Dom rodzinny
Pierwszą rzeczą, którą człowiek znajduje w życiu, i ostatnią, do której wyciąga ręce, a najcenniejszą z tego, co posiada - nawet wtedy, gdy tego nie docenia - jest dom rodzinny.
Każda rodzina tworzy specyficzny klimat, atmosferę domu, wyczuwa się ją już po przekroczeniu jego progu. Nie jest ona uzależniona od zamożności rodziny, wielkości domu czy mieszkania, ale od postawy osób należących do rodziny.
Dom może stać się hotelem, gdzie członkowie rodziny zaspokajają tylko swoje niezbędne potrzeby jedzenia, spania, mycia. Nikt z nikim nie czuje się związany, każdy żyje swoimi problemami i chce znaleźć atrakcyjniejsze towarzystwo poza domem.
Atmosfera domu rodzinnego może przypominać pustynię: codzienne troski, kłopoty, obowiązki, szalone tempo życia wysuszyły i zniszczyły niegdyś żywe uczucia radości, życzliwości, wzajemnego zainteresowania i zrozumienia. Osoby zamieszkujące pod wspólnym dachem cechuje obojętność i oschłość.
Dom wojskowy może przypominać poligon wojskowy, gdzie każdy walczy o przywileje dla siebie, atakując innych. Rodzice, stosując surowe kary, próbują wprowadzić spokój i dyscyplinę, a dzieci poprzez bunt domagają się uznania swoich praw. Na domowym polu walki nie ma zwycięzców ani pokonanych: wszyscy czują się zlekceważeni, zranieni lub upokorzeni i dlatego szukają spokojnego azylu gdzie indziej.
Najczęściej polskie rodziny są bezpieczną przystanią, do której każdy chętnie wraca po trudach dnia codziennego, by odpocząć, zrzucić bagaż kłopotów i zmartwień, a przede wszystkim nabrać sił do dalszej wędrówki. Panuje tam wzajemny szacunek, sympatia, serdeczność, a przede wszystkim miłość.
To ona sprawia, że każdy czuje się jedyny i niepowtarzalny i dlatego z zapałem włącz się we wspólne obowiązki, pomagając innym. W atmosferze miłości, możliwe jest szybkie rozwiązywanie problemów i konfliktów, by nie dopuścić do powstawania „cichych dni”. W domu rodzinnym na co dzień doświadcza się dobra otrzymanego i dawanego, szacunku dla każdego, liczenia się z potrzebami innych.
Taka rodzina jest wartością, która zaspokaja w każdym okresie życia różne potrzeby człowieka: miłości, bezpieczeństwa, przynależności, akceptacji. Polaków od wieków cechuje gościnność, otwartość, która sprzyja podtrzymywaniu więzi między krewnymi, przyjaciółmi, znajomymi.
Ważnym elementem tworzącym niepowtarzalny klimat domu jest świętowanie uroczystości religijnych i rodzinnych. Okazji do świętowania jest wiele: Boże Narodzenie, Wielkanoc, Chrzest dziecka i jego Pierwsza Komunia Święta, Ślub, rocznica ślubu, imieniny, urodziny itp. Pamięć o nich i przeżywanie ich w duchu chrześcijańskiej radości sprawia, że wartość materialna prezentów nie jest najważniejsza. Uczy to dzieci otwierania się na sprawy duchowe, stawania się darem dla innych, a nie tylko gromadzenia dóbr materialnych. Wspólne świętowanie zawiera w sobie ogromny ładunek przeżyć emocjonalnych, umacnia i cementuje więzi, tworzy szczególny rytuał rodzinny przekazywany kolejnym pokoleniom.
Budowanie ciepłego i przyjaznego klimatu domu rodzinnego wymaga ofiarnej miłości, czasu, cierpliwości, pogody ducha i optymizmu. Jan Paweł II w adhortacji „Familiaris consorito” podkreśla, że „przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę. Jest zatem rzeczą nieodzowną i naglącą, aby każdy człowiek dobrej woli zaangażował się w sprawę ratowania i popierania wartości i potrzeb rodziny”.
Zasadniczym obowiązkiem rodziców jest wychowanie dzieci. Rodzice winni się do tego przygotować: praktycznie - doskonaląc własna osobowość, starając się być dobrymi rodzicami, teoretycznie -poprzez czytanie książek i czasopism pouczających o sposobie wychowania dzieci.
Aby rodzice mogli dobrze spełniać swoje obowiązki jako wychowawcy, sami muszą wiedzieć, dokąd zmierzają i jakim wartościom służą. Dla nas źródłem wartości jest Bóg.
W zdrowej rodzinie nie tylko rodzice wychowują dzieci, ale także dzieci wychowują rodziców. Trzeba się nauczyć słyszeć swoje dziecko, szanować jego godność, by ono słyszało i szanowało swoich rodziców i innych ludzi. Dziecko nie jest naszą własnością, ale zostało nam powierzone na wychowanie.
Uczucia religijne budzą się w dziecku bardzo wcześnie. A zatem tak wcześnie należy poddawać mu myśl o Panu bogu, by wzbudzić w nim tęsknotę za Panem Bogiem niewidzialnym, ale wszechobecnym, kochającym 9zawsze i każdorazowo człowieka) i sprawiedliwym. Uczymy też znaku krzyża, pierwszej modlitwy - pełnej serdeczności, krótkiej, ale codziennej.
Zmuszenie do modlitwy spowoduje, że dziecko rzeczywiście będzie się modlić codziennie, ale gdy dorośnie - przestanie się modlić, a np. takie straszenie: oj bo Pan Bóg przestanie cię kochać, Pan Bóg cię ukarze, spowoduje lęk prze Bogiem jako kimś surowym i nieugiętym. Gdy dziecko dorośnie, przestanie się lękać i przestanie się modlić.
Najlepsze wychowanie dziecka to religijne życie całej rodziny: wspólna modlitwa rodziców połączona z serdecznym pocałunkiem (nawet, gdy w ciągu dnia dochodziło do kłótni czy przykrych scen), udział w nabożeństwach odprawianych w kościele, wspólne przystępowanie do Komunii Świętej.
System wychowania domowego, pogodnego, radosnego i niezakłamanego, budzi i rozwija uczucia religijne dzieci.
Katechetka ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Czersku
Maria Brzezińska