Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Kierunek : Inżynieria Środowiska Rok akad. 2010/2011 Sem. 3, Grupa 7B Przedmiot: Hydrologia oraz nauki o Ziemi SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROJEKTU TEMAT PROJEKTU Charakterystyka przepływów dla zlewni kontrolowanej – rzeka San Prowadzący przedmiot Dr inż. Krzysztof GASKA Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Katedra Technologii i Urządzeń Zagospodarowania Odpadów ul. Konarskiego 18, 44-100 Gliwice Tel..: [phone] e-mail: [e-mail] Wykonawcy: 1. Dariusz Słaby Gliwice 2010

Spis treści

1. Cel i zakres projektu 2

2. Dane 3

3. Źródła danych 3

4. Charakterystyka zlewni 3

4.1. Położenie 3

4.2. Powierzchnia zlewni 3

4.3. Charakterystyka źródła i ujścia rzeki 4

4.4. Długość rzeki 4

4.5. Hydrografia rzeki. 4

5. Przepływy charakterystyczne 4

5.1. Przepływy charakterystyczne – I – rzędu 4

5.2. Przepływy charakterystyczne – II – rzędu. 4

6. Obliczenia statystyczne 5

6.1. Częstości przepływu i czasy trwania stanów wody 5

6.2. Odchylenie standardowe 7

6.3. Współczynnik zmienności. 7

6.4. Miara asymetrii. 7

7. Interpretacja graficzna 8

7.1. Hydrogram przepływów 8

7.2. Wyznaczanie granic stref stanów wody – wg metody graficznej Rybczyńskiego 9

8. Podsumowanie i wnioski końcowe 10

1. Cel i zakres projektu

Celem projektu jest analiza przepływów dla zlewni kontrolowanej.

Zakres projektu:

• Charakterystyka zlewni

• Określenie przepływów charakterystycznych I i II rzędu

• Statystyka opisowa

• Interpretacja graficzna

2. Dane

Rzeka San:
- długość: 443,4 km

- powierzchnia zlewni: 16861 km²

- położenie: Południowo wschodnia Polska, województwo podkarpackie, powiaty (od źródeł od ujścia): bieszczadzki, sanocki, brzozowski, rzeszowski, przemyski, jarosławski(wodowskaz „Radymno), przeworski, leżański, stalowowolski.

- źródło: poza granicami kraju, okolice przełęczy Użockiej (ok. 925m.n.p.m.), na południowo-wschodnich zboczach Piniaszkowego (950m.n.p.m)

- ujście: do Wisły, okolice Dąbrówki Pniowskiej

- ważniejsze dopływy posiadające własne wodowskazy (od źródeł): Wołosaty, Czarny, Solinka, Hoczewka, Osława, Wier, Wisznia*, Szkło*, Lubaczówka*, Wisłok, Trzebiesnica, Tanew, Bukowa.

- średni przepływ na ujściu: 124m³/s
*-dopływy z Ukrainy

Profil Radymno:
- Długość: 134,4 km

- Powierzchnia zlewni: 5893 km²

- P.z. 176,5m nad wodowskazem w Krasnymstawie

3. Źródła danych

http://www.pogodynka.pl/polska/podest/zlewnia_sanu

http://pl.wikipedia.org/wiki/San

Źródła danych profilu zaczerpnięto z rocznika hydrologicznego z roku 1983.

4. Charakterystyka zlewni

4.1. Położenie

Zlewnia Sanu obejmuje Bieszczady, Pogórze Przemyskie, Kotlinę Jasielsko-Krośnieńską, Pogórze Dynowskie, Pogórze Strzyżowskie, Płaskowyż Kolbuszowski, Płaskowyż Tarnogrodzki, Równię Biłgorajską. Jednak na profilu Radymno są to jedynie Bieszczady, Pogórze Dynowskie, Pogórze Przemyskie. Rzeka posiada charakter górski aż do Przemyśla, więc można przyjąć, iż na profilu Radymno rzeka mimo tego, że formalnie znajduje się już w dolnym biegu, posiada jeszcze cechy rzeki górskiej.

4.2. Powierzchnia zlewni

Ogólna
A=16861 km²
Na profilu
A=5839 km²

4.3. Charakterystyka źródła i ujścia rzeki

ŹRÓDŁO: Pierwszy obszar źródliskowy Sanu znajduję się na Ukrainie na wysokości ok. 925 m.n.p.m. między przełęczą Użocką (852m.n.p.m), a szczytem Piniaszkowy, który wznosi się na wysokość 960 m.n.p.m. Przełęcz leży po stronie ukraińskiej, zaś szczyt leży na granicy państw. Źródliska te są na południowym stoku Piniaszkowego i ciek przez około 1300m biegnie całkowicie poza granicami państwa, po czym przez kolejne 55 km stanowi jego wschodnią granicę. Drugi obszar źródliskowy, który jest raczej umowny znajduje się po stronie polskiej na północnych stokach Piniaszkowego, obydwa obszary łączą się w pierwszej napotkanej miejscowości Sianki, której większa część również znajduje się za granicami państwa.
UJŚCIE: Ujście znajduje się, ok. 8km na północ od Sandomierza w okolicach wsi Szczytniki, Dąbrowa Pniowska, Pasternik Wrzawski. San wpływa do Wisły biegnącej z południa od strony południowo wschodniej. Na ujściu rzeka ma rozpiętość ok. 190m, a wysokość bezwzględna ujścia to ok. 139,3m.n.p.m.

4.4. Długość rzeki

D=443,4

4.5. Hydrografia rzeki.

Od zachodu zlewnia graniczy z zlewnią górnej Wisły, której częścią jest zlewnia Wisłoki oraz Łęgu. Od południa ogranicza się głównym grzbietem karpackim, za którym znajduje się zlewnia Cisy, dalej od wchodu jest zlewnia Dniepru, oraz od północy zlewnia Wieprzu. Zlewnia Sanu dzieli się głównie na zlewnie Sanu z terenu Bieszczad, zlewnię Wisłoka i zlewnię Tanwi, oraz wiele mniejszych zlewni z dopływów.

Dopływy w górnym biegu, od źródeł do Przemyśla:
Niedźwiedzi, – niewielki, ale turystycznie ważny, Negrylów, Wołosaty, Solinka, Hoczewka, Osława, Sanoczek, Tyrawski Potok, Baryczka, Stupnica, Olszanka.

Dopływy w dolnym biegu rzeki, od Przemyśla do ujścia:
Wiar, Wisznia, Rada, Łęg Rokietnicki, Szkło, Lubaczówka, Lubienia, Wisłok, Trzebośnica, Tanew, Bukowa.

5. Przepływy charakterystyczne

5.1. Przepływy charakterystyczne – I – rzędu

- odczytane/obliczone z rocznika hydrologicznego 1983

5.2. Przepływy charakterystyczne – II – rzędu.

- odczytane/obliczone z rocznika hydrologicznego 1983

6. Obliczenia statystyczne

6.1. Częstości przepływu i czasy trwania stanów wody

Przedział przepływów	Częstości przepływów w miesiącu	Suma częstości	Czas trwania w dniach wraz ze stanami
	XI	XII	I
0 - 19,99	4	4	0
20 - 39,99	26	11	0
40 - 59,99	0	6	7
60 - 79,99	0	3	6
80 - 99,99	0	3	6
100 - 119,99	0	1	5
120 - 139,99	0	1	3
140 - 159,99	0	1	3
160 - 179,99	0	1	1
180 - 199,99	0	0	0
200 - 219,99	0	0	0
220 - 239,99	0	0	0
240 - 259,99	0	0	0
260 - 279,99	0	0	0
280 - 299,99	0	0	0
300 - 319,99	0	0	0
320 - 339,99	0	0	0
340 - 359,99	0	0	0
360 - 379,99	0	0	0
380 - 399,99	0	0	0
400 - 419,99	0	0	0
420 - 439,99	0	0	0
440 - 459,99	0	0	0
460 - 479,99	0	0	0
480 - 499,99	0	0	0
500 - 519,99	0	0	0
520 - 539,99	0	0	0
540 - 559,99	0	0	0
560 - 579,99	0	0	0
Suma	30	31	31

Tabela. 1. Częstości i czasy trwania stanow wody

6.2. Odchylenie standardowe

, gdzie:

N – liczba obserwacji (365),

- środek przedziału przepływów (tabela 1, kolumna ),

- średnia arytmetyczna (wartość SQ – patrz pkt. 5.1.),

- czas trwania danego przedziału

S=53,943

6.3. Współczynnik zmienności.

, gdzie:

- odchylenie standardowe (patrz pkt 6.2)

- średnia arytmetyczna (wartość SQ – patrz pkt. 5.1.)

c_v=0,8686

6.4. Miara asymetrii.

N – liczba obserwacji (365),

- środek przedziału przepływów (tabela 1, kolumna ),

- średnia arytmetyczna (wartość SQ – patrz pkt. 5.1.),

- czas trwania danego przedziału

m – liczba przedziałów

r_i=4,995*10¹³

7. Interpretacja graficzna

7.1. Hydrogram przepływów

Rys. 1. Hydrogram przepływów

7.2. Wyznaczanie granic stref stanów wody – wg metody graficznej Rybczyńskiego

8. Podsumowanie i wnioski końcowe

Na podstawie analizy przepływów w roczniku hydrologicznym odczytano następujące wielkości:

przepływy charakterystyczne rzędu I-go

Na podstawie wykonanych obliczeń statystycznych otrzymano:

Odchylenie standardowe= 53,94

Współczynnik zmienności=0,8686
Miara asymetrii =4,995*10³

Wykorzystując metodę graficzną Rybczyńskiego otrzymano czas trwania stanów niskich, średnich i wysokich.

218 dni - czas przepływów niskich

119 dni - czas trwania stanów średnich

36 dni - czas trwania stanów wysokich.

Badając rzekę San w profilu Radymno, można stwierdzić, że posiada on tam jeszcze charakter górski, mimo tego, że badany profil znajduje się już w dolnym biegu. Stwierdzić to można analizują hydrogram przepływu, który obrazuje charakter fali wezbraniowych. Woda potrafi w krótkim czasie przybrać jak i opaść. W dniu 28.03.1983 zaobserwowano najwyższy przepływ, który wyniósł WQ = 572 m³/s, co może świadczyć o powodzi w tym czasie.