PRELEKCJA 1 PARAZYTY
Ontocenoza MIEJSCE + ORGANIZMY
Ontocenozy narządowe - wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty.
Ontocenozy jamy ustnej i górnych dróg oddechowych należą do tzw. „otwartych”. Po osiedleniu się pasożytów lub grzybów inwazja przebiega w kierunku dolnych dróg oddechowych lub przewodu pokarmowego. (otwarte-narażone bezpośrednio na czynniki świata zewnętrznego).
GRZYBY
organizmy cudzożywne
plecha=grzybnia zbudowana z nitkowatych struktur (strzępek)
formy morfologiczne: jednokomórkowe (Candida)
wielokomórkowe nietworzące owocników (Penicillium)
wielokomórkowe tworzące owocniki (Amanita)
rozmnażanie: płciowo, bezpłciowo, wegetatywnie
saprofity, pasożyty, symbionty (pasożyty → w tym organizmy chorobotwórcze)
PODZIAŁ SKÓRNYCH ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
powierzchowne (w tym dermatofitowe i grzyby związane z Ascomycota i Basidiomycota)
podskórne
głębokie
Grzybice jamy ustnej
Mucormycosis
Aspergillosis
Candidosis (a ogólne powodują: albicans, krusei, tropicalis, glabrata)
Cryptococcosis
Geotrichosis
Rhodotorulosis
Saccharomycosis
Blastomycosis
Sporotrichosis
GRZYBICE JAMY USTNEJ:
kandydoza rzekomobłoniasta ostra/przewlekła → błona śluzowa policzków, dziąseł, gardła, kredowo-biały nalot, pod nim żywoczerwone podłoże, suchość, zapalenie kątowe ust, bardzo często u ludzi w i-supresji i zakażonych HIV
kandydoza zanikowa ostra → najczęściej chorzy na cukrzycę (stan niewykryty, niewyregulowana cukrzyca), u osób biorących antybiotyk w małych dawkach
kandydoza zanikowa przewlekła i rumieniowa przewlekła → osoby z protezami, rozległe wykwity z białymi nalotami, ból, problemy z gryzieniem, pieczenie
kandydoza rozrostowa przewlekła → częściej u kobiet, białe naloty na języku, twarde, spoiste, szorstkie, ciężko je oderwać, bolesność języka i błony śluzowej policzków, na podniebieniu mogą tworzyć się rany
kandydoza grudkowa przewlekła → pełno grudek, ból, pieczenie, nadwrażliwość na pokarmy kwaśne i ostre, zajady, nadżerki, które mogą zlewać się ze zdrową skórą, najczęściej na powierzchni w okolicy warg/okolic czerwieni wargowej
Czynniki sprzyjające: niedobory witamin z grupy B, cukrzyca, protezy
Candida albicans
cechy charakterystyczne: chlamydospory, pseudostrzępki
kandydoza: skóry, paznokci, u. pokarmowego, oddechowego, narządów płciowych, postać uogólniona
85% wszystkich grzybic (40-75% albicans)
wytwarza komórki pączkujące: blastospory i pseudostrzępki
germ tubes – formy przetrwalnikowe
Candida crusei
mikrohodowle komórek wegetatywnych wytwarzające blastospory i pseudostrzępki oraz bardzo duże z bocznym odgałęzieniem
Candida tropicalis
cecha char: komórki kuliste/jajowate wytwarzane drogą pączkowania
tworzą blastospory i długie pseudostrzępki (nitkowane zespolenia komórek)
Geotrichum candidum
cecha char: atrtospory
komórki prostokątne
geotrychoza płuc, oskrzeli, jamy ustnej, przewodu pokarmowego, pochwy
Rhodotorula rubra
grzybice narządowe: jamy ustne, pochwy, jelita cienkiego, grubego, osierdzia, opon mózgowo-rdzeniowych
Cryptococcus neoformans
klimat umiarkowany (rezerwuar: wydaliny ptaków, głównie gołębi)
zarażenie: droga inhalacyjna, pokarmowa, uszkodzona błona śluzowa, skóra
kryptokokoza → zdolność atakowania mózgu
kryptokokoza:
bezobjawowa
łagodna, podkliniczne zapalenie płuc
inwazja wieloogniskowa
najczęściej ZOMR
u pacjentów z AIDS → zagraża życiu
WYKRYWANIE: -badanie płynu mózgowo-rdzeniowego pacjentów z objawami ZOMR (preparat z tuszem chińskim) -charakterystyczne otoczki polisacharydowe (marker zjadliwości grzyba – im grubsza tym gorzej)
GRZYBICE OSKRZELI/PŁUC
Aspergillus
Mucor
Rhizopus
Candida
Cryptococcus
Aspergillus sp.
butelkowate fialidy na pęcherzyku/metuli
na nich konidia (zarodniki)
konidiofor, fialidy, fialokonidia
Aspergillus fumigatus
aspergiloza płuc → grzybnia, buławkowate
po gruźlicy → jama pogruźlicza, w niej grzyb kropidlakowaty
maczugowate cienie wewnątrz płuc po gruźlicy
aspergiloza zatoki szczękowej
Aspergillus i Penicillium sp
reakcje alergiczne
jama ustna: ból nasilony w trakcie jedzenia, krwawiące uszkodzenia w obrębie języka i podniebienia miękkiego
najczęściej postać uogólniona dotyczy wszystkich odcinków przewodu pokarmowego (przełyk, żołądek, jelito)
inwazje układu oddechowego (jama nosowa, zatoki przynosowe, krtań, płuca, oskrzela)
grzybniak kropidlakowaty
inwazyjne aspergilozy
Penicillium sp.
konidiofory pojedyncze lub rozgałęzione, często podzielone
najczęściej z metuli, fialidy, od których odpączkowują jajowate konidia
tworzą charakterystyczne pęczki
Trichosporon cutaneum
inwazje bezobjawowe (skóra) lub objawowe narządów płciowych (pochwa)
cecha charakterystyczna: artrospory (przetrwalniki, prostokątne)