Pierwiastek chemiczny-składa się z atomów tylko jednego rodzaju, jest to zbiór atomów o tej samej liczbie protonów w jądrze.

Atom-podstawowa cząsteczka ,która zachowuje właściwości danego pierwiastka, składa się z jądra atomowego, w którym znajdują się protony i neutrony, oraz elektronów krążących wokół jądra. atom jest elektrycznie obojętny, tzn. liczba protonów jest równa liczbie elektronów.

A = Z + N

A-liczba masowa(suma protonów i neutronów)

Z-liczba protonów (zarazem liczba elektronów)

N- liczba neutronów

Związek chemiczny- jest to substancja złożona z dwóch lub więcej pierwiastków. Wyróżniamy związki organiczne i nieorganiczne.

Wzór chemiczny- zapis graficzny składu związku chemicznego

Wyróżniamy wzory: sumaryczne- zawierają sumaryczną ilość wszystkich pierwiastków wchodzących w skład związku C3H6O- wzór sumaryczny (aceton)

Wzór półstrukturalny:

CH₃ - C - CH₃

II

O

Wzór strukturalny: pokazuje wiązania pomiędzy atomami.

H H

I I

H - C - C - C - H

I II I

H O H

Reakcja chemiczna - jest to przemiana , podczas której jedne substancje ( substraty0 przekształcają się w inne substancje( produkty). Substraty i produkty noszą nazwę reagentów.

N₂ + 3 H₂ → 2 NH₃

Rodzaje reakcji chemicznych:

- reakcja syntezy - przynajmniej dwa substraty, jeden produkt

- reakcja analizy - jeden substrat i przynajmniej dwa produkty

CaCO₃ → Ca O + CO₂

- wymiany - przynajmniej dwa substraty i przynajmniej dwa produkty

Wymiana pojedyncza- Zn + 2 HCl → ZnCl₂ + H₂

Reakcja zobojętniania- NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O

Cząsteczka-grupa atomów tego samego pierwiastka( cząsteczka prosta H2, O2 , Cl2, O3 ) lub atomów różnych pierwiastków połączonych ze sobą wiązaniem chemicznym (H2O , HCl, H2SO4 )

Kwasy - możemy podzielić na kwasy organiczne i nieorganiczne. Każdy kwas zbudowany jest z atomów wodoru i reszty kwasowej.

HnR

H - wodór

n - liczba atomów

R - reszta kwasowa

Kwasy nieorganiczne:

- kw. tlenowe

- kw. beztlenowe,

Kw. beztlenowe - HCl, H2S, HJ, HBr (reszta w postaci niemetalu)

Kw. tlenowe-H2SO4, HNO3, H3PO4 (zawiera niemetal z tlenem)

Kwas solny - HCl - jest to roztwór chlorowodoru w wodzie, stężony kwas solny zawiera 37% chlorowodoru, wodny odczyn tego kwasu ma odczyn kwaśny, ulega dysocjacji(rozkład na jony w roztworze wodnym)

Posiada właściwości żrące , używany do produkcji kwasu borowego, cytrynowego, winowego, innych związków chemicznych;

Kwas siarkowy VI - H2SO4 -jest to bezbarwna oleista ciecz, stężony kwas zawiera 98% czystego kwasu solnego, jest kwasem mocnym i ulega dysocjacji

Kwas siarkowy jest kwasem żrącym , parzącym, niszczy skórę , papier , drewno; używany do produkcji surowców i półproduktów przemysłu kosmetycznego, np. siarczanu glinowo-potasowego( ałunu) , do produkcji nadtlenku wodoru H2O2 estrów i substancji zapachowych oraz barwników organicznych;

Kwas azotowy V -HNO₃ - stężony roztwór zawiera 69% czystego kwasu

Jest to kwas mocny, posiada właściwości silnie utleniające, jest żrący, wywołuje oparzenia, jest o żółtym zabarwieniu, ; zastosowanie: do produkcji azotanu srebra AgNO3 , (lapis ) , estrów zapachowych (ambry i piżma );

Kwas borowy -H3BO3 -jest to substancja stała , dobrze rozpuszczalna w ciepłej wodzie, dysocjuje w małym stopniu

Wykazuje działanie bakteriobójcze, stosowany w lecznictwie do przemywania oczu, w kosmetyce jako substancja zakwaszająca, dezynfekująca i konserwująca, np. w kremach borowo-glicerynowych, i w płynach dezynfekujących;

Kwas krzemowy - otrzymuje się go w dwóch postaciach- metakrzemowy H2SiO3 , i ortokrzemowy H4SiO4 , kwasy te mają postać koloidalnego lub galaretowatego osadu; zastosowanie: do wyrobu zasypek, wonnych soli i stałych perfum, kremów mineralnych, które służą do oczyszczania skóry, wykazują prawie 100% skuteczność w usuwaniu wykwitów trądzikowych;

ZASADY- są to związki zawierające grupę wodorotlenową oraz metal- wodorotlenki , wodny roztwór takiego wodorotlenku to zasada;

Me(OH)n - wodorotlenek- substancja stała;

NaOH- zasady- wodorotlenki gdy rozpuścimy w wodzie

KOH, Ca(OH)2

Fe(OH)2 , Al(OH)3 ,

NH3 × H2O- amoniak rozpuszczony w wodzie

Zasady-wodne roztwory wodorotlenków nazywamy zasadami.

- wodorotlenek sodu - NaOH- substancja stała krystaliczna, barwy białej, ulega dysocjacji

Zastosowanie: do produkcji mydeł sodowych , środków piorących , wyrobów kosmetycznych:

- wodorotlenek potasu - KOH - jest to substancja stała , łatwo wchłania wilgoć z otoczenia( właściwości higroskopijne) ulega dysocjacji

Zastosowanie: do produkcji mydeł potasowych- mazistych, past do golenia, niektórych kremów i płynów;

- woda amoniakalna NH3 H2O- zasada amonowa- jest to amoniak rozpuszczony w wodzie, ; zastosowanie: do wyrobu kremów, mleczka, w płynach do trwałej ondulacji, przeciwłupieżowych, w farbach do włosów

- wodorotlenek magnezu- Mg(OH)2-słaba zasada rozpuszcza się w wodzie,

H₂O

Mg (OH)₂ ↔ Mg ²⁺ + 2 OH ^-

stosowana do wyrobu kremów do nóg, zasypek i pudrów higienicznych,;

- wodorotlenek glinu Al(OH)2 -do wyrobu barwnych pigmentów i zasypek, pudrów higienicznych i kremów;

SOLE- są to związki chemiczne zbudowane z atomów metali i reszty kwasowej, rozpuszczalne w wodzie sole ulegają dysocjacji, a roztwory mają odczyn zazwyczaj obojętny, jak również kwaśny lub zasadowy, w zależności od rodzaju soli

- węglan sodu Na2CO3

NaOH + H₂CO₃ → Na₂CO₃ + H₂O - zasada zobojętniania

- węglan sodu krystaliczny- soda krystaliczna Na2CO3 × 10 H2 O - sól uwodniona

Jest to substancja stała , rozpuszczalna w wodzie i wykazuje odczyn zasadowy; stosowana do produkcji mydeł , środków piorących, kremów , mleczka kosmetycznego;

- wodorowęglan sodu-NaHCO3 -tzw. sól kwaśna będzie wykazywała odczyn kwasowy, substancja nietrwałą , ulega rozkładowi

2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

Stosowana do produkcji soli kąpielowych pieniących, jest dobrym zmywaczem skóry, stosowana do okładów i kompresów;

- czteroboran sodu-Na2B4O7 × 10H2O -BORAKS- jest substancją stałą, dobrze się rozpuszcza w wodzie ciepłej, stosowany do zmiękczania wody, roztwory o większym stężeniu stosujemy do złuszczania skóry, usuwania piegów, jako środek konserwujący, do wyrobu kremów;

-węglan potasu-K2CO3 -POTASZ- substancja stała barwy białej, rozpuszczona ma odczyn zasadowy , służy do wyrobu mleczka , kremów stearynowych,;

- węglan wapnia CaCO3 -substancja stała nierozpuszczalna w wodzie, barwy białej , stosowana do produkcji zasypek pudrów, oraz jako składnik past i proszków do zębów,;

- węglan magnezu-MgCO3 - substancja śnieżnobiała nierozpuszczalna w wodzie, ma właściwości polerujące, zastosowanie: jako składnik zasypek, pudrów proszków i past do zębów;

- dwuwodny siarczan VI wapnia-CaSO₄ × 2H₂O - gips -stosowany do opatrunków gipsowych w chirurgii, do odlewów zębów w protetyce stomatologicznej, w kosmetyce do utwardzania niektórych wyrobów stałych- szminek, pudrów w kamieniu;

- azotan srebra-AgNO3 -substancja krystaliczna dobrze rozpuszczalna w wodzie, pod wpływem światła ulega rozkładowi

Światło

AgNO₃ → Ag + NO₂ + O

Posiada silne właściwości dezynfekujące, stosowany do przypalania brodawek , okładó i dezynfekcji;

Sole złożone, które zawierają kilka metali w swoim składzie:

- siarczan VI glinowo-potasowy AlK(SO4)2 × 12H2O ałun glinowo-potasowy

Zastosowanie- w postaci sztyftów po goleniu, płynach przeciw potowych;

Aniony- ujemne , kationy- dodatnie

Kationy i aniony są to jony różno imienne.

Kationy są dodatnie i powstają poprzez oderwanie elektronów od atomu danego pierwiastka ( w metalach)np.:

Na - ē → Na⁺

Mg - 2ē → Mg²⁺

Al - 3ē → Al ³⁺

Aniony są to ujemne jony, które powstają w wyniku przyłączenia elektronów do atomu danego pierwiastka(niemetale)

Cl + ē → Cl^-

S + 2ē → S^2-

pH - odczyn roztworu(kwasowy, zasadowy, obojętny)

I--------------------------I--------------------------I

0 7 14

Od 0 do 7 - odczyn kwaśny

7 - odczyn obojętny

Od 7 do 14 - odczyn zasadowy

[ H⁺ ] > [ OH^- ] odczyn kwaśny

[ H⁺ ] = [ OH^- ] odczyn obojętny

[ OH^- ] > [ H⁺ ] odczyn zasadowy

Stężenie procentowe-(wagowe)-określa nam zawartość czystej substancji w roztworze;

ms

Cp = ------ × 100%

mr

Cp - stężenie procentowe

ms - masa substancji

mr - masa roztworu; mr = ms + mH₂O

Charakterystyka głównych grup związków organicznych- węglowodory, alkohole, aldehydy, ketony kwasy , estry;

Chemia organiczna- chemia węgla- we wszystkich związkach występują atomy węgla

Węglowodory podział:

-węglowodory alifatyczne(łańcuchy proste),

• nasycone to takie, które posiadają pojedyncze wiązania pomiędzy atomami węgla;

metan CH4, etan C2H6 , propan C3H8

• nienasycone:

* Alkany - CnH2n C2H4 CH2 = CH2 ETEN( Z KOŃCÓWKĄ -EN)

* Alkiny - CnH2n-2 C2H2 CH ≡ CH etyn ( z końcówką -yn)

-węglowodory cykliczne_(łańcuchy zamknięte)

• alifatyczne

CH₂

/ \ cyklopropan

CH₂ --- CH₂

• aromatyczne-benzen C6H6

H

I

C / \

// \ I O I

H - C C - H \ /

I II

H - C C - H

\\ /

C

I

H

Zastosowanie :największe znaczenie w przemyśle kosmetycznym posiadają węglowodory nasycone, tzw. parafiny, oraz węglowodory nasycone cykliczne zwane naftenowe( z ropy naftowej)

Właściwości węglowodorów nasyconych: odporne na działanie związków chemicznych, nie reagują z kwasami i zasadami , nie zmydlają się, dobrze rozpuszczają się w tłuszczach, woskach olejach, i dlatego można je przeprowadzić w stan emulsji z wodą przy udziale odpowiednich emulgatorów , np. mydeł;

Emulgatory-ułatwiają tworzenie się emulsji

---