Kielich romański II, z klasztoru w Trzemesznie

Materiał : srebrna blacha, trybowana, pozłacana. Inskrypcja w tech. „Niello”.

Wymiary : śr. Górna : 115mm, śr. Podstawy : 140mm, wys. : 155mm, dł. Napisu : 360mm.

Układ pisma : inskrypcja główna obiega krawędź pucharu.

Stan zach. : dobry

Chronologia : 2poł XIIw.

Charakterystyka epigraficzna : napis główny – litery typu capitalis elegans, na szarfach – małe opisy scen – litery z przymieszką uncjalną i skrótami, występuje też greckie „CHI” i „RHO”.

Wielkość liter : 3,5 do 4mm wys.

Szerokość liter : max. 1mm.

Relief : litery wypełniają rytowane zagłębienia. Typowe dla XIIw. Liternictwa złotniczego płaskiego.

Ilość liter : 69

Tłum. Napisu : Namaszczenie królów, jak i siła mistyczna proroków, przobleczonym w Chrystusa są znakiem zbawienia.

Kielich romański 1 i patena z klasztoru w Trzemesznie

Materiał : kielich – pozłacane srebro, napisy – niello, litery – siarczek srebra(czarne), tło złote, napis okólny – tło srebrne

Wymiary śr. Górna czary – 115mm, przewężenie – 30mm, śr. Podstawy – max. 135mm, wysokość – 117mm

Układ pisma : pismo obiega kielich w układzie okólnym w 5 kondygnacjach. Każdy pierścień ma różną długość i zamkniętą ideowo treść. Długości obwodów od góry : 36cm, 21cm, 10cm, 12cm, 42,5cm.

Stan zach. : b.dobry

Chronologia : 2poł XIIw.

Rodzaj pisma : pismo majuskulne, duże różnice szer. Poszczególnych elementów, silnie zaznaczone stópki. Zastosowano dywizory – kropki w poł wys. Liter, między wyrazami.

Wielkość liter : 4mm,

Szerokość liter : od 0,5mm do 2mm

Relief : Tak jak w poprzednim.

Tłumaczenie : 1. Matki Bożej godne są te znamiona dla (jej) dziewictwa.

2. Ci zgodnie głoszą wielkie dzieła Chrystusa

3. Tygrys, Eufrat, Geon, Fiso

4. Sprawiedliwość, wstrzemięźliwość, męstwo, roztropność.

5. Ty, który szukasz najwyższego szczęścia, staniesz się powyższych cnót znawcą i miłośnikiem

Patena

Materiał : srebro pozłacane, litery – niello, czarne na złotym tle.

Wymiary : średnica 190mm.

Układ pisma : Inskrypcje dookoła, współśrodkowo. Dłuższa przy krawędzi, mniejsza wewnątrz.

Stan zach. : dobry

Chronologia : 2poł, lub koniec XIIw.

Rodzaj pisma : pismo majuskulne

Wielkość liter : Jak na kielichu

Relief : jak na kielichu

Ilość liter : 174

Tłumaczenie : 1. Po życiu śmierć, słodycz pije ocet.

Nie człowiek, lecz marny robak zwycięża

Pachnącego (człowieka)

2. Napisy głoszą, co znaczą figury.

Te (figury) które poprzedziły, były typem

(zapowiedziami) Chrystusa.

Napis z klasztoru w Czerwińsku

Stan badań : czas powstania napisu wiąże się z datą portalu klasztornego. Badane przez kilku badaczy. M. Walicki – lata sześćdziesiąte XIIw. Pochodzenie wzorców : burgundzko – lombardzkie, oraz niderlandzkie. M. Gębarowicz – dostrzega wpływy franuskie. Niewątpliwe wzorce zachodnioeuropejskie. Litery małe, wykonane precyzyjnie.

Materiał : kamień

Wymiary : szerokość niszy – 130mm, wysokość około 300mm.

Stan zachowania : dobry

Chronologia : 2poł XIIw.

Charakterystyka epigraficzna : pismo majuskulne.

Wielkość liter : 20mm wys.

Szerokość bruzdy : 1 do 3mm. Zakończenia dochodzą do 7mm.

Relief : przekrój wklęsły, trójkątny, symetryczny.

Narzędzie : dłuto.

Ilość : 8 liter i jedna w ligaturze. Na początku znak krzyża

Napis na mieczu Bolesława (syna Mieszka) zw. Szczerbiec

Stan badań : M. Morelowski – praca „Szczerbiec”

Materiał : niello na pozłacanym metalu

Wymiary : Długość napisów 135mm

Układ pisma : Pismo w 2 wierszach z jednej strony i jeden wiersz z drugiej

Stan zachowania : dobry

Chronologia : 2poł XII lata 1180 – 1200. Możliwie, że wcześniej

Rodzaj pisma : mało precyzyjne pismo typu majuskulnego. Różnej wysokości, silnie zaznaczone stopki. Wiele pomyłek. Charakterystyczne trójkątne ozdobniki wewnątrz łuskowych części liter okrągłych.

Wielkość liter : Różne wymiary. Największe 12mm. W części dwuwierszowej 3-4mm.

Szerokość elementów od 1/2mm do 5mm.

Relief : płaskie wgłębienia, wypełnione tlenkiem srebra lub żelaza, barwy ciemnej. Technika złotnicza.

Ilość liter : na głowicy : 51, na rękojeści 26, na jelcach 90. Znak Kat’ Egzochen(w medalionie głowicy) 5 znaków.

Tłumaczenie :

Na głowicy : Znak ten odnosi siędo miłości królów i książąt z gniewu sędziów.

Na jelcach : Temu. Ktokolwiek te imiona boskie ze sobą będzie nosił, żadne niebezpieczeństwo w ogóle nie przyniesie szkody.

Na awersie jelca : Citomon – nie wiadomo EEVE – Jehowa, Sedalai – Bóg Wszechmocny, Ebrehel – metaforycznie Bóg szalony, tj. trudny do zrozumienia. Paleografia napisów omawiana przez W. Semkowicza.

Patena Kaliska Mieszka starego

Stan badań : C. Biernacki – pochodzenie i fundacja, związek z opactwem cystersów w Lądzie. W. Semkowicz – nadreńskie pochodzenie autora plastyki i epigrafii pateny.

Materiał : blacha srebrna, miejscami pozłacana.

Wymiar : śr. Pateny – 145mm, napisów 100mm i 35mm

Układ pisma : Dwa okolne napisy. Pierwszy na wewnętrznej powierzchni, drugi na zewnętrznej wypukłej. Trzeci do piątego na krawędziowym krążku.

Stan zachowania : dobry

Chronologia : pod koniec XIIw.

Charakterystyka Epigraficzna : litery grawerowane, wypełnione, systemu trójliniowego.

Wymiar liter : wysokość 3,5 – 4mm. Na krążku mniejsza.

Szerokość liter : około 1mm.

Relief : technika płaska z wypełnieniem (substancjami używanymi w niello)

Ilość liter : ogółem 265 liter, 19 znaków uncjalnych, liter zamkniętych 10%.

Tłumaczenie : 1. Na krzyżu zabity baranek jest łamany jako chleb.

Pod postacią chleba baranek staje się ofiarą ojca.

2. Maria gratia plena

3. Rogi w rękach jego Abakuk.

4. Ofiarowany został ponieważ sam chciał prorok Izajasz

5. Chrystus grzechy nasze wziął na siebie

Nad drzewem św. Paweł.

6. Święty Mikołaju, drogi wyznawco Pana,

Wysłuchaj naszych próśb serdecznie i przychylnie

7. Książę Mieszko

8. Opat Szymon

9. Konrad

10. św. Mikołaj

Chrzcielnica z kościoła św. Jana w Legnicy

Stan badań : H. Luchs – analogia do jednego z ewangeliarzy papieża Damazego(podobne zdobnictwo). M. Pietrusińska – szczegółowa monografia

Materiał : Biały metal – brąz ze znaczną przewagą miedzi w stopie.

Wymiar : Napis dookoła górnej krawędzi – 3m długości, średnica czaszy – 0,97m

Stan zachowania : Stan nienaruszony, ale napis lekko zatarty

Chronologia : połowa XIIIw.

Układ pisma : inskrypcja na wysokości 90cm od podstawy. Na początku krzyż grecki. Całość w jednym wierszu. Spacje nierówne. Niektóre litery nieco pochylone. Dywizory : 1 krzyż, 1 główka i 10 rozetek.

Rodzaj pisma : Uncjalno-manuskulne

Wielkość liter : od 30mm do 35mm. Litery nadpisane 15mm.

Ilość liter : po rozwiązaniu skrótów 65 znaków (3 litery nadpisane i 5 znaków kontrakcji i suspencji). 41 liter kapitały, 3 nadpisane, 7 uncjalnych, 1 minuskulna, 4 pseudouncjalne, 3 zamknięte, 2 greckie.

Relief : Znaki wypukłe na ok. 1,5mm, bogaty przekrój poprzeczny.

Technika wykonania : odlew metalowy w matrycy na modelu woskowym

Tłumaczenie : Tu ochrzczonemu chrztu źródłem odrodzonemu

Niech pozwoli Chrystus oglądać siebie, wdzięcznego syna matki.

Napisy z klasztoru w Trzebnicy

Materiał : drobnoziarnisty piaskowiec – zółtoróżowy i jasnożółty

Wymiary : Tympanon nadproża portalu północnej nawy bocznej jest kompilacją form : 2 pionowe płyty rzeźbione 0,75 X 1,50m, rzeźby apostołów w kruchcie : 0,40 X 0,75 X 0,30m.

Stan zachowania : Tympanon nienaruszony, rzeźby – erozja powierzchniowa, nieznaczne ubytki, litery dobrze zachowane.

Chronologia : 1214 – 1230r.

Charakterystyka epigraficzna : głównie kapitała rzymska

Szerokość bruzdy : 2 do 7mm, w miejscach zakończeń ostrogowych stopkowych do 10mm

Narzędzia : dłuto i świder

Ilość liter : 3 napisy po 13 liter.

Tumba Henryka IV we Wrocławiu

Stan badań : sarkofag do 2 wojny światowej był we Wrocławiu. W jej trakcie przeniesiony do Wierzbna. Obecnie w Muzeum Śląskim we Wrocławiu. Powstał w 1310r. Jest najstarszą tumbą w Europie centralnej, poza tumbą Włostowiców, która nie przetrwała. Wielu autorów podkreśla wpływy francuskie i częściowo południowoniemieckie. Miała duży wpływ na późniejsze tumby.

Wymiar : płyta – dług. 2,04m, szer. 0,80m, grubość 0,20m.

Ciężar : przed wyrzeźbieniem 2000kg, po 1300kg.

Układ pisma : pismo na powierzchni powstałej po ścięciu krawędzi pod kątem 45stopni. Inskrypcja obiega całość, przerwana w narożnikach.

Stan zachowania : dobry. Dolny prawy róg zniszczony, zrekonstruowany.

Chronologia : romanizm/gotyk – litery XIIIw.

Rodzaj pisma : mieszane : 46 – kapituła, 12 – uncjalna otwarta, 8 – uncjalna zamknięta, 2 – pseudouncjalna, 4 – minuskuła.

Wielkość liter : wysokość – 8mm, szerokość od 4 do 35mm.

Relief : Litery płaskie, wystają nad wgłębione tło 4-6mm.

Ilość liter : 72

Tłumaczenie : Henryk czwarty ów książę

Śląska, Krakowa, Sandomierza

Zmarł w podeszłym wieku

Nocy św. Jana, roku

Tysiąc dwieście dziewięćdziesiątego

Płyta z grobowca Henryka II we Wrocławiu

Stan badań : Najprawdopodobniej pochodzi z parlerowskiego kręgu rzeźby na Śląsku.

Materiał : drobnoziarnisty piaskowiec

Wymiary : długość 2,32m, szerokość 0,80m, grubość 0,12m

Ciężar : przed wyrzeźbieniem 1800kg, po 1200kg.

Układ pisma : tak jak u Henryka IV

Stan zachowania : dobry, odnowiona w 1950r.

Chronologia : początki lat 80 XIVw.

Rodzaj pisma : Silnie rozwinięta kapitała rysunku płaszczyznowego. Dywizory – 27 rozetek

Kapitała – 77, uncjalna otwarta – 20, uncjalna zamknięta – 11, pseudouncjalna – 1, minuskuła – 1.

Wielkość liter : wysokości 55mm, szerokość od 1mm do 20mm

Relief : Litery są płaskie i wystają ponad tło na wys. 2mm

Ilosć liter : 110

Kielich i Patena Konrada Mazowieckiego w Płocku

Materiał : srebro, pozłacane w całości, napis czarny, wylewany(niello).

Wymiary : kielich : średnica – 17,3cm, wys. – 21cm. Patena : średnica – 20,8cm.

Stan zachowania : dobry

Układ pisma : 1cm poniżej krawędzi, na obrotowej części podstawy, poniżej głównego napisu czary. Na patenie cztery imiona synów Konrada, na gładkiej powierzchni krawędzi.

Chronologia : 1228-1239r.

Charakterystyka epigraficzna : forma liter zróżnicowana, bardzo ozdobna. Silnie rozwinięte.

Wielkość liter : 3,5 do 5mm

Wymiary elementów liter : kreski liter od 0,25mm do 2mm.

Ilość liter : kielich : czara – 71, podstawa – 42. Patena – 34 litery. Razem 147.

Relief : Litery gładko polerowane w płaszczyźnie złotego tła.

Technika wykonania : Zagłębienia wypełnione czarną polewą(niello) ze srebra, ołowiu, siarki i boraksu