Komitety o szczególnej pozycji prawnej

Komitety o szczególnej pozycji prawnej

(Organy kolegialne o swoistej pozycji prawnej w systemie administracji centralnej)

Przez długi czas charakterystycznym składnikiem administracji centralnej były kolegialne organy w postaci komitetów i komisji, posiadające status naczelnych organów administracji. O takich organach wspominała Mała Konstytucja, wskazując jednocześnie, że organy tego rodzaju tworzone są w drodze ustawowej i że ich przewodniczący wchodzą w skład Rady Ministrów. Warto zauważyć, że w przeszłości ta forma organów naczelnych znajdowała dość szerokie zastosowanie w praktyce. Jako przykłady takich organów wskazać można Komitet Budownictwa, Urbanistyki i Architektury (1960-1964), Komitet Nauki i Techniki (1963-1973), Komitet Pracy i Płac (1960-1972). Przez długie lata kolegialnym organem naczelnym była też Komisja Planowania przy Radzie Ministrów.

Obecnie przepisy Konstytucji nie zawierają wprost wzmianki o istnieniu kategorii organów naczelnych w postaci komisji bądź komitetów, stwierdzają jednak istnienie organów w postaci komitetów (nie zaś komisji) określonych w ustawach, których przewodniczący wchodzą w skład Rady Ministrów. Do przewodniczących tych komitetów Konstytucja każe też odnosić przepisy dotyczące ministrów kierujących wyodrębnionymi działami administracji rządowej. Oznacza to, że przewodniczący komitetów określonych w ustawach mają status prawny równy ministrom kierującym działami administracji.

Powyższe rozwiązanie konstytucyjne oznacza, że w drodze ustawodawstwa zwykłego mogą być tworzone kolegialne organy, jednak w postaci wyłącznie komitetów, których przewodniczący, na podstawie rozstrzygnięć zawartych w ustawach kreujących poszczególne komitety, będą wchodzić w skład Rady Ministrów i zajmować pozycję równorzędną pozycji ministrów kierujących działaniami administracji. Wydaje się, że sens omawianej konstrukcji polega na powierzeniu przez ustawę kierowania określonymi sprawami organowi kolegialnemu, którego przewodniczący posiada rangę i pozycję prawną ministra. O celowości i potrzebie wykorzystania takiej formy organizacyjnej decyduje ustawodawca w każdym konkretnym przypadku. Może się zatem zdarzyć, że w jakimś okresie komitety, o których mowa, w ogóle nie będą ustanawiane.

Organem tego rodzaju był do 31 grudnia 2009 roku Komitet Integracji Europejskiej. Był on naczelnym organem administracji rządowej do spraw:

W skład Komitetu wchodzili:

Przewodniczący Komitetu wchodził w skład Rady Ministrów. Był on powoływany oraz odwoływany w trybie przewidzianym dla formowania rządu i dokonywania w nim zmian. Funkcje przewodniczącego Komitetu piastować mógł Prezes Rady Ministrów. Członkami Komitetu byli ministrowie właściwi do spraw: zagranicznych, wewnętrznych, administracji, finansów publicznych, środowiska, pracy, rolnictwa, Skarbu Państwa, zdrowia, transportu oraz Minister Sprawiedliwości. Poza tymi członkami Komitetu były też nie więcej niż trzy osoby powoływane i odwoływane przez Prezesa Rady Ministrów, których doświadczenie lub sprawowane funkcje mogły mieć istotne znaczenie dla realizacji zadań Komitetu. W posiedzeniach Komitetu mogły uczestniczyć inne osoby, np. Prezes Narodowego Banku Polskiego. Z dniem 1 stycznia 2010 roku Urząd Komitetu Integracji Europejskiej połączył się z Ministerstwem Spraw Zagranicznych.

Na szczeblu centralnym występują jeszcze inne organy kolegialne w postaci komisji, komitetów oraz rad, które zajmują szczególną pozycję prawną. Należy do nich Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Kompetencje KRRiT reguluje ustawa o radiofonii i telewizji. Zgodnie z art. 6 ust. 1 Krajowa Rada stoi na straży wolności słowa w radiu i telewizji, samodzielności nadawców i interesów odbiorców oraz zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter radiofonii i telewizji.

Do zadań Krajowej Rady należy w szczególności:

W wykonywaniu swych zadań i funkcji Rada ma prawo wydawać, na podstawie upoważnienia ustawowego, przepisy powszechnie obowiązujące w postaci rozporządzeń.

W skład Rady wchodzi pięciu członków powoływanych przez Sejm (dwóch członków), Senat (jeden członek) i Prezydenta (dwóch członków) spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków masowego przekazu. Kadencja członków Krajowej Rady trwa 6 lat.

Odwołać członka Rady może tylko ten organ, który go powołał, i to wyłącznie w przypadku zrzeczenia się funkcji, choroby trwale uniemożliwiającej sprawowanie funkcji, skazania prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej, naruszenia przepisów ustawy stwierdzonego orzeczeniem Trybunału Stanu.

Natomiast Przewodniczącego Krajowej Rady wybierają ze swojego grona i odwołują członkowie Krajowej Rady.

Krajowa Rada jest niezależna od Rządu RP, przedstawia ona corocznie Prezesowi Rady Ministrów informacje o swej działalności oraz o podstawowych problemach radiofonii i telewizji. Inaczej natomiast przebiega relacja między Krajową Radą a Sejmem, Senatem i Prezydentem – tym organom Krajowa Rada przedstawia corocznie do końca marca sprawozdanie ze swej działalności za rok poprzedzający oraz informację o podstawowych problemach radiofonii i telewizji. Sejm i Senat uchwałami przyjmują lub odrzucają sprawozdanie, co ma charakter typu nadzorczego. W przypadku bowiem odrzucenia sprawozdania przez Sejm i Senat kadencja wszystkich członków Krajowej Rady wygasa w ciągu 14 dni. Jednakże wygaśnięcie kadencji nie następuje, jeżeli nie zostanie potwierdzone przez Prezydenta RP.

W kontekście sfery kompetencyjnej Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji można powiedzieć, że jej pozycja prawna zbliżona jest bardzo do pozycji naczelnego organu administracji państwowej, specyfika zaś jej sytuacji sprowadza się do niezależności od rządu. Jest to więc organ administracji państwowej, ale nie rządowej.

Od wskazanych organów kolegialnych o szczególnej pozycji prawnej odróżnić trzeba organy kolegialne o charakterze doradczym i opiniodawczym funkcjonujące na szczeblu centralnym. Organy te występują najczęściej w postaci rad, ale niekiedy także jako komisje bądź komitety. W większości funkcjonują one przy Radzie Ministrów, Prezesie Rady Ministrów oraz ministrach, jednakże niektóre organy centralne również obudowane są organami tego typu. Rola tych organów polega na wyrażaniu opinii i sprawowaniu doradztwa na rzecz organów, przy których są usytuowane i którym podlegają. Jako przykłady tej kategorii organów centralnych wskazać można m.in. Państwową Radę Ochrony Przyrody, Państwową Radę Geodezyjną i Kartograficzną, Radę Statystyki, Naczelną Radę Zatrudnienia.

Oddzielnie trzeba wspomnieć o usytuowanym przy Radzie Ministrów Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, działającym na podstawie ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Kolegium stanowi organ opiniodawczo-doradczy w sprawach:

W skład Kolegium wchodzą:

W posiedzeniach Kolegium uczestniczą także:

Prezydent RP może delegować swojego przedstawiciela do udziału w posiedzeniach Kolegium. Prezes Rady Ministrów może z kolei zapraszać do udziału w posiedzeniach Kolegium przewodniczących właściwych komisji sejmowych, przedstawicieli organów państwowych oraz inne osoby, których uczestnictwo jest niezbędne ze względu na tematykę obrad.

Do zadań Kolegium należy formułowanie ocen lub wyrażanie opinii m.in. w sprawach:

Podsumowując, w organach kolegialnych decyzje mogą być dopracowane merytorycznie, dokładniej przemyślane, poddane przed ich podjęciem wszechstronnej analizie, ale w skutek tego proces podejmowania decyzji może być opóźniony.

Bibliografia:

  1. M. Wierzbowski, Prawo Administracyjne, wyd. LexisNexis, Warszawa 2007

  2. http://polskawue.gov.pl

  3. http://www.krrit.gov.pl


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
344 , SZCZEGÓLNA POZYCJA SPRAWIEDLIWOŚCI
Szczególna pozycja Rosji
Szczególna pozycja Rosji, Bezpieczeństwo Narodowe, Międzynarodowe stosunki polityczne
Solvay - pozycja dominująca, akty prawne i orzecznictwo 2010-2011 [całkowicie darmowo na isap.sejm.g
Rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego, CIEKAWOSTKI, Akty Praw
umowy czesci szczeg. zobowiazan, Akty prawne KPA
british airways - pozycja dominująca, akty prawne i orzecznictwo 2010-2011 [całkowicie darmowo na is
elektroniczna forma czynności prawnej ze szczególnym uwzględnieniem podpisu elektronicznego
Formalno prawne aspekty dzialalnoości geologiczno górniczej klasyfikacja zasobów
Wybrane przepisy prawne
guzy część szczegółowa rzadsze
Wyklad 2 Eksploatacja przepisy szczegolowe
T7 NASTĘPSTWA PRAWNE NARUSZENIA PRZEPISÓW
NORMY PRAWNE I NORMY MORALNE1

więcej podobnych podstron