Temat wykładu:
Wprowadzenie do podstaw makro i mikroekonomii
Ekonomia – nauka społeczna, która zajmuje się procesem gospodarowania ograniczonymi zasobami w celu zaspokojenia nieograniczonych potrzeb ludzkich.
ekonomia [gr. oíkos ‘dom’, nómos ‘prawo’], nauka badająca społeczny proces gospodarowania. Kluczowe pytania stawiane przez jej przedstawicieli to: co, ile, w jaki sposób i dla kogo produkować, by uzyskać największą efektywność ekonomiczną mierzoną relacją nakładów do efektów; główny nurt badań ekonomicznych obejmuje mikroekonomię, makroekonomię i ekonomię międzynarodową.
mikroekonomia, dział ekonomii badający poszczególne rynki, przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe i indywidualnych konsumentów; głównym przedmiotem zainteresowania mikroekonomii jest efektywna alokacja ograniczonych zasobów między różne zastosowania, a bardziej szczegółowo — określanie ceny przez optymalizację zachowania jednostek gospodarki, polegającą na osiąganiu maksymalnej użyteczności przez konsumentów i maksymalnego zysku przez firmy; głównymi dziedzinami mikroekonomii są: teoria popytu, teoria przedsiębiorstwa, teoria popytu na pracę oraz na inne czynniki produkcji.
Makroekonomia, dział ekonomii badający całe systemy ekonomiczne, a bardziej szczegółowo — gospodarki narodowe, zwłaszcza dochód narodowy; poza określaniem dochodu narodowego makroekonomia zajmuje się głównie cenami oraz zatrudnieniem, rolą polityki fiskalnej i pieniężnej, określaniem konsumpcji i inwestycji, bilansem płatniczym, wzrostem gospodarczym.
alokacja [łac. ad ‘do’, locatio ‘umieszczenie’], przyporządkowanie zasobów czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) do gałęzi produkcji i przedsiębiorstw, dóbr konsumpcyjnych do gospodarstw domowych, dochodów do podmiotów gospodarczych; alokacji może dokonywać sam rynek (gospodarka rynkowa) lub państwo (gospodarka centralnie kierowana), albo też rynek regulowany przez państwo (gospodarka mieszana); efektywność alokacji jest mierzona rozmiarami Produktu Krajowego Brutto (PKB); współcześnie szacuje się, że straty w PKB spowodowane błędną alokacją w krajach wysoko rozwiniętych wynoszą mniej niż 2% PKB, a więc mieszczą się w granicach błędu statystycznego, natomiast w krajach postkomunistycznych, w których dokonuje się transformacja systemu ekon., nieefektywność alokacji jest wysoka i wg niektórych szacunków sięga 30% PKB; jest to spowodowane błędnymi decyzjami inwestycyjnymi, podejmowanymi wcześniej wg kryteriów politycznych a nie ekonomicznych; alokacja kapitału pojawiła się dopiero w gospodarce towarowo-pieniężnej, przyjmując na etapie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego formę alokacji kapitału pieniężnego, polegającą na przepływie wolnych kapitałów pieniężnych z gałęzi o niższej stopie zysku do gałęzi o wyższej stopie zysku; współcześnie alokacja kapitału przybrała formę eksportu kapitału.
Podstawa efektywnego zagospodarowania ograniczonymi zasobami jest idea racjonalności ekonomicznej. Racjonalność ekonomiczna polega na maksymalizacji korzyści przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów (nakładów, strat).
III GRUPY ZASOBÓW EKONOMICZNYCH
PRACA
ZIEMIA
KAPITAŁ
PRACA – to są dobra (podmioty). Pracę stanowią ludzie w wieku produkcyjnym, którzy są zdolni do wykonywania czynności związanych z procesem gospodarowania np. świadczenie usług.
ZIEMIA – to wszystkie dobra naturalne, które człowiek może wykorzystać w procesie wytwórczym i technologicznym (powietrze, woda, złoża naturalne, surowce).
KAPITAŁ – to dobra posiadające określoną wartość wynikająca z użyteczności bądź „umowy
społecznej”. Wartość pieniądza wynika z powszechnej akceptacji społeczeństwa jako środka płatniczego. Przedmiot nie traci swej wartości kiedy spada wartość pieniądza. Kapitał może być atrybutem pracy. Chodzi tu o przedmioty, zdolności, czy nawet wiedzę tzw. kapitał intelektualny.
Stopa bezrobocia – to stosunek bezrobotnych do ogółu pracujących.
$$\text{stopa\ bezrobocia} = \frac{\text{liczba\ bezrobotnych}}{ogol\ pracujacych}*100\%$$
Stopa bezrobocia w Polsce wynosi ok. 10%.
$$10\% = \frac{2\ mln}{x}*100\%$$
$$x = \frac{2\ mln}{0,1}$$
x = 20 mln
x = liczba pracujących ludzi w Polsce.
Emigracja głównie ma charakter ekonomiczny, polityczny. Obecnie występuje nowe zjawisko migracji, które ma charakter matrymonialny. Występuje głównie w Chinach, gdzie na 100 mężczyzn przypada mniejsza ilość kobiet.
Ekonomia składa się z dwóch komplementarnych działów:
Mikroekonomii
Makroekonomii
Mikroekonomia skupia się na analizie funkcjonowania pojedynczych podmiotów gospodarki i rynków.
Makroekonomia bada gospodarkę jako całość. W tym celu posługuje się wielkościami agregatowymi jak np. dochód narodowy.
PODSTAWY ZASAD MAKROEKONOMII:
Rachunek dochodu narodowego
Determinanty dochodu narodowego
Inflacja
Bezrobocie
Wzrost gospodarczy
Cykl koniunkturalny
Polityka fiskalna państwa
System bankowy i pieniężny
PODSTAWU ZASZAD MIKROEKONOMII:
Analiza kosztów przedsiębiorstw
Zachowania konsumenckie i popyt indywidualny
Podaż przedsiębiorstw