Co to jest błędne koło ubustwa. Przedstaw je na przykładzie Teori Nurksego

Błędne koło ubóstwa  – termin występujący w ekonomii rozwoju, oznaczający niemożność wejścia zacofanej gospodarki na drogę rozwoju. W myśl tej koncepcji czynniki powodujące zacofanie tworzą swoisty łańcuch zależności i układają się w krąg przyczynowości, gdzie każdy z tych czynników jest zależny od czynnika, który go poprzedza, a on sam determinuje zjawisko po nim następujące. Wzajemne powiązanie w sposób okrężny wszystkich rozpatrywanych czynników niedorozwoju utrzymuje cały system w równowadze, prowadzącej do stagnacji gospodarczej.

Wyróżnia się cztery kręgi ubóstwa:

Błędne koło ubóstwa R. Nurksego (dwa kręgi)

Błędne koło ubóstwa B. Knalla

Błędne koło ubóstwa E. Gannagé

Teoria ubóstwa Ragnara Nurksego – teoria utworzona przez estońskiego ekonomistę Ragnara Nurksego, którego jednym z głównych obszarów zainteresowań był problem ubóstwa. Nurkse zapoczątkował powstanie całej serii różnorodnych koncepcji zaklętego kręgu ubóstwa. Uważał on, że głównym źródłem zacofania krajów rozwijających się jest niedobór własnych kapitałów (czyli oszczędności ze źródeł wewnętrznych, niezbędnych na cele inwestycyjne).

R. Nurkse jest twórcą dwóch teorii zaklętego kręgu ubóstwa:

Pierwszy krąg ubóstwa Nurksego: niedostateczna podaż kapitału → niska zdolność do oszczędzania → niski poziom realnych dochodów ludności → niska wydajność pracy → niedostateczna podaż kapitału (zamknięcie kręgu)

Drugi krąg ubóstwa Nurksego: niski popyt na kapitał = słabe bodźce do inwestowania → niewielka siła nabywcza ludności → niski poziom dochodów realnych → niska wydajność pracy → niedostateczne zastosowanie kapitału w procesie produkcji → słabe bodźce do inwestowania = niski popyt na kapitał (zamknięcie kręgu)

Według R. Nurksego sposobem na przezwyciężenie kręgu biedy i zacofania są inwestycje kapitału, które doprowadzą do stopniowego podnoszenia wydajności pracy, ograniczenia bariery popytu i małej chłonności rynku, zwiększenia produkcji i ostatecznie do wzrostu dochodów ludności. R. Nurkse zakładał, że kraje rozwijające się nie są w stanie samodzielnie zapoczątkować wychodzenia z kręgu biedy i zacofania. Będzie to możliwe jedynie pod warunkiem napływu kapitału zagranicznego (np. w ramach pomocy udzielanej przez kraje rozwinięte).

Opisz uwarunkowania kształcenia się cyklu koniunkturalnego.

Finansowe

Gospodarcze

Organizacyjno-własnościowe

Jaka jest różnic pomiędzy wzrostem a rozwojem gospodarczym.

Pojęcia wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego używane są często zamiennie, ale mają one jednak nieco odmienne znaczenia. Wzrost gospodarczy jest to rozszerzenie sie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi. Ponieważ zdolności produkcyjne gospodarki zależą przede wszytskim od ilości i jakości występujących w niej zasobów, jak również od poziomu techniki, wzrost gospodarczy musi wziąć się z rozszerzaniem i ulepszaniem tych czynników produkcji. Szczególnie ważnymi czynnikami są także akumulacja kapitału dzięki oszczędnościom i inwestycjom, doskonalenie ludzkich umiejętności oraz postęp techniczny.

Na rozwój gospodarczy składaja się strukturalne oraz inne zmiany towarzyszące wzrostowi gospodarczemu. Obejmuje on, ale i wykracza poza doskonalenie techniki i umiejętności, a więc poza czynniki pobudzające wzrost gospodarczy.

Gospodarka może wykazywać wzrost gospodarczy bez gospodarczego rozwoju, ale nie odwrotnie. Kraj, którego dochód uzalezniony jest od eksportu ropy może zwiększyć wzrost gospodarczy zwiększając wydobycie tego surowca, ale jego rozwój gospodarczy może być minimalny – o ile nie zostaną stworzone nowe gałęzie przemysłu i gospodarki. Rozwój tych nowych gałęzi wymaga inwestycji, które muszą być sfinansowane poprzez wzrost eksportu ropy. Rozróżnienie pomiędzy wzrostem i rozwojem gospodarczym jest podobne do rozróżnienia pomiędzy wzrostem i rozwojem człowieka. Wzrost, ogólnie mówiąz oznacza przyrost wysokości oraz wagi. Rozwój oznacza natomiast zmiany zdolności do nauki, koordynacji fizycznej, lub zdolności przystosowania się do nowych warunków. Rozwój człowieka uzalezniony jest, zwłaszcza we wczesnym okresie, od jego wzrostu.

Opisz warunki wstępne wzrostu i rozwoju.

Występuje wiele warunków wstępnych ekonomicznego wzrostu i rozwoju. Większość krajów rozwiniętych spełnia co najmniej kilka spośród następujących:

1. Odpowiednia ilość i jakość pracy. Występowanie siły robocznej w dużej ilości samo w sobie nie gwarantuje jeszcze wzrostu i rozwoju – doskonałym przykładem są tutaj Indie. Siła robocza, aby mogła mieć do czynienia z nowymi produktami i metodami wytwrzania, musi posiadać odpowiednie wykształcenie i umiejętności zawodowe.

2. Odpowiednia ilość i jakość kapitału w postaci surowców, maszyn i wyposażenia. Podaż kapitału zależy od poziomu oszczędności, które stanowią różnicę pomiędzy dochodem a konsumpcją. W krajach, w których ludzie żyją na poziomie biologicznego minimum, różnica ta jest znikoma. W krajach niżej rozwiniętych występuje na ogół niewystarczająca podaż kapitału.

3. Odpowiednia ilość i jakość zasobów naturalnych. Czynnik ten jest pomocny, ale nie decydujący. Ogromne zasoby naturalne Stanów Zjednoczonych niewątpliwie przyczyniły się do ich rozwoju ekonomicznego. Ale dla odmiany Japonia, która posiada niewiele zasobów naturalnych, osiągnęła wysoki poziom wzrostu i rozwoju gospodarczego dzięki oszczędnościom i jakości posiadanej siły roboczej.

4. Odpowiednio wysoki poziom technologii (wiedzy o tym, jak przekształcić zasoby w towary i usługi). Technologia ma na ogół większe znaczenie dla efektywności produkcji niż dla wprowadzenia nowych towarów lub ulepszenia już istniejących. Odmienne kombinacje ziemi, pracy i kapitału wymagają jedynie odmiennego poziomu i rodzajów technologii.

5. Sprzyjające czynniki socjokulturalne. Powiedziano kiedyś, że protestancka etyka pracy nagradzająca trud, sumienność oraz zapobiegliwość, w pewien sposób przyczyniła się do ekonomicznego rozwoju Stanów Zjednoczonych.

Teorie rozwoju gospodarczego.

Teoria klasyczna

Klasyczni ekonomiści końca XVIII i początku XIX wieku Adam Smith Dawid Ricardo Thomas Malthusi John stuart Mill jako klucz do rozwoju postrzegali postęp techniczny. Wzarstająca mechanizacja pozwalała na efektywny podział pracy pdonaszący wydajność pracy. Postep techniczny zalezal z kolei od akumulacji kapitalu, która uzależniona była od poziomu zysku.

Teoria marksistowska

Karol Marks utrzymywał iż warunki ekonomiczne sa podstawowymi czynnikami ksztaltujacymi spoleczenstwo. W postepie technicznym widzial on główny czynnik sprawczy przeksztalcania sie sredniowiecznego feudalizmu w przmyslowy kapitalizm. Kapitalizm był jedynie kolejnym stadium ewolucji spoleczenstwa w kierunku formy ostatecznej: państwa komunistycznego.

Teoria startu Rostowa

Według Rostowa, kraje przechodzą przez pięć stadiów rozwoju gospodarczego.

1. Społeczeństwo tradycyjne. W tym pierwszym stadium wiekszość zasobów skoncentrowana jest w rolictwie.Nie występuje kumulujacy samowzmacniajacy sie proces postępu materialnego z ktorym mamy do czynienia w spoleczenstwach industrialnych. efektem tego jest niska mobilność społeczeństwa.

2. Przesłanki do startu. W stadium drugim pojawiaja sies przeslanki trwalych i systematycznych zmian. Przynajmniej część ludności społeczeńst tradycyjnych musi porzucić fatalistyczny stosunek do życia. Muszą zaistnieć przedsiębiorcy skłonni do poniesienai ryzyka w działalności finansowej i produkcyjnej. Uznanie społeczne musi być uzależnine od osiągnięc ekonomicznych niz od odziedziczonej pozycji. Wreszczeie wiadacy sektor- górnictwo, ropa naftowa lub jakaś inna gałaż wytwarzania - musi zinicjować tart.

3. Start. W tym stadium, ktore trwa od 20 do 30 lat, gwałtownemu przyspieszaniu ulega tempo znmian społecznych i ekonomicznych. Proces ten jest zasilany przez wzrost tej częsci PNB, która jest przeznaczona na oszczędności i inwestycje, a także przez umacnianie sie produkcji przemysłu przetwórczego.Obyczaje społeczne, formy i metody rządzenia oraz istytucje ekonomiczne ulegają dalszym ewolucjyjnym przemianom.

4. Osiągnięcie dojrzałości gospodarczej. Jest to okres samostymulującego się wzrostu PNB, zarówno w wymiarze absolutnym jak i w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W okresie tym, trwającym około 60 lat przemysł przyswaja najnowocześniejszą technikę. Producenci uzyskują możliwość wytwarzania wszelkich towarów. limitowani są jedynie ograniczeniami rynkowymi i dostępnością surowców.

5. Masowa komsumpcja. Ostatnim stadium gospodarczego rozwoju jest stadium masowej komsumpcji dóbr trwałego użytku oraz usług. Ich produkcja pozwala większości społeczeństwa osiągnąć wysoki standard życia.

Przeszkody rozwoju gospodarczego- wymień i krótko opisz 3 wybrane przez siebie przeszkody.

Przeludnienie

Prawdopodobnie główną przeszkodą rozwoju gospodarczego omawianych tu krajów jest ludność. Ponieważ jest ona źródłem najważniejszego czynnika produkcji – pracy, można by sądzić, że wzrost liczby ludności powinien w sposób oczywisty prowadzić do wzrostu PNB. Opinia taka wymaga jednakże przyjęcia założenia o dostępności dużych ilości zasobów naturalnych oraz kapitału. Przyrost ludności oznacza nie tylko przyrost zasobu pracy i produkcji lecz również przyrost ilości osób, które trzeva wyżywić. Im wiecej ludzi tym mniej kapitału i zasobów naturalnych w przeliczeniu na mieszkańca. Niestety wiele krajów rozwijających sie doświadcza niekontrolowanego przyrostu.

Podwojenie liczy ludności

W 1789 roku angielski ekonomista Thomas Malthus opublikował pracę pod tytułem „Prawo ludności”. Przyjął w niej pesymistyczny punkt widzenia i sformułował pogląd, iż liczba ludności świata wzrasta szybciej niż podaż żywności. Na podstawie dośc niesystematycznie zbieranych danych pochodzących również z kolonii północno-amerykańskich, Malthus obliczył, że liczbą ludności podwaja się w postepie geometrycznym co 25 lat podczas gdy zasoby żywności wzrastają w postępie arytmetycznym.

Swoją koncecję Malthus oparł na dwóch założeniach, które następnie zostały uznane za niesłuszne; po pierwsze, iż postęp techniczny nie może spowodowac szybszego wzrostu zasobów żywności niż wzrost liczby ludności; po drugie, że przyrost naturalny może być ograniczony tylko poprzez wzrost wskaźnika śmiertelności. Niemniej jednak w przewidywaniach Malthusa było i trochę prawdy. Wzrost liczby ludności Chin do 500 milionów dokonał się w okresie czterech tysięcy lat udokumentowanej historii tego kraju. Dalszy wzrost do jednego miliarda zajął już tylko nieco więcej niż trzydzieści lat. Prawdą jest, że niezależnie od rozmiarów państwa, jego zasobów naturalnych oraz poziomu rozwoju, duża liczba ludności i wysoki wskaźnik urodzeń będą w przeszłości źródłem rosnących probleów.

Urbanizacja

Problemy ludnościowe komplikowane są przez urbanizację związaną z przeludnieniem. Zatłoczenie miast rodzi zanieczyszczenie, bezrobocie oraz zwiększa zapotrzebowanie na usługi humanitarne. Wzrastający stres może powodowac choroby – nie tylko zakaźne jak gruźlica lecz również choroby serca, raka i inne dolegliwości związane z załamaniem się odporności organizmu. Urbanizacyjne problemy są szczególnie dokuczliwe w krajach niżej rozwiniętych, w których brakuje środków na lecznictwo.

Brak żywności

Im większa liczba ludności danego kraju, tym wiekszy popyt na żywność. W większości przeludnionych krajów silny popyt na żywność pozwalał jedynie na niewielkie oszczędności i utrudniał rozwój przemysłu. Ludność wiejska konkuruje ze wzrastającą falą konsumentów z miast, o ograniczone zasoby produktów rolnych.

Brak infrastruktury

Infrastruktura jest pojęciem szerokim, obejmującym drogi, linie kolejowe, porty lotnicze, urządzenia kanalizacyjne, budownictwo mieszkaniowe, sieć usługowa stworzone w regionach rozwiniętych. Powstanie infrastruktury wpływa pobudzająco na rozwój zarówno ekonomiczny jak i społeczny. Ponieważ kraje rozwijające się nie posiadają infrastruktury, firmy przemysłowe zazwyczaj nie będą skłonne lokować swoich zakładów w tych krajach. Wynika to z faktu, że produkty na potrzeby konsumpcji masowej nie mogą byc rozprowadzone i wykorzystane bez zaplecza transportowego, łącznościowego, wykwalifikowanej siły roboczej oraz oczyszczanli ścieków i odpadów.

Szkoły

Zaplecze oświatowe stanowi kluczowy składnik infrastruktury regionu. Ponieważ oświata jest bezpośrednio związana z jakością życia, stanowi ona formę kapitału społecznego. Wysoki wskaźnik analfabetyzmu może opóźniać rozwój gospodarczy. Wysoki wskażnik alfabetyzacji natomiast będzie temu rozwojowi sprzyjał. Żaden kraj posiadający wysoko wykształcone społeczeństwo nie jest biedny.

Drogi

System dróg ma zasadnicze znaczenie tak dla ekonomicznego jak i społecznego rozwoju. Bez dróg transport staje się o wiele droższy. Transport lotniczy jest dla wielu produktów zbyt kosztowny, a sieć kolejowa obsługuje jedynie ograniczoną liczbę głównych punktów dojazdowych.

Inne elementy infrastruktury

Tamy, mosty, urządzenia pczyszczające ścieki i inne odpoady oraz sieć łączności stanowią majątek o nad wyraz istotnym znaczeniu, którego brakuje w krajach niżej rozwiniętych. Zapory wodne zapewniają wodę i energię elektryczną niezbędne dla rozwoju gospodarczego i społecznego. Mosty usprawniają transport tworząc bezpośrednie połączenia terenów oddzielonych wodą. Urządzenia utylizacji ścieków zapobiegają chorobom zakaźnym takim jak cholera czy tyfus, które mogą być roznoszone przez szczury i inne zwierzęta żywiące się odpadkami zalegającymi ulice miast. Wreszcie, siec łączności musi byc na tyle sprawna by umożliwić niezakłócone prowadzenie interesów. Tymczasem, w krajach niżej rozwiniętych państwowy system usług telefonicznych i telegrafcznych jest notorycznie niesprawny.

Sposoby przezwyciężania niedorozwoju gospoodarczego

Sposoby przezwyciężania niedorozwoju gospoodarczego

Nie ma łatwych sposobów na to, by kraj biedny stał się bogatym. Wiele trudności wymaga przezwyciężenia, dotyczy to zwłaszcza problemu wzrostu liczby ludności. Niedostosowanie tempa przyrostu naturalnego do tempa wzrostu dochodu w wielu krajach rozwijających się działa hamująco ma rozwój gospodarczy.

Zmiany polityki gospodarczej i finansowej krajów rozwiniętych mogłyby rozwiązać niektóre trudności krajów rozwijających się. Handel zagraniczny może być instrumentem wzrostu. Jeżeli rządy krajów rozwiniętych zrezygnowały by z niektórych ograniczeń importowych, kraje rozwijające się mogłyby więcej zarobić. W ramach programów pomocy zagranicznej, kraje rozwinięte mogłyby pożyczyć krajom rozwijającym się fundusze na inwestycje.

Ponoc zagraniczna

Pomoc zagraniczna to transfer dochodu z krajów bogatych do biednych w celu pobudzenia ich rozwoju. Transfer taki może się odbywać na zasadzie pełnej darowizny lub pożyczek o zmniejszonych stopach oprocentowania i wydłużonych terminach spłat. Pomoc zagraniczna może także orzybierać różnorodną postać fizyczną od pomocy technicznej do dostawy żywnoścci. Dostawy wojskowe mogą być również traktowane jako zagraniczna pomoc chociaż jej wpływ na rozwój gospodarczy pozostaje przedmiotem kontrowersji. Zagraniczna pomoc nie jest lekiem na niedorozwój gospodarczy

Inne rozwiązania.

1. Eksport podstawowego surowca bez rzeczywistego postępu na drodze uprzemysłowienia. Przykładowo kraje arabskie osiągnęły bardzo wysoki dochód na głowę mieszkańca właśnie dzięki eksportowi ropy naftowej.

2. Industializacja oraz protekcyjne taryfy i kontyngenty. Rząd meksykański dla przykładu pobudził rozwój produkcji dwoma sposobami. Bezpośrednio poprzez okreslenie rozmiarów inwestycji i handlu oraz pośrednio poprzez środki wpływające na ceny zasobów. Jednocześnie wprowadził restrykcje importowe, by zmniejszyc konkuręcje zagraniczną.

3. Uprzemysłowienie oraz eksport produktów przemysłowych. Ten model zastosowały kraje azjatyckie. Postawiły one głównie na wykorzystanie bodźców płynących z rynku przy ograniczonym kierowaniu i kontroli przez państwo. Głównym stymulatorem gospodarczego rozwoju były wówczas wysokie stopy inwestycji.