T: METODY I TECHNIKI BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH.

METODA- zespół czynności, które musi wykonać badacz i procesy, które muszą zajść, żeby dojść do określonego celu (wyniku), którym jest poznanie procesów, zjawisk, czy właściwości psychicznych. Metody badań psychologicznych dzieli się na: obserwacje, eksperyment, analizę wytworu, testy.

OBSERWACJE- istotną cechą tej metody jest nieingerowanie w przebieg badanych zjawisk, ograniczenie do notowanie ich naturalnego przebiegu. Przedmiotem obserwacji psychologicznych są czynności świadczące o określonych procesach i właściwościach psychologicznych, a więc o spostrzegawczości, zainteresowaniach, myśleniu, potrzeb, uczuciach, dążeniach.

Rodzaje technik obserwacji:

1. Dzienniczki obserwacji

2. Obserwacja fotograficzna połączona z protokołem- obserwacja ciągła, nieprzerwana, notuje się wszystko co się da w takiej kolejności w jakiej zjawiska występują, w oparciu o język codzienny, bez interpretacji

3. Próbki czasowe- obserwacja rozbija się na szereg części tzw. próbki. Zwiększa się liczbę obserwacji, określa się kategorię obserwowanych zachowań, unika się rejestrowania zjawisk zdarzających się wyjątkowo

4. Próbki zdarzeń- rozpoczęcie i zakończenie obserwacji dyktuje osoba swoim zachowaniem, nadaje się do badania zjawisk rzadko występujących

5. Skala ocen- posługuje się nią np. nauczyciel- ocena długotrwała, oceny dokonuje się po kilku miesiącach.

6. Bezpośrednia analiza jednostek zachowania się- ustala się podział zachowania na odcinki, obserwację prowadzi się w sposób ciągły, opisując wyselekcjonowany aspekt zachowania, notuje się tytuł epizodu zachowania, czas trwania epizodu i samo zachowanie.

Podział obserwacji:

1. Z uwagi na zakres

1. Wycinkowa lub całościowa

2. Indywidualna lub grupowa

1. Z uwagi na cel

1. Dorywcza bez przyjętego celu

2. Systematyczna, ciągła, która ma określony cel

1. Z uwagi na postawę badacza

1. Bierna- obserwator stoi z boku

2. Czynna- uczestnicząca, obserwator organizuje jakąś cynność

Cechy obserwacji:

1. Obiektywizm- obserwator ujmuje zachowania w rzeczywistym przebiegu, bez wypaczeń, przyjmowania założeń, uprzedzeń, nastawienia emocjonalnego.

2. Systematyczność

3. Prowadzona w sposób dyskretny

4. Musi dotyczy faktów, bez interpretacji

5. Winna koncentrować się na indywidualnych właściwościach osób

6. Ujmować zachowania na tle grupy

Notowania obserwacji:

W dzienniczku lub na arkuszu obserwacyjnym podaje się dane personalne, datę, miejsce i czas trwania, wygląd osoby, obserwowaną sytuację.

Zdaniem Tyszkowej psychologia rozwojowa:

1. z PSYCHOLOGII OGÓLNEJ czerpie podstawowe pojęcia i wiedzę dotyczącą właściwości różnych form życia psychicznego. Psychologia rozwojowa umożliwia głębsze zrozumienie genezy zjawisk psychicznych, ich istoty i praw nimi rządzących.

2. z PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ czerpie wiedzę na temat wpływu uwarunkowań społecznych na rozwój. Psychologia społeczna uwzględnia ustalenie psychologii rozwojowej, dotyczące stanu i zmian rozwojowych psychiki w różnych okresach życia.

3. psychologia rozwojowa korzysta z PSYCHOLOGII RÓŻNIC INDYWIDUALNYCH, która wzbogaca wiedzę na temat różnic w tempie i rytmie rozwoju oraz w różnych okresach życia.

4. z PSYCHOLOGII KLINICZNEJ czerpie wiedzę o genezie i ukształtowaniu struktury osobowości, która uległa rozpadowi w różnych zaburzeniach. Dla diagnozy zaburzeń psychiki i zachowania konieczna jest wiedza o rozwoju i specyfice zachowania człowieka w różnych okresach życia.

5. psychologia rozwojowa dostarcza też podstaw teoretycznych w badaniach nad procesami nauczania i wychowania. Wzbogaca wiedzę o przebiegu, prawidłowościach i uwarunkowaniach zmian rozwoju, które wpływają na osiągnięcia szkolne i zachowania.

6. wszystkim dziedzinom PSYCHOLOGII STOSOWANEJ, psychologia rozwojowa dostarcza wiedzy o prawidłowościach zmian rozwojowych. Pozwala na precyzowanie oddziaływań zmierzających do wywołania określonych zmian w psychice i zachowaniu. Psychologia stosowna dostarcza z kolei wiedzy o procesach zmian rozwojowych np. psychoterapia przyczyniła się do sformułowania koncepcji rozwoju psychicznego.

Przedmiot badań psychologii rozwojowej jest kompleksowy, sytuuje się na pograniczu nauk:

- przyrodniczych,

- społecznych,

- humanistycznych

Wg Tyszkowej psychologia czerpie z dorobku:

- medycyny,

- biologii,

- socjologii,

- antropologii kulturowej,

- pedagogiki,

- językoznawstwa,

- historii,

- nauki o literaturze i sztuce,

- kulturoznawstwa.