WSGK dr Adam Rogala-Lewicki
Prawo Unii Europejskiej – zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015)
1. Sposoby pojmowania terminów: „prawo europejskie”, „prawo wspólnotowe”, „Prawo Unii Europejskiej”;
2. Polityczne uwarunkowania integracji europejskiej – ojcowie założyciele: plan Schumana, Monneta, raport Spaaka, Alcide de Gasperi, Winston Churchill, Altiero Spinelli i jego Manifest z Ventotene, plan Marshalla, Plan Beyena, Joseph Bech;
3. Podstawowy zarys przedmiotu regulacji 3 traktatów założycielskich Wspólnot Europejskich;
4. Rozwój instytucjonalny Wspólnot w kierunku Unii Europejskiej. Znaczenie: a) tzw. traktatu fuzyjnego, b) JAE oraz c) traktatu z Maastricht, d) traktatu z Nicei, e) traktatu z Amsterdamu, f) projektu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, g) traktatu z Lizbony;
5. Reforma Unii Europejskiej od Traktatu Lizbońskiego;
6. Traktat akcesyjny RP do Unii Europejskiej: konstrukcja, usytuowanie w ramach prawa pierwotnego;
7. Procedury prawne (ostrzegawcza i restrykcyjna) pozwalające na utrzymanie standardów demokracji i praworządności w państwach członkowskich UE (art. 6 i 7 w zw. z art. 2 TUE);
8. Status Przewodniczącego Rady Europejskiej;
9. Skład i funkcje Rady Unii Europejskiej;
9. Cechy istotne procesu decyzyjnego w Radzie. Na czym polega mechanizm tzw. ważenia głosów? Założenia procesu decyzyjnego do oraz po 2014 r.;
10. Powoływanie Przewodniczącego i całej Komisji Europejskiej. Pozycja Przewodniczącego i komisarzy. Status, organizacja, funkcje i podstawowe kompetencje Komisji Europejskiej;
11. Szczególna funkcja KE jako tzw. strażnika traktatów. Szczegółowe kompetencje związane z tą funkcją;
12. Pozycja prawno-polityczna Wysokiego Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa UE;
13. Status, organizacja, skład i podstawowe kompetencje Parlamentu Europejskiego (PE), w tym wyboru jego członków w Polsce. Organy wewnętrzne PE i ich podstawowe funkcje;
14. Funkcja PE, Komisji i Rady UE w stanowieniu prawa. Procedury partycypacji (przykłady materii regulowanych w ramach każdej z procedur);
15. Podstawy prawne działania, funkcje i podstawowe kompetencje jurysdykcyjne TS, Sądu oraz Sądu ds. Służby Publicznej. Status prawny i znaczenie rzeczników generalnych;
16. Skarga skierowane przeciwko państwom członkowskim w zakresie niewywiązywania się przez nie ze zobowiązań wynikających z Traktatu (art. 226 i 227 TWE; 258 i 259 TFUE) wraz z opisem postępowania przed TSUE;
17. Skarga na bezczynność Parlamentu Europejskiego, Rady lub Komisji, która stanowi naruszenie Traktatu (art. 232 TWE; 265 TFUE) wraz z opisem postępowania przed TSUE;
18. Skarga państw członkowskich wobec innych krajów UE (art. 227 TWE; 259 TFUE) wraz z opisem postępowania przed TSUE;
19. Pytania prejudycjalne sądów krajowych i orzeczenia wstępne. Kiedy sąd krajowy ma powinność (obowiązek?) skierowania pytania prawnego do TS;
20. Pozycja i funkcje organów decyzyjnych Trybunału Obrachunkowego, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Banku Inwestycyjnego;
21. Organy doradcze i agencje unijne;
22. Pojęcie prawa pochodnego; akty prawodawcze je tworzące. Charakterystyka porównawcza rozporządzenia unijnego i dyrektywy;
23. Prawo krajowe a prawo europejskie – charakterystyka relacji;
24. Zasada autonomii prawa UE (charakterystyka na podstawie m. in. 2 orzeczeń TS);
25. Zasada pierwszeństwa (nadrzędności) prawa UE. (charakterystyka na podstawie m. in. 2 orzeczeń TS);
26. Zakazy dyskryminacji – pojęcia, stosowanie, doniosłość dla prawa krajowego, przykłady orzeczeń TS. Wyjaśnij pojęcia: dyskryminacja bezpośrednia, pośrednia, odwrotna – poprzez podanie przykładów;
27. Odpowiedzialność państwa członkowskiego za szkody powstałe wskutek naruszenia prawa wspólnotowego;
28. Pojęcie zasady subsydiarności;
29. Obywatelstwo UE - regulacja prawna, pojęcie. Charakter prawny obywatelstwa UE w relacji do obywatelstwa państwowego. Uprawnienia i wolności wynikające z obywatelstwa UE;
30. Podstawowe założenia wolności przepływu towarów, przepływu pracowników, przepływu kapitału i dopuszczalne ograniczenia. Przykładowo: tezy orzeczeń w sprawach: a) Rewe Zentral AG v. Bundesmonopolverwaltung (Cassis de Dijon), b) Prokurator v. Dassonville ,c) Prokurator v. Keck & Mithouard i innych relewantnych.