Socjalizacja - to proces nabywania przez jednostkę systemu wartości,
norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości.
Socjalizacja trwa przez całe życie, lecz w największym nasileniu
w okresie młodości, największą rolę na tym etapie odgrywają jego
rodzice, później szkoła, kościół itd.
Socjalizacja pierwotna - na jednostkę mają znaczący wpływ inni
Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem.
Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa
Socjalizacja wtórna - proces wzrastania jednostki do życia
społecznego, wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społ.
(instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.).
Socjalizacja odwrotna to zjawisko postrzegania starszego
pokolenia przez młodsze kręgi kulturowe (np. moda)
Socjalizacja dewiacyjna (kontrsocjalizacja) - kultywowanie
przeciwnych reguł niż te, którym podporządkowują się wszyscy,
w wyniku jednostka staje się taka, jaką nie chciałoby się jej widzieć.
Socjalizacja antycypująca (wyprzedzająca) - proces aspirowania
do grupy społecznej, do której jednostka chciałaby należeć,
naśladowanie jej członków w zakresie norm i reguł, cech zewnętrznych,
Mechanizmy socjalizacyjne:
- Rola społeczna wyznacza jej pozycję w strukturze grupy, określa
uprawnienia nadane przez grupę i czynniki, jakie musi wypełnić.
- Odruch warunkowy: powstaje na bazie popędu i skojarzonego z
nim bodźca. Tworzy się mechanizm, który przystosowuje je do
wymagań grupy społecznej. Przebywając w danej grupie przejmujemy
ich zachowanie.
- Kanalizacja: społeczeństwo determinuje sposoby zaspokajania
potrzeb przez jednostkę. Występuje silny nacisk na podporządkowanie
się jednostki obowiązującym już wzorom społecznego zachowania się
w określonych sytuacjach związanych z zaspokajaniem potrzeb.
- Motywy i aspiracje: Motyw to czynnik popychający ludzi do
działania. Przejawia się on w aktywności skierowanej na osiągnięcie
jakiegoś celu. Aspiracje to spodziewany wynik podjętego działania.
Angażują człowieka w realizacji określonych celów, są one na ogół
odległe. Aspiracje różnią się od motywów pod względem siły,
wyrażającej się w efektach wykonywania podejmowanych działań.
- Identyfikacja: jest stosunkiem jednostki wobec grupy, jest procesem
prowadzącym do utożsamiania się własnych interesów człowieka
z interesami i wartościami grupy i jednocześnie podporządkowanie się
wymaganiom stawianym przez grupę.
- Internalizacja: to reakcja na reprezentowane przez grupę wartości,
jednostka uzewnętrznia wzory, normy i wartości grupowe w sposób
świadomy akceptuje je.
- Grupa odniesienia to silne więzi łączące jednostkę z grupą, która
ciągle nawiązuje do grupy i jej zachowanie wynika z przynależności do grupy.
Funkcje rodziny:
- Prokreacyjna: dostarczanie nowych członków dla własnej grupy i
społeczeństwa oraz zaspokajanie potrzeb biologicznych męża i żony
- Produkcyjna: zaspokajanie potrzeb ekonomicznych (praca)
- Usługowo-opiekuńcza: zapewnia wyżywienie, czystość mieszkania,
odzież itp., oraz opiekę tym, którzy nie są w pełni samodzielni.
- Socjalizacyjna: rodzina przekazuje język, wzory zachowań, obyczaje,
wprowadza w świat wartości moralnych i wartości kultury, kontroluje
zachowania swoich członków
- Psychologiczna: zapewnia członkom: stabilizację, bezpieczeństwo,
zrozumienie, uznanie, rozładowania napięć emocjonalnych
Rodzina dysfunkcyjna - Gdy rodzina nie wypełnia, którejś z funkcji
Rodzina patologiczna - Gdy rodzina przestaje wypełniać wszystkie funkcje,
są to rodziny potrzebujące resocjalizacji,
Potrzeby rodzinne w/g Maslowa:
- potrzeby fizjologiczne
- bezpieczeństwa
- przynależności i miłości
- szacunku i samorealizacji
W rodzinie zaspokaja się potrzeby:
- miłości i przynależności
- uznania i szacunku
- poczucia bezpieczeństwa
Resocjalizacja - to zespół oddziaływań o charakterze pedagogiczno-
psychologicznym, nakierowany na zmianę motywacji oraz tych zachowań,
określanych jako przejawy nieprzystosowania społecznego, demoralizacji,
przestępczości. Kształtuje ona normy społeczne i wartości, których dana
osoba nie miała możliwości przyswoić wcześniej
Psychopata - osoba z zaburzeniami psychicznymi od urodzenia.
Socjopata - osoba, której dewiacyjna osobowość wynika z
nieprzystosowania do życia społecznego.
System aksjonormatywny - zespół reguł, norm i wartości dotyczących
przejawów życia społecznego (zwyczaj, moralność, prawo, moda)
MOS (młodzieżowy ośrodek socjologii) przeznaczone są dla uczniów
z zaburzeniami emocjonalnymi, tacy, którzy nie potrafią funkcjonować
w szkołach, mają problemy rodzinne i środowiskowe. Wymagają wsparcia
o charakterze terapeutycznym. Osoby przyjmowane do MOS są poprzez
orzeczenie poradni psychologiczno - pedagogicznej.
MOW (młodzieżowy ośrodek wychowawczy) przeznaczone są dla
młodzieży charakteryzującymi się poważniejszymi zaburzeniami
psychicznymi i społecznymi. Osoby przyjmowane to głównie, wobec
których sądy rodzinne wydały ustawę o postępowaniu nieletnich,
umieszczając je w placówkach resocjalizacyjnych.
Funkcję osób dokonujących resocjalizacji mogą pełnić zarówno,
księża, pedagodzy jak i psychologowie. Sama resocjalizacja może
odbywać się na terenie więzienia, w zakładach poprawczych, lecz
także w szkole, rodzinie czy w zakładzie pracy.
Społeczno-kulturowe uwarunkowania zachowań samobójczych:
- struktura demograficzna i społeczna: płeć, wiek, stan cywilny,
wykształcenie, status społeczno-ekonomiczny, grupy społeczne, zamieszkanie
- struktura kulturowa: wzory społ. zachowań, postawy i reakcje społeczne,
-makrostresy: bezrobocie, kryzysy gospodarcze i polityczne, katastrofy
(naturalne, komunikacyjne, ekologiczne), terroryzm, konflikty zbrojne,
utrata pracy, bieda, przestępczość, nieuleczalne choroby
Społeczeństwo jest katalizatorem: samobójstwo niedokonane jest po to
by zostać zauważonym.
Przystosowanie jednostki do społeczeństwa: stopień poczucia przynależności
, zakres kontroli społecznej
Warunki zagrażające jednostce w kontaktach ze społecznością,
prowadzące do samobójstw:
- altruizm (wszystkim pomaga, nie ma czasu dla siebie)
- egoizm (myśli tylko o sobie)
- kontrola społeczna
- negatywne nastawienie do życia
Zanim dojdzie do samobójstwa dochodzi do dużej agresji lub autoagresji
Autoagresja to próba okaleczenia siebie z próbami samobójstwa.
Skala stresu to punkt krytyczny, każda zmiana działa na nas stresująca,
osoby chore na depresje częściej chorują.
Zawody stresu: wojskowi, policjanci, strażacy
Dwa typy więzi społecznych(Emil Durhaim): integracja i regulacja
społeczna, które w zależności od stopnia tworzą różne samobójstwa.
Samobójstwo egoistyczne pojawiają się, gdy czł. nie jest związany z grupą.
Samobójstwa anomiczne związane są z brakiem porządku społecznego,
do którego jednostka może się odnieść.
Samobójstwo altruistyczne jest wynikiem zbyt dużej integracji społecznej
- człowiek przedkłada interes grupy nad swoim.
Samobójstwo fatalistyczne- pojawia się, gdy człowiek czuje brak wpływu
na życie swoje i otoczenia.
Koncepcja Marvina Harveya Brennera: Stres społeczny jako
czynnik: prowokujący, wyzwalający, odsłaniający, odkrywający
Dezintegracja społeczna - stan anemii jako rozpad lub znaczne
osłabienie więzi społ. zmniejszenie lub brak kontroli społecznej
Samobójstwo - nazywa się każdy przypadek śmierci będący bezpośrednim
lub pośrednim wynikiem działania lub zaniechania przejawionego przez
ofiarę zdającą sobie sprawę ze skutków swego zachowania.
Środowisko rodzinne jako przyczyna samobójstw:
Czynniki: brak poczucia bezpieczeństwa w okresie dzieciństwa,
brak oparcia w rodzinie, niemożność nawiązania kontaktu z rodzicami
Czynniki traumatyczne: utrata rodziców w wyniku ich śmierci,
dom rozbity przez rozwód bądź separację, alkoholizm rodziców
Cztery cechy osób po próbach samobójczych (Richman):
- rozluźnienie więzi ze społeczeństwem;
- wstrzymanie kontaktów z osobami spoza kręgu rodziny;
- dominujące znaczenie słabego członka lub członków rodziny,
których należy ochraniać;- izolacja osoby w rodzinie
Trzy podstawowe czynniki składowe (Menninger):
- pragnienie zabicia siebie, które zawiera elementy masochizmu;
- pragnienie zabicia kogoś z otoczenia poprzez swoją śmierć,
które zawiera elementy sadyzmu;
- pragnienie śmierci.
Dwa typy osobowości skłonnych do samobójstw:
- kształtująca się na podłożu psychopatycznym, którą cechują
brak psychicznego środowiska wewnętrznego, silne skłonności do
autoagresji, słabość, pobudliwość i wzmożona pobudliwość psychiczna;
- kształtująca się na podłożu nerwicowym, cechująca się podatnością na
socjoterapię i psychoterapię.
Czynniki zwiększające ryzyko samobójstwa u nastolatków: zespoły
depresyjne o różnym natężeniu, negatywne zaburzenia poznawcze,
natrętne negatywne myśli, negatywna kontrola wewnętrzna, nadmierny
samokrytycyzm, niski poziom samooceny, skłonności do wymierzania sobie
kary i obwiniania się, zachowania autoagresyjne, branie używek
Objawy osoby skłonnej do samobójstwa: brak zainteresowania
wykonywanymi zajęciami, coraz gorsze oceny, coraz częściej
zachowuje się nieodpowiednio, wagaruje, bierze używki, wykazuje
nadmierną agresję wobec innych
Czynniki zapobiegające samobójstwu:
- wzmacnianiu poczucia własnej wartości uczniów
- uczeniu wyrażania własnych emocji
- zapobieganiu tyranizowaniu i przemocy w szkole
- dostarczaniu nauczycielom i innym pracownikom informacji o
placówkach, w których można uzyskać pomoc
- interwencjach skupiających się na psychoedukacji, w tym uczeniu
radzenia sobie ze stresem
- wczesnym kierowaniu do specjalistów
- usuwaniu i ograniczaniu dostępu do potencjalnych środków
umożliwiających popełnienie samobójstwa
- częstych rozmowach z młodzieżą,
Suicydologia - nauka zajmująca się samobójstwami oraz próbami
samobójczymi, lecz również szeroko pojętą autodestruktywnością.
Głównymi zagadnieniami suicydologii: zapobieganie samobójstwom,
leczenie pacjentów po próbach samobójczych, badania czynników
wpływających na popełnianie samobójstw
Cechy osobowości suicydalnych: neurotyczność, psychotyczność,
impulsywność, perfekcjonizm
Prostytucja - była najstarszym zawodem świata
Prostytutki - pracownice domu publicznego, nie mogły stać przy
ulicach, kończyły prace nie później niż o 23, domy te były nielegalne.
W latach 60/70 w rodzinach patologicznych kobiety decydowały się na
ten krok ze względu pobudek ekonomicznych.
Sponsoring - to forma finansowania przeciwnej płci w zamian za usługi
seksualne lub towarzyskie, dla wielu kobiet jest to korzystny styl życia,
ponieważ łatwym sposobem można się dorobić nie idąc do pracy.
Street walkerzy - to ludzie wychodzący na ulicę do prostytutek i narkomanów.
Złodzieje to niekiedy osoby z dobrych rodzin, robiąc to by zaistnień w grupie
Kraje z największym odsetkiem samobójstw w 1980r:
1) ZSRR 2)Chiny 3)Półwysep Skandynawski 4) Polska
5)Australia 6)Kanada 7)USA 8)Indie
Wiek samobójstw:
(5 - 14 incydenty), (15 - 44 rośnie), (45+ maleje)
Kobiety - więcej prób samobójczych niż samobójstw
Mężczyźni - więcej samobójstw niż u kobiet, najwięcej miedzy
45 a 54 rokiem życia, ponieważ sądzą, że nic nie osiągnęli
Kraje z największym odsetkiem samobójstw w 2010r:
1)Rosja 2)Litwa 3)Ukraina
Samobójstwa w Polsce:
(2001 duży wzrost), (2004 spadek), (2004 - 2009 wzrost)
IAD - Internet Addiction Disorder
FAD - Face Book Addiction Disorder
CRA - Cyber Relational Addiction