BIOS (ang. Basic Input/Output System) to Podstawowy System WE/WY. Jest podsystemem komputera, w którym konfigurujemy jego podstawowe funkcje. Tworzy on najniższy, sprzętowy poziom oprogramowania, służący do obsługi urządzeń peryferyjnych.
Można powiedzieć, że BIOS to drugi system operacyjny działający w tle i zapewniający dwukierunkową łączność pomiędzy sprzętem a systemem operacyjnym. BIOS kontroluje i konfiguruje poszczególne komponenty komputera oraz przyłączone do niego urządzenia zewnętrzne.
System uaktywnia się w momencie włączenia komputera i przejmuje kontrolę nad nim do momentu załadowania właściwego systemu operacyjnego z dysku twardego, dyskietki lub innego nośnika pamięci masowej.
Gdy włączymy zasilanie następuje:
Testowanie procesora
Testowanie pamięć RAM
Ładowanie sterowników przerwań
Uruchomienie urządzeń peryferyjnych (klawiatura, dyski itd.)
W razie wykrycia jakichkolwiek błędów wyświetlany jest odpowiedni komunikat, bądź z głośniczka komputera wydobywa się odpowiedni sygnał.
Ostatnim etapem jest przekazanie kontroli nad komputerem systemowi operacyjnemu.
Producenci
Na rynku komputerowych obecnie dominują trzej producenci BIOS-ów: AWARD,AMI i Phoenix, z których najbardziej znanym i rozpowszechnionym jest BIOS firmyAWARD.
Przy starcie komputera na ekranie monitora pojawia się nazwa producenta i wersja programu.
Obecnie praktycznie wszystkie produkowane płyty główne posiadają system zapisany w pamięci Flash ROM, dzięki czemu można zmienić zapisane tam dane. Wiążą się z tym aktualizacje, które możemy wykonać samemu.
Na stronach internetowych producenta naszego BIOS-u znajdują się jego najnowsze wersje, które możemy pobrać, a następnie zaktualizować. Pozwoli to zwiększyć wydajność naszego komputera (w większości wypadków).
Ustawienia
BIOS zapamiętuje także informacje takie jak: data, godzina, ustawienia konfiguracyjne. Są one przechowywane w podtrzymywanej bateryjnie pamięci CMOS, a zmiany poszczególnych wartości dokonywane są za pośrednictwem specjalnego programu SETUP umieszczonego wraz z BIOS-em.
Aby zmienić ustawienia BIOS-u musimy dostać się do jego okna konfiguracyjnego. Wchodzimy tam po twardym lub miękkim resecie komputera wciskając w czasie testu urządzeń klawisz [DEL], [F1], [CTRL], [ALT] lub [ESC] (w zależności od rodzaju BIOS-u).
Program Setup umożliwiający zmianę parametrów BIOS-u, w zależności od producenta może mieć różny wygląd. Zasada działania jest jednak ta sama. Program obsługiwany jest najczęściej przy użyciu klawiatury, za pomocą strzałek przemieszczamy się pomiędzy opcjami. Natomiast wchodzenie do wybranego podmenu i wychodzenie z niego realizujemy za pomocą klawiszy [ENTER] i [ESC] . Wybór odpowiednich parametrów dokonywany jest za pomocą klawiszy[PAGE DOWN], [PAGE UP] lub [+], [-].
Odpowiednie skonfigurowanie Setup-u może znacznie zwiększyć wydajność komputera, jednak, jeżeli z czymś przesadzimy albo włączymy niepotrzebnie opcje, nasz komputer może w ogóle nie wystartować lub odmówić nam posłuszeństwa.
W takim wypadku nie pozostaje nam nic innego jak restart BIOS-u poprzez wyjęcie baterii z płyty głównej lub zworkowe formatowanie BIOS-u. Jeżeli to nie przyniesie sukcesu istnieje możliwość załadowania nowego BIOS-u.
Konfigurację BIOS-u należy przeprowadzać z dużą ostrożnością i instrukcją obsługi płyty głównej (w niej powinien być opis konfiguracji BIOS-u i ustawień) - przy jakichkolwiek modyfikacjach należy spisać sobie (na wszelki wypadek) dotychczasowe ustawienia i w razie niepowodzenia, po ponownym włączeniu komputera, powrócić do poprzednich ustawień.