Jak banki zaczęły wykorzystywać internet ?
Minęły już czasy, kiedy operacji bankowych można było dokonywać tylko przy tradycyjnym okienku bankowym.Tradycyjna forma komunikacji z klientami stała się nie wygodna i wpełni nie zaspokajała potrzeb klientów. Klienci zazwyczaj musieli poświęcić czas na dotarcie do oddziału banku, potem stać w kolejce, sam bank również ponosił większe koszty obsługi.
Powoli rozwinięto jednak nowe metody dostępu do informacji o rachunkach oraz nowe sposoby dokonywania operacji. Pierwszym pomysłem na poprawienie wygody klienta było użycie do tego celu telefonu - dziś w ofercie informacje telefonicznę maja niemalże wszystkie banki. Z czasem odbierajacego telefony operatora zastąpił komputer - powstał tzw. Phone Banking. Obecnie dyspozycje do banku tą drogą wydajemy, wybierając tonowo odpowiednią kombinacje cyfer.
Kolejnym środkiem ku zwiększeniu komfortu realizacji operacji przez klienta stały sie bankomaty, początkowo umożliwiające tylko dokonywanie wypłat gotówki z rachunku, później zostały wyposażone w dodatkowe funkcje np. dokonywanie przelewów. Obecnie oplatają one swiat coraz gęstszą siecią, pozwalając na dokonanie transakcji prawie w każdym miejscu na świecie, przez 24 godziny na dobę.
Po bankomatach przyszła kolej na komputery i internet. W ofercie banków pojawił sie tzw. home banking, polegający na bezpośredniej komunikacji klienta z bankiem za pośrednictwem modemu, komputera oraz specjalnego oprogramowania. W końcu pojawiła się bankowość internetowa, która coraz częściej zastępuje i wypiera home banking. Zasadnicza róznica między nimi polega na tym, że w pierwszym przypadku użytkownik łączy sie przy pomocy specjalnego oprogramowania (często specjalna, dzierżawiona linia) bezpośrednio z serwerem bankowym, podczas gdy w drugim wystarcza popularna przeglądarka internetowa.
Bankowosc elektroniczna (e-banking) jest formą usług oferowanych przez banki, polegającą na umożliwieniu klientowi dostępu do jego rachunku za pośrednictwem komputera (badź innego urządzenia elektronicznego, np. bankomatu, czy telefonu) i łącza telekomunikacyjnego (np. linii telefonicznej). Usługi bankowości elektronicznej charakteryzują się tym, że nie ma bezpośredniego kontaktu klienta z pracownikiem banku, a usługa jest zautomatyzowana (a co za tym idzie także zestandaryzowana).
W zależnosci od banku i wykorzystywanego oprogramowania, może ona pozwalać jedynie na bierny wgląd w stan konta i ewentualne uzyskanie ogólnych informacji na temat uslug banku (np. oprocentowanie lokat), badź również na aktywne dokonywanie operacji na rachunkach, takich jak przelewy, zakładanie lokat, czy zamawianie czeków).
Jednym z rodzajów bankowosci elektronicznej jest tzw. bankowość internetowa, która umożliwia dostęp do rachunku bankowego przy wykorzystaniu technologii przeglądarek internetowych. Oprócz Internet Banking do uslug bankowości elektronicznej zaliczyłam także Home Banking, polegający na kontakcie klienta z bankiem również poprzez sieć, ale przy wykorzystaniu specjalnego oprogramowania i często także urządzeń kodujących (np. tokenu). Rodzajem zautomatyzowanego kontaktu jest także Phone Banking - dyspozycje do banku wydajemy, wybierajac tonowo odpowiednią kombinację cyfr (zaliczyłam tu także uslugi z wykorzystaniem telefonii komórkowej). Natomiast najbardziej rozpowszechnione dotychczas są usługi elektroniczne z wykorzystaniem kart bankomatowych, badź płatniczych (zakupy).
W grudniu 1994 roku w Stanach Zjednoczonych powstał pierwszy na świecie bank internetowy - La Jolla Bank FSB, z siedzibą w Kalifornii. Bank ten wprowadził uslugę zwaną obecnie Home Banking. Usługa ta polegała na tym, że za pomocą komputera i dostępu do Internetu klient mógł na bieżąco sprawdzać stan swojego konta bankowego oraz rozporządzać środkami na nim zgromadzonymi. Bank ten do dzisiaj dysponuje również realnymi placówkami, w których obsługuje się klienta tradycyjnie. Dopiero w 1995 roku powstał pierwszy w pełni internetowy bank, o nazwie Security First Network Bank. Był to wtedy jedyny bank, z którym klient nie miał fizycznego kontaktu, gdyż nie posiadał on żadnych placówek obsługujacych klienta. Natomiast wszelkich wpłat i wypłat można było dokonywać za pośrednictwem poczty, bankomatów i tradycyjnych banków (przelewów). Całkowita obsługa odbywała się za pośrednictwem Internetu.
Głównym celem postawionym pierwszym istniejacym bankom elektronicznym było opracowanie jak najlepszych zabezpieczeń i stopniowe zwiększanie jakości i ilości świadczonych uslug.
Pionierem bankowości elektronicznej w Polsce był Powszechny Bank Gospodarczy S.A., który jednak wkrótce po wprowadzeniu na rynek nowej oferty został wchłonięty przez PEKAO S.A., który kontynuował rozpoczęte prace w PBG S.A. W październiku 1998 roku bank PEKAO S.A. uruchomił swój “elektroniczny” oddział o nazwie “Telepekao 24”. Dopiero po roku czasu na rynku internetowym pojawił się pierwszy konkurent dla tej usługi, a mianowicie w listopadzie 1999 roku swoje elektroniczne usługi zaoferowal Bank Przemysłowo - Handlowy. Od tego czasu na naszym rynku pojawiło się w krótkim odstępie czasu wiele tego typu banków. Rozpoczęła się rywalizacja między nimi o opanowanie nowego segmentu rynku.
W listopadzie 2000r. pojawił się pierwszy w pełni wirtualny bank w Polsce, gdyż BRE Bank S.A. otworzył mBank - internetowy bank bez realnych placówek.
Na rynek bankowych uslug elektronicznych wkracza coraz wiecej banków, które mogą występować pod trzema postaciami:
Bank elektroniczny jako samoistny oddział - bank prowadzi zarówno konta tradycyjne jak i elektroniczne
Bank elektroniczny jako dodatkowy kanał dostępu - z posiadanego konta korzystamy zarówno w sposób tradycyjny jak i elektroniczny
Bank elektroniczny w pelni wirtualny (bez realnych placówek)
Bankowość elektroniczna jest produktem bankowym, za pośrednictwem którego każdy klient, wykorzystując komputer i Internet, może na bieżąco kontrolować stan swoich srodków pieniężnych na rachunkach bankowych. Dzięki posiadaniu konta on-line, każdy klient może korzystać ze swoich pieniędzy w każdym miejscu, w jakim się znajduje - w domu, w pracy, za granicą. Nie musi oczekiwać na otwarcie danej placówki, gdyż z usług banku elektronicznego można korzystać przez 24 godziny na dobe, 7 dni w tygodniu. Dzięki temu klienci nie są również narażeni na stanie w kolejkach, gdyż każdy z nich jest obsługiwany natychmiast, poza kolejnością. Uslugi bankowości elektronicznej charakteryzują się tym, że nie ma bezpośredniego kontaktu klienta z pracownikiem banku, a usługa jest zautomatyzowana (a co za tym idzie także zestandaryzowana). Zwiększa to także bezpieczenstwo, ponieważ nawet pracownicy nie mają dostępu do poufnych danych. Większość banków wirtualnych, w przeciwienstwie do banków tradycyjnych, nie wymaga gwarancji stałych wpływów na konto. Nie wymagana jest też żadna wpłata przy zakładaniu konta.
Banki elektroniczne mogą znacznie obniżyć stawki pobieranych prowizji i opłat stałych. Jest to spowodowane tym, iz każda operacja internetowa jest znacznie tańsza od tradycyjnej. Koszty ponoszone przez banki sa zminimalizowane niemalże do zera. Przez zastosowanie Internetu w komunikacji można pominąć dlugotrwałe i droższe przesyłanie informacji pocztą oraz maksymalnie zredukować personel banku (zastepują go maszyny), jak i opłaty za pomieszczenia użytkowe (nie są potrzebne). Wirtualny bank pozwala na ograniczenie ilości pracowników do wymaganego minimum i może posiadać jedynie jedną placówkę. Będzie ona funkcjonować wyłącznie jako siedziba dla pracowników obsługujacych wszystkie transakcje. Natomiast klienci będą z niej korzystać wyłącznie za pośrednictwem Internetu. Dlatego wirtualne banki nie muszą otwierać ogromnych placówek w każdym mieście, zatrudniać pracowników ochrony, opłacać monitoring. Ponadto nie ma ryzyka napadu na taką placówkę, gdyż ona realnie nie istnieje.
Bankowość elektroniczna jest więc najtańszą i najprzystępniejszą formą bankowości, dostępną dla każdego, kto posiada komputer i połączenie z Internetem.
Źródła:
Krzyżkiewicz Zbigniew, Innowacje bankowe,Wyd. LAM W-wa 1996.
Ryznar Zygmunt, Elektroniczna bankowosc, BANK nr 10/1997.
Liczne artykuły zamieszczane w internecie