POLITYKA- to nauka o zasadzie władzy nad państwem, jej …..i powiększanie

PAŃSTWO- organizacja o charakterze terytorialnym która obejmuje wszystkich którzy są mieszkańcami danego terytorium.

Pełna władza nad państwem oznacza możliwość dowolnego kształtowania tej organizacji, czyli m.in. jej ustroju, celów, zasad.

WŁADZA: nad państwem odgrywa rolę; ma dwa aspekty

- Pierwszy- władza jest celem- czyli politykowanie

- Drugi- władza jest środkiem lub instrumentem do realizacji innych celów- rządzenie.

Skuteczne politykowanie daje nam władze nad państwem, a skuteczne rządzenie to osiągniecie za jej pomocą czegoś innego.

POLITYKA SPOŁECZA: przyjęty i realizowany przez władze publiczna i organizacje pozarządowe zespół długofalowych działań, na rzecz zaspokojenia potrzeb i rozwiązywania problemów społecznych.

POLITYKA SPOLECZNA JAKO CELOWE ODDZIAŁYWANIE państwowych związków zawodowych i innych organizacji, na istniejący układ zmierzający do poprawy warunków bytu, pracy, szerokich warstw ludności, usuwania nierówności społecznych i podnoszenie kultury życia.

POLITYKA SPOŁECZNA JAKO DZIAŁALNOŚĆ PAŃSTWA: i samorządowych organizacji pozarządowych których celem jest wyrównywanie szans żyjących grup społeczeństw ekonomicznych, i socjalnie najsłabszych.

DZIAŁY POL.SPŁ.

- POLITYKA RZĄDOWA

POLITYKA SAMORZĄDOWA

- ustawy o działaniach administracji rządzącej- 32 działy

ZAKRES PRZEDMIOTOWY POL.SPOŁ. czyli szeroko i wąsko rozumiana pol. społ.

- szeroko- 32 działy, sprawy pracy, zdrowia, kultury, mieszkalnictwa i oświaty

- wąsko- problematyka świadczeń pieniężnych (emerytury, renty, zasiłki, transfery socjalne)

FUNKCJE:- wspomaganie obywateli w utrzymaniu się

- czasowo lub trwale nie są oni zdolni do pracy

- nie mogą znaleźć pracy

Zajmują się społecznymi obowiązkami np. opieka nad schorowanymi rodzicami.

GENEZA WSPÓŁCZESNEJ POL.SPOŁ. wiąże się z kwestią robotniczą- była to polityka związana ze sprawami pracy najemnej. Polityka społeczna dotyczy więc nie tylko nierówności społeczno-ekonomicznych, ale także różnic pod względem posiadanych wpływów między grupami w społ.

Koniec XXw. Pojawiły się pierwsze świadczenia. W okresie międzywojennym pojawiła się „polityka populacyjna”. WELFORE STATE- państwo dobrobytu.

POLITYKA SPOŁ. A Polityka Gospodarcza

Czy trwały sukces gospodarczy wystarczy dla zapewnienia dobrobytu wszystkim obywatelom? W polityce społecznej używa się wielu instrumentów służących do korygowania rynku.

- regulacja jakości i ilości produktu

- regulacja cen (ceny zerowe np. edukacja, minimalne- minimalny zarobek- wypłata)

-subsydiowanie prokreacji ( dopłata)

- subsydiowanie zatrudnienia

- zakazy i przymus konsumpcji określonych dóbr i usług.

Wszystkie ona są formą regulacji ludzkich zachowań w rolach producentów, organizatorów ich pracy.

Organizacje obywatelskie mają istotną rolę w realizacji idei państwa wszechstronnego dobrobytu dla wszystkich obywateli.

NAUKI A POLITYKA SPOŁ.

-ekonomiści

- socjolodzy

- prawnicy

-politolodzy

- historycy

- filozofowie

UBEZPIECZENIA EMERYTALNE

OD XIX wieku nauka o polityce społecznej ściśle była związana z ówczesną kwestią robotniczą. Wielogodzinna praca, marne wynagrodzenie, praca dzieci. Brak regulacji prawnych w stosunkach pracodawca- pracownik.

PRZYKŁADY UBEZPIECZEŃ EMERYALNYCH DO XIX.

- Militarne- żołnierze po odbytej służbie wojskowej.(wypłaty dla weteranów wprowadzili rzymianie w postaci ziem podbitych ludów). Nadużycia władzy w polityków którzy żołnierzom nadawali ziemie w zamian za poparcie polityczne. - 3 tys. denarów w 13 w . n.e

CZASY NOWOŻYTNE: - czasy kiedy armie feudalne zostały zastąpione przez żołnierzy najemnych i poborowych. Początkowo wypłaty otrzymywali jedynie niezdolni do służby.

- 1874 OTTO VON BISMARCK wprowadził pierwsze ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe.

1880- gwarantowana emerytura dla wszystkich robotników którzy ukończyli 70 lat.

SYSTEM EMERYTALNY OTTO VON BISMARK’A

- Ubezpieczenie i emerytury- pracownik miał możliwość utrzymania takiego samego poziomu życia jak wtedy gdy pracował

- początkowo miało być finansowanie całkowite z budżetu lecz parlament nie wyraził na to zgody. System emerytalny musiał więc być oparty na składkach zatrudnionych. Zakładano ,że nie będą one miały nic wspólnego z finansami państwa.

SYSTEM Z WIELKIEJ BRYTANII W 1942 R.

- Twórcą był Wiliam Beveridge

- modyfikacja systemu Bismarcka niewielka wysokość emerytury dal tych co ukończyli 70 lat.

- wysokość emerytury ustalono na stałym poziomie dla wszystkich a nie tylko dla zatrudnionych, ale za to emerytura była niska.

- Finansowanie emerytur z budżetu czyli z podatków. Pracownicy którzy chcieli utrzymać swój poziom życia po zakończeniu kariery zawodowej, mogli oszczędzać na prywatnych funduszach emerytalnych.

ZABIEZPIECZENIE SPOŁECZNE- Idea zgodnie z którą społ. poprzez państwo jako jej realizatora jest zobowiązane do zapewnienia bytu tym, którzy z racji swego wieku, inwalidztwa, niepełnosprawności, nie są w stanie podjąć pracy. A także tym którzy nie ze sowiej winy nie mogą jej podjąć no z powodu bezrobocia.

UBEZPIECZENIE- urządzenie mające celu ochronę przed czymś, zabezpieczające przed czymś.

SYSTEM PRUSKI- (umowa między pokoleniowa)

- pracujący płacą składki dzięki którym zakład ubezpieczeń wypłaca emerytury.

- Kiedy się zastarzeję mogę liczyć na to ,że przyszłe pokolenia również sfinansują moją emeryturę ze swoich składek.

- zakład ubezpieczeń musi się zadłużyć u pracujących żeby móc wypłacić emerytury. Spłaca dług Kiedy obecni płatnicy składek przejdą na emeryturę.

W latach 70 rodzi się coraz mniej dzieci, a ludzie żyją dłużej. Nie podniesiono wieku emerytalnego w niektórych krajach go obniżono. Ludzie żyli coraz dłużej, coraz rzadziej przybywało pracowników płacących składki. Początkowo podniesiono składki.

PROBLEMY SYSTEMU BRYTYJSKIEGO

- był bardziej uniwersalny, elastyczny

- każdy obywatel miał zagwarantowaną niewielką emeryturę od Państwa. Miał obowiązek sam oczadzać na starość. Prawo dawało wybór zakładowe programy emerytalne prowadzone przez państwo lub indywidualne oszczędzanie na wybranym indywidualnym koncie w funduszu emerytalnym lub wpłacanie składek do SERPS.

REFORMA Margaret TRACHER

Zmniejszenie gwarantowanej jednakowej emerytury, rozwój prywatnych instytucji.

GŁÓWNE WADY SYSTEMU BISMARCKA

-Niskie emerytury a wysokie składki.

- brak poręczania wpłacanych składek, w wysokości składki

- niezrozumiałość przepisów.

- wysokość emerytury zależna od budżetu państwa.

- brak odporności na zagrożenia w tym na starzenie się społeczeństwa.

- niski przyrost naturalny a wysokie bezrobocie.

WSPÓŁCZESNE ROZWIĄZANIA

CHILE- zerwanie z zasadą finansowania dochodów emerytów przez pracujących

Każdy miał sam oszczędzać na indywidualnym koncie w wybranym przez siebie AFP czyli firmie zarządzającej funduszem emerytalnym. AFP jako prywatne firmy dbają o powiększanie zgromadzonych funduszy, przez trafne inwestycje za które pobierają opłatę. System ten jest oparty na 3 zasadach-

Solidaryzm z osobami biednymi

Indywidualnej kapitalizacji

Prywatnego i konkurencyjnego zarządzania funduszami.

SYSTEMY EMERYTALNE W EUROPIE

-mieszane systemy emerytalne

- indywidualne konta ubezpieczeniowej

-Wyrównywanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn i podwyższanie go

- wydłużanie się życia

- poprawa stanu zdrowia populacji, spadek dzietności kobiet, brak zastępowalności pokoleń.

ZASADY WSPÓŁCZESNYCH SYSTEMÓW

- emerytura zależna od przepracowanych lat

- emerytura faktycznym odzwierciedleniem otrzymywanego wynagrodzenia

- nieuzależniona od obecnej koniunktory politycznej

- ustala wg sprawiedliwych jasno określonych zasad.

FILARY SYSTEMÓW EMERYTALNYCH (I,II,III BRAK TEGO W NOTATKACH)

NOWE ZASADY OD 1.01.2013

M 65+ 1 MIESIĄĆ K 60+1 MIESIĄĆ

Podniesienie wielu emerytalnego. Poziom 67 dla mężczyzn w 2020r. dla kobiet w 2040 to oznacza ze do 67 roku pracować będą kobiety w wieku 38 lat.

Przejście na wcześniejszą emeryturę K 62 lata i 35 lat stażu ubezpieczeniowego

M 65 laT i 40 lat stażu. Wysokość wypłacanej emerytury będzie stanowiła połowę wysokości pełnej emerytury.

MODELE POLITYKI.

- odnoszą się do rzeczywistej polityki prowadzonej w różnych krajach.

- mogą powstać w oderwaniu od praktyki stanowią więc pewne konstrukcje logicznie pożądanych czy tez możliwych do realizacji strategii polityki społecznej.

Próby podejścia działań sporządzających typologie która mogłaby odzwierciadlać, rzeczywistą zawartość prowadzonej polityki – związane z trudnościami związanymi z ustaleniem rzeczywistych wydatków socjalnych. Na jakie potrzeby na które grupy obywateli środki te są przeznaczone, oraz jakie strategie polityki społecznej są prowadzone przez państwo.

KRYTERIA ILOŚĆIOWE zaczęły stopniowo ustępować kryteriom jakościowym takim jak:

- uwarunkowania dostępu do świadczeń i usług

- selektywność lub powszechność ochrony socjalnej

- jakość i poziom świadczonych usług.

- zakres i cele polityki rynku pracy( prawo do pracy, czy prawo do zasiłku)

- sposoby finansowania programów socjalnych.

TYPOLOGIE MODELI POLITYKI SPOŁ.

RICHARD TITMUS 1975

NORMAN FURNISS I TIMOTHY TILLON 1977

GOSTY ESPING- ANDERSEN 1990 (TEGO BRAK)

O modelach polityki społecznej można mówić w dwojakim sensie: po pierwsze mogą one odnosić się do rzeczywistej polityki prowadzonej w różnych krajach; po drugie mogą one powstawać w oderwaniu od praktyki, stanowiąc pewne konstrukcje logicznie pożądanych, czy też możliwych do realizacji strategii polityki społecznej. Trudności związane z ustaleniem rzeczywisty wysokości wydatków socjalnych, na jakie potrzeby i na które grupy obywateli środki te są przeznaczane, oraz jaka strategia polityki społecznej jest faktycznie prowadzona przez państwo, powoduje podjęcie próby sporządzenia typologii, które mogłyby odzwierciedlać rzeczywistą zawartość prowadzonej polityki.

• uwarunkowania dostępu do świadczeń i usług,

• selektywność lub powszechność ochrony socjalnej,

• jakość i poziom świadczeń i usług,

• zakres i cele polityki rynku pracy (prawo do pracy czy prawo do zasiłku),

Typologie modeli polityki społecznej

Richarda Titmussa (1975),

Normana Furnissa i Thimothyego Tiltona (1977),

Gosty Esping-Andersen (1990).

Richard Titamus W modelu marginalnym lub rezydualnym (the residual model) — potrzeby obywateli zaspokajane są w oparciu o rynek prywatny lub rodzinę. „Właściwym celem państwa dobrobytu jest nauczenie ludzi, jak sobie bez tego państwa radzić”.

W modelu motywacyjnym i służebnym bądź wydajnościowym (the industrial achievement performance model, handmudent model) programy socjalne traktowane są jako ważny dodatek do gospodarki, pełniąc wobec niej rolę służebną.

W modelu instytucjonalno-redystrybucyjnym (the institutional-redistributiye model) polityka społeczna uważana jest za integralną instytucję w ramach danego społeczeństwa, gwarantującą powszechny dostęp do usług i świadczeń, opierając się przede wszystkim na kryterium potrzeb. Model ten zakłada, że polityka społeczna pełni funkcję redystrybutora dochodów.

Norman Furniss i Timothy Tilton W państwie pozytywnym polityka społeczna ma chronić właścicieli kapitału przed ewentualnymi trudnościami. Środkiem do osiągnięcia tego celu ma być rozwój ubezpieczeń społecznych, wyrównujących dochody w ramach cyklu życiowego pracowników najemnych i przenoszących ryzyko bezrobocia lub choroby z jednostki na całą populację. 2. W państwie bezpieczeństwa socjalnego celem jest zagwarantowanie minimalnego dochodu wszystkim obywatelom, a nie tylko wybranym grupom pracujących. Ustanowienie tego minimum ma służyć stworzeniu społeczeństwa równych szans. 3. W państwie dobrobytu społecznego nie ogranicza się świadczeń społecznych do gwarantowanego minimum — celem jest nie tylko równość szans, ale generalne wyrównanie warunków życiowych.

Gosty Esping-Andersen w 1990 roku zaproponował zmianę określenia „modele” na „reżimy” i modyfikując podział Titmussa, wyróżnił trzy reżimy: — liberalny,

— konserwatywno-korporacyjny,

— socjaldemokratyczny.

przyporządkowanie poszczególnych krajów do konkretnego reżimu zostało oparte na trzech różnych kryteriach: 1. Stopień tzw. „dekomodyfikacji”, tj. dostępu do świadczeń i usług, czyli na ile ten dostęp ma charakter bezwarunkowy, a w jakiej mierze jest uwarunkowany uprzednim opłacaniem składek, świadczeniem pracy, czy sytuacją materialną osoby zainteresowanej. 2. Wpływ świadczeń i usług socjalnych na zmianę lub zachowanie istniejących podziałów społecznych. 3. Relacje między państwem a rynkiem prywatnym w ubezpieczeniach emerytalnych.

Typologie Titmussa i Esping-Andersena nawiązują bezpośrednio do trzech głównych orientacji ideologicznych współzawodniczących ze sobą w wysoko rozwiniętych krajach kapitalistycznych.

• podejście liberalne,

• podejście socjalliberalne,

• podejście socjaldemokratyczne.

• Podejście liberalne

(określane obecnie często jako skrajnie liberalne, neoliberalne lub neokonserwatywne) opiera się na założeniach decydującej roli wolnego rynku w procesie zaspokajania ludzkich potrzeb. Przyjmuje się, iż problemy społeczne są spowodowane przede wszystkim przyczynami natury jednostkowej, a głównym zadaniem polityki społecznej jest łagodzenie biedy.

Rezultat: ograniczony zakres praw socjalnych, nierówności społeczne, względna stabilizacji ubóstwa, znaczne zróżnicowanie dobrobytu w społeczeństwie, wyraźny klasowo-polityczny podział. Przykłady państw: USA, Kanada, Australia, Japonia.

Doktryna socjalliberalizmu

(poglądy te obecnie niekiedy określa się mianem liberalnych w odróżnieniu od skrajnego liberalizmu), dopuszcza możliwość stosunkowo znacznej ingerencji państwa w sprawy socjalne, byleby tylko nie naruszała ona podstawowych zasad gospodarki rynkowej, tj. swobodnej gry sił ekonomicznych, wolności jednostki, inicjatywy prywatnej.

Państwo świadczy gwarantowane usługi/pomoc – dla pracujących. Niepracujących państwo wspiera dopiero gdy zostaną wyczerpane zdolności rodziny do udzielania pomocy.

Zachowanie istniejących różnic statusu społecznego = wpływ państwa na dochody – nieznaczny. Przykłady państw: Francja, Niemcy, Włochy, Austria.

Osoby reprezentujące orientacje socjaldemokratyczną uważają, że głównym źródłem problemów socjalnych jest struktura społeczno-gospodarcza danego społeczeństwa.

Państwo dobrobytu – które miało gwarantować równe prawo do wysokiego standardu życia, a nie tylko do minimum. Oznacza to - podniesienie wysokości i jakości świadczeń i usług socjalnych na poziom odpowiadający wymaganiom klasy średniej Oraz – zapewnienie robotnikom ochrony socjalnej w wymiarze przysługującym dotąd lepiej sytuowanym grupom społecznym. Przykłady państw: kraje nordyckie, Holandia polega na uznaniu rodziny jako podstawowego podmiotu polityki społecznej. Państwo powinno ingerować jedynie w ostateczności i tylko w odniesieniu do tych grup, które nie są w stanie sobie same poradzić. Przy założeniu, że większość społeczeństwa jest w stanie zaspokoić swoje potrzeby własnym działaniem, przy pomocy rodziny czy org. charytatywnych. System ubezpieczeń socjalnych oraz usług społecznych ma charakter rynkowy.

Jednocześnie występuje rozwój dobroczynności i marginesowo działające programy socjalne państwa. Rozwijanie państwowej polityki społecznej jest niepotrzebne i niesie ze sobą negatywne skutki – brak motywacji do pracy, obniżenia się poziomu moralnego

Źródło pomocy – dobra wola państwa, a nie obowiązek.del liberalny- rezydualny

Model redystrybucyjny — zwany modelem instytucjonalnej polityki społecznej, wykształcił się w krajach nordyckich. Obywatele tych państw uzyskali prawo do bezpieczeństwa socjalnego i do określonego „godziwego” standardu życia, wiele świadczeń socjalnych i usług przysługuje im z samego tylko tytułu obywatelstwa, niezależnie od uprzedniego zatrudnienia, opłacanych składek, czy uzyskiwanych dochodów,(kryterium potrzeb, a nie zasług), programy socjalne obejmują wszystkie główne rodzaje ryzyka socjalnego i wiele normalnych sytuacji życiowych; jak się często powtarza w literaturze opieka państwa rozciąga się nad każdym obywatelem „od kolebki aż po grób”.

Redystrybucja dochodów – odpowiedzialność za dobrobyt i bezpieczeństwo socjalne obywateli ponosi społeczeństwo, ponieważ ani rodzina ani rynek prywatny nie są w stanie zaspokoić potrzeb. Wszyscy finansują utrzymanie systemu.

Model socliberalny — zwany modelem motywacyjno-korporacyjnym; socjalna gospodarka rynkowa. dominują w tym modelu programy o charakterze ubezpieczeniowym, a wysokość świadczeń w decydującym stopniu zależy od statusu danej osoby na rynku pracy i uzyskiwanych dochodów, (staż, zasługi, wydajność), wprowadza się mechanizmy i zasady wyrównywania społecznego do gospodarki rynkowej tak, aby jej nie zaszkodzić, a tam gdzie się da — wspomagać ją. Istotą tego modelu jest utrzymywanie takich proporcji między odpowiedzialnością państwa za realizacje polityki społecznej i innych jej podmiotów, tj. związków zawodowych, pracodawców, organizacji kościelnych i samorządowych organizacji lokalnych — a rodziną, aby nie zmniejszać motywacji i dążeń indywidualnych do samodzielnego zabezpieczenia sobie bytu oraz przezorności na wypadek wystąpienia ryzyka socjalnego – zasada subsydiarności. Duża rola wszelkich ubezpieczeń społecznych – obowiązkowych

Zasada subsydiarności Subsydiarność zakłada instytucjonalną decentralizację odpowiedzialności za rozwiązywanie podstawowych problemów socjalnych. Im niższy szczebel decyzyjny — tym większe szanse na rozwiązanie problemu, tym więcej wolności pozostawia się jednostkom i rodzinom, a więc tym lepiej dla społeczeństwa. Rodzina jest więc pierwszym podmiotem polityki społecznej, jeśli ją na to stać w sensie materialnym i organizacyjnym. Natomiast w przeciwnym wypadku organizacje społeczne i państwowe przejmują jej funkcje, bądź wspomagają w określonym przypadku. Najpierw interweniują bliższe odbiorcy świadczenia: grupa sąsiedzka, kościół, lokalna organizacja socjalna, a dopiero na końcu instytucja państwowa.

Warto zapamiętać: Liberalna zasada polegania na sobie

Neoliberalna zasada pomocy do samopomocy

Zasada społecznej odpowiedzialności.

Diagnoza w polityce społecznej jako działalności praktycznej Diagnoza w działalności praktycznej jest zarówno elementem interwencji stanowi podstawę do opracowania strategii rozwoju poszczególnych obszarów. Najczęściej stosowanymi w praktyce metodami badania indywidualnych przypadków i rodzin są: wywiad środowiskowy, obserwacja, analiza dokumentów urzędowych.

Przedmiot badań diagnostycznych w polityce społecznej Większość polskich badaczy podziela pogląd, że podstawowym przedmiotem badań nauki o polityce społecznej są:

potrzeby,

ich rodzaje,

stan zaspokojenia

oraz celowe przekształcenia struktury społecznej.

Najczęściej obserwacji są poddawane: • potrzeby ludzkie (1),

• środki zaspokojenia tych potrzeb (2),

• wybrane typy stosunków społecznych (3),

• oceny i opinie ludzi (4),

• polityka społeczna (5),

• „otoczenie” polityki społecznej (6).

Definicja potrzeby (1) W nauce o polityce społecznej potrzebę definiuje się jako: stan napięcia lub odczucie braku wynikające z biologicznej i psychicznej struktury organizmu, indywidualnego doświadczenia człowieka, miejsca w strukturze społecznej. W polityce społecznej przyjmuje się następujące założenia dotyczące potrzeb: (1) Źródłem potrzeb jest nie tylko jednostka, lecz także społeczeństwo. Polityka społeczna pomaga w zaspokajaniu potrzeb oraz kształtuje je i rozbudza. (2) Potrzeby można uporządkować hierarchicznie ze względu na kryterium niezbędności ich zaspokojenia dla istnienia i rozwoju człowieka.

(3) Potrzeby człowieka zmieniają się w cyklu życia. Należy podkreślić, że niezaspokojenie ważnych potrzeb we wcześniejszych fazach życia rzutuje negatywnie na możliwości zaspokajania potrzeb w fazach późniejszych, a nawet blokuje te możliwości.

(4) Możliwe jest ustalenie dających się zaobserwować wskaźników poziomu i sposobu zaspokojenia potrzeb, a także ustalenie progowych — minimalnych i optymalnych — wartości mierników określających poziom zaspokojenia potrzeb.

(5) Potrzeby można badać empirycznie — obserwując, rejestrując i analizując cechy ludzi, zjawiska i fakty społeczne.

Środki zaspokajania potrzeb

• finansowe (nakłady, przychody, transfery pieniężne),

• rzeczowe (użytkowanie różnych dóbr),

• dostarczane w formie usług.

Stosunki społeczne (3)

Badaczy — polityków społecznych — najczęściej interesują następujące relacje społeczne:

między pracodawcami a pracownikami (stosunki pracy),

między mieszkańcami a społecznościami lokalnymi i ich instytucjami (np. badania samorządności),

między obywatelami a państwem (np. zagadnienie praw społecznych i ekonomicznych, gwarancji bezpieczeństwa socjalnego),

między konsumentami a podmiotami rynkowymi (np. badania wzorów konsumpcji),

między bogatymi a biednymi (np. badania zróżnicowania statusu materialnego, mechanizmów społecznego zróżnicowania),

między osobami mającymi dostęp do instytucji społecznych a społecznie wykluczonymi.

Opinie i oceny członków społeczeństwa (4) na temat ładu społecznego, instytucji społecznych i innych czynników decydujących o poziomie i jakości życia, skłonności do działania na rzecz społeczeństwa. W tego typu badaniach kluczowymi problemami badawczymi są: poznanie społecznej percepcji własnej sytuacji ludzi oraz zjawisk i procesów zachodzących w ich otoczeniu, poznanie motywacji ludzkich działań, a także rozpoznanie ich oczekiwań i preferencji.

Polityka społeczna (5) Kolejnym przedmiotem badań jest polityka społeczna jako działalność praktyczna. Badania takie dotyczą najczęściej:

celów polityki społecznej (deklarowanych, realizowanych i oczekiwanych),

procesu realizacji polityki społecznej,

skutków działań.

• Otoczenie polityki społecznej (6) Jest to wiele czynników (zjawisk i procesów), które oddziałują na politykę społeczną i/lub są przez nią kształtowane. Należą do nich m.in.:

• sytuacja ludnościowa,

• gospodarka i odbywające się w niej procesy,

• porządek instytucjonalny danego społeczeństwa,

• przemiany struktury społecznej niebędące efektem prowadzonej polityki społecznej lub takie, w których polityka społeczna odgrywa trudną do ustalenia rolę,

• kultura społeczeństwa, jego wartości, tradycje itd. 

Wskaźniki społeczne w polityce społecznej R. Stone”a:

„Wskaźniki społeczne są konstrukcjami statystycznymi opartymi na obserwacjach,

zwykle ilościowych, które mówią nam coś o pewnym aspekcie życia społecznego, którym

jesteśmy zainteresowani, lub o zmianach w nim zachodzących”.

Wskaźniki społeczne — to mierniki statystyczne i dane ilościowe z badań socjologicznych służące opisowi i ocenie zjawisk oraz procesów społecznych, demograficznych i ekonomicznych związanych z warunkami bytu, poziomem i jakością życia danego społeczeństwa oraz stosowane do oceny procesów rozwoju społecznego.

Wskaźniki społeczne powinny spełniać warunki:

• powinny dotyczyć tych dziedzin, które mają największe znaczenie dla poziomu i jakości życia społeczeństwa;

• powinny uwzględniać nie tylko stan obiektywny, ale także subiektywne oceny członków społeczeństwa, poziom zadowolenia z zaspokajania potrzeb;

• zmiana wartości wskaźnika powinna podlegać ocenie jako społecznie pozytywna lub negatywna, a zatem wskaźniki społeczne powinny mieć charakter normatywny;

• powinny opisywać istotne skutki polityki społecznej lub gospodarczej;

• powinny być tak dobierane, by umożliwiały międzynarodowe porównania warunków życia, procesów rozwoju (lub regresu) społecznego;

Wskaźnik Rozwoju Społecznego HDI – Human Development Index syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów. System ten wprowadzony został przez ONZ dla celów porównań międzynarodowych. Wskaźnik został opracowany w roku 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa. Od 1993 wykorzystuje go w swoich corocznych raportach oenzetowska agenda ds. rozwoju (UNDP). państwa wysoko rozwinięte (HDI powyżej 0,800), państwa średnio rozwinięte (HDI między 0,500 a 0,800) oraz państwa słabo rozwinięte (HDI poniżej 0,500).

Do obliczenia syntetycznego miernika HDI wykorzystywane są następujące mierniki podstawowe:

• średnia długość życia,

• ogólny wskaźnik skolaryzacji brutto dla wszystkich poziomów nauczania,

• wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania,

PKB per capita w USD, liczony według parytetu nabywczego waluty (PPP $).

Wskaźnik skolaryzacji Stopa skolaryzacji to odsetek osób uczących się obliczany w stosunku do liczby ludności w określonym przedziale wiekowym, według podziału na odpowiednie etapy kształcenia: Wskaźnik ten najwyższy jest w szkołach podstawowych i wynosi prawie 100%, w miarę przechodzenia do następnych szkół maleje.