Opracowane na podstawie podręcznika Marka Wiśniewskiego
Uwaga: ponieważ plik przesyłam pocztą elektroniczną, co sprzyja rozmaitym przekształceniom tekstu, wyjątkowo [i]-niezgłoskotwórcze zapisane jest jako [j]
status litery i:
na początku wyrazu jest ekwiwalentem dźwięku [i]
ile - [ile]
Irena - [irena]
po literze oznaczającej inną samogłoskę jest ekwiwalentem dźwięku [i]
Korei - [korei]
moi - [moi]
zaimek - [zaimek]
na końcu wyrazu po literze oznaczającej spółgłoskę jest ekwiwalentem dźwięku [i] oraz sygnalizuje zmiękczenie lub miękkość poprzedzającej spółgłoski
Zosi - [zośi]
nogi - [noǵi]
w obustronnym sąsiedztwie liter oznaczających spółgłoski jest ekwiwalentem dźwięku [i] oraz sygnalizuje zmiękczenie (miękkość) poprzedzającej spółgłoski
kino - [ḱino]
lisek - [l'isek]
w połączeniach si, zi, ci, dzi przed literą oznaczającą samogłoskę jest wyłącznie sygnałem miękkości spółgłoski
siano - [śäno]
cień - [ćėń]
w połączeniu ni przed literą oznaczającą samogłoskę jest sygnałem miękkości, a niekiedy również ekwiwalentem dźwięku [j]
dania - Dania: [dańä] - [dańja]
mania - Mania: [mańjä] - [mańä]
w połączeniach mi, bi, pi, wi, fi, ti, di, li, ri, hi, chi przed literą oznaczającą samogłoskę jest symbolem zmiękczenia spółgłoski i ekwiwalentem dźwięku [j]
piesek - [p'jėsek]
wiadro - [v'jädro]
aria - [ar'jä]
w połączeniach ki, gi przed literą samogłoskową różną od e jest symbolem miękkości spółgłoski i ekwiwalentem dźwięku [j]
kiosk - [ḱjösk]
biologia - [b'jöloǵjä]
w połączeniach ki, gi przed literą e jest sygnałem miękkości spółgłoski
kiedy - [ḱėdy]
Giewont - [ǵėvont]
w połączeniach kie, kię, gie, gię w formach wyrazowych słów w mianowniku lp. zakończonych na -kia, -gia jest sygnałem zmiękczenia i ekwiwalentem dźwięku [j]
orgie (M. lm. rz. orgia) - [orǵjė]
nokie (M. lm. rz, nokia) - [noḱjė]