Informacja implikowana – podmiotowy aspekt informacji autotematycznej, metajęzykowej. Pozwala rekonstruować osobowość mówiącego, ale nie pozwala na odtwarzanie sytuacji fabularnych, wyglądu czy postaci.
Informacja stematyzowana – jest wypowiadana wprost przez postać literacką, pozostałych bohaterów utworu oraz narratora. Niosą ją znaczenia słów i zdań. W tekście ujawnia się bezpośrednio – wynika ze znaczeń sformułowanych. Informację stematyzowaną można wydobyć jedynie z tego, jaką informację niosą słowa; poddaje się ingerencji komentarza narratorskiego. Postaci milczące mogą być opisywane w sposób stematyzowany przez inne postacie.
Mowa niezależna – przytoczenie myśli bohatera w pierwszej osobie.
Mowa niezależna – przytoczenie myśli bohatera przez narratora. Niedosłowne, zdania zbudowane podrzędnie, itp.
Mowa pozornie zależna – sytuacja, w której monolog wewnętrzny bohatera staje się wchłonięty przez narrację, ale mimo to zachowuje szereg zmian samodzielności i bezpośredniości przytoczenia. Jest to sytuacja pośrednia między użyciem mowy zależnej i niezależnej.
Kompozycja szkatułkowa – fabuła składa się z kilku odrębnych opowiadań, połączenie których daje pełny obraz fabuły, a każde z opowiadań pojawia się w tekście w sposób nieprzypadkowy (np. fabuła powieści dotyczy historii A, ale jeden z bohaterów opowiada historię B, w którym występuje bohater opowiadający historię C).
Czytelnik konkretny – relacje zewnątrz tekstowe przebiegają na poziomie: autor osoba konkretna – czytelnik konkretny. Ostatni poziom odbioru dotyczy działań; wielość znaczeń zależnie od tego, w jakim kontekście zostanie odczytane.
Verba dicendi – komentarz narracyjne do wypowiadanych kwestii w dialogu. Są to słowa, które opisują czynność mówienia, np. „powiedział”, „rzekł”, „dodał”, itp.
Mimetyzm formalny – naśladowanie środkami danej formy innych form wypowiedzi, form literackich, paraliterackich, pozaliterackich oraz tych lub owych postaci potocznego kontaktu językowego, stylizacja tekstu tak, żeby przypominał daną formę, zawiera jej cechy, ale jest tylko jej odtworzeniem.
Monocentryczność liryki – tekst jest skoncentrowany tylko na jednej postaci lirycznej (podobnie jak w utworach epickich).
Jednostopniowość liryki – istnieje tylko jeden plan semantyczny związany z postacią „ja lirycznego”. Podmiot liryczny skupia się tylko na sobie.
Bezkontekstowość liryki – podmiot mówiący nie jest ograniczony wypowiedziami innych postaci. Wskazuje wyłącznie na siebie, wypowiada się osobiście i indywidualnie , a nie jak w epice i dramacie w ciągu przytoczeń innych bohaterów.
Naczelny narrator – jedna z instancji nadawczych.
Naczelny narrator i adresat narracji komunikują się ze sobą wewnątrztekstowo.
Narracyjny akompaniament dialogów – informuje czytelników, kto wypowiada daną kwestię, powiadamia o sposobach mówienia i czynnościach towarzyszących – informacja w akcie wypowiadania staje się składnikiem relacji o ogólnym zachowaniu bohatera, rozpatrywanym w najróżniejszych jego przejawach. Akompaniament włącza przytoczenia w ogólny tok narracji.
Dialog - jest naderwaniem ciągłości opowiadania, słowa o mówieniu (verbum dicendi) łagodzą to naderwanie.
Telling (narracja sprawozdawcza) – inaczej skrótowa o wydarzeniach opowiada się zwięźle bez opowiadania o ich kontekście.
Showing (przedstawienie sceniczne) – inaczej sceniczna, o wydarzeniach opowiada się szczegółowo.
Praesens historicum – użycie gramatycznego czasu teraźniejszego dla określenia czasu przeszłego, służące aktualizowaniu i unaocznieniu minionych zdarzeń i zjawisk w narracji, np. wracam wczoraj z kina
Dystans perfektywny („duży”) – jest wówczas, kiedy odbiór jest przewidziany w utworze jako przebiegający po zakończeniu czynności narracyjnych w sensie aktu twórczego.
Dystans im perfektywny („mały”) – narracja towarzyszy zdarzeniom podstawowym.
Dystans uobecnienia – pierwszy plan, prezentacja sceniczna, mamy wrażenie, że wszystko dziewie się tu i teraz; takie przedstawienie wydarzeń przez narratora, że odbiorca ma wrażenie, że historia dzieje się na jego oczach.
Dystans niepełnej obecności – panoramiczność opisów, streszczenie wydarzeń, przedstawienie tła historycznego z odległej przeszłości.
Nadawca utworu – podmiot czynności twórczych, dysponent reguł, jedna z instancji nadawczych
Odbiorca utworu – czytelnik idealny, jedna z instancji odbiorczych
Nadawca utworu i odbiorca utworu komunikują się ze sobą zewnątrz tekstowo.
Autor – może być rozpatrywany dwojako
Autor zewnętrzny
- realny człowiek
- posiada osobowość twórczą i takie, takie
Autor wewnętrzny – autor ujawnia się w samej wypowiedzi, ujawniany w niej przez działania interpretacyjne czytelnika. Można go traktować:
- czynnościowo > podmiot dokonywujący kolejnych operacji tekstotwórczych
- systemowo > korelat reguł urzeczywistnianych w wypowiedzi
- personalnie > osobowość implikowana przez właściwości tej wypowiedzi
Ekran interpretacyjny – potencja odbiorcza czytelnika (pryzmat, przez który czytelnik przetwarza informację). Jego rola polega na skonkretyzowaniu odbioru w zależności od czytelnika.
Wąski horyzont narracyjny – narrator jest jednocześnie uczestnikiem wydarzeń.
„Współwidzenie” (vision Alec) – narrator towarzyszy opisywanym zdarzeniom, podąża w zasadzie za ich chronologicznym rozwojem