Wariat

W czasie trwania drugiej wojny światowej państwo III Rzeszy realizowało swój zbrodniczy plan eksterminacji wszystkich Żydów. Chcieli oni, jak to zresztą sami mówili, oczyścić świat z tych podludzi – Niemcy nie traktowali ich jak ludzi. Zbrodnia ta doprowadziła do śmierci milionów ludzi, a innych doprowadziła do kalectwa, zarówno psychicznego jak i fizycznego.

W utworze „Wariat” ukazana jest postać starego brzydkiego Żyda który rozmawia z lekarzem na temat zaświadczenia o byciu zdrowym na umyśle – „Mam krzywe nogi i garb.”. Podczas wizyty u doktora opowiedział mu swoją historię. Przed wojną był śmieciarzem który zamiatał ulice. Miał troje małych dzieci, wszystkie dziewczynki. W szkole śmiano się z nich, że ich ojciec ma taką pracę, lecz one nie robiły sobie nic z tego. Stary Żyd bardzo je kochał – „takie dziecko… złote serce…”. W tekście nie ma wyraźnej zmiany czasu na wybuch drugiej wojny. Żyd mówi tylko o zmianie miejsca pracy na getto. Pracował chociaż żadnych pieniędzy z tego nie miał, tylko dostawał to co ludzie mu dali albo sam znalazł. Wspomina o trzech „akcjach” pod czas których wywozili ludzi. Podczas ostatniej akcji zostały porwane jego wszystkie córki. A on sam ukrył się w koncie chcąc uniknąć łapanki. Zauważyły go jego córki, zawołały go, lecz on przystawiając palec do ust prosił by go nie wydały. A one jako dobre dzieci, posłuchały. Tłumaczy się lekarzowi ze swojego zachowania. Próbuje się wytłumaczyć przed sobą jak i przed innymi. Prosi doktora o lekarstwa by nie musiał chować się w koncie i nawoływać swoje ukochane córki – „…,żebym nie musiał się tak chować i krzyczeć…”. Ukazane są tutaj skutki wojny w których człowiek jest wystawiany na próbę. Kiedy w ręku trzyma życie nie tylko własne, ale i cudze. Przedstawione są również skutki wojny, które doprowadzają człowieka do obłędu. Sam tytuł ukazuje czego można spodzie wadź się po tekście, ma on w sobie przesłanie do czytelnika.

Podsumowując tekst ten ukazuje skutki wojny, przez które przechodzi człowiek. Uwidacznia się, że człowiek w skrajnej sytuacji podejmuje dramatyczne decyzje, nie koniecznie rycerskie czy mieszczące się w ramach ludzkich wartości. Nie jest wypowiedziana wprost osoba oprawcy która wyrządziła tak dużą krzywdę ludziom, lecz z kontekstu jesteśmy w stanie się domyśleć, że dokonali tego Hitlerowcy.