Pytania od znajomej, która zdawała egz. 2 lata temu. Ponoć zbiórka najczęściej powtarzających się pyt z 4 testów. Warto się z nimi zaznajomić z tego względu, że znajoma tylko tego się uczyła i zdała za pierwszym razem.

Pytania zbiorcze (często się powtarzają w różnych testach pana Łabędzia) do EGZ z teorii polityki:

1. Czynniki stabilizujące system sprawowania władzy

- przemoc – na krótką metę

- elastyczność działania systemu

- przyzwyczajenie się do systemu

- intensywna adaptacja ludzi do systemu sprawowania władzy (nie popierają systemu, ale adoptują się by nie stracić wartości wyżej cenionych)

1. Formalno-prawna zasada podziału władzy

- oddzielenie władzy sądowniczej od innej

- oddzielenie władzy ustawodawczej i wykonawczej

- podział władzy opozycja-rząd

1. Podstawowe zasady demokracji.

1. Formalno-prawne

- suwerenności

- reprezentacji

- podziału władzy

- zasada państwa prawa

b) Zasady zwyczajowe (tolerancji, racjonalności, itp.)

1. Co to jest TRANZYCJA?

- moment przejścia od jednego do drugiego stanu (gwałtowna zmiana w kierunku demokracji [zwany jest pkt dojścia])

1. Czy badacz powinien wybierać wartościowanie?

- tak, bo dzięki temu badania są bardziej obiektywne

1. 3 czyste typy panowania Webera

- legalne (biurokracja)

- charyzmatyczne (Hitler)

- tradycyjne (patriarchat)

1. Co wg Offego powoduje wprowadzenie kapitalizmu politycznego?

- wzrost gospodarczy

1. Władza wg Eastona

- Władzia istnieje, gdy występuje konflikt co do wartości lub dróg postępowania. B podporządkowuje się A, bo boi się, że A pozbawi do wartości wyższej, które ceni wyżej niż te które uzyskałby w przypadku podporządkowania

1. Politologia jest nauka dedukcyjną czy indukcyjna?

- dedukcyjną dla pozytywistów (indukcyjna dla reszty?)

1. Kto opowiadał się za obiektywizmem w nauce?

- nazwisko nieczytelne :/

1. Jedność metody-> Popper czy Schutz?

- Popper

1. Do czego ( wg Sartoriego) prowadzi demokracja przez referendum?

- maksymalizuje konflikty (prowadzi do wcielenie systemowej „tyranii większośći”)

1. Paradoks glosowania (Arrowa)

- decyzje podejmowane przez większość mogą być fałszywe w tym sensie, że nie odbijają preferencji większości i/lub wybory nie odbijają społecznych preferencji głosujących

1. Jak (wg Sartoriego) wyborca podejmuje decyzje?

- wybór jest emocjonalny, wynika z małej wiedzy

1. Modele glosowania wg Sartoriego; według kwestii i utożsamiania partyjnego.

- głos na kandydata lub partie której stanowisko wydaje się najbliższe

- określenie miejsca na osi lewica-prawica (lub innej)

- odpowiednie wyobrażenie partii

- głos na partię z którą się utożsamiamy (najbliższej w skali)

1. Jaka jest obiektywna metoda badań Schutz’a.

- subiektywny obiektywizm

1. Płaszczyzny legitymizacji wg Beetham’a.

- zgodność z regułami (reguły)

- powszechna akceptacja reguł (przekonania)

- czynne przyzwolenie (zachowania)

1. Model radykalny (?) Luckas’a.

- konflikt może być jawny, utajony lub może go nie być, nie jest koniecznym elementem władzy

- manipulacja – działanie władcze

- decyzje podejmowane w sytuacji jednego konfliktu

- podejmowane decyzje lub bezdecyzji w sytuacji jawnego lub ukrytego konfliktu

1. Co to są DECYZJE, BEZDECYZJE, NIEDECYZJE?

- BEZDECYZJE – decyzje blokujące ujawnienie konfliktu lub jego rozwiązanie (-> zrzucenie bomby na Hiroszime)

1. Daty 3 fal demokratyzacji <- szczególnie zwrócić uwagę na to pyt!!!!!!!!!!!!

- I fala 1918 – 1945

- II fala 1945 – 1974

- II fala 1974 - 1990

1. Mills- etap rozwoju elit, który zapoczątkowała prezydentura Roosvelta

- Nowy Ład

1. Pacewicz, który z procesów rozpoczyna rewolucje?

- spadek poczucia zaspokajania potrzeb

1. Optymalizacja decyzji politycznych-> co to takiego, kryteria optymalizacji

- wybieranie najlepszej możliwości rozwiązania problemu

- kryteria: aksjologiczne, społeczne, normatywne

1. Legitymizacja wg Webera

- władza legalna, niekoniecznie demokratyczna

1. Typy kultury politycznej wg Almonda, Powella

- każdy wie (poddańcza, parafialna, uczestnicząca)

1. Jedność metody badawczej Popper’a

-

1. Mit polityczny

- mieszanka wiedzy prawdziwej z fałszywą oparta na wierze, narzucona przez grupę, irracjonalna, niepodatne na weryfikacje (często uzasadniają znaczące posunięcia polityczne)

1. Cechy demokracji skonsolidowanej

- regularne uczciwe wybory

- rządy prawa

- ochrona praw i wolności jednostki

- brak dyskryminacji mniejszości ze strony państwa

1. Co zaklada kapitalizm polityczny?

- wzrost gopodarczy

1. Koncepcja rewolucji Dawies’a; koncepcja jednoczynnikowa

- rewolucja wybucha gdy występuje zbyt duży dystans pomiędzy tym co ludzie oczekują a możliwościami realizacji tych oczekiwań

1. Mosca, kto rządzi?

- zawsze mniejszość nad większością (mniejszość jest dobrze zorganizowana, jednostki nadrzędne osiągają wyższość materialną, intelektualną lub naukową)

1. Co to jest REZIDUA?

- stałe skłonności, pewnie instynkty, manifestacje uczyć, wrodzone stany psychiczne

1. Co to jest DERYWACJA?

- ocena swoich zachować (tendencja do racjonalizacji swoich zachowań)

1. Co oznacza zasada państwa prawa?

- nadrzędność konstytucji nad innymi aktami prawa, działania zgodne z prawem itd.

1. Koncepcja demokracji Schumpetera

- demokracja to wybór spośród elit. Obywatel tylko głosuje – decyzje podejmują elity

1. Krążenie elit wg Paretto

- mniejszość rządzi nad większością, grupa rządząca dopuszcza elitę do władzy, grupa rządząca ma tendencje do zamykania się w sobie

1. Dahl, gwarancje instytucjonalne demokracji

- kontrola rządu

- stosunkowo częste, wolne, uczciwe wybory

- czynne prawa wyborcze dla 90% obywateli

- korzystanie z wolności słowa i krytyki

- dostęp do informacji – brak monopolu

- prawo wyborcze bierne

- przestrzeganie prawa do tworzenia organizacji

1. Aspekty strukturalne teorii

- zbiór wyrażeń i twierdzeń powiązanych ze sobą

- zdania mają charakter warunkowy, ogólny, teoretyczny

- spójna sementycznie pod względem używanych pojęć

1. Co to jest wyjaśnienie teleologiczne?

- wyjaśnienie poprzez ukazanie celu

1. Teoria demokracji Srtoriego

- od demokracji nie można wymagać zbyt dużo, bo nie wszyscy są do rządzenia przygotowani

1. Cechy systemu stabilnego

- wykluczenie przemocy stosunków władczych

- działania zgodne z prawem w oparciu o prawo

- stabilność, sprawność, trwałość rządu

- działanie całego systemu bez większych zakłóceń

- występowanie powyższych cech łącznie

1. Opinia publiczna wg Wiatra

- to nie suma wyników badań, ale upowszechniona opinia o sprawach ważnych i kontrowersyjnych

1. Elementy świadomości politycznej (=kultury politycznej) wg Wiatra

- postawy polityczne

- opinia publiczna

- ideologie polityczne

1. Czy możliwe aby władza lokalna przejęła kontrolę nad wojskiem i policją

- tak, wg Dahla

1. Cechy demokracji uzgodnieniowej (Dahl-Lijphart)

- rządy wielkiej koalicji

- wzajemne weto

- wszystkie subkultury mają swoich przedstawicieli w rządzie

- autonomia każdej z subkultur

1. Kto wg Dahl’a sprawuje władzę?

- mniejszość (elity) nad większośćią

1. Cechy NDSP (Nowoczesnego dynamicznego społeczeństwa pluralistycznego)

- ?

1. Czynniki sprzyjające powstaniu NDSP

- wysoki średni poziom dochodów, bogactw i konsumpcji

- oświata

- zróżnicowanie zawodowe

- rosnąca liczebność ludności miejskiej kosztem rolicznej

- wzrost gospodarczy

1. Offe, nowe ruchy społeczne, o co walczą?

- ekologia

- prawa człowieka

- pacyfistyczne

- ochrona tożsamości i godności człowieka

1. Schutz, czym da się wyjaśnić zachowania ludzi?

- poprzez opisanie motywów działań

1. Pacewicz, czyje potrzeby są postrzegane w okresie rewolucji?

- przejście od indywidualnego do zbiorowego podmiotu potrzeb

1. Linz, z kim wchodzi w układ opozycja lojalna?

- mogą wejść w skład koalicji rządowej

1. Offe; nowe ruchy społeczne, kto do nich należy?

- nowe klasy średnie

- cześć starej klasy średniej

- ludzie spoza rynku pracy lub jego peryferii (bezrobotni, studenci, emeryci i gosp. domowe)

1. Poliarchia wg Dahl’a

- pluralizm elit

- władza autonomicznych elit

1. Czym się różni porozumienie elit od zbliżenia elit?

- porozumienie – w wielu kwestiach

- zbliżenie – w jednej kwestii

1. Jaka nauka jest a jaka nie jest politologia?

- jest nauką dedukcyjną, opisową, a nie jest teoretyczną

1. Warunki które teoria powinna spełniać

- w. prawomocności

- w. sprawdzalności empirycznej

- w. prawdziwości

- w. zupełności pragmatycznej

- w. spójności semantycznej

- w. unifikacji

1. Funkcje wewn. naukowej teorii

- systematyzacja wiedzy

- pokazuje relacje między różnymi klasami

- stawia nowe problemy

- ułatwia weryfikacje stwierdzeń

1. Co to jest extrapolacja trendów?

- założenie, że jeśli coś zmienia się w określony sposób to będzie się tak zmieniać zawsze

1. Która funkcja teorii jest pierwotna; f.praktyczna czy f.wyjasniajaca?

- pierwotność motywacyjna (f. praktyczna)

- pierwotność pragmatyczna (f. wyjaśniająca)

1. Warunki NEOKORPORATYWIZMU, wg Schmiterra

- koncentracja kapitału

- interwencjonizm państwowy

- racjonalizacja państwowych procesów decyzyjnych (realizacja celów mimo zmian ekipy rządzącej)

- stabilizacja pluralizmu politycznego (rozwiązywanie konfliktów na drodze porozumienia)

- organizacje silnie włączone w procesy polityczne

- istnienie silnej konkurencji pomiędzy gospodarkami krajów na płaszczyźnie międzynarodowej

1. Zasady NEOKORPORATYWIZMU

- konsensus

- jednolitość organizacyjna

- centralizacja

- zobowiązanie wszystkich stron do działania na rzecz wzrostu gospodarczego

1. Składniki analizy decyzyjnej

- sytuacja decyzyjna

- ośrodek decyzyjny

- proces decyzyjny

- decyzje polityczne

- skutki (implenetacje)

1. Zew. funkcje nauki

- funkcja eksplanacyjna

- funkcja pragmatyczna

1. Wewn. f.nauki

- systematyzacja wiedzy

- pokazuje relacje między różnymi klasami

- stawia nowe problemy

- ułatwia weryfikacje stwierdzeń

1. Dlaczego referendum nie jest dobra forma demokracji bezpośredniej?

- pytania konstruują rządzący

- odpowiedź prosta na złożone pytania

- brak dyskusji

- małe zainteresowanie społeczeństwa

1. Czy politologie można uogólniać?

- nie, można ją opisać

1. Jakie teraz mamy społ.; masowe czy publiczne?

- masowe

1. Kto był autorem teorii dodających się współczynników?

- Neil Smelser

1. Marks, ocena rewolucji

- rewolucją proletariatu jest koniecznością umożliwiającą postęp

1. Mills, cechy elity władzy

- pochodzi z wyższych sfer

- wyższe wykształcenie

- ma długie tradycje rodowe

1. Huntington; koncepcja dwuczynnikowa rewolucji

- 1. Rozwój – urbanizacja, wzrost wykształcenia, industrializacja

- 2. Odpowiednia organizacja polityczna grup rewolucyjnych

1. Przyczyny III fali demokratyzacji

- pogłębianie się problemów z legitymizacją systemów autorytarnych

- reakcje przywódców autorytarnych

- wzrost gospodarczy – wyższy poziom życia i edukacji

- zmiany w doktrynie kościoła katolickiego

1. Dlaczego społ.publiczne przekształca się w masowe?

2. Charakter narodowy a historia

- historia wpływa na charakter narodowy

1. Oblicze psychiczne narodu

- ogół cech psychicznych tj. postaw, wartości, przekonań i dyspozycji

1. Czy ukształtowanie się społ.obywatelskiego jest konieczne do konsolidacji demokracji?

- nie

1. Klasyczna definicja ideologii politycznej

- względnie usystemtyzowany zbiór poglądów, których cechą wyróżniająca jest funkcjoalny związek z interesami i dążeniami grupy społecznej w której skład wchodzą: -idee opisujące i oceniające rzeczywistość oraz wyprowadzone z tych idei dyrektywy działania

1. 3 typy definicji ideologii wg Wiatra

- genetyczne – wskazują na pochodznie ideologii

- strukturalne – wskazują na cechy ideologii jako pewnej struktury myślenia

- funkcjonalne – podkreślają rolę jaką ideologie odgrywają w stosunku do dążen zbiorowych

1. Easton; co jest celem badań nad polityką?

- zrozumienie jak podejmuje się i realizuje w społeczeństwie decyzje władzy zwierzchniej

1. Co to jest legitymizacja władzy?

- opiera się na przekonaniu, żę ci którzy leganie doszli do władzy mają prawo wydawać rozkazy pewnego typu, zasadnie oczekując posłuszeństwa i je egzekwując, jeśli to konieczne, nawet przy użyciu siły

1. Linz; do zmian systemu dochodzi gdy…

- pewien zespół instytucji traci legitymizacje na rzecz innych instytucji

- następuje to w rezultacie wystąpień mniej lub bardziej lojalnej opozycji, która podważa system i usiłuje go zmienić

- opozycja chce przejąć władze

1. Co to opozycja nielojalna?

- separatystyczne ruchy narodowe, które usiłują założyć nowe państwo bądź przyłączyć swój region do państwa sąsiedzkiego

1. Test lojalności wobec systemu demokratycznego

- rezygnacja z „pukania do koszar” (zabiegi o poparcie sił zbrojnych)

- zobowiązanie do prowadzenia walki o władze wyłącznie legalnymi środkami oraz towarzyszącą mu rezygnacja z użyciem siły

1. Jak odróżnić opozycje lojalna od nielojalnej?

- umiar

- względna kultura polityczna

1. 6 grup definicji władzy

- bihewioralna

- weberowska

- teleologiczna

- instruementalna

- K. Opałka

- strukturalna

- władza jako zinstytucjonalizowany wpływ

1. Co to takiego szare eminencje?

- ktoś pozornie ma władze, lecz realizuje to, co podsuwają mu inni

1. Dahl był przedstawicielem czego?

- neopluralizmu

1. Zasady systemu korporacyjnego

- parytetu socjalnego - równego traktowania kapitału, płacy, pracodawcy, pracobiorcy

- konsensusu – decyzje podejmuje się większością (prawo weta)

- scentralizowanie

- wyrzeczenie się wszelkich roszczeń do redystrybucji dochodu narodowego

- najważniejszy jest wzrost gospodarczy

- respektowanie interesów

- budowanie stałego zaufania

1. Cel NEOKORPORACJONIZMU

- zwiększenie gospodarki danego państwa

1. Typologie decyzji politycznych

- decyzje podejmowane w sytuacjach pewności

- w sytuacjach ryzyka

- w sytuacjach niepewności

1. Antoszewski; społ.obywatelskie

– stanowi ono tę część przestrzeni społecznej, która jest autonimiczna wobec państwa i wypełniana przez dobrowolne współdziałanie zrzeszonych jednostek

1. Lipset; Koncepcja legitymizacji władzy

2. Klasyczna def. Opinii publicznej (wg Zallera)

3. Podstawowe wartości wg Pacewicza (?)