Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Wydział Studiów Edukacyjnych -
Zakład Resocjalizacji
Dr Agnieszka Barczykowska
Warunki zaliczenia przedmiotu:
1. obecność i aktywność na zajęciach
2. konwersatoria - przygotowanie projektu usamodzielnienia wybranego
podmiotu (wychowanek rodziny zastępczej, domu dziecka, zakładu
poprawczego,)przygotowanie planu pomocy postpenitencjarnej dla osoby
opuszczającej zakład karny), przygotowanie prezentacji
3. całość przedmiotu - pozytywna ocena z testu + spełnione wymagania z konwersatoriów
I. Pomoc następcza wobec wychowanków rodzinnych i instytucjonalnych
form opieki zastępczej
ĆWICZENIA NR 1. (27 lutego 2013)
1. Piecza zastępcza w świetle litery prawa (Ustawa o dnia 9 czerwca
2011r. o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej)
2. W stronę opieki zastępczej
a) charakterystyka środowiska rodzinnego i lokalnego wychowanków domów dziecka
b) ośrodki pomocy społecznej i sąd rodzinny wobec dysfunkcyjności rodziny
c) przyczyny kierowania dzieci do domów dziecka
• E. Leszczyńska – Pieniak, Bidul z oczu mi patrzy, Gazeta Wyborcza.
Wysokie Obcasy, 7 luty 2009.
• Andrzejewski M., Gąsiorek P., Ławrynowicz P., Synoradzka M., Rodziny
zastępcze – problematyka prawna. Toruń 2006.
• Andrzejewski M., Ochrona praw dziecka w rodzinie dysfunkcyjnej,
Kraków 2003.
• Borowiec S., 2007, Praca z rodziną dziecka umieszczonego w
instytucji opiekuńczej, (w) „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 7
(462), rok XLVII.
• Hryniewicz J., Odrzuceni, Analiza procesu umieszczania dzieci w
placówkach opieki, Warszawa 2006.
• Kwak A. (red.), Z opieki zastępczej w dorosłe życie. Złożenia a
rzeczywistość, Warszawa 2006.
ĆWICZENIA NR 2. (6 marca 2013)
1. Diagnoza potrzeb usamodzielnianych wychowanków domów dziecka
2. Proces usamodzielniania w praktyce
a) wychowanek domu dziecka, rodziny zastępczej, rodzinnego domu
dziecka, placówki wychowawczo-resocjalizacyjnej i resocjalizacyjnej
jako biorca procesu usamodzielnienia w świetle obowiązujących
rozwiązań prawnych
- warunki przyznania i odebrania pomocy
- formy pomocy (pomoc pieniężna na usamodzielnienie, pomoc pieniężna
na kontynuowanie nauki)
- cele pomocy następczej
- instytucje zaangażowane w proces usamodzielnia
b) przebieg procesu usamodzielnienia i jego ocena
- opiekun procesu usamodzielnienia (powoływanie, obowiązki i prawa)
- indywidualny program usamodzielnienia (czas powstanie, zawartość)
3. Problemy i trudności procesu usamodzielnienia
4. Przygotowanie projektu usamodzielnienia dla osoby opuszczającej
placówkę opiekuńczą lub resocjalizacyjną w oparciu o diagnozę
PROSZĘ PRZYNIEŚĆ NA ZAJĘCIA PROGRAM USAMODZIELNIENIA – Bilas zasobów,
dostępny pod adresem internetowym: fim.org.pl/wp-content/.../01/Zalacznik_nr_1_Bilans_zasobow.pdf
Literatura:
1. Andrzejewski M., Brak umiejętności w przystosowaniu do życia
młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, czyli o
potrzebie wspierania wychowanków w usamodzielnianiu, (w) E.
Włodarczyk, I. Cytlak (red.), Człowiek wobec krytycznych sytuacji
życiowych. Z teorii i praktyki pracy socjalnej, Poznań 2011.
2. Potrzeby w usamodzielnieniu wychowanków rodzinnych domów dziecka i
rodzin zastępczych. Raport z badań. Fundacja Robinson Crusoe, Warszawa
2007, adres internetowy: webapp01.ey.com.pl/EYP/WEB/eycom...nsf/.../Raport_final.pdf
3. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej
4. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej
ĆWICZENIA NR 3. (13 marca 2013) – prezentacje przygotowane przez Studentów
1. Działalność fundacji i organizacji na rzecz usamodzielnienia
wychowanków instytucjonalnych form opieki
• Fundacja Robinson Crusoe
• SOS Wioski Dziecięce
• Fundacja Inicjatyw Menedżerskich - Projekt „Świat Dobrej Przyszłości”
2. Usamodzielniani na rynku pracy – wsparcie w ramach EFS
(Przygotowanie osób przebywających w zakładach poprawczych i
schroniskach dla nieletnich do kontaktów z instytucjami rynku pracy i
pomocy społecznej, Warszawa 2009)
3. Mentoring jako metoda wspierania procesu usamodzielnienia
Informacje dostępne pod adresami internetowymi:
www.fundacjarobinson.org.pl
www.sos-wd.org
Literatura:
• Barczykowska A., Dzierzyńska S., Zastosowanie mentoringu w
działaniach profilaktycznych i resocjalizacyjnych, Resocjalizacja
Polska, 2012, nr 3.
II. Pomoc postpenitencjarna wobec osób opuszczających zakłady karne
ĆWICZENIA NR 4. (20 marca 2013)
1. Społeczne i psychologiczne skutki pozbawienia wolności
2. Readaptacja społeczna skazanych. Resocjalizacja inkluzyjna. Rola
środowiska lokalnego w procesie readaptacji społecznej
3. Destygmatyzacja ex-dewiantów.
4. Sytuacja rodzin osób pozbawionych wolności.
Literatura:
• Marek Konopczyński, Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce
resocjalizacyjnej. Twórcza resocjalizacja – od korekcji do rozwoju,
Probacja, nr 1/2009, adres internetowy:
http://www.ies.krakow.pl/wydawnictwo/probacja/pdf/2009/01/5konopczynski.pdf
• Pindel E., Życie po więzieniu – readaptacja w środowisku otwartym,
(w) Kozaczuk F. (red.), Zagadnienia readaptacji skazanych, Rzeszów
2009.
• Urban B., Stanik J.M., Resocjalizacja, Warszawa 2007 (rozdział o
readaptacji i pomocy postpenitencjarnej)
• Ambroziak W., Reorganizacja społeczności lokalnej a reintegracja
społeczna byłych przestępców, (w) A. Kieszkowska (red.), Tożsamość
osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna, Kraków 2011.
ĆWICZENIA NR 5. (27 marca 2013).
1. Pomoc postpenitencjarna – uwarunkowania prawne i społeczne
2. Znaczenie pomocy postpenitencjarnej w readaptacji osób skazanych
a) charakterystyka podmiotów uprawnionych do korzystania z pomocy postpenitencjarnej:
- rodziny osób pozbawionych wolności i ich sytuacja
- osoby opuszczające zakłady karne
b) rozpoznawanie potrzeb w zakresie pomocy postpenitencjarnej
c) zakres i formy pomocy postpenitencjarnej
d) rola kuratora sądowego w procesie readaptacji społecznej
e) skuteczność pomocy postpenitencjarnej
3. Stowarzyszenie Patronat
4. Działalność Rady Głównej i Rad Terenowych do Spraw Społecznej
Readaptacji i Pomocy Skazanym
5. Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej
6. Europejskie Reguły Więzienne a kwestia pomocy postpenitencjarnej
7. Warsztat poświęcony opracowaniu programu pomocy osobie pozbawionej
wolności oraz rodzinie osoby pozbawionej wolności (PROSZĘ PRZYNIEŚĆ
FORMULARZ KONTRAKTU SOCJALNEGO – dostępny w Internecie)
Literatura:
• Urban B., Stanik J.M., Resocjalizacja, Warszawa 2007 (rozdział o
readaptacji i pomocy postpenitencjarnej)
• Migdał J., Polski system penitencjarny w latach 1956 – 2008 w ujęciu
doktrynalnym, normatywnym i funkcjonalnym. Kontynuacja czy zmiana?,
Gdańsk 2008;
a. Rozdział XVII. Przygotowanie skazanych do zwolnienia z zakładu
karnego.
b. Rozdział XIX. Pomoc w społecznej readaptacji skazanych.
• Liszke W., Przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu z zakładu
karnego przez kuratora sądowego, (w) Probacja, nr 3-4/2009 (czasopismo
dostępne on-line).
• Europejskie Reguły Więzienne, adres internetowy: http://agb.waw.pl/cms/index.php/prawo/7-regulacje-prawne/241-europejskie-regoy-wizienne
ĆWICZENIA NR 6. (3 kwietnia 2013) – prezentacje przygotowane przez Studentów
1. Programy pomocy postpenitencjarnej w Polsce. Organizacje i
stowarzyszenie działające na rzecz byłych więźniów.
Literatura:
• Migdał J., Polski system penitencjarny w latach 1956 – 2008 w ujęciu
doktrynalnym, normatywnym i funkcjonalnym. Kontynuacja czy zmiana?,
Gdańsk 2008;
Rozdział XVII. Przygotowanie skazanych do zwolnienia z zakładu
karnego.
Rozdział XIX. Pomoc w społecznej readaptacji skazanych.
• Marczak M., Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane
przez Służbę Więzienną w Polsce, Kraków 2009.
ĆWICZENIA NR 7. (10 kwietnia 2013) - prezentacje przygotowane przez Studentów
1. Ekonomia społeczna i jej znaczenie dla procesu readaptacji
społecznej ex-więźniów
Literatura:
• Kaźmierczak T., Zrozumieć ekonomię społeczną, (w) T. Kaźmierczak, M.
Rymsza (red.), Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, Warszawa 2007.
• Izdebski H., Małek M., Formy prawne przedsiębiorczości społecznej w
Polsce, (w) T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.), Kapitał społeczny.
Ekonomia społeczna, Warszawa 2007 LUB Grzybowska A., Ruszewski J.,
Ekonomia społeczna w teorii i praktyce, Suwałki 2010, adres
internetowy: www.es.sisg.org.pl/index.php?action=download&file=es...pdf
• Sadowska B. (red.), Nowy początek. Społeczna gospodarka rynkowa, Poznań 2009.