SOCJOLOGIA
24.10.2011r.
Francja, Emil Durkheim (1858-1917r.) – zwolennik odkrywania praw ogólnych rządzących życiem społecznym. Przyjął także spojrzenie na rolę socjologii. Wiedza socjologiczna może być przydatna do poprawy życia społecznego. Przyjął za Comte’m pytanie „Co integruje ludzi? Co powoduje, że trwamy w tej formie zbiorowej, jako dodatkowa jakość?”. Durkheim był przekonany, że społeczeństwo to byt sam w sobie obok człowieka jako istoty społecznej. Podobnie jak Spencer przyjął postawę bliską funkcjonalnej. Polegała ona na tym, że zawsze badanie socjologiczne powinno odpowiadać na pytanie „Jak dany element, dana całość społeczna przyczynia się do trwania całości i w jaki sposób zaspokaja potrzeby społeczne?”. Emil uznał, że symbole kulturowe i przekonania, które przyjmujemy stoanowią podstawę integracji społeczeństwa.
Małe społeczeństwa ze względu na typ i niewielką skalę liczebną w kontaktach społecznych wytwarzają wspólnotę idei i wierzeń. Wielkie zbiorowości powodują, że kontakty stają się bardziej ogólne i abstrakcyjne.
W którymś momencie Durkheim zaczął skupiać się na interpersonalnych relacjach międzyludzkich. Podjął się analizy raportów na temat religii w określonej społeczności. Interesowały go procesy interpersonalne, które tę świadomość miały kształtować.
„Integruje nas conversus universalis” Spencer.
Karol Marks - filozof, ekonomista – XIX w. (1818-1883r.) – nie podzielał przekonania, że socjologia może odkrywać odwieczne prawa generalnie rządzące życiem społecznym. Każda epoka historyczna jest inna w tym sensie, że kształtuje się na podstawie specyficznego dla siebie typu produkcji, sposobu produkcji. W związku z tym specyficzna organizacja pracy. To wszystko jest powiązane także ze specyficzną dla danej epoki formą stosunków własności, zwłaszcza środków produkcji. Swoją dynamikę, jeśli chodzi o rozwój miał feudalizm i kapitalizm.
Marks mówiąc o formacji społeczno-ekonomicznej wyróżniał dwa elementy:
- ekonomiczną bazę,
- nadbudowę.
Baza ekonomiczna = stosunki produkcji + siły wytwórcze.
Siły wytwórcze – ogół narzędzi, technik, technologii, którą dysponuje na jakimś etapie dana formacja wytwórcza.
Stosunki wytwórcze – ta część stosunków społecznych, w które ludzie wchodzą w procesie wytwarzania dóbr.
Nadbudowa – instytucje, idee, które sankcjonują istnienie bazy. Np. prawo, które reguluje stosunki własności, przekonania i wierzenia, które każą zachowywać status quo. Jest tworzona po to, aby status quo istniało. Jest to dzieło tych, którzy mają wpływy. Np. kościół, prawo, różne ideologie.
Prawa socjologii:
Konieczność zgodności sił wytwórczych i stosunków produkcji.
W społeczeństwie mamy do czynienia z postępującym rozwojem sił wytwórczych.
Wraz ze zmieniającymi się stosunkami produkcji, zmienia się rozwój sił wytwórczych.
Relacje między bazą a nadbudową.
Ważne jest zabezpieczenie równowagi poprzez zabezpieczenie tych dwóch rzeczy.
Do zmian dochodzi wtedy, kiedy zostaje zachwiana równowaga. Musi się stać wtedy coś, co zachwieje równowagą w obrębie bazy. Pokazany jest konflikt społeczny na tle ekonomicznym.
Max Weber – (1864-1920r.) – starał się skorygował w koncepcji Marksa to co mu się nie podobało. Miał zastrzeżenia co do potraktowania płaszczyzny ekonomicznej jako źródła jedynego konfliktu społecznego. Weber dostrzegał również inne podłoża konfliktów międzyludzkich. Poza pieniędzmi, innym ważnym dobrem, jest władza. Również jest to obszar, na którym mogą powstawać konflikty. Równość społeczna nie polega tylko na tym: mieć albo nie mieć. Jest to bardziej złożony proces, który polega na tym, że funkcjonujemy na różnych pozycjach. Np. ktoś dochodowy jest nisko, ale jeśli chodzi o autorytet jest bardzo wysoko, natomiast nie ma władzy – wynikiem jest, że nie jest on na najniższej pozycji w klasyfikacji społecznych nierówności. W określonych sytuacjach pojawiają się charyzmatyczni przywódcy, którzy mogą mobilizować ludzi. Konflikt nie jest czymś nieuniknionym. Trzeba się z nim liczyć, ale jest czymś bardziej prawdopodobnym niż nieuniknionym. Trzecim przedmiotem debaty między Marksem a Weberem była kwestia idei, wartości, przekonań i ich znaczenia w życiu. Weber widział to w sposób bardziej złożony. Mogą powstać idee, które zmienią podstawę formacji, czyli bazę, np. protestanci.
Weberowi zawdzięczamy również zainteresowanie stosunkami władzy. Obserwował, jakie znaczenie ma prawo, jak się zmienia ze starego porządku opartego o obyczaj, porozumienie. Widział, jak materializują się pewne idee.
George Herbert Mead – (1863-1931r.) – jest twórcą interakcjonizmu, perspektywy teoretycznej. Koncepcja najczęściej przyjmowana i wykorzystywana. Społeczeństwa istnieją dzięki interakcjom. Interakcja jest to wzajemne nadawanie, odczytywanie, odbieranie i odpowiadanie na komunikaty i symbole ludzi, którzy komunikują się ze sobą. To proces komunikacji między nami. W interakcjach ludzie zawsze informują o sobie wzajemnie nadając komunikaty, które mają zmierzać do czegoś, co wspólnie mogliby zdziałać i osiągnąć. Interakcje polegają na negocjowaniu, ustalaniu możliwych działań dotyczących naszych potrzeb, reagowaniu, odsyłaniu tych komunikatów. Bez interakcji społeczeństwo nie istnieje.