1. Co to jest aprobata techniczna, certyfikat zgodności, krajowa deklaracja zgodności?

Aprobata techniczna jest to dokument wydany w Polsce będący pozytywną oceną techniczną przydatności wyrobów do zamierzonego stosowania uzależnioną od spełnionych wymagań podstawowych przez obiekty budowlane. Aprobata techniczna jest wydawana producentowi lub grupie producentów na 5 lat.

Deklaracja zgodności – dokument wystawiany przez producenta wyrobu albo jego upoważnionego przedstawiciela, stanowiący wiążące prawnie przyrzeczenie stwierdzające zgodność wyrobu z wymaganiami zasadniczymi właściwych dyrektyw Unii Europejskiej.

Certyfikat zgodności - dokument stwierdzający zgodność wyrobu z deklarowanymi przez wytwórcę lub określonymi w przepisach bądź normach właściwościami.

1. Znak budowlany i oznakowanie zgodności CE

Oznakowanie CE umieszczone na wyrobie jest deklaracją producenta, że oznakowany produkt spełnia wymagania dyrektyw tzw. "Nowego Podejścia" Unii Europejskiej (UE)

Oznakowanie B – znak budowlany w Polsce

1. Podstawowe właściwości materiałów budowlanych: -fizyczne: gęstość, gęstość pozorna, szczelność, porowatość, wilgotność, nasiąkliwość, stopień zasycenia, przepuszczalność wilgoci, opór wilgotnościowy, skurcz na pęcznienie, odporność na promieniowanie kl.V

-mechaniczne: wytrzymałość, kruchość, podatność na nasiąkanie, twardość, sprężystość, mrozoodporność, plastyczność, ciąglowość, pełzanie, relaksacja, ścieralność, odporność na uderzenia

-chemiczne: odporność na działanie czynników agresywnych, odczyn pH.

1. Metale w budownictwie. Rodzaje kształtowników oraz sposoby połączeń elementów metalowych

2. Klasy wytrzymałościowe drewna budowlanego -zginannie (Mpa) 14-70 (liściaste mają większe), rozciąganie wzdłuż włókien 8-42, rozciąganie w poprzek włókien 0,3-0,9, ściskanie wzdłuż włókien 16-34, ściskanie w poprzek włókien 4,3-13,5, ścinanie 1,7-6,0, średni moduł sprężystości wzdłuż włókien 7-20 (Gpa), średni moduł spężystości w poprzek włókien 0,23-1,33, średnia gęstość pozorna 350 (iglaste)-1080(liściaste)

3. Wady drewna jako materiału budowlanego -sęki np. guz – to odmiana sęka zarośniętego, pęknięcia rdzenia gwieździstego, pęknięcia okrężne I łukowe, pęknięcia okrężne II pełne, pęknięcia mrozowe, pęknięcia czołowo – boczne, krzywizny, skręt włókien, zakorki: otwarte, zarośnięte, rdzeń mimośrodkowy, rdzeń podwójny, wewnętrzny biel, sęki przechodzące: na jednej krawędzi tarcicy otrzymanej, na dwóch krawędziach jednej płaszczyzny tarcicy, sęki skrzydlate, pęknięcia rdzeniowe tarcicy obrzymanej, wada przetarcia nazywana obliną

4. Klasy zagrożenia biologicznego drewna -klasa I – sytuacja w której drewno jest pod przykryciem, zabezpieczone całkowicie przed wpływami atmosfery, nie narażone na nawilżanie

-klasa II – drewno jest pod przykryciem, całkowicie zabezpieczone przed wpływami atmosferycznym lecz wysoka wilgotność środowiska może prowadzić do sporadycznego lecz nie stałego nawilżania (grzyby)

-klasa III – drewno nie jest pod przykryciem i nie styka się z ziemią, ale jest stale narażone na wpływy atmosferyczne lub jest przed nimi zabezpieczone lecz podlega częstemu nawilżeniu (grzyby, chrząszcze, termity)

-klasa IV- drewno styka się z ziemią lub słodką wodą i w ten sposób jest stale narażone na nawilżenie (grzyby, chrząszcze, termity)

-klasa V – drewno jest stale narażone na działanie słonej wody (świdraki morskie)

8. Szkodniki niszczące drewno w budownictwie -grzyby domowe, owady domowe, spuszczel pospolity, tykotek pstry, kołatek domowy, kołatek uparty, miazgowiec parkietowy, wyschlik grzebykorożny, borodzik próchnik, drwolnik paskowany, zmarcznik czerwony

9. Impregnacja drewna -Impregnacja podstawowa – w tartakach powierzchniowa (l – 8mm głęboka, 8-20 mm bezciśnieniowa): powierzchniowa: krótkotrwałe, 3xsmarowanie, opryskiwanie, krótka kąpiel drewna; głęboka: długa kąpiel, gorąco – zimna kąpiel, dyfuzja

-metoda smarowania: 3x z przerwą 2h, tylko przy nie wielkich ilościach

-metoda opryskiwania: 3x nanosimy płyn impregnacyjny natryskiem, dwukrotnie wydajniesza i skuteczniejsza niż smarowanie

-metoda kąpieli: krótka: 0,5-2 h, długa: 2 h do 7 dni, preparaty solne stosuje się w postaci wodnych roztworów o stężeniu 10% dla drewna powietrzno-suchego o wilgotności poniżej 18% oraz stężenie 15-20% dla drewna o podwyższonej wilgotności, nieprzekraczającej jednak 30%.

Kąpiel gorąco – zimna polega na zanurzeniu drewna najpierw w płynie impregancyjnym o temp 60-90 st na okres 2-4 h, a następnie w takim samym płynie w temp otoczenia ok. 20 st, aż do ostudzenia, zapeniwa ona nasycenie suchego drewna bielastego na głębokość 20-30mm.

Metoda suchej impregnacji polega na ułożeniu na wyrównanym podłożu folii ogrodniczej, następnie ułozeniu tarcicy o wzmożonej wilgotności warstwami w ścisły stos do wysokości max 2m, bez przekładek. Każdą warstwę posypuje się solą impregnacyjną, stos nakrywa się brezentem, folią lub papą na okres od 10 dni do 2 miesięcy, celem ochrony drena przed wysuszeniem lub wymyciem soli, metoda ta jest zalecana szczególnie w budownictwie indywidualnym. Zabieg jednorazowy dla całej ilości drewna.

Metoda nawiercania otworów stosowana jest w przypadkach gdy dostęp do miejsc zaatakowanych przez owady jest trudny lub dostępne są tylko dwie strony, polega na wprowadzeniu do uprzednio wywierconych otworów w drewnie soli impregnacyjnej lub pasty grzybobójczej, które wnikają w miarę jego zawilgocenia na zasadzie dyfuzji.

Metoda pastowania polega na powleczeniu powierzchni drewna pastą grzybobójczą w miejscach styku drewna z murem, ziemią, potniejącymi instalacjami oraz w miejscach innych przypuszczalnych zawilgoceń. W razie powstawania zawilgocenia sól rozpuszcza się i jako roztwór wnika do drewna na zasadzie dyfuzji, zabezpieczając je przed korozją biotyczną. Pastowanie jest impregnacją uzupełniającą.

9. Otrzymywanie budowlanych tworzyw ceramicznych Otrzymywanie tworzywa ceramicznego związane jest z działaniem wysokiej temperatury na tworzywo surowców ilastych. Podstawowymi surowcami do otrzymywania wyrobów ceramicznych są materiały mineralne, różnego rodzaju gliny ceramiczne, których głównym składnikiem są minerały ilaste nadające tym surowcom właściwości plastyczne. Surowce te po odpowiednim przygotowaniu, a następnie uformowaniu wyrobów poddawane są obróbce termicznej

11. Klasyfikacja ceramiki budowlanej Ze względu na strukturę wyroby ceramiczne dzielimy na:

-wyroby wypalane w temperaturze do 800^oC o strukturze porowatej i nasiąkliwości wagowej do 22% należą do tej grupy wyroby ceglarskie (cegły pełne, pustaki ceramiczne, wentylacyjne, pustaki Akermana, dachówki)

-szkliwione (płytki ścienne i kafle, wyroby fajansowe, sanitarne - umywalki, miski, porcelana, porcelit)

-ogniotrwałe - kształtki i cegły szamotowe, magnezytowe, krzemionkowe (gres), glinokrzemianowe i termalitowe –wyroby o strukturze spieczonej i nasiąkliwości wagowej dochodzącej do 12% - cegły klinkierowe, kanalizacyjne, cegły z krzemionki, klinkier drogowy, płytki klinkierowe, kształtki, płytki podłogowe terakotowe, płytki kształtki kamionkowe ścienne, płytki krzemionkowe kwasoodporne, kamionkowe rury, kształtki kanalizacyjne – spiekane w temperaturze 1100^oC.

-ceramika tradycyjna

-ceramika poryzowana

-ceramika przemysłowa

11. Cechy ceramicznych materiałów budowlanych -Dość duża wytrzymałość na ściskanie, mała na rozciąganie, Odporność ogniowa, Mrozoodporność, Stosunkowo małe przewodnictwo cieplne (w porównaniu np. ze stalą, betonem), Duża akumulacja cieplna zapewnia dobry mikroklimat, Klinkier i krzemionka (gres) mają małą ścieralność i nasiąkliwość, dużą odporność chemiczną.

12. Charakterystyka ceramiki poryzowanej Proces poryzacji polega na uzyskaniu w materiale ceramicznym wypełnionych powietrzem porów. Jest to możliwe dzięki dodaniu do gliny drobnych trocin, które ulegają spaleniu podczas procesu wypalania ceramiki, pozostawiając po sobie pustki z powietrzem. To właśnie dzięki obecności mikroporów oraz specjalnemu kształtowi i układowi drążeń wydłuża się znacznie droga ucieczki ciepła przez ścianę, a wyroby z ceramiki poryzowanej mogą być z powodzeniem stosowane również jako jednowarstwowe ściany zewnętrzne, spełniające wymagania ochrony cieplnej budynków. Pomimo zmniejszonej masy wyroby z ceramiki poryzowanej zachowują dużą wytrzymałość, typową dla ceramiki wypalanej tradycyjnie. Pustaki z ceramiki poryzowanej wykonane są z najlepszej jakości gliny i tak zaprojektowane (kształt i układ drążeń, grubości ścianek), że wytrzymałość na ściskanie murów z nich wykonanych pozwala na wznoszenie budynków nawet o 7 kondygnacjach. Ceramila poryzowana : klinkier, glazura, szkliwo ceramiczne, terakotwa, fajans, gres.

13. Nadproża ceramiczne Ceramiczno-żelbetowa belka nadprożowa Porotherm 23.8 nie wymaga nadmurowania. Wysokość 238 mm, szerokość 70 mm, długość 1000÷3250 mm co 250 mm, masa około 36 kg/mb. Belki związuje się miękkim drutem, celem zabezpieczenia przed przewróceniem.

Ceramiczno-żelbetowa belka nadprożowa Porotherm 11.5 wymaga nadbetonowania lub nadmurowania wysokość 71 mm, szerokość 115 mm, długość 750÷3000 mm co 250 mm, masa około 16 kg/mb

Ceramiczno-żelbetowa belka nadprożowa Porotherm 14.5 wymaga nadmurowania lub nadbetonowania. Wysokość 71 mm, szerokość 145 mm, długość 750÷3000 mm co 250 mm, masa około 19 kg/mb

Nadproże zespolone MDA firmy Leier zbrojone stalą sprężoną prefabrykaty o b x h = 12 cm x 6 cm o 25 cm dłuższe od otworu pod nim. Maksymalna rozpiętość 3,5 m (otwór 3,25 m), minimum 0,5 m

11. Dachówki ceramiczne -Krycie w łuskę^: Dachówka połaciowa karpiówka, wykrój półokrągły, kolor naturalna czerwień. Zapotrzebowanie 36 szt./m². Ciężar 1,8 kg/szt. czyli 64,8 kg/m². Wymiary 38 x 18 x 1,4 cm.

-Krycie w koronkę ^: Dachówka może być matowa, glazurowana i naturalna

- Dachówka ceramiczna renesansowa Universo, zakładkowa połaciowa: Zapotrzebowanie 10,5 szt./m². Ciężar 4,6 kg/szt., czyli 48,3 kg/m²

Ze względu na proces produkcji wyróżniamy dwa rodzaje dachówek:

- Ciągnione (holenderki, karpiówki, zakładkowe) – formowane przez obróbkę taśmy gliny ceglarskiej w dachówczarkach,
- Tłoczone (marsylskie, mnich i mniszka, rzymskie – klasztorne) – formowane przez prasowanie gliny ceglarskiej w formach.

Dachówka mnich i mniszka składa się z dwóch segmentów: dachówki mniszki – gąsiora
z dwoma wycięciami do oparcia dachówki mnicha (masa 1,8 kg) dachówki mnicha – gąsiora stożkowego z przeponą w węższym końcu (masa 1,6 kg)

11. Wyroby klinkierowe w budownictwie - Klinkier – tworzywa ceramiczne o czerepie spieczonym, ale bez zeszkliwienia powierzchni, otrzymywane przez wypalanie glin wapienno-żelazistych, wapienno-magnezjowych lub żelazistych w temperaturze około 1300°C. Właściwości zależą w dużej mierze od tlenku wapniowego w glinie. Klinkier jest cennym materiałem budowlanym i drogowym. Uwaga -W zależności od użytych do produkcji materiałów klinkier może być radioaktywny!

-Cegły klinkierowe

INNE WYROBY KLINKIEROWE TO MIĘDZY INNYMI:

-cegły kominowe – przeznaczone do budowy wolno stojących przemysłowych kominów. Cegły te mają kształt wycinka pierścienia kołowego.

-cegły kanalizacyjne – używane do budowy sieci kanalizacyjnej wymagającej szczelności oraz tam, gdzie wymagana jest odporność na działanie kwasów i ługów zawartych w wodzie i gruncie.

- klinkierowe cegły drogowe – do budowy nawierzchni drogowych, parkingów, placów fabrycznych i magazynowych oraz na wykładziny kanałów ściekowych.

- kształtki i płytki podokienne, do licowania ścian i płytki posadzkowe.

Ceramika sanitarna to ogół sprzętów potrzebnych do otrzymania higieny. Pierwsze tego typu wyroby powstały w Anglii, w XVI wieku. W Polsce ich produkcję uruchomiono w pierwszej połowie XX wieku. Wytwory z ceramiki są stosowane, ze względu na cenne właściwości:

- łatwość czyszczenia; wysoką twardość; odporność na zarysowanie, działanie środków chemicznych, wysokich temperatur, uszkodzenia mechaniczne; elegancki i klasyczny wygląd; stylistykę pasującą do pozostałych urządzeń sanitarnych; możliwość pokrycia powłokami zapobiegającymi osadzaniu się kamienia i zanieczyszczeń.

Dziś pod pojęciem ceramiki sanitarnej rozumiane są także sprzęty wykonane z tworzyw sztucznych, szkła, stali, granitu, oraz różnego rodzaju kompozytów.

W laboratoriach producentów światowych opracowywane są nowe rodzaje materiałów i powłok o coraz lepszych parametrach użytkowych. Dzięki masowemu uprzemysłowieniu i automatyzacji dostępne są produkty o coraz bardziej wyszukanych kształtach i kolorach.

11. Ceramiczne płytki ścienne i podłogowe -Glazura - cienka powłoka ze szkliwa nakładana na wyroby ceramiczne dla nadania im walorów dekoracyjnych, trwałości i zabezpieczenia przed przenikaniem wody. Stosowana do pokrywania płytek ceramicznych, cegieł, kafli piecowych, naczyń itp. Glazura nadaje przedmiotom większą gładkość, połysk i kolor.

-Szkliwo ceramiczne – polewa nakładana na wyroby ceramiczne przez zanurzenie, natrysk lub polanie. Po wypaleniu jej w temperaturze powyżej + 600°C, składniki topią się "oblewając" wyrób ceramiczny. Polewa zastyga w postaci cienkiej powłoki.

W zależności od temperatury topnienia, szkliwa dzieli się na:

* łatwo topliwe – temperatura topnienia do + 1100°C

* średnio topliwe – topi się od + 1100°C do + 1230°C

* trudno topliwe – temperatura topnienia od + 1230°C do + 1450°C.

Szkliwa składają się z tlenków metali i niemetali, mogą zawierać związki takich pierwiastków jak ołóww, bor, cyna, wapno, żelazo, aluminium itp. Powłoka szkliwa, w zależności od składu, nadaje przedmiotom barwę, połysk (w przypadku szkliwa lśniącego), spotykane są powłoki matowe lub półprzeźroczyste. Nadają one przedmiotom takie cechy jak: odporność na przenikanie wody, działanie kwasów, zasad itp.

-Terakota (z języka włoskiego terra cotta – ziemia wypalona) – wyroby z dobrze oczyszczonej i wypalonej gliny w formie płytek (lub figurek). Znane w starożytnej Grecji i Rzymie. Oprócz płytek wykonywano dachówki, płytki zaś umieszczano zarówno na powierzchniach poziomych, jak i pionowych. W Europie terakotę stosowano już w okresie średniowiecza (np. w Malborku). Dopiero w okresie renesansu terakotę zastąpił fajans. Powrót do stosowania wyrobów z terakoty miał miejsce w 1760 r., po uruchomieniu w Anglii fabryki płytek ściennych. Płytki terakotowe są stosowane także współcześnie, najczęściej w postaci płytek podłogowych i ściennych.

-Fajans - rodzaj ceramiki podobny nieco do porcelany wytwarzanej z zanieczyszczonego kaolinu. Po wypaleniu (w temperaturach przekraczających 1000°C) wyroby fajansowe mają kolor od białego do jasnokremowego. Wytwarza się je najczęściej w wersji powleczonej nieprzezroczystym szkliwem. Nazwą "fajans" obejmuje się obecnie także znane już z prehistorycznych wykopalisk odmiany wyrobów ceramicznych znanych w Egipcie od czwartego tysiąclecia p.n.e. oraz w dolinie Indusu kilkanaście stuleci później. W Europie próby wypalania ceramiki podobnej do znanych wcześniej wyrobów majolikowych ze śródziemnomorskiej wyspy Majorka podjęto na początku XV wieku we włoskim mieście Faenza. Od nazwy miasta wzięła się powszechnie dziś stosowana nazwa "fajans". W Europie północnej wytwórnie fajansu pojawiły się najpierw we Francji i Niderlandach, w okolicach holenderskiego miasta Delft, później także w Niemczech i innych krajach, w tym w Polsce. Współczesne polskie wytwórnie fajansu znajdują się m.in. we Włocławku i w Kole.

-Gres to nowoczesny i jeden z najbardziej szlachetnych materiałów ceramicznych wykorzystywanych do pokrywania posadzek i ścian zarówno we wnętrzach jak i na zewnątrz.

PROCES PRODUKCJI GRESU: gres porcelanowy jest produkowany ze specjalnie wyselekcjonowanych gatunków gliny mieszanej z kaolinem, kwarcem i skaleniem.
Proces produkcji obejmuje cztery podstawowe etapy:

-dobór składników w odpowiednich proporcjach, mielenie i suszenie , przygotowanie mieszanki, formowanie pod wysokim ciśnieniem i suszenie, wypalanie , sortowanie i pakowanie

Poszczególne surowce do produkcji gresu, których proporcje są dobierane i ważone pod kontrolą komputerów, trafiają do młynów rotacyjnych. Otrzymana mieszanka jest gromadzona w podziemnych zbiornikach wyposażonych w mieszalniki. Następnie rozpylone wewnątrz specjalnej wieży drobiny mieszanki są suszone i transportowane do silosów, gdzie oczekują na proces prasowania. Z wysuszonej mieszanki formuje się płyty poddając je ciśnieniu 45 MPa w specjalnych prasach hydraulicznych. Przed wypalaniem, uformowane płytki są po raz kolejny odwilgotniane. Wypalanie płytek następuje w piecach tunelowych w temperaturze 1250 st. C. Proces jest monitorowany pod kątem prawidłowego i całkowitego zeszkliwienia materiału. Po wystudzeniu płytki są sortowane pod względem wymiarów i zachowania płaskiej powierzchni przy użyciu czujników elektronicznych. Część z nich poddawana jest procesowi rektyfikacji (precyzyjnego przycinania do ustalonej kalibracji).

11. Budowlana ceramika ogniotrwałaNajważniejsze rodzaje ceramiki przemysłowej to: a) ceramiczne wyroby ogniotrwałe b) elektroceramika (materiały i wyroby ceramiczne stosowane w elektrotechnice, elektronice i elektrotermii ze względu na ich właściwości) c) bioceramika – materiały ceramiczne przeznaczone do wyrobu elementów czasowo lub na stale zastępujących chore tkanki, narządy albo ich części. Stosuje się je przede wszystkim wewnętrznie- implanty stomatologiczne, endoprotezy, itd. d) ceramika kanalizacyjna - kamionka e) pigmenty, farby i barwniki ceramiczne – barwne tlenki metali lub ich związki, odporne na działanie wysokich temperatur f) ceramika specjalna – lotnicza i kosmiczna

Ceramiczne wyroby ogniotrwałe - są to wyroby o ogniotrwałości zwykłej nie niższej niż 1500°C. Niektóre są odporne na działanie związków chemicznych i gwałtowne zmiany temperatur. Zwykle postać cegieł lub płytek. Produkowane są z naturalnych surowców mineralnych zawierających związki chemiczne o wysokiej temperaturze topnienia (np. tlenek magnezu, dwutlenek krzemu, trójtlenek glinu). Do wyrobu ceramiki ogniotrwałej o specjalnym przeznaczeniu używa się także syntetycznych surowców (np. borków, azotków

i węglików glinu, krzemu i cyrkonu). Ze względu na ognioodporność wyroby te dzielimy na:

-ogniotrwałe – można stosować w temp. 1500÷1770°C; wysokoogniotrwałe – można je stosować w temp. 1770÷20000°C; o najwyższej ogniotrwałości – stosowane w temperaturach powyżej 20000°C.

Ze względu na technologię produkcji wyróżniamy: - wyroby prasowane na gorąco; wyroby z mas termoplastycznych; wyroby z mas plastycznych; wyroby z mas lejnych; wyroby z mas sypkich.
Ze względu na rodzaj obróbki dzielimy je na: - materiały topiono-odlewane; materiały wypalane; materiały obrabiane cieplnie; materiały niewypalane.

Wyroby ceramiki ogniotrwałej mają bardzo zróżnicowaną porowatość

– szczególnie zwarte: porowatość poniżej 3%; o niskiej zwartości: porowatość powyżej 45%.

Krzemianowe wyroby ceramiki ogniotrwałej

Produkowane z czystego krystalicznego kwarcu, kwarcytów krystalicznych i skrytokrystalicznych oraz piasków kwarcowych, wypalanych w temperaturze 1450°C. Właściwości: - ogniotrwałość zwykła 1700÷1750°C; ogniotrwałość pod obciążeniem 1600÷1700°C; wytrzymałość na ściskanie 15÷35 MPa; niska rozszerzalność termiczna; niska gęstość. Zastosowanie: ściany pieców szklarskich; ściany komór koksowniczych; sklepienia pieców Martenowskich.

Szamotowe wyroby ceramiki ogniotrwałej

Produkowane z gliny, kaolinów, łupków i glin ogniotrwałych. Suszy się je, a następnie wypala w temperaturze 1400°C. Właściwości: wysoka ogniotrwałość; odporność na działanie żużla; odporność na nagłe zmiany temperatur; obojętność chemiczna. Zastosowanie: piece ceramiczne; piece szklarskie; paleniska kotłowe; wielkie piece.

Magnezowe wyroby ceramiki ogniotrwałej

Produkowane są ze spieczonego magnezytu z dodatkiem spoiwa organicznego. Wypala się je w temperaturze 1400÷1600°C. Właściwości: ogniotrwałość zwykła 2200÷2400°C; wytrzymałość na ściskanie 30÷60 MPa; wrażliwość na nagłe zmiany temperatury; duża odporność na działanie żużli zasadowych.
Zastosowanie: piece Martenowskie; piece elektryczne.

Dolomitowe wyroby ceramiki ogniotrwałej

Produkowane są z wypalonego dolomitu stabilizowanego specjalnymi dodatkami lub spoiwem organicznym. Wypalane są w temperaturze 1550°C. Właściwości: ogniotrwałość zwykła powyżej 2000°C.
Zastosowanie: piece obrotowe.

Chromitowe wyroby ceramiki ogniotrwałej

Produkowane są z mieszaniny chromitu i magnezytu z dodatkiem spoiwa organicznego.
Właściwości: ogniotrwałość zwykła 1800÷1900°C; odporność na nagłe zmiany temperatur; odporność na działanie żużli kwaśnych i zasadowych. Zastosowanie: piece ceramiczne; piece cementowe; rozdzielenie wymurówki kwaśnej od zasadowej.

Węglowe wyroby ceramiki ogniotrwałej

Produkowane są z węglika krzemu. Właściwości: odporność na działanie wysokich temperatur; odporność na działanie środków chemicznych. wyroby grafitowo-krzemowe Produkowane z mieszaniny gliny ogniotrwałej z grafitem. Zastosowanie: tygle grafitowe do wytapiania stali i metali kolorowych; dolne części wielkich pieców.

11. Azbest w budownictwie Azbest to grupa wielu różnych minerałów występujących w formie włóknistej. Nazwa nie określa konkretnego minerału, lecz dotyczy ogółu minerałów krzemianowych tworzących włókna. Są to uwodnione krzemiany różnych metali. Rozróżniamy: azbesty właściwe: serpentynowe i amfibolowe. Przyjmuje się że azbestami są włókniste odmiany minerałów występujące w przyrodzie w postaci wiązek włókien cechujących się dużą wytrzymałością na rozciąganie, elastycznością i odpornością na działanie czynników chemicznych i fizycznych. Najgroźniejszy jest azbest niebieski, największe zastosowanie przemysłowe ma azbest biały, następnie niebieski i brązowy. Do minerałów azbestopodobnych należą: attapulgit, sepiolit, talk włóknisty, wollastonit, serpentynit włóknisty, antygoryt włóknisty, oraz zeolit włóknisty. Posiada on właściwości chemiczne i fizyczne: odporność na bardzo wysokie temperatury, odporność na działanie chemikaliów, kwasów, zasad, wody morskiej. Charakteryzują się dużą sprężystością i wytrzymałością mechaniczną.

12. Technologia produkcji betonu komórkowego Wytwarzanie betonu komórkowego w Polsce odbywa się według kilku technologii. W polsce składnikami betonu komórkowego są wyłącznie krajowe surowce mineralne. Spoiwo stanowią cement + wapno lub samo wapno. Kruszywo stanowią: piasek lub mieszanina piasku z popiołem, lub popiół powstający przy spalaniu węgla w elektrowniach. Środkiem spulchniającym jest aluminium w postaci rozdrobnionej. Aluminium wchodząc w reakcję z wodorotlenkiem wapnia, powstającym w wyniku hydratyzacji wapna lub hydrolizy cementu, powoduje wydzielanie się wodoru, który uchodząc z masy spulchnia ją i umożliwia powstanie porów. W spulchnionej masie miejsce wodoru zajmuje powietrze.

Spoiwo poddawane jest przemiałowi w młynach kulowo-rurowych z częścią kruszywa. Kruszywo jest mielone w całości lub w części. Piasek wymaga przemiału w całości. Po odpowiednim przygotowaniu składników, dokładnym odmierzeniu i wymieszaniu, płynną masę wylewamy do formy o objętości ca3 lub mkw. Masa zajmuje ok. połowy objętości formy. Następuje wyrastanie masy w komorach lub halach o odpowiedniej stałej temp. Forma wypełnia się w całości betonem komórkowym. Po wyrośnięciu i związanie zdejmowany jest nadmiar. Masa jest na tyle twarda że można ja poddać krojeniu.

11. Cechy betonu komórkowego Wytrzymałość na ściskanie (1.5, 2.0, 3.0, 4.0…7.0), odsychanie (szybkość odsychania czyli ustabilizowanie się wilgotności), odporność na działanie pleśni, bakterii i grzybów

Mrozoodporność, trwałość (nie ulega korozji chemicznej ani biologicznej), zasadowość betonu (szybko zobojętnia środowisko kwaśne wytwarzane przez czynniki biologiczne), mała izolacyjność cieplna,

11. Klasyfikacja skał stosowanych w budownictwie - magmowe(powstają przez ostygnięcie ciekłej magmy): głębinowe tworzą się przez powolne zastygnięcie magmy w głębi skorupy zoemskiej i mają strukturę grubokrystaliczną (granit, sjenit, gabro); wylewne powstają w czasie krzepnięcia magmy na powierzchni skorupy ziemskiej, mają strukturę drobną, skrytokrystaliczną, szklistą lub porfirową (porfir, andezyt, diabaz, bazalt, pospółka).- osadowe(akumulują się jako skruszony osad skalny pochodzenia mechanicznego, chemicznego lub organicznego): krzemiankowe i okruchowe (piaskowiec, okruchowiec, zlepieniec, piasek, żwir, pospółka), węglanowe (wapień, dolomit), pochodzenia chemicznego (trawertyn, alabaster).- przeobrażone (powstają z przeobrażenia skał magmowych lub osadowych pod wpływem zmiany warunków fizycznych takich jak temperatura, ciśnienie górotworu, zawierają minerały wtórne powstałe jako efekt przeobrażeń minerałów pierwotnych): marmur, gnejs, kwarcyt metamorficzny.

23. Skala Mohsa – przeznaczenie i opis Skala Mohsa służy do określania względnej twardości minerałów. Wzorcem jest w niej 10 minerałów uporządkowanych wg rosnącej twardości: 1-talk, 2-gips, 3-kalcyt, 4-fluoryt, 5-ortoklaz, 7-kwarc, 80topaz, 9-korund, 10-diament.

24. Badanie minerałów na tarczy Bohmego Badanie ścieralności przeprowadza się na tarczy Bohmego. Przygotowanie próbek polega na wycięciu sześciany o boku 71mm. Badanie przeprowadza się pod obciążeniem wywołującym naprężenie 0,06 Mpa. Wartość ścieralności określa się na podstawie pomiaru różnicy wysokości próbki przed i po badaniu. Na tor ruchu próbki kamiennej posypujemy 20 g proszku ściernego i uruchamiamy tarczę. Po 22 obrotach tarcza zatrzymuje się , oczyszcza się dokładnie powierzchnię tarczy, ponownie podsypuje się proszek pod próbkę o uruchami tarczę. Czynności te wykonuje się cyklicznie ponawiając 5 razy. Po 5 cyklach obraca się próbkę o 90 st i ponawia wszystkie czynności, po czym znów obraca się próbkę. Łącznie wykonuje się 20 cykli po 22 obroty. Miarą ścieralności jest ubytek wysokości próbek mierzony w cm.

25. Charakterystyka spoiw budowlanych Spoiwa budowlane to materiały, które zmieszane z wodą lub inną substancją ciekłą wiążą i twardnieją, uzyskując cehcy ciała stałego: mineralne – zazwyczaj wypalany i sproszkowany materiał mineralny (cement, wapno, gips), chemiczne-żywice mineralno chemiczne (cement modyfikowany z żywicami).

26. Badanie czasu wiązania spoiw budowlanych Przed pomiarem czasu wiązania należy wykonać określenie właściwej konstystencji zaczynu normowego. Zaczyn sporządza się z 300 g spoiwa i 25-33% wody i wypełnia się nim pierścień Vicata umieszczony na płytce szklanej. Drążek opuszcza się do zetknięcia się trzonka w zaczynie. Zaczyn ma odpowiednią konsystencję jeżeli po upływie 30 s od zwolnienia dno trzonka zatrzyma się w odległości 5-7 mm od powierchni płytki.

Początkiem wiązania określa się czas jaki upłunął od dodania do spoiwa właściwej ilośc wody do pomiaru w którym swobdnie opadająca igła zanurzy się w zaczynie na głębokości 2-4 mm od płytki szklanej. Koniec wiązania określa się czas jaki upłynął od wymieszania spoiwa z właściwą ilością wody do pomiaru w którym igła zagłębiła się nie więcej niż 1 mm pod powierzchnię zaczynu.

24. Produkcja i rodzaje cementu w budownictwie Najpowszechniejszy jest cement portlandzki, czyli spoiwa hydrualiczne otrzymywane przez zmielenie klinkieru cementowego z gipsem. Klinkier cementowy otrzymuje się przez wypalenie w temp spiekania ok. 1450 st mieszaniny zmielonych surowców, zawierających wapień i glinokrzemiany. Główne minerały w klinkierze cementowym to: alit, belit, brownmilleryt.

25. Zdefiniuj i omów zaczyn, zaprawę i beton. Zaczyn – rozrobione spoiwo bez wypełniaczy.

Zaprawa – mieszanina wody i spoiwa z drobnym kruszywem lub innym wypełniaczem.

Beton – zaprawa i kruszywo grube.

24. Kruszywa budowlane – podział i omówienie Kruszywami nazywami wszystkie okruchowe materiały kamienne wykorzystywane jako składniki betonów, bitumicznych mieszanek do budowy nawierzchni drogowych. Kruszywo – ziarnisty materiał kamienny stosowany w budownictwie. Nie wchodzi w reakcje chemiczne pod wpływem wody. Określane często jako wypełniacz do betonu, jednak własności kruszyw takie jak ich kształt, uziarnienie, porowatość, nasiąkliwość, wigotność czy wytrzymałość na rozdrabnianie mają zasadniczy wpływ na urabialność mieszanki betonowej. kruszywa naturalne nie łamane: piasek płukany, żwir, otoczaki granitowe, pospółka. kruszywa naturalne łamane: grys marmurowy, kliniec granitwoy, tłuczeń granitowy.

25. Prawidłowe dobranie frakcji kruszywa

31. Rodzaje betonów lekkich betony z lekkim kruszywem mineralnym: lekkie kruszywa naturalne: pumeksobeton, węglanoporytobeton, perliobeton, hipkoporytobeton ze zwałów; kruszywa ze spiekanych glin i surowców skalnych: keramzytobeton, glinoporytobeton, perlitoporytobeton, wermikulit oporytobeton, elporytobeton; kruszywa z odpadów przemysłowych: żużlobeton, beton z żużla granulowego, popiołoporytobeton, łupkoborytobeton, beton z pumeksui hutniczego. Betony komórkowe: gazobeton, pianobeton, pianogazobeton, mikroporowate. Betony z wypełniaczem organicznym: trocinobeton, wiórobeton, strużkobeton, styrobeton.

32. Kruszywa lekkie – charakterystyka Popiól lawowy, pumeks naturalny, tufoporyt, węglanoporyt, łupkoporyt ze zwałów, żużel paleniskowy, żużel granulowany, pumeks hutniczy, elporyt, gruz ceglany, keramzyt, glinoporyt, popiołopryt, pollytag, pregran, łupkoporyt, perlioporyt, wermikulioporyt,

33. Cechy techniczne keramzytu 70-90 % porów jest zamkniętych, otoczonych zeszkliwioną substancją minerlaną, w wew części ziarna pory rozmieszczone są równomiernie, ich średnica nie przekracza 1-1,5 mm przy ogolnej porowatości dochodzącej do 70-80%, ziarna mają szczelną zewn powłokę grubości ok. 0,5-1 mm oraz regularny owalny kształt ziarna zbliżony do kuli.

34. Dodatki i domieszki do betonu Dodatki – duża szorstkość i porowatość kruszyw lekkich powoduje zwiększenie zużycia cementu i pogorszenie urabialności mieszanki betonowej. Zjawisko to można zatrzymać stosując mikrowypełniacze. Jak mikrowypełniacze używa się: popioły lotne, mączkę kwarcową i wapienną oraz inne. Mączka kwarcowa charakteryzuje się bardzo dużą miałkością, jako dodatek powoduje powiększenie urabialności mieszanki betonowej, przeciwdziała oddzielaniu się z niej wody i zwiększa szczelność betonu. Domieszki – domieszki chemiczne – np. przyspieszające wiązanie cementu i twardnienie betonu, uplastyczniające i upłynniające, uszczelniające, spulchniające, przeciwmrozowe, barwiące mieszankę betonową. Ilość domieszek dopbiera się doświadczalnie w zależności od warunków wykonywania betonu.

35. Betony lekkie z wypełniaczem organicznym Betony lekkie z wypełniaczem organicznym charakteryzują się niską gęstością objętościową i niskimi współczynnikami przewodności cieplnej. Wytzymałość waha się od 0,5 do 15 Mpa. Cechy te kwalifikują wyroby do grupy materiałów izolacyjnych, wypełniających konstrukcje podstawowe budowli lub ocieplające. Wyróżniają się również łatwą obróbką za pomocą zwykłych narzędzi stolarskich.

36. klasa betonu w ujęciu normy betonowej oraz żelbetowej

37. Badanie wytrzymałości betonu – próbki, sposoby przeprowadzania badań

38. Definicja żelbetu jako materiału budowlanego Beton i stal tworzą razem materiał o odmiennych cechach – żelbet. Zbrojenie to musi być wiotkie (np. nie może być to sztywny kształtownik, lecz pręt) i użyte w ograniczonej ilości (do 6% przekroju), inaczej mamy do czynienia z konstrukcją zespoloną stalowo-betonową o jeszcze innych własnościach.W przypadku stali do zbrojenia żelbetu używamy pojęcia „klasa stali” oznaczającego jej cechy. Klasa stali - określenie własności mechanicznych stali zbrojeniowych do żelbetu wyrażone literą A i cyfrą 0 lub cyfrą rzymską (w jednym przypadku uzupełnioną literą N), np. A-IIIStal klasy A-0 i A-I to stal gładka, zaś A-II, A-III i A-IIIN – żebrowana.

39. Zasady dotyczące układania i zagęszczania mieszanki betonowej

40. Wady i zalety styropianu Do zalet styropianu można zaliczyć stosunkowo niewielkie pylenie w czasie pracy z tym materiałem, nie wymaga także używania masek, okularów oraz rękawic i nie powoduje uczuleń u ludzi. O nietoksyczności styropianu świadczy fakt, że może być stosowany do bezpośredniego kontaktu z produktami spożywczymi (kubki na gorące napoje, tacki, itd.). Nie jest radioaktywny – stężenie pierwiastków promieniotwórczych
w styropianie jest 40 razy mniejsze niż w uznanej za bardzo zdrowy materiał cegle ceramicznej. Ma niską przepuszczalność pary wodnej - wymóg dobrej wentylacji budynku. Wadą styropianu jest jego wrażliwość na rozpuszczalniki organiczne, stąd niebezpieczeństwo „zniknięcia” styropianu przy jego kontakcie z lepikami na zimno, które najczęściej zawierają właśnie rozpuszczalniki organiczne. Wyjątkiem są lepiki „ekologiczne” czyli dyspersje wodne, ale tu z kolei pojawia się problem odprowadzenia wilgoci zawartej w takiej dyspersji.

41. Porównanie styropianu ekspandowanego i ekstrudownaego Polistyren ekstrudowany – XP W odróżnieniu od polistyrenu ekspandowanego, czyli styropianu, posiada wyższą wytrzymałość mechaniczną i niższą nasiąkliwość wodą nawet przy jej długotrwałym działaniu. Mimo tego, że wyjściowy surowiec jest identyczny (polistyren), otrzymujemy inny produkt na skutek odmiennej technologii produkcji. Polega ona na wtłaczaniu do specjalnej formy, gdzie następuje spienienie z wykorzystaniem ekologicznych, wolnych od związków freon gazów. Jest także lepszym izolatorem ciepła.

42. Wady i zalety wełny mineralnej Do zalet wełny w porównaniu ze styropianem – oprócz niepalności i ognioodporności – należy paroprzepuszczalność (umożliwia to „oddychanie”, a więc transport pary wodnej z budynku na zewnątrz) oraz odporność na gryzonie – nie jest przez nie wygryzana. Mankamentami wełny mineralnej są: higroskopijność i nasiąkliwość (pomimo hydrofobizacji). Większy ciężar własny niż innych materiałów izolacyjnych powoduje podwyższenie kosztów montażu. Wymaga zastosowania środków ochronnych ze względu na to, że podczas montażu i obróbki może dochodzić do podrażnienia błon śluzowych układu oddechowego oraz oczu drobinami wełny.

43. Pianka poliuretanowa jako termoizolacja Pianka poliuretanowa stosowana obecnie do termoizolacji jest samogasnąca (podobnie jak styropian). Jej zaletą jest także fakt, że nie nasiąka wodą i jest przy tym paroprzepuszczalna (w odróżnieniu od styropianu). Posiada dobrą przyczepność, więc odpada konieczność mocowania mechanicznego łącznikami. Mankamentem jest zalecenie prowadzenia prac przy temperaturze podłoża i powietrza powyżej 15^oC.

44. Asfalty – zastosowanie w budownictwie Asfalt – materiał (lepka ciecz lub skała) pochodzenia naturalnego (asfalt naturalny) lub otrzymywany jako jedna z frakcji przerobu ropy naftowej (asfalt ponaftowy), o konsystencji stałej lub półstałej, barwy od ciemnobrązowej do czarnej. Jest układem koloidalnym o dużej trwałości, składającym się z dwóch faz: rozproszonej (asfalteny) i rozpraszającej (oleje). Stosowany do budowy nawierzchni dróg, do produkcji papy oraz jako materiał izolacyjny. Chemicznie - mieszanina wielkocząsteczkowych węglowodorów łańcuchowych, cyklicznych oraz związków heterocyklicznych. O jakości asfaltu decyduje jego temperatura mięknienia, ciągliwość, stopień penetracji, łamliwość. Należy do tzw. bitumin. Potocznie asfaltem nazywa się asfaltobeton jak i również mieszankę mineralno-asfaltową używaną do budowy nawierzchni dróg, w której asfalt używany jest jako lepiszcze wiążące kruszywa. Masa ta w polszczyźnie okresu międzywojennego nosiła nazwę smołowiec. Definicja charakteryzująca asfalt jako lepiszcze naturalne bądź otrzymywane z ropy naftowej funkcjonuje w Polsce i USA. W krajach Europy Zachodniej termin "asphalt" oznacza mieszaninę lepiszcza z kruszywem a samo lepiszcze określane jest jako "bitum".

45. Przykłady badań asfaltów i mieszanek mineralno – asfaltowych Automatyczny aparat do badania temperatury mięknienia asfaltów i produktów asfaltowych metodą Pierścień i Kula (PiK) Temperatura mięknienia jest temperaturą, w której asfalt osiąga pewną, określoną konsystencję, w umownych, ściśle sprecyzowanych warunkach badania. Temperatura mięknienia asfaltu (TPiK, ºC) jest to temperatura, przy której asfalt umieszczony
w znormalizowanym pierścieniu, ogrzewany w warunkach określonych w normie dotknie podstawy aparatu pod ciężarem stalowej kulki. Temperatura zapłonu to najniższa temperatura przy ciśnieniu 101,3 kPa,
w której pary badanego produktu ogrzanego w warunkach normowych tworzą z powietrzem mieszaninę zapalającą się przy zbliżeniu płomienia. Zasada oznaczenia polega na ogrzewaniu produktu w tyglu otwartym w warunkach normowych, zbliżaniu do tygla płomienia w temperaturach bliskich temperaturze zapłonu w odstępach co 1 °C wzrostu temperatury aż do zapalenia się par produktu. Najniższą temperaturę, w której nastąpi zapalenie się par przyjmuje się za temperaturę zapłonu.

46. Badania kruszyw drogowych

47. Rodzaje bitumicznych pokryc dachowych Bitumiczne pokrycia dachowe za względu na swoje właściwości i możliwości zastosowania są popularnymi materiałami budowlanymi. Ich trwałość szacuje się nawet na kilkadziesiąt lat. Nie sprawiają także trudności podczas układania dachów o bardzo wyszukanych kształtach. W przeciwieństwie do swojej poprzedniczki – dobrze wszystkim znanej szarej papy – są ładne i wytrzymałe. Wspólną cechą, od której wzięła się nazwa omawianych materiałów jest użycie do produkcji wodoszczelnej masy asfaltowej czyli bitumu. Do grupy pokryć bitumicznych zaliczamy: papy, dachówki bitumiczne (gonty bitumiczne), bitumiczne płyty faliste, pokrycia bezspoinowe czyli powłoki bitumiczne. 48. Charakterystyka pap budowlanych

Papy służą jako warstwy wierzchnie pokryć dachowych różnych obiektów, choć za względów estetycznych są coraz rzadziej używane w budynkach mieszkalnych. Dachówki bitumiczne znajdują zastosowanie przede wszystkim na dachach domów jednorodzinnych. Bitumiczne płyty faliste służą jako pokrycie dachów budynków mieszkalnych, hal przemysłowych, obiektów sportowych i rolniczych. Wykorzystuje się je tez do renowacji dachów.
Z bitumicznych płyt falistych wykonuje się również elewacje. Pokrycia bezspoinowe wykorzystywane są najczęściej w budynkach użyteczności publicznej. Podstawową zaletą pokryć bitumicznych jest niewielka masa: 1 m² papy waży od 3 do 7 kg, tyle samo powłoki bezspoinowej, dachówki bitumicznej od 7 do 16 kg, bitumicznej płyty falistej od 3 do 3,5 kg. Pokrycia bitumiczne znajdują zastosowania na dachach o każdym kącie nachylenia i zróżnicowanym kształcie. Układanie nie wymaga specjalnego sprzętu. Odpowiednio przygotowanie podłoże, zapewniona wentylacja i układanie według zaleceń producenta, pozwolą na długą eksploatację bez konieczności konserwacji. Masy asfaltowe nasączające pokrycie powodują, że materiał jest szczelny, odporny na starzenie się oraz działanie niskich i wysokich temperatur oraz promieni UV. W zależności od rodzaju użytego bitumu, pokrycie jest mniej lub bardziej trwałe.

49. Pokrycia dachowe z gontów bitumicznych Dachówki (gonty) bitumiczne - można je układać na dachach spadzistych o najbardziej skomplikowanych formach. Gonty montuje się łatwo i szybko (nawet na kalenicach i w narożach dachu), w technologii samoprzylepnej, na pełnym deskowaniu. Trwałość gontów i ułożenie w systemie podwójnego krycia zapewniają doskonałą ochronę przed wiatrem i czynnikami atmosferycznymi. Dodatkową zaletą dachówek jest ich niewielki ciężar, co znacznie obniża koszty budowy więźby dachowej oraz koszty transportu. Dachówki są estetyczne, dostępne w różnych kształtach (prostokąt, karpiówka i trójkąt) i kolorach, mają długi okres użytkowania. Zwane także gontami papowymi lub gontami asfaltowymi. Sposób montażu gontów bitumicznych powinien być dostosowany do wymogów konkretnego producenta, gdyż od jakości podłoża, staranności wykonania obróbek
i samego pokrycia - odpowiednio wentylowanego - w dużej mierze zależy gwarancja jego trwałości. Pokrycia bitumiczne należy przechowywać w suchych pomieszczeniach, zabezpieczonych przed słońcem i wilgocią. W upalne dni dachówki bitumiczne powinny leżeć w zacienionych i chłodnych miejscach. Podłoże musi być twarde i równe. Materiały bitumiczne nie mogą leżeć bezpośrednio na gruncie. Dachówki bitumiczne są produkowane w różnych kształtach i kolorach. Układa się je na pełnym deskowaniu i mocuje gwoździami (papiakami). Zgodnie z zaleceniem producenta odpowiednim podkładem pod dachówki bitumiczne są papy podkładowe (talkowane), na osnowie z włókna szklanego.

50. Bitumiczne płyty faliste Kilka lat temu wśród nowych pokryć dachowych pojawiły się na rynku bitumiczne płyty faliste. Ich zaletą jest lekkość, szczelność oraz odporność na pleśń i grzyby. Faliste płyty bitumiczne należą do pokryć bardzo lekkich (metr kwadratowy pokrycia waży około 3,5kg). Służą jako materiał wykończeniowy dachów oraz okładziny elewacyjne w obiektach budowlanych wszelkiego typu (garaży, domów jednorodzinnych, obiektów przemysłowych). Produkuje się je z celulozowych lub organicznych włókien nasyconych bitumem. Następnie w wysokiej temperaturze prasuje się pod wysokim ciśnieniem i tnie na odcinki, które mają przeważnie 10 fal i długość 2 metrów,
a szerokość od 0,95 m do 1,25 m. Są całkowicie szczelne. Po 24 godzinach całkowitego zanurzenia w wodzie nasiąkają w 2-6 %. Są także odporne na działanie grzybów i agresywnych związków chemicznych pochodzących
z zanieczyszczonego środowiska. Nie gniją, nie utleniają się i nie kruszą. Są sprężyste i elastyczne. Tłumią dźwięk uderzających kropel deszczu. Można je układać na dachach płaskich, spadzistych oraz łukowych. Minimalny spadek połaci dachowej wynosi 5 stopni. Pokrycie płytami bitumicznymi dachu o spadku 5 stopni wymaga pełnego deskowania. Przy spadku powyżej 15 stopni płyty bitumiczne można układać na ruszcie z łat i kontr łat.
Na dachach łukowych promień krzywizny dachu musi wynosić minimum 5 metrów. Faliste płyty bitumiczne sprawdzają się przy remontach starych dachów krytych papą, płytami cementowo-azbestowymi i blachą. Nie trzeba przy tym zdejmować starego pokrycia. Ze względu na mały ciężar płyty bitumiczne nie stanowią dużego obciążenia konstrukcji starego dachu. Montując je na starym pokryciu, uzyskuje się podwójną warstwę pokrycia dachowego, która jest izolacją termiczną i stanowi wentylację dachu.

51. Izolacyjne masy i emulsje asfaltowe oraz asfaltowo-kauczukowe Typy mas asfaltowych: • bitum modyfikowany polimerami, którego przekształcenie polega na dodaniu do asfaltu polimeru określonego skrótem APP lub SBS. Modyfikowany asfalt ma wysoką odporność na starzenie, działanie wysokich i niskich temperatur oraz związków chemicznych. Jest mało wrażliwy na działanie promieni UV, wytrzymały na odkształcenia, jest elastyczny i łatwo się układa; • bitum modyfikowany mineralnie jest przekształcony przez dodanie do asfaltu mączki chlorytowo - serycytowej, która poprawia odporność na starzenie i działanie promieni UV;
• bitum oksydowany (oksydacyjny, dmuchany) czyli utleniany, bitum jest poddawany nadmuchowi sprężonego gorącego powietrza lub pary wodnej. Dzięki temu ma wysokie parametry temperatury mięknienia i łamliwości. Utlenianie asfaltu przeciwdziała kruszeniu się powłoki. Asfalt oksydowany ma jednak odporność w mniejszym przedziale temperatury niż modyfikowany. Asfaltowe masy hydroizolacyjne Przykładem takiego materiału może być Dysperbit – wodna dyspersja asfaltów ponaftowych modyfikowanych kauczukiem syntetycznym, z dodatkiem środków emulgujących, inhibitorów korozji oraz substancji obniżających temperaturę krzepnięcia (zamarzania) wody. Masa szpachlowa asfaltowo – kauczukowa Abizol G Tytan Professional to produkt z nowej generacji Abizoli – mas bitumicznych do zabezpieczania budynków przed działaniem wody i wilgoci. Środek przeznaczony jest do naprawy uszkodzonych pokryć dachowych, podklejania papy, szpachlowania ubytków oraz innych prac dekarskich i uszczelniających w budownictwie. Dzięki modyfikacji kauczukiem syntetycznym Abizol G Tytan Professional zyskał odporność na typowe w naszym klimacie spękania pomrozowe.

52. Badanie lepkości farb i lakierów Lepkość to jedna z podstawowych wielkości charakteryzujących wyroby farbiarskie. W potocznym rozumieniu bardzo często nazywana gęstością farby (mówimy, że farba jest gęstsza lub rzadsza, a powinniśmy mówić, że ma wyższą lub niższą lepkość). Lepkość mierzona jest odpowiednio dobranym kubkiem cylindrycznym. Najpopularniejszy z nich to tzw. kubek Forda - napełnia się go farbą i mierzy czas w jakim wypłynie ona z kubka. Im farba
w potocznym rozumieniu gęstsza, tym dłużej wypływa z kubka. Typowa lepkość np. emalii olejno-ftalowej
w postaci handlowej wynosi 120 sekund na kubku Forda o średnicy otworu 4 mm. Ale żeby tą samą emalią można było malować przy pomocy natrysku należy rozcieńczyć ją do 20-30sek. (w praktyce oznacza to, że należy dodać do niej około 10-15% rozcieńczalnika). W zależności od tego jak wysoką lepkość ma wyrób używa się do jej pomiaru różnego rodzaju kubków. Jak już wcześniej wspomniano najpopularniejszy jest kubek Forda o średnicach otworu 4 lub 6 mm. Służy on do pomiaru lepkości takich wyrobów jak np. emalie rozpuszczalnikowe do drewna i metalu. Gdyby jednak zmierzyć lepkość farby emulsyjnej do ścian kubkiem Forda o średnicy otworu 4 mm, wynosiłaby ona nawet 400 sekund! Dlatego do pomiaru lepkości wyrobów o znacznie wyższej lepkości np. farb emulsyjnych, służą kubki o innej budowie - kubki cylindryczne o średnicach otworów 6 lub 8 mm. Do badania lepkości umownej farb stosowana jest metoda, która polega na pomiarze czasu wypływu badanego materiału przy użyciu określonego naczynia pomiarowego. Wyniki oznaczeń są zależne zarówno od specyficznych właściwości badanego materiału, jak i warunków prowadzenia pomiaru. Wyniki pomiaru czasu wypływu są powtarzalne tylko w przypadkach produktów mających charakter cieczy newtonowskich lub prawie newtonowskich.

53. Wielowarstwowe powłoki malarskie – rola poszczególnych warstw Na przygotowaną powierzchnię należy nałożyć kolejno: antykorozyjną warstwę gruntującą, silnie wiążącą z podłożem, farbę podkładową o dużej sile krycia odporną na uszkodzenia, emalię nawierzchniową nadającą połysk i fakturę, odporną na uszkodzenia, ale o małej sile krycia. W praktyce często stosuje się schemat uproszczony: zamiast gruntu i farby podkładowej stosuje się jeden preparat, a później nakłada się kilka warstw emalii, aż do pełnego pokrycia. Grunty antykorozyjne - są to środki reagujące chemicznie z rdzą pokrywającą metal. W wyniku tej reakcji tworzy się twarda, silnie przylegająca do metalu warstwa ochronna, która jest dobrym podkładem pod farby wykończeniowe. Stwardniała powłoka przybiera barwę czarną i na elementach zewnętrznych może służyć przez pewien czas (nie dłuższy niż 6 tygodni) jako tymczasowa warstwa ochronna. Nakładanie. Pędzlem lub natryskiem pneumatycznym. Temperatura podłoża nie może być wyższa niż 30^oC; podłoże może być lekko wilgotne. Do czasu wyschnięcia (ok. 48 h) pomalowane elementy muszą być chronione przed opadami. Farby podkładowe - produkowane na spoiwie chlorokauczukowym, alkidowym lub ftalowym. Zawierają składniki chroniące przed korozją. Tworzą na metalowej powierzchni silnie przylegającą warstwę w kolorze szarym lub czerwonym. Można je nakładać na powierzchnie wolne od rdzy lub lekko skorodowane. Nakładanie pędzlem lub przez natrysk, przynajmniej w dwóch warstwach. Niezwłocznie po wyschnięciu (24-48 h) powierzchnie malowane farbą podkładową powinny być pokryte farbą nawierzchniową, gdyż ze względu na porowatą strukturę powłoka z farby podkładowej nie jest odporna na długotrwałe oddziaływanie warunków atmosferycznych. Farby nawierzchniowe - gładkie, odporne na wpływy atmosferyczne, zarysowania i uderzenia. Emalie ftalowe są najpopularniejsze, ale uzyskane z nich powłoki nie są zbyt trwałe na zewnątrz - z czasem matowieją i łuszczą się. Trwalsze i bardziej elastyczne są powłoki z farb poliwinylowych albo chlorokauczukowych. Wewnątrz pomieszczeń sprawdzają się wodorozcieńczalne emalie akrylowe, dające półbłyszczące, elastyczne powłoki. Nakładanie - najlepiej metodą natrysku lub wałkiem; uzyskuje się wtedy gładkie powierzchnie jednakowej grubości. Można używać pędzla z miękkim włosiem, starając się nakładać emalię cienką warstwą i nie dopuszczać do powstawania zacieków. Przed nałożeniem kolejnej warstwy podłoże trzeba przeszlifować drobnoziarnistym papierem ściernym.

54. Podział farb ze względu na rodzaj spoiwa Ze względu na rodzaj spoiwa farby dzieli się na: akrylowe, celulozowe, kazeinowe, klejowe, krzemianowe (na bazie szkła wodnego), lateksowe, olejne, spirytusowe, wapienne oraz na bazie całego szeregu rozmaitych żywic syntetycznych. Istnieją również farby bez spoiwa (jego funkcję spełnia wypełniacz lub pigment). Powłoki farbiarskie mogą być dodatkowo wykańczane powłokami lakierniczymi

55. Przykłady farb specjalnego przeznaczenia i ich charakterystyka Farby na ocynk - stosowane głównie do renowacyjnego malowania dachów z blachy oraz orynnowania, a także do wykonywania zaprawek na blachodachówkach powlekanych. Nie wymagają nakładania warstwy podkładowej, można je nanosić na nowe lub utlenione (zmatowiałe) podłoża cynkowe. Jedynie jeśli powłoka cynkowa jest uszkodzona, a blacha stalowa - skorodowana, miejsca te należy najpierw pomalować podkładem antykorozyjnym, a dopiero później - całość pomalować farbą do ocynku.

Farby do grzejników - mają podwyższoną odporność na wysoką temperaturę i dużą zdolność krycia. Obecnie najczęściej są to farby wodorozcieńczalne, na spoiwie akrylowym, elastyczne i zachowujące trwałą biel. Można je nakładać bezpośrednio na (uprzednio zmatowione) stare powłoki z farb ftalowych, chlorokauczukowych i karbamidowych. Tylko miejsca, gdzie metal jest odsłonięty, trzeba wcześniej pokryć farbą gruntującą - zapobiegnie to pojawieniu się rdzawych plam na pomalowanej powierzchni. Farby te można również stosować do malowania innych elementów metalowych, pokrytych uprzednio farbą podkładową.

56. Farby złożone typu „3 w 1”, ich wady i zalety Emalie na rdzę, czyli 3 w 1 - preparaty pełniące równocześnie funkcję gruntu, podkładu i farby nawierzchniowej. To bezpodkładowe emalie, do nakładania bezpośrednio na skorodowane powierzchnie. Jak każde "3 w 1", preparaty te są wynikiem kompromisu między wygodą a jakością ochrony. Ze względu na wysoką cenę stosowane są głównie do malowania małych powierzchni. Są wygodniejsze w stosowaniu, zamiast dwóch czy trzech różnych preparatów, z których sporo zostaje po malowaniu, tu wystarczy kupić jedną małą puszkę. Duże powierzchnie lepiej malować preparatami tradycyjnymi, "wyspecjalizowanymi", gdyż ochrona jest lepsza i z reguły tańsza. Barwę
i fakturę w obu metodach można dowolnie zmieniać, dobierając odpowiednie wyroby