MOTYWACJA

Motywacja - psychologiczny stan przyczyniający się do stopnia, w jakim człowiek się w coś angażuje. Obejmuje ona czynniki, które wytyczają i podtrzymują zachowani ludzkie zmierzające w określonym kierunku.

Motywowanie - jest to proces kierowniczy polegający na wpływaniu na zachowania ludzi, z uwzględnieniem wiedzy o ty, co powoduje takie, a nie inne postępowanie człowieka.

Wcześniejsze poglądy na motywację:

• model tradycyjny

• model stosunków międzyludzkich

• model zasobów ludzkich - teoria XY

Model tradycyjny:

• Przedstawiciele - tayloryści

• Cel - sprawne i niezawodne wykonawstwo nużących, powtarzalnych zadań

• Ściśle określone zadania

• Głęboki podział zadań

• Określone, ścisłe procedury realizacji zadań

• Autokratyczny styl kierowania

• Dobór na podstawie operatywnej przydatności do aktualnych zadań

• Aktywizacja finansowa za przekroczenie norm, kara za niewykonanie

• Dominacja hierarchii i struktury

• Człowiek - dodatek do maszyny, nie liczy się jako indywidualność

• Zapewnienie warunków fizycznych pracy

Model stosunków współdziałania

• Przedstawiciele: Mayo i kontynuatorzy

• Cel - wzrost wydajności poprzez uzyskanie zadowolenia pracowników

• Ramowe instrukcje

• Paternalistyczny styl kierowania

• Dobór do grupy na zasadzie wzajemnych preferencji do współpracy

• Aktywizacja poprzez kształtowanie pozytywnych relacji międzyludzkich przy wykorzystaniu socjotechnik

• Poszerzanie obszaru motywacji o rodziny pracowników

• Nad dyscypliną góruje zasada fair-play

• Kierownik reprezentuje interes zarówno firmy, jak i zespołu

• Człowiek odbiera motywację nie jako jednostka, ale jako uczestnik zespołu

• Kara, to cofnięcie zainteresowania podwładnym

Model zasobów ludzkich

• Przedstawiciel - McGregor, Likert

• Cel - efektywność organizacji poprzez kształtowanie i wykorzystanie intelektualnego potencjału pracowników

• Inwestowanie w pracowników, jako najważniejszego zasobu firmy

• Delegowanie uprawnień, duża samodzielność

• Wynagrodzenia powiązane również z wynikami całej firmy

• Zaangażowanie ludzi w budowanie sukcesu firmy

• Samodzielność i szerokie pasmo zadań, mają czynić pracę samą
  w sobie interesującą

• Kara, to zawężenie uprawnień

• Kryterium doboru - kreatywność, kompleksowość widzenia organizacji

Współczesne poglądy na motywację:

• teoria potrzeb (treści)

• teoria sprawiedliwości

• teoria oczekiwań

• teoria wzmocnienia

• teoria wyznaczania celów

Model teorii potrzeb

• piramida potrzeb Maslowa

• teoria Aldarfera ERG (Existence, Relatedness, Growth - egzystencji, relacji, rozwoju)

• dwuczynnikowa teoria Herzberga

• Teoria McClellanda - (przynależność, władza, osiągnięcia)

Założenia teorii oczekiwań:

• zachowanie jest wyznaczone przez kombinację czynników występujących u danej osoby i w jej środowisku

• ludzie podejmują świadome decyzje o swoich zachowaniach w organizacji

• ludzie mają odmienne potrzeby, pragnienia i cele

• ludzie dokonują wyboru spośród rozmaitych możliwych zachowań na podstawie oczekiwań, że dane zachowanie doprowadzi do pożądanego wyniku

Główne składniki modelu oczekiwań:

• oczekiwania dotyczące wyników zachowań

• wartość (siła motywacyjna)

• przewidywania dotyczące wysiłku
  i efektywności

Zalecenia dla kierowników w teorii oczekiwań:

• Ustalić, jakie nagrody są cenione przez każdego z podwładnych

• Wyznaczyć pożądany poziom efektywności

• Zapewnić realność ustalonego poziomu efektywności

• Powiązać nagrody z wynikami pracy

• Analizować czynniki, które mogłyby przeciwdziałać skuteczności nagrody

• zapewnić odpowiedni poziom nagród

Teoria wzmocnień

• Bodziec

• Reakcja

• Skutki

• Reakcja w przyszłości

Teoria wyznaczania celów

• człowiek ma motywację, gdy postępuje w sposób prowadzący go do osiągnięcia wyraźnego celu, który został przez niego zaakceptowany i uznany za możliwy do osiągnięcia.

Proces wyznaczania celów:

• ustalenie wzorca do osiągnięć

• ocena, czy da się ten wzorzec osiągnąć

• ocena, czy dany wzorzec jest zgodny
  z osobistymi celami

• przyjęcie wzorca, a tym samym wyznaczenie celu; zachowanie zmierzające do jego osiągnięcia

Reguły W.C. Hamnera dotyczące technik posługiwania się modyfikacja zachowań:

• Reguła 1: Nie nagradzaj wszystkich jednakowo

• Reguła 2: Pamiętaj, że także brak reakcji maże modyfikować zachowania

• Reguła 3: Nie zapomnij powiedzieć podwładnym, od czego zależy nagroda

• Reguła 4: Mów podwładnym, co robią źle

• Reguła 5: Nie udzielaj kary w obecności innych

• Reguła 6: Bądź sprawiedliwy

12 zasad wydobywania z ludzi to, co w nich najlepsze:

• Od ludzi, którymi kierujesz, oczekuj tego, co najlepsze;

• Zauważaj potrzeby drugiego człowieka

• Wysoko ustawiaj poprzeczkę doskonałości

• Stwórz środowisko, w którym niepowodzenie nie oznacza przegranej

• Jeśli ktoś zdąża tam, gdzie ty - dołącz do niego

• Wykorzystuj wzorce, by zachęcić do sukcesu

• Okazuj uznanie i chwal za osiągnięcia

• Stosuj mieszankę wzmacniania pozytywnego i negatywnego

• Potrzebę współzawodnictwa wykorzystuj w sposób umiarkowany

• Nagradzaj współpracę

• Pozwalaj, aby zdarzały się w grupie burze

• Staraj się własną motywację utrzymywać na wysokim poziomie

System motywowania stanowi układ bodźców, środków i warunków, które mają zachęcić pracowników do angażowania się w swoją pracę i obowiązki służbowe w sposób możliwie najkorzystniejszy dla przedsiębiorstwa i dający im satysfakcję osobistą.

Cechy racjonalnego systemu motywacyjnego to:

• Celowo ukierunkowany - uwzględniający konkretną sytuację i potrzeby firmy

• Wewnętrznie spójny

• Prosty

• Sprawiedliwy i ścisły - uwzględniać związek w czasie między realizacją celu a należną gratyfikacją

Narzędzia motywacji:

• Perswazja - przekonywanie - zadaniem jej jest kształtowanie postaw i nawyków podwładnych,, wpływających na motywy postępowania. Odwołują się one do motywacji wewnętrznej pracowników.

• Stwarzanie odpowiednich warunków motywacyjnych, które będą sprawiały, że wykonanie pracy nie będzie przykre.

Bodźce, które kształtują stopień zaspokojenia potrzeb pracowników, w zależności od poziomu organizacyjnego zachowania się ludzi:

1. Rodzaje bodźców ze względu na kryteria:

• rodzaj zaspokajanych potrzeb:

• podstawowe

• wyższego rzędu

• stopień sformalizowania

• formalne

• pozaformalne

• kierunek oddziaływania

• pozytywne

• negatywne

• zakres oddziaływania

• wewnętrzne

• zewnętrzne

• obszar oddziaływania

• indywidualne

• zespołowe

• forma oddziaływania

• materialne (wynagrodzenie)

• wynagrodzenie pieniężne (płace, udziały)

• wynagrodzenie niepieniężne (kafeteria, pakiety)

• niematrialne:

• bodźce nie dotyczące wykonawcy (organizacja pracy, charakter działań, partycypacja, delegowanie uprawnień)

• bodźce dotyczące wykonawcy (sprawiedliwa ocena, awans, rozwój kwalifikacji, wyrażanie uznania)

3