mgr Joanna Owczarek

Katedra Ubezpieczenia Społecznego

SGH

Sąd Polubowny przy Rzeczniku Ubezpieczonych

Sąd Polubowny przy Rzeczniku Ubezpieczonych rozstrzyga spory konsumentów z:

• zakładami ubezpieczeń,

• powszechnymi towarzystwami emerytalnymi,

• pośrednikami ubezpieczeniowymi,

• Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym oraz

• Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

 

Warunkiem przeprowadzenia rozprawy jest wyrażenie zgody przez stronę pozwaną (np. zakład ubezpieczeń, towarzystwo emerytalne) na rozstrzygnięcie sporu przez sąd polubowny.

Jeżeli strona przeciwna nie wyrazi zgody na rozstrzygnięcie sporu przez sąd polubowny, postępowanie to nie może się odbyć.

Wniosek o rozstrzygnięcie sporu musi zawierać:

• oznaczenie stron sporu, tj. danych wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres) oraz wskazanie pozwanego (np. zakładu ubezpieczeń, PTE).

• dokładne określenie roszczenia wraz z uzasadnieniem oraz powołaniem dowodów,

• przedstawienie okoliczności sporu, w tym zwłaszcza stanowiska strony przeciwnej (o ile jest znane).

Do wniosku należy również dołączyć:

• odpisy (kopie) dokumentów istotnych dla sprawy,

• wskazanie arbitra z listy arbitrów,

• dowód wniesienia opłaty rejestracyjnej - kwoty niezbędnej do podjęcia przez sąd czynności we wstępnym postępowaniu np. sporządzania dokumentacji.

 

W przypadku niewyrażenia przez pozwanego zgody na rozstrzygnięcie sporu przez sąd polubowny lub umorzenia postępowania polubownego opłata rejestracyjna nie podlega zwrotowi.

 

Wyrok sądu polubownego wiąże strony, jednak jest wykonalny dopiero po zatwierdzeniu go przez sąd powszechny. Może być uchylony w przypadkach ściśle określonych w kpc.  

Kwoty dochodzone przed sądem polubownym nie mogą być niższe niż 1.000 zł.

 

Koszty:

• opłata rejestracyjna - 15 zł

• opłata arbitrażowa - wysokość zależy od wysokości dochodzonej kwoty, jednak nie może być niższa niż 100 zł. Jeśli nie można określić wartości roszczenia, opłatę arbitrażową ustala się ryczałtowo.

• w razie konieczności - zaliczka na poczet kosztów przeprowadzenia dodatkowych czynności.

 

Całość kosztów postępowania ponoszona jest przez stronę przegrywającą.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

UFG ma osobowość prawną.

Siedziba: miasto stołeczne Warszawa.

UFG zajmuje się egzekucją administracyjną należności pieniężnych w związku z kontrolą spełnienia obowiązku zawierania umów ubezpieczenia OC kierowcy i OC rolnika.

Cel utworzenia UFG

Do zadań Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego należy wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego:

• za szkody na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu lub osoby kierującej w przypadku nieustalenia tożsamości sprawcy,

• za szkodę na mieniu i osobie, gdy posiadacz pojazdu lub rolnik nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia OC.

W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń do zadań UFG należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu:

• umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników,

• umów ubezpieczenia budynków rolniczych,

• umów innych ubezpieczeń obowiązkowych oraz umów ubezpieczenia na życie w wysokości 50% wierzytelności (nie więcej jednak niż równowartość w złotych 30 tys. euro).

Członkostwo w UFG

• zakłady ubezpieczeń oferujące OC kierowców oraz OC rolników (stają się członkami z chwilą zawarcia pierwszej umowy tego ubezpieczenia)

• zakłady ubezpieczeń oferujące inne ubezpieczenia obowiązkowe i zakłady prowadzące działalność w dziale I (stają się członkami w sytuacji likwidacji lub ogłoszenia upadłości innego zakładu ubezpieczeń).

Ustanie członkostwa w UFG

Zakłady oferujące OC kierowcy i OC rolnika:

• z upływem roku kalendarzowego, w którym zakład ubezpieczeń nie zawarł umowy OC kierowcy i OC rolnika,

• z dniem cofnięcia przez nadzór zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie OC kierowcy i OC rolnika,

• z dniem zarządzenia przez nadzór likwidacji przymusowej ZU,

• z dniem pojęcia przez ZU uchwały o likwidacji,

• z dniem ogłoszenia upadłości ZU.

UFG - Kontrola posiadania ubezpieczenia obowiązkowego

• OC posiadaczy pojazdów mechanicznych,

• OC rolników.

Do przeprowadzenia kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy OC kierowcy są obowiązane:

• Policja,

• organy celne,

• Straż Graniczna,

• organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów,

• Inspekcja Transportu Drogowego,

Uprawnionym do takiej kontroli jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny i inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego

Kary za brak obowiązkowego ubezpieczenia

OC kierowców:

• samochody osobowe - 500 euro,

• samochody ciężarowe i autobusy - 800 euro,

• pozostałe pojazdy - 100 euro,

OC rolników - 30 euro,

ubezpieczenie budynków rolniczych - 100 euro

W przypadku OC kierowców kara zależy od długości okresu pozostawania bez ubezpieczenia:

• 20% opłaty - do 3 dni

• 50% opłaty - 4-14 dni

• 100% opłaty - ponad 14 dni

Pożyczki

Fundusz może udzielać zwrotnej pomocy finansowej zakładowi ubezpieczeń przejmującemu portfel ubezpieczeń obowiązkowych OC kierowców i OC rolników

• pomoc udzielana na konkretny cel

• oprocentowanie według preferencyjnej stopy (niższej niż rynkowa),

• kontrola wykorzystania środków z pożyczki

UFG jako ośrodek informacji

• rejestr umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych,

• rejestr zdarzeń powodujących odpowiedzialność ZU z tytułu OC kierowców (+ informacje o dodatkowym badaniu technicznym, przeprowadzonym po naprawie),

• rejestr reprezentantów do spraw roszczeń każdego zakładu ubezpieczeń,

• rejestr organów odszkodowawczych ustanowionych w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej (wypłata odszkodowania w sytuacji bezczynności ZU i reprezentanta do spraw roszczeń).

Od 26 marca 2006 r. UFG gromadzi dane również z zakresu ubezpieczenia auto-casco.

Nadzór nad UFG sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statutem.

W przypadku stwierdzenia, że zadania Funduszu są wykonywane z naruszeniem prawa lub statutu nadzorca może:

• żądać usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie,

• wnioskować do właściwego organu Funduszu o odwołanie z pełnionej funkcji członka zarządu odpowiedzialnego za powstałe nieprawidłowości.

Główne źródła dochodów Funduszu:

• wpłaty zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w zakresie OC kierowców i OC rolników,

• wpływy z opłat za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego,

• wpływy z tytułu roszczeń regresowych,

dochody z lokat środków funduszu.

POLSKIE BIURO UBEZPIECZYCIELI KOMUNIKACYJNYCH

Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych:

• ma osobowość prawną,

• siedzibą jest miasto stołeczne Warszawa,

• członkami PBUK są ZU wykonujące na terytorium RP działalność w grupie obejmującej ubezpieczenie OC posiadacza pojazdu mechanicznego.

Członkostwo w Biurze

Przynależność do Biura jest obowiązkowa.

Polskie ZU stają się członkami PBUK z dniem uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności w ww. grupie.

Zakłady z UE stają się członkami PBUK z dniem złożenia deklaracji członkowskiej.

PBUK zajmuje się:

• wystawianiem dokumentów ubezpieczeniowych (certyfikatów Zielonych Kart) ważnych w innych krajach Systemu Zielonej Karty;

• zawieraniem z Biurami Narodowymi z innych państw Systemu umów o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych;

• organizowaniem likwidacji szkód lub bezpośrednią likwidacją szkód spowodowanych na terytorium Polski przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą posiadających ważne dokumenty ubezpieczeniowe (Zielone Karty) wystawione przez zagraniczne Biura Narodowe;

• organizowaniem likwidacji lub bezpośrednią likwidacją szkód spowodowanych na terytorium Polski przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach, których Biura Narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego (tj. krajach EOG, Chorwacji i Szwajcarii);

• określaniem zasad i trybu dystrybucji dokumentów ubezpieczeń granicznych, a w szczególności ustalaniem wzorów tych dokumentów oraz ich ewidencjonowaniem.

Zielona Karta

Zielona Karta to Międzynarodowy Certyfikat Ubezpieczeniowy będący dowodem, że jego posiadacz objęty jest ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zgodnie z prawem ubezpieczeniowym obowiązującym w kraju odwiedzanym przez jego posiadacza, a należącym do Systemu Zielonej Karty. Przez odpowiednie władze tych państw jest on uznawany za ważny bez dodatkowych formalności i opłat.

Minimalny okres na jaki wystawiany jest certyfikat Zielonej Karty to 15 dni.

PBUK jako ośrodek informacji

Biuro udziela informacji o zagranicznych zakładach ubezpieczeń, jak również o ich reprezentantach do spraw roszczeń w Polsce.

Jeżeli za granicą dojdzie do wypadku, którego sprawcą jest kierowca pojazdu zarejestrowanego w kraju zdarzenia należy spisać:

• jego dane osobowe (imię, nazwisko i adres) oraz

• dane posiadanej przez niego polisy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (numer polisy, okres jej ważności, nr rejestracyjny pojazdu, którego dotyczy, nazwę i adres zakładu ubezpieczeń, który ją wystawił),

a następnie zgłosić się do zakładu ubezpieczeń, który ją wystawił i który jest odpowiedzialny za likwidację szkody i wypłatę odszkodowania.

Jeżeli za granicą dojdzie do wypadku, którego sprawcą jest inny cudzoziemiec posiadający ważną Zieloną Kartę należy spisać:

• numer Zielonej Karty, rozpoczynający się od literowego wyróżnika np. BG, TR itd. (rubryka 4);

• okres ważności Zielonej Karty (rubryka nr 3);

• dane osobowe posiadacza pojazdu (rubryka nr 7);

• numer rejestracyjny pojazdu i jego markę (rubryka nr 5);

• nazwę i adres zakładu ubezpieczeń, który wydał Zieloną Kartę (rubryka nr 8);

a następnie skontaktować się z Biurem Narodowym kraju zdarzenia, którego adres znajduje się na odwrocie Zielonej Karty (udzieli ono instrukcji co do dalszego postępowania).

PBUK jako organ odszkodowawczy

Organ odszkodowawczy jest odpowiedzialny za zaspokajanie roszczeń poszkodowanych z tytułu umów ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, wynikających ze zdarzeń, które miały miejsce na terytorium:

• państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego innego niż miejsce zamieszkania poszkodowanego,

• państw trzecich

i powstałych w związku z ruchem pojazdów mechanicznych ubezpieczonych i zarejestrowanych w państwach członkowskich EOG.

PBUK pełni funkcję organu odszkodowawczego na terytorium RP.

Biuro rozpatruje żądania odszkodowawcze zgłoszone przez poszkodowanych lub uprawnionych i wypłaca odszkodowania, jeżeli:

• ZU lub jego reprezentant do spraw roszczeń w ciągu 3 miesięcy od dnia zgłoszenia żądania wypłaty odszkodowania nie udzielił poszkodowanemu odpowiedzi wraz z uzasadnieniem lub nie powiadomił go, iż nie została ustalona odpowiedzialność ZU lub nie została określona wysokość odszkodowania;

• ZU nie ustanowił reprezentanta ds. roszczeń, chyba że poszkodowany lub uprawniony zgłosił swoje żądanie bezpośrednio do ZU i otrzymał odpowiedź określoną w pkt. 1;

w terminie 60 dni od dnia zdarzenia nie został zidentyfikowany zakład ubezpieczeń sprawcy.

Reprezentant do spraw roszczeń

Zakład ubezpieczeń wykonujący działalność w zakresie ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ustanawia w każdym państwie członkowskim UE reprezentanta do spraw roszczeń.

Reprezentant do spraw roszczeń może wykonywać czynności na rzecz jednego lub wielu zakładów ubezpieczeń.

Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do powiadomienia ośrodków informacyjnych wszystkich państw członkowskich UE o nazwie i adresie reprezentanta do spraw roszczeń ustanowionego w każdym państwie członkowskim UE.

Zadaniem reprezentanta do spraw roszczeń jest likwidacja szkód, które wystąpiły na terytorium państwa członkowskiego UE, innego niż państwo, w którym poszkodowany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, lub na terytorium państw trzecich.

Reprezentantem do spraw roszczeń może być osoba prawna lub fizyczna dająca rękojmię należytego wykonywania czynności likwidacyjnych i regulowania płatności odszkodowawczych, mająca siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego UE, w którym został ustanowiony.

Reprezentant wykonuje swoje obowiązki na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zakład ubezpieczeń.

Reprezentant prowadzi postępowanie wyjaśniające w języku państwa członkowskiego UE, w którym poszkodowany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Reprezentant podejmuje działanie na wniosek poszkodowanego lub uprawnionego, a także reprezentowanego zakładu ubezpieczeń.

ZU lub jego reprezentant do spraw roszczeń są obowiązani, w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia przez poszkodowanego lub uprawnionego żądania odszkodowawczego, do udzielenia odpowiedzi na zgłoszone żądanie wraz z uzasadnieniem.

W przypadku gdy nie została ustalona odpowiedzialność ZU lub nie została określona wysokość odszkodowania, zakład lub jego reprezentant są obowiązani poinformować o tym poszkodowanego lub uprawnionego w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia żądania odszkodowawczego.

W przypadku niedopełnienia wymienionych obowiązków, organ nadzoru stosuje wobec ZU środki nadzorcze określone w ustawie o działalności ubezpieczeniowej.

---