gromady:

1.Gromada: Całorzęse (Holotricha), np. pantofelek, balantidium

2.Gromada: Skrętorzęse (Spirotricha), np. stentor, spirostomum

3.Gromada: Wieńcorzęse (Peritricha), np. wirczyk, trichodyna

4.Gromada: Bezrzęse (Suctoria), np. efelota, tokofrya, dendrosoma

UPROSZCZONY PODZIAŁ SYSTEMATYCZNY KRÓLESTWA ZWIERZĄT

Regnum: Animale

Typ: Płytkowce (Placozoa), jeden gatunek: Trichoplax adhaerens

Typ: Mesozoa (Planuloidea), grupa o niepewnym położeniu systematycznym (Incertae sedis) obejmuje ok. 50 gatunków

Typ: Gąbki, czyli Dziurkowce (Parazoa czyli Porifera), należy tu kilka rzędów. Przykłady przedstawicieli: nadecznik, gąbka grecka, puchar Neptuna,

Typ: Parzydełkowce (Cnidaria), 4 gromady

1.Gromada: Koralowce (Anthozoa), dzielimy na 2 podgromady:

1.Podgromada: Koralowce 6-promienne (Hexacorallia), np. ukwiały, korale madreporowe, grzybinki, szorstniki, mózgowniki i wiele innych

2.Podgromada: Koralowce 8-promienne (Octocorallia), należą tu koral szlachetny, pióro morskie, gorgonie, korkowce i inne

2.Gromada: Kubopławy (Cubozoa), ok.20 gatunków- wszystkie żyją w morzach ciepłych

3.Gromada: Krążkopławy (Scyphozoa), kilka rzędów, np. chełbia modra (Aurelia aurita), bełtwa arktyczna (Cyanaea capillata),

4.Gromada: Stułbiopławy (Hydrozoa), np. stułbia płowa (Pelmatohydra oligactis), należą tu również stułbio meduzy i kolonijne rurkopławy

Typ: Żebropławy (Acnidaria, czyli Ctenophora), należy tu ok. 80 gatunków żyjących wyłącznie w morzach o pełnym zasoleniu.

Typ: Płazińce (Platyhelminthes), trzy gromady:

1.Gromada: Wirki (Turbellaria), np. wypławek biały

2.Gromada: Przywry (Termatodes)- 2 podgromady:

1. Podgromada: Skrzelowce (Monogenea), np. polistoma, gyrodaktylus

2. Podgromada: Przywry właściwe (Digenea), np. motylica wątrobowa (Fasciola hepatica), motyliczka (Dicrocoelium dendriticum), przywra krwi (Schistosoma haematobium)

3. Gromada: Tasiemce (Cestodes), 2 podgromady:

1. Podgromada: Tasiemce nierozczłonowane (Cestodaria), np. amfilina

2. Podgromada: Tasiemce rozczłonowane (Eucestoda), np. tasiemiec uzbrojony, czyli soliter (Taenia solium), tasiemiec bydlęcy (Moniezia expansa), tasiemiec psi (Dipylidium caninum), tasiemiec bąblowcowy (Echinococcus granulosus), tasiemiec kręćkowy (Multiceps multiceps), bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobotrium latum), tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana) i inne

Typ: Gnathostomulida

Typ: Wstężnice (Nemertini), wyróżnia się 4 rzędy. Największym przedstawicielem jest Lineus longissimus .

Typ: Obleńce (Nemathelminthes, czyli Aschelminthes), wyróżniamy kilka gromad, spośród których wymieniamy 5:

1.Gromada: Brzuchorzęski (Gastrotricha)

2.Gromada: Wrotki (Rotatoria)

3.Gromada: Nicienie (Nematodes), np. glista ludzka (Ascaris lumbricoides), włosień kręty (Trichinella spiralis), owsik ludzki (Enterobius vermicularis), włosogłów ludzki (Trichuris trichiura), mątwik burakowy (Heterodera schachtii), węgorek ziarnowy (Tylenchus tritici), węgorek octowy (Turbatrix aceti) i inne.

4.Gromada: Nitnikowce (Nematomorpha), np. drucieniec

5.Gromada: Kolcogłowy (Acantocephala), np. kolcogłów świński.

Typ: Pierścienice (Annelida), dzielimy na trzy gromady:

1.Gromada: Wieloszczety (Polycheata), podzielone na 17 rzędów, obejmują ok. 13 tys. gatunków, z których przykładowo wymieniamy : nereida (Nereis diversicolor), złotorunka (Aphrodite aculeata), eunice (Eunice viridis), serpula, spirografie, Terebela, sabella i inne

2.Gromada: Skąposzczety (Oligochaeta), np. dżdżownica (Lumbricus terrestris), wazonkowiec (Enchytraeus albidus), rurecznik (Tubifex tubifex)

3.Gromada: Pijawki (Hirudinea), np. pijawka lekarska (Hirudo medicinalis), pijawka rybia, pijawka końska i inne

Typ: Sikwiaki (Sipunculida)

Typ: Szczetnice (Echiurida)

Typ: Kamptozoa

Typ: Pazurnice (Onychophora)-nieliczna grupa, w Europie nie występują

Typ: Niesporczaki (Tardigrada)- ok.600 gatunków mikroskopijnej wielkości

Typ: Stawonogi (Arthropoda)-najliczniejszy typ, obejmuje ponad milion gatunków, podzielony na pięć podtypów:

1.Podtyp: Trylobitowce (Trilobita), wymarłe, żyły wyłącznie w paleozoiku

2.Podtyp: Szczękoczułkowce (Chelicerata), dzielimy na dwie gromady:

1. Gromada: Staroraki (Merostomata) podzielone na dwa rzędy:

+1.Rząd: Wielkoraki (Gigantostraca)-wymarłe

2.Rząd: Mieczogony, czyli Ostrogony (Xiphosura)- większość gatunków wymarła, przeżyły jedynie cztery, np. skrzypłocz (Limulus polyphemus)

2.Gromada: Pajęczaki (Arachnida), przykłady niektórych rzędów:

1.Rząd: Skorpiony, np. Pandinus imperator (największy gatunek)

2.Rząd: Pająki, np. pająk krzyżak (Araneus diadematus), pająk topik, pająk domowy, ptasznik, karakurt, aksamitki, skaczele i inne

3.Rząd: Zaleszczotki, np. Chelifer cancroides

4.Rząd: Sołpugi, gatunki tego rzędu w Polsce nie występują

5.Rząd: Kosarze, np. kosarz długonogi (Phalangium opilio)

6.Rząd: Roztocze (Acari), np. kleszcz pastwiskowy (Ixodes ricinus), świerzbowiec drążący (Sarcoptes scabiei), nużeniec ludzki, obrzeżek gołębi, ptaszyniec, Varroa jacobsoni, wodopójki, szpeciele, mechowce, rozkruszki, przędziorki i wiele innych

3.Podtyp: Wszędonogi, czyli kikutnice (Pantopoda), należy tu ok.500 gatunków żyjących wyłącznie w morzach o pełnym zasoleniu

4.Podtyp: Skorupiaki (Diantennata lub Branchiata)

1.Gromada: Skorupiaki (Crustacea), systematyka ulega ciągłej przebudowie, stąd brak podgromad i wszystkich rzędów, ale wymieniamy tylko niektóre:

1.Rząd: Liścionogi (Phyllopoda), np. rozwielitka (Daphnia pulex)

2.Rząd: Małżoraczki (Ostracoda)

3.Rząd: Widłonogi (Copepoda), np. oczlik (Cyclops strenuus)

4.Rząd: Splewki, czyli tarczenice (Branchiura), np. splewka karpiowa (Argulus foliaceus) i ok. 120 innych gatunków

5.Rząd: Wąsonogi (Cirripedia), np. sakulina, kaczenica, pąkla i inne

6.Rząd: Ustonogi (Stomatopoda), np. rawka

7.Rząd: Eufazje (Euphausiacea), np. kryl

8.Rząd: Dziesięcionogi (Decapoda), np. rak szlachetny (Astacus astacus), homar, langusta, krewetka, pustelniki, kraby i inne

9.Rząd: Równonogi (Isopoda), np. podwój, ośliczka, stonóg i inne

10.Rząd: Obunogi (Amphiopoda), np. kiełż zdrojowy, zmieraczek

5.Podtyp: Tchawkodyszne (Tracheata, czyli Antennata), dzielimy na pięć gromad, z których pierwsze cztery są określane mianem wijów (Myriapoda)

1.Gromada: Pierwowije (Symphyla), należy tu ok. 120 gatunków

2.Gromada: Skąponogi ( Pauropoda), obejmuje ok. 400 gatunków

3.Gromada: Krocionogi (Diplopoda), opisano ponad 10000 gatunków

4.Gromada: Pareczniki (Chilopoda), np. wij drewniak (Lithobius forficatus)-należą tu też zieminki i skolopendry, razem ok. 2800 gatunków

5.Gromada: Owady (Insecta, czyli Hexapoda), podzielone na dwie podgromady o bardzo nierównej wielkości:

1.Podgromada: Entognatyczne (Entognatha), obejmuje kilka rzędów:

1.Rząd: Widłogonki (Diplura)

2.Rząd: Pierwogonki (Protura)

3.Rząd: Skoczogonki (Collembola)

2.Podgromada: Ektognatyczne (Ectognatha), obejmuje ok.30 rzędów, z których wymieniamy połowę:

1.Rząd: Jętki (Ephemeroptera), np. jętka jednodniówka

2.Rząd: Ważki (Odonata), np. świtezianka, żagnica, łątka i inne

3.Rząd: Widelnice (Plecoptera)

4.Rząd: Prostoskrzydłe (Orthoptera), np. szarańcza wędrowna (Locusta migratoria), turkuć podjadek, pasikoniki, świerszcze i wiele innych

5.Rząd: Karaczanowate (Blattodea), np. karaczan wschodni (Blatta orientalis)

6.Rząd: Termity, czyli bielce (Isoptera)

7.Rząd: Wszoły (Mallophaga), np. wszoł kurzy, wszoł owczy

8.Rząd: Wszy (Anoplura), np. wesz ludzka, wesz łonowa, wesz świńska

9.Rząd: Pluskwiaki równoskrzydłe (Homoptera), np. mszyca trzmielinowo-burakowa, mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana, cykady, koliszki, czerwce, mączniki i inne

10.Rząd: Pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera), np. pluskwa domowa, płaszczyniec burakowy, nartniki, pluskolce i inne

11.Rząd: Chrząszcze, czyli tęgopokrywe (Coleoptera), np. stonka ziemniaczana, kornik drukarz, chrabąszcz majowy, jelonek rogacz, biegacz złocisty, wołek zbożowy, pływak żółtobrzeżek, kozioróg dębosz, biedronki i wiele innych

12.Rząd: Błonkówki (Hymenoptera), dzielimy na trzy podrzędy:

1.Podrząd: Rośliniarki (Symphyta), np. borecznik sosnowy, osnuja gwiaździsta, ździeblarz pszeniczny i inne

2.Podrząd: Owadziarki (Terebrantes), np. baryłkarz bieliniak, szypszyniec różany, Kruszyniec szary, osiec krówkowy i inne

3.Podrząd: Żądłówki (Aculeata), np. pszczoła miodna (Apis mellifica), trzmiel ziemny (Bombus terrestris), osa pospolita (Vespa vulgaris), mrówka faraona, mrówka hurtnica, szerszeń i inne

13.Rząd: Motyle, czyli łuskoskrzydłe (Lepidoptera), np. bielinek kapustnik (Pieris brassicae), jedwabnik morowy (Bombyx mori), brudnica nieparka, paź królowej, mól ziarniak, rusałka admirał, sówka chojnówka, trupia główka, niepylak Apollo i wiele innych

14.Rząd: Muchówki, czyli dwuskrzydłe (Diptera), np. mucha domowa (Musca domestica), komar widliszek (Anopheles maculipennis), giez koński, pryszczarek heski, drozofila, śmietka, ploniarka, ochotkowate, mustyki, moskity, rączyce, wpleszcze i inne

15.Rząd: Pchły (Aphaniptera), np. pchła ludzka (Pulex irritans), pchła psia, pchła szczurza i inne, ok. 2000 gatunków

Typ: Mięczaki (Mollusca)-typ najliczniejszy po stawonogach, obejmuje ok. 135 tys. gatunków podzielonych na wiele gromad, z których można wymienić przykładowo:

1.Gromada: Wielotarczowce, czyli chitony (Polyplacophora)-wyłącznie morskie

2.Gromada: Beztarczowce, czyli bruzdobrzuchy-wyłącznie morskie

3.Gromada: Jednotarczowce (Monoplacophora), należy tu kilka gatunków z rodzaju Neopilina, wyłącznie morskie (tzw. żywe skamieliny)

4.Gromada: Ślimaki, czyli brzuchonogi (Gastropoda)-dzielimy na trzy podgromady i dalej na rzędy (pominięto):

1.Podgromada: Przodoskrzelne, np. żyworódka, rozkolec, porcelanki i inne

2.Podgromada: Płucodyszne, np. ślimak winniczek, ślimak gajowy, zatoczek rogowy, pomrowik polny, ślinik ogrodowy, błotniarka moczarowa i inne

3.Podgromada: Tyłoskrzelne- obojnaki żyjące wyłącznie w morzach

5.Gromada: Łódkonogi, czyli walconogi (Scaphopoda)-wyłącznie w morzach

6.Gromada: Małże (Bivalia), np. szczeżuja, skójka, ostryga, perłopław, omułek, skałotocz, świdrak, przegrzebek, racicznica, szołdra i inne

7.Gromada: Głowonogi (Cephalopoda), wyróżnia się kilka podgromad, z których większość wymarła, a do dziś przetrwały tylko dwie:

1.Podgromada: Łodzikowate-zachował się tylko jeden rodzaj Nautilus z pięcioma gatunkami (tzw. żywe skamieliny)

+2.Podgromada: Amonity (Ammonidea)- wymarły z końcem kredy

3.Podgromada: Dwuskrzelne- obecnie wyodrębnia się siedem rzędów, z których trzy wymarły:

1.Rząd: Mątwy, np. mątwa pospolita (Sepia officinalis) i inne

2.Rząd: Kałamarnice, np. kalmar pospolity, Strzalin japoński

3.Rząd: Wampirokształtne

4.Rząd: Ośmiornice, np. ośmiornica pospolita, żeglarek i inne

+5.Rząd: Belemnity-ostatnie wymarły z początkiem trzeciorzędu

Typ: Czułkowce, czyli mięczakokształtne (Tentaculata)-obejmują trzy gromady opatrzone wieńcem czułków (lofoforem):

1.Gromada: Foronidy (Phoronida)- nieliczne gatunki morskie

2.Gromada: Mszywioły (Bryozoa), kolonijne, w większości morskie-ich klasyfikacja jest ciągle dyskusyjna, wyróżnia się kilka podgromad.

3.Gromada: Ramienionogi (Brachiopoda)-wyłącznie morskie, osiadłe, przytwierdzone nóżką do podłoża, dzielone na dwie podgromady

Typ: Szkarłupnie (Echinodermata)-wyłącznie morskie, podzielone na ok.20 gromad, z których większość wymarła

1.Gromada: Liliowce (Crinoidea), np. antedon

2.Gromada: Rozgwiazdy (Asteroidea), np. rozgwiazda czerwona

3.Gromada: Wężowidła (Ophiuroidea)

4.Gromada: Jeżowce (Echinoidea), np. jeżowiec jadalny

5.Gromada: Strzykwy (Holothurioidea), np. ogórecznik

Typ: Szczecioszczęki (Chaetognatha)-wyłącznie w morzach

Typ: Pogonofory (Pogonophora), wyłącznie morskie, głębinowe

Typ: Przedstrunowce (Hemichordata)-obecnie wyodrębnia się trzy gromady:

1.Gromada: Jelitodyszne (Enteropneusta), np. balanoglossus

2.Gromada: Pióroskrzelne (Pterobranchia)

+3.Gromada: Graptolity (Graptolithina)-wszystkie wymarły, ich pozycja systematyczna budzi liczne kontrowersje

Typ: Strunowce (Chordata), dzielone na trzy podtypy:

1.Podtyp: Bezczaszkowce (Acrania), np. lancetnik (Branchiostoma lanceolatum) i ok. 30 innych gatunków żyjących wyłącznie w morzach

2.Podtyp: Osłonice (Tunicata)-należą tu trzy gromady:

1.Gromada: Żachwy (Ascidiacea, czyli Tethyoidea)

2.Gromada: Sprzągle (Thaliacea, czyli Salpae)

3.Gromada: Ogonice (Appendiculariae, czyli Copelata)

3.Podtyp: Czaszkowce, czyli krągłouste (Craniota, czyli Vertebrata)

1. Nadgromada: Bezżuchwowce (Agnatha)-skupia kilka gromad wymarłych i jedną współcześnie żyjącą:

1.Gromada: Kręgouste (Cyclostomata), np. minóg morski, śluzica i inne

2.Nadgromada Żuchwowce (Gnathostomata), którą dzielimy na osiem gromad:

+1.Gromada: Tarczowce (Placodermi)-wymarłe

+2.Gromada: Fałdopłetwe (Acanthodii)- wymarłe

3.Gromada: Chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes), dwie podgromady:

1.Podgromada: Spodouste (Elasmobranchii), np. żarłacz błękitny, płaszczka, drętwa, piła, rekinek i inne

2.Podgromada: Zrosłogłowe (Holocephali), np. przeraza

4.Gromada: Kostnoszkieletowe (Osteichthyes), trzy podgromady:

1.Podgromada: Trzonopłetwe (Crossopterygii), tu należy jedyny żyjący gatunek: Gombessa (Latimeria chalumnae)

2.Podgromada: Dwudyszne (Dipnoi), np. rogoząb, płazak, prapłetwowiec- obejmują w sumie sześć gatunków.

3.Podgromada: Kostnopromieniste (Actinopterygii), zawiera cztery nadrzędy:

1.Nadrząd: Kostołuskie (Chondrostei), np. jesiotr zachodni

2.Nadrząd: Ramieniopłetwe (Branchiopterygii), np. miastuga

3.Nadrząd: Przejściowe (Holostei), np. niszczuka, miękławka

4.Nadrząd: Kościste (Teleostei)-wyróżnia się wiele rzędów (ok. 40, obejmujących ok. 400 rodzin, blisko 21 tys. gatunków), np.

1.Rząd: Śledziokształtne- śledź, szprot, sardynka

2.Rząd: Łososiokształtne- łosoś, troć, sieja, szczupak

3.Rząd: Karpiokształtne- karp, lin, sum, pirania, ukleja

4.Rząd: Dorszokształtne- dorsz, miętus

5.Rząd: Okoniokształtne- okoń, makrela, sandacz, tuńczyk

6.Rząd: Płastugokształtne- halibut, gładzica, sola i inne

5.Gromada: Płazy (Amphibia), większość wymarła-wśród współczesnych wyróżnia się 3 rzędy:

1.Rząd: Beznogie (Apoda), np. marszczelce

2.Rząd: Ogoniaste (Urodela), np. traszka zwyczajna, salamandra plamista, odmieniec jaskiniowy

3.Rząd: Bezogonowe (Anura), np. żaba trawna, ropucha szara, kumak nizinny, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, huczek i inne

6.Gromada: Gady (Reptilia)-wśród współczesnych żyją przedstawiciele jedynie czterech rzędów:

1.Rząd: Żółwie (Chelonia), np. żółw błotny, żółw skórzasty i inne

2.Rząd: Hatterie (Sphenodontida)-tylko jeden gatunek: hatteria, czyli tuatara (Sphenodon punctatum)

3.Rząd: Łuskonośne (Sqamata), tu należą trzy podrzędy:

1.Podrząd: Jaszczurki (Sauria), np. jaszczurka zwinka, padalec, kameleon, waran, legwan, agama, gekon i inne

2.Podrząd: Obrączkowce (Amphisbaenia)- obrączkowiec europejski

3.Podrząd: Węże (Serpentes), np. żmija zygzakowata, grzechotnik, anakonda, pyton, boa, kobra, mussurana, mamba zielona i inne

4.Rząd: Krokodyle (Crocodylia), np. aligator, gawial, kajman, krokodyl nilowy i inne

7.Gromada: Ptaki (Aves), dwie podgromady:

+1.Podgromada: Praptaki, czyli gadoptaki (Archaeornithes)-wymarły, żyły w mezozoiku

2.Podgromada: Ptaki właściwe (Neornithes)-ok. 30 rzędów, wymieniamy tylko niektóre:

1.Rząd: Strusiowate (Struthioniformes), jeden gatunek- struś afrykański (Struthio camelus)

2.Rząd: Nielotowate (Apteryges)- 3 gatunki, np. kiwi, a także największy i wymarły ptak: moa

3.Rząd: Pingwinowate (Sphenisciformes), np. pingwin cesarski

4.Rząd: Brodzące (Ciconiiformes), np. czapla, bocian

5.Rząd: Blaszkodziobe (Anseres), np. łabędź, kaczka, gęś

6.Rząd: Drapieżne (Falcones), np. orzeł, sęp, kondor, orzeł

7.Rząd: Kuraki (Galli), np. kur, indyk, bażant, przepiórka

8.Rząd: Gołębie (Columbae), np. gołąb skalny, synogarlica

9.Rząd: Papugi (Psittaci), np. ara, kakadu, amazonka, nestor

10.Rząd: Jeżyki (Apodi), jerzyk, kolibry

11.Rząd: Wróblowate (Passers), ok. 60% wszystkich gatunków ptaków współczesnych. Przykłady: wróbel domowy (Passer domesticus), szpak, pliszka, zięba, wilga, słowik, kruk, wrona, sroka, drozd, muchołówka i wiele innych

1.Gromada: Ssaki (Mammalia), skupia trzy podgromady:

1.Podgromada: Prassaki (Prototheria), z jednym rzędem:

1.Rząd: Stekowce (Monotremata), np. dziobak, kolczatka

2.Podgromada: Ssaki niższe (Metatheria), z jednym rzędem:

1.Rząd: Torbacze, czyli workowce (Marsupialia), np. kangur, opos, wombat, jamraj, niedźwiadek koala i inne

3.Podgromada: Łożyskowce (Placentalia), kilkanaście rzędów wymarło, np. pantodonty, litopterny, prakopytne i inne. Do dziś przeżyły następujące:

1.Rząd: Owadożerne (Insectivora), np. krety, jeże, ryjówki, rzęsorki, tenerki i wiele innych

2.Rząd: Nietoperze (Chiroptera), np. gacek, noce, mroczek

3.Rząd: Latawce (Dermoptera), np. lotokot malajski

4.Rząd: Szczerbaki (Xenarthra), np. leniwiec, pancernik

5.Rząd: Naczelne (Primates), w tym rzędzie wyróżnia się 11 rodzin, np. lemurowate, wyrakowate, makakowate, orangowate, gibbony i inne. Do rodziny człowiekowatych (Hominidae) należy człowiek (Homo sapiens), a do pozostałych rodzin: szympansy, goryle, orangutany, goryle, pawiany, wyjce, kapucynki i inne.

6.Rząd: Łuskowce (Pholidota), np. łuskowiec stepowy

7.Rząd: Gryzonie (Rodentia), najliczniejszy rząd łożyskowców podzielony na 35 rodzin. Przedstawiciele: mysz (Mus musculus), szczur wędrowny (Rattus norvegicus), wiewiórka, świstak, bóbr, nutria, nornik polny, chomik, szynszyla i inne.

8.Rząd: Zajęczaki (Lagomorpha), np. królik, zając szarak i inne.

9.Rząd: Drapieżne (Carnivora), np. podzielone na siedem rodzin: niedźwiedziowate, szopowate, psowate, łasicowate, kotowate, hienowate- obejmują w sumie ok. 250 gatunków.

10.Rząd: Płetwonogie (Pinnipedia), np. foka, uchatka, mors i inne

11.Rząd: Walenie (Cetacea), podzielone na dwa podrzędy:

1.Podrząd: Zębowce (Odontoceti), np. delfin, narwal, kaszalot

2.Podrząd: Fiszbinowce (Mysticeti), np. płetwal błękitny, finwal, wieloryb grenlandzki, wieloryb baskijski i inne

12.Rząd: Góralki (Hyracoidea), np. góralek drzewny

13.Rząd: Trąbowce (Proboscidea), np. słoń afrykański, słoń indyjski i wymarłe mamuty

14.Rząd: Syreny (Sirenia), np. manat, diugoń

15.Rząd: Mrówniki (Tubulidentata), tylko jeden gatunek: mrównik (Orycteropus afer), żyjący w Afryce

16.Rząd: Nieparzystokopytne (Perissodactyla), dwa podrzędy:

1.Podrząd: Gruboskórce (Ceratomorpha), np. tapir, nosorożec

2.Podrząd: Koniokształtne (Hippomorpha), np. koń, zebra

17.Rząd: Parzystokopytne (Artiodactyla), należą tu trzy podrzędy:

1.Podrząd: Świniowate (Suiformes), np. świnia, hipopotam

2.Podrząd: Wielbłądokształtne (Tylopoda), np. lama, dromader, baktrian

3.Podrząd: Przeżuwające (Ruminantia), np. owca, koza, jeleń, łoś, żyrafa, renifer, gazela, żubr, bydło domowe i inne.