PRZYGOTOWANIE STOLIKA OPATRUNKOWEGO, RANA SEPTYCZNA, ASEPTYCZNA, OKŁADY, KOMPRESY I ZDJĘCIE SZWÓW

Rany to zamierzone (rany operacyjne) lub niezamierzone (urazowe) uszkodzenia skóry.

Podział ran:

1. Rany czyste (aseptyczne) – rany wolne od bakterii w niezakażonej tkance np. miejsca nakłucia, cewnik nadłonowy, rany operacyjne.

2. Rany zakażone (septyczne) rany zakażone pierwotnie lub wtórnie np. owrzodzenie podudzia, odleżyna, zgorzel.

Rodzaje ran:

• zamknięte (uszkodzenie bez przerwania skóry)

• otwarte (uszkodzenie z przerwaniem tkanki skórnej)

Gojenie się rany jest procesem polegającym na wypełnieniu ubytku przez tkankę łączną. Proces ten trwa różnie długo, zależnie od stopnia i rozległości zniszczenia tkanek oraz zanieczyszczenia rany (stopnia zakażenia).

Proces gojenia składa się z trzech faz:

Faza zapalenia – trwa ok. tygodnia. Po powstaniu rany dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych (zblednięcie rany) a następnie rozszerzenia naczyń, które wywołuje rumień wokół rany.

Faza migracji – wraz z ustępowaniem zapalenia w ranie zaczynają dominować makrofagi, które kontynuują oczyszczanie rany z resztek komórkowych i bakterii oraz uwalniają czynniki wzrostu niezbędne do prawidłowego gojenia.

Faza proliferacji – w czasie wygadania fazy zapalnej gojenia fibroblasty zaczynają wytwarzać kolagen i mechaniczna wytrzymałość rany się zwiększa.

Gojenie ran może przebiegać na kilka sposobów:

-gojenie przez rychłozrost

-gojenie przez ziarninowanie

Przez rychłozrost goją się rany minimalnie zainfekowane, które operowano chirurgicznie i dokonano zbliżenia ich brzegów.

Gojenie przez ziarninowanie dotyczy ran rozwartych i skażonych, których nie opatrzono lub nie można było opatrzyć szwami np. z powodu konieczności zapewnienia swobodnego odpływu skażonej wydzieliny. Ranę wypełnia stopniowo ziarnina, która pokrywa się naskórkiem.

Przygotowanie stolika opatrunkowego.

Celem jest przygotowanie zestawu narzędzi i materiałów opatrunkowych na podręcznym stoliku, który może być wykorzystany do zmiany opatrunku wykonywanego na Sali opatrunkowej i poza salą opatrunkową, np. przy łóżku chorego.

Zasady:

• przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki

• przygotowanie takiej ilości narzędzi i materiału opatrunkowego, aby w całości mogła to przykryć wierzchnia serweta

• korzystanie z tak przygotowanego zestawu tylko przez okres 12h

• przy przygotowaniu stolika opatrunkowego i przy wszystkich innych czynnościach wykonywanych w Sali opatrunkowej należy w sposób szczególny przestrzegać reżimu sanitarnego

Stolik opatrunkowy:

PÓŁKA JAŁOWA – jałowy materiał opatrunkowy, jałowe narzędzia –pęsety, nożyczki, skalpele, kleszczyki Fleana, jałowe płyny 0,9% NaCl, H₂O₂, Ringer

PÓŁKA CZYSTA –preparaty antyseptyczne, strzykawki jednorazowego użytku, zestaw do pobierania wymazu z ran, jałowe sączki lateksowe lub gumowe, jałowe rękawiczki 2 pary, przylepce, plastry, bandaże, nożyczki do opatrunków.

PÓŁKA BRUDNA – pojemniki z płynem do dezynfekcji narzędzi, miska nerkowata na odpady.

Zdejmowanie szwów.

Szwy są sposobem zaopatrywania ran w chirurgii, czasami jako szwy określa się same nici chirurgiczne.

Szwy skórne usuwa się z powłok brzusznych około 7-10 doby tj. przy cięciu poprzecznym na granicy owłosienia spojenia łonowego, szew ciągły w 6 dobie, natomiast przy cięciu w linii środkowej ciała od spojenia łonowego do pępka w 7 dobie zdejmuje się co drugi szew pojedynczy, pozostałe w 9 dobie.

Wskazania do usunięcia szwów:

• wygojenie rany

• w razie konieczności rewizji rany

• wszyte dreny

Przygotowanie:

• jałowe rękawiczki

• jałowe narzędzia, nożyk jednorazowy lub ostre nożyczki

• jałowe gaziki

• środek dezynfekcyjny

• pojemnik na odpady

• dobre oświetlenie

• zapewnienie spokoju

Przebieg:

1. Poinformowanie chorego o wykonaniu zabiegu.

2. Założenie rękawic

3. Zdjęcie opatrunku z rany.

4. dezynfekcja rany.

5. Za pomocą narzędzia uchwycić koniec szwu i podciągnąć, przeciąć szew tuż nad skórą i ostrożnie wyciągać, nie przeciągać szwu znajdującego się poza skórą przez kanał nakłucia.

6. Szew z zachowaniem jałowości narzędzia odłożyć.

7. Usunąć wszystkie szwy lub wg zleceń lekarza.

8. Ranę zdezynfekować i założyć jałowy opatrunek.

9. Czynność odnotować w dokumentacji pacjenta.

Zadania i kompetencje położnej: położna wykonuje zabieg na zlecenie lekarza, jeśli posiada zaświadczenie o ukończeniu kursu specjalistycznego.

Jest odpowiedzialna za:

• przygotowanie pacjentki

• przygotowanie narzędzi i materiału opatrunkowego

• zabezpieczenie materiału i narzędzi po zabiegu

• wykonanie zabiegu

• opiekowanie się pacjentką w trakcie i po wykonaniu zabiegu

Zmiana opatrunku.

Pierwsza zmiana opatrunku na ranie pooperacyjnej następuje zazwyczaj w 3 lub 4 dni po operacji (na zlecenie lekarza).

Wcześniejsza kontrola rany jest potrzebna w razie:

• nasiąknięcia opatrunku wydzieliną z rany

• dotkliwego bólu rany

• wzrostu temp. ciała

• krwawienia z rany

Celem zmiany opatrunku jest:

• wykonanie toalety rany (oczyszczenie)

• zbadanie rany (zabarwienie, obrzęk, napięcie, bolesność uciskowa)

• skrócenie lub usunięcie drenów

• usunięcie szwów

• leczenie rany (w przypadku zakażenia)

• dbanie o dobre samopoczucie chorego, pielęgnacja skóry wokół rany

Zasady:

• udzielenie pacjentowi informacji o przebiegu zabiegu

• uspokojenie pacjenta

• ułożenie chorego w pozycji leżącej lub siedzącej, zawsze wygodnie, z podpartą częścią ciała na której wykonuje się opatrunek

• przestrzeganie podstawowych zasad postępowania aseptycznego i antyseptycznego

• zmiana opatrunku na zlecenie lekarza

• przygotowanie chorego do postępowania z raną i opatrunkiem

• wykonanie zabiegu w rękawiczkach

Sposób obmywania rany i skóry wokół rany niezainfekowanej, aseptycznej:

jeden wacik-jeden ruch, ruchy od wewnątrz rany na zewnątrz, ostatni ruch przez środek rany.

Sposób obmywania rany zainfekowanej, septycznej:

do środka rany, boki, następnie środek, następnie spirala.

Stosowanie kompresów, okładów.

Wpływ ciepła na organizm:

• rozszerza naczynia krwionośne i chłonne

• obniża ciśnienie tętnicze krwi

• przyspiesza tętno

• zmniejsza ból

• zwiększa wydzielanie potu

zimna:

• miejscowe obniżenie temperatury

• zwęża naczynia krwionośne

• działa przeciwkrwotocznie

• zmniejsza ból

• zmniejsza obrzęk

• hamuje proces zapalny

Okład/kompres chłodzący:

polega na stosowaniu zimna wilgotnego, zakładamy na czas 15-20 min, zabieg może być powtarzany co 2-3 h

Okład/kompres rozgrzewający:

zabieg polegający na stosowaniu ciepła wilgotnego, okład max 8h.