aa-ana partes aequaes-w równych cz., ad-do, q.s.-quantum satis-ile potrzeba, m.f.-misce fiat-zmieszaj, Rp.-recipe-weź, Sol.-solutio-roztwór, D.t.d.-dentur tales doses-weź takich dawek, Ung.-ungueutum-maść

ALERGENY:Amyl Cinnamal, Amise Alcohol, Amylcinnamyl alcohol, Benzyl benzoate, Benzyl Alcohol, Benzyl Cinnamate, Benzyl Salicylate, Citronellol, Cinnamyl Alcohol, Farnesol, Cinnamal, Hexyl Cinnamal, Citral, Butylpheryl Metyloprpional, Caumarin, Limonene, Eugenol, linalol, Geraniol, Methyl 2-Octynoate, Hydrozycitronellal, Alpha-Isomethyl lonone, Hydroxyisohexyl 3-cyclohexene Carbozyaldehyde, Evernia Prunastin Extract, Isoegenol, Evenia Furfuracea Extract.

SKŁADNIKI KOSMETYKU: BAZOWE forma kosmetyku (emulsja, żel)-woda, alkohol, ciała tłuszczowe. POMOCNICZE wspomaganie formy fizykochem. – emulgatory, skł.konsystencjotwórcze, stabilizujące, konserwanty,barwniki, komp. zapach. CZYNNE warunk. działanie i efekty kosm. Subst. promieniochronne, wit., subst. złuszczające.

Usuwanie brudu: 1. Zwilżenie powierzchni 2. Penetracja pomiędzy cząstki brudu i powierzchnię skóry 3. Osłabienie sił adhezji pomiędzy nimi 4. Zdyspergowanie, zsolubilizowanie lub zemulgowanie cząstek brudu przez SPC – zapobiega ponownemu przylgnięciu brudu 5. Spłukanie

MYDŁA sole metal. alkaliczn. (sodu, potasu, magnezu, litu) wyższ. kw. t., gł. kw.palmityn., stearyn., olein., lauryl., i mistryn. Odczyn zasadowy pH > 8,5. Otrzym. Przez hydroliz. tł. zwierz. i rośl. Lub zobojętn. kw. tł. Mydła sodowe – (białe, twarde)stałe w temp. pokojowej, rozp. w wodzie (kostki). Mydła magnezowe – ciekłe w temp. pokojowej. (szampony, płyny do kąpieli, mydła w płynie). Mydła potasowe – miękkie,maziste, szare, rozp. w wodzie. M. wapniowe – nierozp. w wodzie. Mydła toaletowe – 75-83% przereag. kw. tł., temp. topn. < 44 st. C. nie mogą zaw. więcej niż 0,04% wolnych alkaliów i wolnych kw. tł. M. kremowe – 10% subst. natłuszcz. (lanolina, o. paraf, o. migdał, o. słoneczn) M. lecznicze – probl. Skórne (siarka, azulen, kw. salicylowy) M. dziecięce – łagodne, subst. natł.-pelęgn. (lanolina, allantoina, wazelina, azulen). M. dezodorujące – z subst. dezynf. (siarka) i dezodor. (eugenol).

WYTWARZANIE MYDEŁ: 1. Gotowanie wyższ. kw. tł. z wodorotl. sod. (NaOH) -> KLEJ MYDLANY 2. Po ostygnięciu -> MYDŁA KLEJOWE (mydło, gliceryna, resztki ługu)3. Mydło oddzielić od gliceryny – proces wysolenia (dodanie w nadmiarze chlorku sodu NaCl) -> MYDŁO ZIARNISTE – RDZENNE 4. Podsuszenie -> mieszanie na sucho z subst. popr. Wł. Użytk. 6. Konfekcjonowanie i leżakowanie.

SUBST. WYKORZYST. W PROD. MYDEŁ: olej kokosowy LZ=246-268, o. palmowy 240-257, o. oliwkowy 185-196, łój wołowy 193-200, akalia: soda kaustyczna-NaOH-wodorotl. sodu [ług sodowy], wodorotl. potasu KOH; chlorek sodu.

Substancja chelatująca – SEKWESTANT- wyłapuje jony metali ciężkich z preparatu kosmet. Co przedł. Trwałość.

PRZYKŁ. SKŁ. MYDEŁ. MYDŁO DLA DZIECI: Sodium Talowate – sól sodowa kw. tł. z łoju woł. SPC – oczyszcz, pianotw. , Sodium Cocoate – sól sodowa kw. tł. z o. kokos. SPC – oczyszcz. pianotw., Aqua-woda, Gliceryna – utrzymuje wilgoć, nawilża, Lanolina – zmiękcza i odzywia skórę, SPC; Parfum-k.z. Sodium Choride – chlorek sodu-regulator lepkości, tetrasodium EDTA – sól tetrasowdowa EDTA – subst. chelat. Sodium Etidronate – subst. chelat. Disodium Distyryiphenyl Disulfonate – spc, reg. Lepk. PEG-14M – stablizat. Emilsji, reg. lepk. CI 77891 – biel tytanowa, biały pigment.

COMBO – mydło+inne skł. Myjące (syntet.), niższe pH niż mydła (lekko zasad.), pienią lepiej niż mydła, lepiej znoszą twardą wodę, [żel, kostka]. SYNDETY - nie zawierają mydła -> synt. Skł. Myjące, szampony i inne płyny myjące, b. dobrze się pienią, pH neutrealne, wys. Skuteczność działania, wada: cena, odtł. Skóry. SPC w syndetach: siarczany oksyetylenowanych alk. Tł., siarczany alk. Tł, sulfobursztyniany, sarkozyniany, acylopeptydy. Ogólny skład preparatu myjącego w płynie: 1. Podstawowy SPC – siarczany alko. Tł, siarczany OE alk. Tł, alkilopoliglukozydy. Dobre wł. Pianotwórcze i myjące (niewr. Na twardą wodę)2. Dodatkowy SPC – zwykle niejonowy (OE alk. Tł., alkipoliglukozydy, alkanolamidy kw. tł., sulfobursztyniany). Poprawiają wł. Pianotw. I trwałość piany, konsystencje. 3. Składniki renatłuszczające – zmniejszające odtł. Działanie roztw. SPC – OE pochodne lanoliny, OEmonoglicerydy lub emolienty w preparatach emulsyjnych. 4. Składniki czynne – nawilżające, p/rodnikowe, inne. 5. Sekwestranty – zmiękczające wodę 6. Składniki perłotwórcze, zmętniające – etery glikoli i długołańcuchowych kw. tł. i metali wielowartościowych. 7. Składniki konsystencjotwórcze – NaCl, pochodne celulozy, kw. akrylowego. 8. Barwniki, konserwanty, antyutleniacze.

SPC W PREPARATACH COMBO I SYNDETACH 1. ANIONOWE SPC – siarczanowe OE alk. Laurylowe Sodium Laureth Sulfate (SLES), Laurosiarczan sodowy Sodium Lauryl Sulfate (SLS). – sulfobursztyniany alkoholi tłuszczowych i ich OE pochodne (zwilżające, łagodne) Disodium laureth Sulfosuccinate. – acylopeptydy – prod. kondens. Kw. tł. z aminokwasami Potassium Cocoltydrolyzed Protein. – acylosarkozyniany – prod. kondens. Kw. tł. z sarkozyną Sodium Lauroyl Sarcosinate – produkty kondens. Kw. tł. z metylotauryną – Acyloglutaminiany (Acyl Glutamate) sole kwasu glutaminowego z naturalnymi wyższ. Kw. tł. (o. kokosowy) Sodium Cocyl Glutamate – detergenty perłowe Glycol Distearate (Sodium Laureth Sulfate/and/Glycol Distearate/and/Cocamide MEA; Cocamidopropyl Betaine/and/ Glycol Distearate/and/ Cocamide DEA). 2. AMFOTERYCZNE SPC(slabo pienią, nie drażnią) – pochodne imidazoliny (prod. Kondens. Kw. Tł. Z gr. Zasadową imidazolową) – pochodne betainy, BETAINA ,metylowa pochodna aminokwasów, Cocamidopropyl Betaine .3. Niejonowe SPC (dobre dział. Myjące, słabo pieniące) Cocamide DEA

SZAMPONY GŁÓWNE SKŁADNIKI SZAMPONÓW: - SPC (dział. Myjące), - subst. kondycjonujące i specjalne np. przeciwłupieżowe, - subst. zapewniające trwałość i odpowied. Wł. Aplikacyjne (stabilizatory, subst. pianotwórcze i stabiliz. Pianę, modyfikatory epkości, konserwanty). SPS STOS. W SZAMPONACH – sodium laureth sulfate (amoniowa spc),- Cocamidoproyl Betaine (amfoter. Spc) -Cocamide DEA (dietanoloamid kw. tł. z o. kokosowego, niejonowa SPC) – lauryl glucoside – niejon. Spc. W Szamponach stos. Są KATIONOWE SPC: kondycjonujące, ułatwiają rozczesywanie i układanie, poprawiają wygląd: puszystość i połysk. – IV rzędowe związki amoniowe (QUATS – Cetrimonium Chloride [bakteriobójcze]) – polimery kationowe silikonowe= polisiloksany + IV rzęd. Zw. Amoniowe (0,2-2% w szampo., 0,5-4% w odżywk.)- ułatw rozczes. Na mokro i sucho, reduk. Elektryczność statyczną, popr. Wygląd włosa. SKŁADNIKI SZAMPONÓW CD. – środki zagęszczające (chlorek sodu NaCL 2-5%) – Substancje żelujące (hydroksyetyloceluloza, alginian sodowy, kopolimery akrylowe) – stabilizatory piany (cocamide DEA) – subst. natł. (o,5-2% pochodne lanoliny PEG-75 oleje zmiękczające EMOLIENT mistryrynian izopropylu PEG – 60 Almond Glycerides, PEG -60 Evening Primrose Glycerides- subst. konserwujące – subst. czynne (p/łupież, proteinowe, reg. pH szmponu 6,0-7,0, ekstr. Roślinne, -II- utrw. Kolor włosa po farbowaniu). SZAMPONY DLA DZIECI – sulfobursztyniany Disodium Laureth Sulfosiccinate- amfoteryczne SPC Cocamidopropyl Betaine- niejonowe SPC Decyl Glucoside [wymienione skł. Łagodzą dziaanie anion. spc]SZAMPONY KONDYCJONUJĄCE – panthenol (zapobiega wysuszeniu wł.) – polyquanterniium 10 (zmniejsz. Eektryz. , ulatw. Rozczes.) – hydrolyzed Wheat Protein (subst nawilż.) SZAMPONY P/ŁUPIEŻ – IV rzędowe sole amoniowe (polyquaternium) – kwas salicylowy – pirytronian cunku SUCHE SZAMPO. – talk (absorb. Łój)

DEZODORANTY SUBST. CZYNNE ZAPOB. ROZW. BATERII: - triclosan (o,3 %, grzybobójczy, bakteriostatyczny) – chlorohexidine i jej sole (0,3% , glukonian, dioctan, dichlorowodorek) – cytrynian trójetylowy +antyutleniacz (triethyl citrate anf bht) – hexachorophene (odkaż. Powierzch. Skóry)- IV rzędowe sole amoniowe – Farnezol, Bisabolol (naturalne alko. Seskwiterpenowe) – kwas d-usnowy (lichenowy) – olejki ekeryczne (bakteriostatyczne: goździkowy, eukaliptusowy, lawendowy, tymiankowy, rozmarynowy) – garbniki (ściągające skóre, zmiejszają pocenie) SUBST. MASKUJĄCE ZAPACH: - mleczan etylu, winian dietylu, cytrynian dietylu [te 3 to inhibitory enzymatyczne – ogrianiczają aktywność enzymów bakteryjnych rozkł. pot] – rycynolan cynku – antyoksydanty np. witC, bht. SUBST. CZYNNE W ANTYPERSP. – chlorohydrat glinu (2-15%) uszczelnia ujścia gruczołów potowych – kompleksy glinowo cyrkonowe max 20% - aluny np. ałun amonowy, potasowy. DODATK. SUBST. PIELĘGNUJĄCE: alantoina, d-pantenol, ekstr. roślinne np. z rumianku.

DO GOLENIA SUROWCE: - anionowe SPC (w preparatach aerozoowych st. <5%, a w twardych mydłach do golenia >95%). – tł.zwierz. (łój wolowy o dużej zawart kw. stearyn. [słaba piana]) – o. roślinne (kokosowy, palmowy, oliwkowy , obfita piana, duże bańki, nietrwała) – detergenty syntetyczne (małe ilości, laurosiarczan sodowy, sarkozynian laurylosodowy) – niejonowe SPC (stos. W kremach, zwilżają[estry sorbitanu polioksyetylenowe, polieksyetylenowe etery, estry kw. tł [monosterynian gliceryny]- subst zwilż (gliceryna, sorbitol) – subst natłuszcz (pochodne lanoliny, alko. T. , monoster gliceryny <5%, łagodzą działanie alkalii) – Naturalne i syntetyczne gumy (sole kw. alginowego, metylo/etyloceluloza, karboksymetyloceluloza, carbomer, pvp/va copolymer – subst konserwujące – subst. zapach. – barwniki – gazy aerozolowe (propan, butan, izobutan). MYDŁA DO GOLENIA <- zmydlanie tł. przez KOH i NaOH 1:1 i 3:1 lub wolnych kw. tł. (stear, mistryn, palmit.) ZAWIERAJĄ: - subst. zwilż (gliceryna, sorbitol, glikol propylenowy) – stabilizatory piany (alginiany, gumy celulozowe) – przetłuszczacze (lanoliza, monostearynian gliceryny) – białe pigmenty (biel tytanowa). KREMY DO GOLENIA <- zmydlanie roślinnych i zwierzęcych olejów KOH (miękkie), zmydanie stearyny (twarde) +lanolina, alko. Cetylowy, laurosiarczan sodowy, gliceryna (5-25%). PIANKA DO GOLENIA mydło + detergenty+ gazy (propelenty). DETERGENTY: laurosiarczan sodowy, sarkozynian laurylosodowy + o. parafinowy, lanolina (i pochodne), gliceryna, sorbitol, glikol propylenowy.

HIGIENA JAMY USTN. MATERIAŁY ŚCIERNE: ditlenek krzemu, dihydrat fosforanu wapnia, sole glinu w połaczeniu z SPC, enzymy, obojętny pirofosforan, nadtlenek wodoru i wapnia, kalcynowany tlenek glinu z pirofosofranem. OGRANICZ. POWST. KAMIENIA: pirofosforan i sole cynku, związki fluoru. NADWRAŻL ZĘBÓW: sole potasowe: azotan potasu. PROSZKI DO CZYSZCZENIA ZĘBÓW pieniące z detergent. Lyb mydłem 5% lub niepięniące. SKŁAD OGÓLNIE: węglan wapnia, kaolin, mydło w proszku lub suntetyczny SPC w proszku, o. eter, barwnik. SKŁAD P.D.CZ.Z: - surowce czyszczące mechanicznie (węglan wapniowy, magnezowy, tlenek magnezowy, kwaśny węglan sodowy, fosforan dwuwapniowy) – surowc. Czyszcz. Chemicznie (sproszkowane mydło, spc) – środki wybielające i odkażające (chlorany , nadborany, nadtlenki) – subst. smakowo zapachowe (o.miętowy, eukalipt, anyż 2%) – barwniki. PASTY DO ZĘBÓW: SUBSTANCE ŚCIERNE: - węglan wapnia (calcium carbonate, odczyn zasadowy, nie poleruje, brzydki zapach, dobrze czyści) – węglan magnezu (Magnesium carbonate) – uwodniony fosforan dwuwapniowy (dobrze poleruje) – uwodniony tlenek glinu – fosforan wapnia, uwodniony fosforan wapnia – krzemionka koloidalna (dobrze czyści i poleruje) – uwodniona krzemionka- polimetafosforan sodu. SPC: - N-lauroilosarkozyniam sodu (sodium lauryoyl sarcosinate) – siarczan laurylosodowy (sodium lauryl sulfate) SUBSTANCJE WIĄŻĄCE [hydrofilowe koloidy]: - guma ksantanowa – gumy celulozowe (metyloceluloza, karboksymetyloceluloza) – alginiany (kw. alginowy). SUBSTANCJE HIGROSKOPIJNE [humektanty] utrzymują wilgoć 10-30% (gliceryna i sorbitol) SUBST. CZYNNE [całk. Zawart fluoru nie więcej niż 0,15%]- monofluorofosforan sodu, fluorek sodu. EKSTR. ZIOŁOWE: - basamowiec mirra (odkaż i sciągaj.) – rumianek lekarsk (p/zapalnie i antysept) – szałwia lekarsk (antysept, bakteriostat, sciągaj) – o. z drzewa herbac (bakterio i brzybostatyczne, antysept) – eugenol (silnie antysept) – o. eukalipt (odkaż). SUBST ZAPACH SMAK (1-1,5%): komp. Zapach, subst popr smak (sacharynian sodu). ŚRODKI WYBIELAJĄCE – chlorany, nadborany, nadtlenki, wybielacze optyczne (pochodne kumuryny) . INNE – o. parafinowy (powyższa połysk i miękkość pasty) – biel tytanowa (polepsza białość pasty).

HIGIENA INTYMN SUROWCE: SKŁADNIKI MYJĄCE: saponiny, betainy, naturalne, łagodne detergent. SUBST. AKTYWNE: kwas mlekowy, alantoina, garbniki, d-pantenol, azuleny, bisabolol, e.roslinne (wyciąg z kory dębu, babki lancetowatej, lukrecji, lipy, arnika górska, kasztanowiec, krwawnik, aloes, nagietek lekarski). O. etetyczne (lawendy, z drzewa herb.), lanolina, o. roślinne, gliceryna, sorbitol, kw. hialuronowy.

PERFUMY POWSTANIE: 1. Rozpuszczenie komp. Zapach w alko. 2. Okres dojrzewania (kilka h- kilka dni) 3. Filtracja. RODZINY ZAPACHOWE: cytrusowa, kwiatowa, owocowa, aldehydowa, ziołowa, polna, morska, zielona, lesna, miętowa, mchowa, drzewna, balsamiczno – ambrowa, zwierzeca, korzenna, parafarmaceutyczna. KOMP. ZAPACH=3 nuty= głowy+ serca+ bazowa. NUTA GŁOWY(górna wysoka) – zw. Najbardziej lotne, intensywny zapach,odczuwalny po otwarciu , znika do 30 min. NUTA SERCA (środkowa) zost. Na dłużej, główna, cięższa i cieplejsza, 1h-2h. NUTA BAZOWA(końcowa, głębi perfum) najtrwalsza, od neij się rozp. tworzenie, do kilkunastu h.

O. ETERYCZNE – destylacja roślin z parą lub wodą, wytł lub dest na sucho. KONKRET – ekstr. ze świeżej rośliny niewodnym rozp, który jest potem odpar. ABSOLUT – produkt obróbki konkretu (ekstrakcja allko, filtracja, odpar alko) ŻYWICE – ekstr. suchego surowca roślinnego niepolar rozp. POMADY – olejowe ekstr. kwiatów (na zimno lub gorąco) IZOLATY – pojedyncze skł. Izoowane droga dest. (eugenol z o. goździkowego) NASTAWA – otrz. Przez macerację na mokro. TINKTURA lub NALEWKA – maceracja surowca w obecności rozp (alko). ESENCJA – dest. Kwiatów, ekstrakcja (wuciskanie, odwirowywanie skórek owoców).

O. ETERYCZNE: - anyżowy (z nasion anyżu przez dest parą, sodki zapach zawiera węglowodóe aromat. ANETOL) – cynamonowy (ostry korzenny zapach cynamonu, zawiera ALDEHYD CYNAMONOWY i EUGENOL) – różany (geraniol, cytronellol, linalol, nerol, alko. Fenyloetylenowy) – cytrynowy (ze skórek przez wyciskanie lub dest. Parą LIMONEN) – eukaiptusowy (eukaliptol 70-80%, zapach podobny do kamfory) – goździkowy (fenol aromat EUGENOL) – lawendowy (gorzki smak, octan linalylu 60%, lanalol, alk amylowy i geraniol). – miętowy (dest z para lisci, chłodzi i odświeża MENTOL) – pomarańczowy (SŁODKI wyciskanie ze skórkek pom. Słodkiej: adehydy, estry i alko; GORZKI wycisk ze skórek pom gorzkiej LOMONEN 96%)

ŻYWICE: Benzoe Siam Resinol ( z drzewa Styrax tonkinensis, ekstrakcja z żywicy, zapach czekoladowo słodko balsamiczny, utrwalacz zapachu) Elemi Resinoid ( drzewo Canarium luzonicum, ekstrakcja żywicy, zapach świeżo korzenny, z akcentem lesno zieonym) Olibanum Resinoid ( z drzewa Boswelia Carterii, ekstrakt żwywicy, zapach balsamiczno korzenny, lekko cytrynowy, kadzidłowy, nieco smolny).

BALSAMY: Styrax Resinoid ( z kory drzewa, ekstrakcja i neytralizacja z balsamu, zapach balsamiczno słodki z lekkim akcentem trawiastym, utrwalacz zap, klasyczne nuty fantazyjne) Balsam peruvianum (balsam peruwiański).

SUBST. ZAP. POCH. ZWIERZ. – piżmo (ziarnista subst. z gruczołów antylopy piżmowej, utrwalacz zapachu, keton cykliczny MUSKON) – ambra (w jelitach kaszalota, szara, łatwo rozp, zapach podobny do piżma, utrw zap, zap tytoniu i drz. Sandał. AMBREINA) – cybet (subst. mazista o odpychającym zapachu, z wydzieliny gruczołów drapieżnika Wiwera Cibetta, do zapachów kwiatowych i delikatnych, CYWETON) – Kastoreum (strój bobrowy) woreczki gruczołów bobrów, po utarciu czerwono brązowy proszek, zapach piżmowy z nutą dziegciową.)

SYNTET. SUBST. ZAPACH: - węglowodory terpenowe: limonen(pomarańczowy zap), felaudreny (ziołowe komp zap), p-cymen (marchwi), pineny, bornelol, kamfora. – węglowodory aromatyczne: azulen, 4-cymen, gwajazulen. – alkohole: terpineol (bez), cyneol (kamfora), mentol, cytronelol (róża), linalol (bergamotowy), cynamonowy, borneol, fenyloetanol. – estry i laktony [estry wewn]: kumaryna [trawa marzanna]lakton kwasu o-hydroksycynamonowego, lakton kwasu 4-hydroksyndekanowego [brzoskwiniowy]- ketony: mentol (mięta), karwon(kminek lub mięta), fenchon (kamfora), jony i irony (cedr, fiołek) jasmon(jaśmin). – aldehydy: geranian i neral, cytronelal, cynamonowy, rodinal. – fenole [dział dezynf]: tymol, eugenol, izoeugenol, karwakrol, anetol, estragol.

PERFUMY ALKO: - PERFUMY (20-40% k.z. w 90-96% a. e – najsilniejszy)- WODY PERFUMOWANE (8-16% k. z. w 80-90% a e 4-6h) – WODY TOALETOWE 4-8% w 60-85% męskie 5%) - WODY KOLOŃSKIE(3-5% w 70-80%) – WODY ODŚWIEŻ (1-3% w 70-80% mgiełki) – WODY KWIATOWE (2-5% w 70-80%).

Ogólnie zamiast alko: glikol dwupropylenowy, mistrynian izopropylu [kremy sztyfty]

PERFUMY BEZ ALKO: - POMADY (nośnikiem zapachu tłuszcz, metoda enefleurage) – PERFUMY CIEKŁE (3-25% kz w gd, mi, o. roślinne lub mineralne). – PERFUMY W KREMIE (6-12% kz w emulsji kremowej typu o/w) – PERFUMY W SZTYFCIE (5-20% w woskach) – AEROZOLE (5-25% w mieszance nośników propan-butan, co2, powietrze i ropz. Bez alk. ) – ŻELE I EMULSJE ODŚW. PŁYNNE i PÓŁPŁYNNE (2-8% w bazach żelowych i emulsacj typu o/w) – PUDRY ZASYPKI PERFUMOWANE (2-8% w talku)

UTRWALANIE WYROBÓW PERFUMERYJNYCH: UTRWALACZE (fiksatory) : żywice i balsamy, piżmo, cyber, ambra, absoluty(wyciągi kwiatowe i subst. pochodzenia zw pozbawione skł żuwiczych i gum), rezyndory, subst syntet(ftalan, dwuetylowy), heksanol, etyloceluloza, rozne aromat subst krystaliczne (heliotrapina, waniia, piżmo synt, estry kw cynamon, cykloheksanol).

STĘŻENIA SUBST Z W KOSMET (0,3 – 25%) –myda 1-4%, preparaty do kapieli 4%, kremy 0,3 – 5%, pasty do zęb 1%, do płukania ust 5%.