Choroba Parkinsona
Zespół parkinsonowski
2 z 4 klasycznych objawów:
spowolnienie ruchowe
sztywność mięśniowa
drżenie spoczynkowe
zaburzenie odruchów posturalnych
Choroba Parkinsona
Jest to postępujące schorzenie OUN przejawiające się klinicznie spowolnieniem ruchowym, sztywnością mięśni i drżeniem spoczynkowym, będące następstwem zaniku komórek istoty czarnej i w wyniku tego zmniejszenia dopaminy w prążkowiu.
Choroba Parkinsona
Zapadalność : 20/100 000/rok
Częstość występowania:
0.15% w populacji generalnej
1.5% w populacji >70 rż
Początek objawów 55-65 rż (śr.58)
M>K 3:2
Choroba Parkinsona
Etiopatogeneza - hipotezy:
genetyczna
przedwczesne starzenie komórek
stres oksydacyjny
toksyczna
zapalna
Choroba Parkinsona
Postaci rodzinne:
Początek objawów < 50rż
5-10% pacjentów z ch. Parkinsona
PARK - 1, PARK - 2, PARK - 5
Choroba Parkinsona
postaci rodzinne
PARK - 1
Mutacja genu PD1 kodującego
alfa-synukleinę
Chr.4q23
AD
4 dekada
Choroba Parkinsona
postaci rodzinne
PARK - 2
Mutaja genu PD 2 kodującego parkinę
Chr.6q25
AR
2 dekada
Najczęstszy defekt genetyczny
powodujący chP
Choroba Parkinsona
postaci rodzinne
PARK - 5
Mutacja genu kodującego hydroksylazę
ubikwityny
Chr.4p14
AD
5 dekada
Choroba Parkinsona
Objawy:
drżenie spoczynkowe
sztywność mięśni
spowolnienie ruchowe
niestabilność postawy ciała
Choroba Parkinsona
Objawy spoza układu ruchu:
zaburzenia mowy
dysfagia
zaburzenia czynności ukł.autonomicznego
parestezje kończyn
zaburzenia wzrokowe
zaburzenia węchu
Choroba Parkinsona
Objawy towarzyszące:
upośledzenie funkcji poznawczych
objawy psychiczne
duszność
zaburzenia snu
Choroba Parkinsona
Postacie:
akinetyczno-hipertoniczna
drżenna
mieszana
Choroba Parkinsona
Rozpoznanie
kliniczne
PET - zmniejszenie metabolizmu
dopaminy w układzie istota
czarna-prążkowie
Choroba Parkinsona
Rokowanie: (osoby nieleczone);
30-37% kalectwo lub śmierć po 5 latach
61-66% kalectwo lub śmierć po 10 latach
80-90% kalectwo lub śmierć po 15 latach
Choroba Parkinsona
Leczenie:
farmakologiczne
chirurgiczne
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne
punkty działania farmakologicznego:
zwiększnie produkcji endogennej dopaminy w układzie nigrostriatalnym
zablokowanie metabolizmu dopaminy
bezpośrednia stymulacja receptora dopaminergicznego
blokowanie układu cholinergicznego
blokowanie układu glutaminergicznego
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne - cd:
Zwiększenie produkcji endogennej dopaminy:
Lewodopa
(L-dopa)+benserazyd/karbidopa
„miodowy miesiąc”
zaburzenia wchłaniania
dyskinezy, fluktuacje
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne - cd:
Blokowanie metabolizmu dopaminy:
Inhibitory monoaminooksydazy B (MAO-B)
- selegilina, rasagilina
Inhibitory metylotransferazy katecholowej
(COMT) - tolkapon, entakapon
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne - cd:
Bezpośrednia stymulacja receptora dopaminergicznego:
agoniści receptora dopaminergicznego
bromokryptyna
pergolid
pramipeksol
kabergolina
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne - cd:
Blokowanie układu cholinergicznego:
leki antycholinergiczne (blokowanie receptora muskarynowego)
triheksyfenidyl
biperiden
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne - cd:
Blokowanie układu glutaminergicznego:
amantadyna
Choroba Parkinsona
Leczenie farmakologiczne objawów wegetatywnych:
hipotonia - sympatykomimetyki, steroidy
objawy dyzuryczne - obwodowe antycholinergiki (oksybutynina)
zaburzenia potencji (sildenafil)
ślinotok - toksyna botulinowa
Choroba Parkinsona
Leczenie chirurgiczne:
Stereotaksja: talamotomia (drżenie), palidotomia (sztywność, spowolnienie, powikłania ruchowe leczenia L-dopą)
Stymulacja głębokich struktur mózgu: stymulacja wzgórza
stymulacja jądra niskowzgórzowego
Przeszczepy domózgowe substancji produkującej dopaminę (płodowa tkanka,
śródmózgowia, komórki zmienione genetycznie,
komórki macierzyste)
Choroba Parkinsona
Leczenie objawów towarzyszących:
przeciwhistaminowe: difenhydramina
przeciwdepresyjne: TLPD (amitryptylina), SI-5HT (fluoksetyna)
miorelaksacyjne: diazepam
zwiększające perystaltykę: cizapryd
przeciwpsychotyczne: klozapina
Parkinsonizm wtórny
polekowy: neuroleptyki, Ca-blokery, metoklopramid, alfa-metyldopa, kwas walproinowy, lit, diazepam, fenytoina, amiodaron, kaptopril
toksyczny: mangan, tlenek węgla, alkohol, metanol, dwusiarczek węgla, cyjanki, MPTP
pozapalny: pośpiączkowe zapalenie mózgu
metaboliczny: niewydolność przytarczyc
pourazowy: encefalopatia bokserska
w przebiegu guza mózgu
w przebiegu wodogłowia normotensyjnego