16.02.2011

1) DYSPAREUNIA – odczuwanie bólu podczas stosunku; zaburzenia lubrykacji; występuje po gwałcie lub w trakcie menopauzy; jest to zaburzenie seksualne

2) BRAK RADOSNEGO PRZEŻYWANIA

3) TRANSSEKSUALIZM – osoba uwięziona w ciele innej płci; jest to zaburzenie identyfikacji płciowej

4) BISEKSUALIZM – orientacja seksualna

5) SADOMASOCHIZM

Sadyzm seksualny – odczuwanie przyjemności z bólu i zniewolenia

Masochizm – odczuwanie przyjemności z bycia zniewolonym

6) MASTURBACJA – jest to norma (nie patologia)

7) NIEWIERNOŚĆ PARTNERSKA

8) PEDOFILIA

NORMY SEKSUALNE:

• norma prawna

• norma partnerska

• norma statystyczna

• norma medyczna

• norma ewolucyjna

• norma religijna/etyczna

• norma obyczajowa

„Podstawy seksuologii” Z. Lew-Starowicz ---> DEKLARACJA PRAW SEKSUALNYCH (obowiązuje na egzamin!)

23.02.2011

ZABURZENIA PODNIECENIA SEKSUALNEGO U MĘŻCZYZN

• mężczyzna metroseksualny – nie wstydzi się dbania o swój wygląd, zamiłowania do zakupów; cechuje go wrażliwość, wyrozumiałość, wylewność uczuć

• „kryzys męskości”

ZDROWIE SEKSUALNE (wg WHO) – połączenie fizycznych, emocjonalnych, intelektualnych i społecznych aspektów danej osoby, poprzez pozytywne wzmacnianie zachowań, które rozwijają osobowość, porozumienie oraz miłość.

DYSFUNKCJA SEKSUALNA:

• niezdolność uczestniczenia w preferowanym związku seksualnym

• obecność dysfunkcji seksualnej w (prawie) wszystkich okolicznościach

• trwanie zaburzenia co najmniej 6 miesięcy

• powodowanie istotnego stresu czy trudności Interpersonalnych

• niemożliwe do wyjaśnienia przez chorobę fizyczną, przyjmowanie leków albo inne zaburzenia psychiczne lub zaburzenia zachowania

(ICD 10; Rozdział V „Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania”)

RODZAJE DYSFUNKCJI SEKSUALNEJ:

FAZA CYKLU SEKSUALNEGO	ZABURZENIA
pożądanie	zaburzenia pożądania seksualnego
podniecenie	zaburzenia erekcji
orgazm	wytrysk przedwczesny/opóźniony; ból podczas wytrysku
Inne postacie dysfunkcji	dyspareunia

ZABURZENIA EREKCJI – utrzymująca się w czasie niemożność uzyskania i utrzymania wzwodu umożliwiającego odbycie satysfakcjonującego stosunku

PRZYCZYNY ZABURZEŃ EREKCJI:

• psychogenne

• o podłożu organicznym

• organiczne z nałożonymi psychogennymi

LECZENIE ZABURZEŃ EREKCJI:

• zewnętrzne aparaty próżniowe

• iniekcje do ciał jamistych

• protezowanie

• leki doustne

2.03.2011

ZABURZENIA PODNIECENIA SEKSUALNEGO U KOBIET

czynniki biologiczne

SEKSUALNOŚĆ czynniki psychologiczne

czynniki społeczne

ZABURZENIA PODNIECENIA SEKSUALNEGO (oziębłość seksualna, niskie libido) (wg WHO) – stan w którym kobieta nie jest zdolna do osiągnięcia i utrzymania podniecenia seksualnego

ASEKSUALNOŚĆ

• osoby te stanowią ok. 1 % naszej populacji (przeważnie kobiety)

• brak popędu seksualnego do żadnej płci; występujący od zawsze

AVEN – organizacja, która skupia na świecie największą liczbę osób aseksualnych

ZABURZENIA PODNIECENIA DOTYCZĄ:

• 1 na 10 kobiet do 24 roku życia

• 7 na 10 kobiet po 45 roku życia

SAD pierwotne: gdy kobieta nigdy nie doświadczyła przyjemności erotycznej (nie mylić z aseksualnością)

SAD wtórne: gdy kobieta w przeszłości doświadczała przyjemności seksualnej, a obecnie nie reaguje lub reaguje odmiennie

PRZYCZYNY ZABURZEŃ POŻĄDANIA SEKSUALNEGO:

• psychologiczne

• fizyczne

• partnerskie

• środowiskowe

PRZYCZYNY PSYCHOLOGICZNE:

• traumatyczne doświadczenie seksualne (gwałt)

• zahamowania seksualne związane z religią

• poczucie winy związane z seksualnością, depresja na tle seksualnym, czy nuda seksualna

• strach przed ciążą lub chorobami przenoszonymi drogą płciową

• niska samoocena i brak zaufania do partnera

PRZYCZYNY SPOŁECZNE:

• słaba edukacja seksualna

• błędy w wychowaniu

• przesyt seksu w mediach

• podstawy religijne

PRZYCZYNY FIZYCZNE:

• ból lub dyskomfort w trakcie stosunku

• brak gry wstępnej

• stres, przemęczenie, problemy ze snem

PRZYCZYNY PARTNERSKIE:

• poczucie emocjonalnej odległości

• problemy z komunikacją w relacji

• nierozwiązane problemy z partnerem

ZABURZENIA PODNIECENIA SEKSUALNEGO PO PORODZIE:

• urazy poporodowe, rozciągnięcie wejścia do pochwy

• ból porodowy

• negatywny stosunek do ciąży

SAD to także częsty problem w okresie menopauzalnym.

LECZENIE ZABURZEŃ PODNIECENIA:

• stopniowa eliminacja problemów

• metody treningowe

• leczenie farmakologiczne

• psychoterapia

9.03.2011

TOŻSAMOŚĆ SEKSUALNA. TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA.

3 PŁASZCZYZNY PŁCI CZŁOWIEKA:

• biologiczna (sex) genetyka, anatomia, fizjologia

• społeczno-kulturowa (gender) męskość i kobiecość; zestawy cech; zależność od miejsca i czasu (kontekst kulturowy)

• psychologiczna „identyfikacja jednostki z własną płcią, niezależna od płci biologicznej, czyli wewnętrzne psychiczne poczucie przynależności do płci”

TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA MOŻE BYĆ:

• kobieca

• męska

• androgeniczna

ROLA PŁCIOWA –

IDENTYFIKACJA SEKSUALNA – sposób w jaki dana jednostka postrzega siebie jako kobietę lub mężczyznę

PROFIL SEKSUALNY CZŁOWIEKA:

• rola płciowa

• identyfikacja płciowa

• orientacja seksualna

• fizjologia seksualności

• reprodukcja

„PŁCIOWA KARTA IDENTYFIKACYJNA” :

• identyfikacja płciowa

• rola płciowa

• orientacja seksualna

• rola seksualna

UWARUNKOWANIA ROZWOJU PSYCHOSEKSUALNEGO:

• uwarunkowania prenatalne

• uwarunkowania rodzinne

• uwarunkowania osobowościowe

• uwarunkowania społeczno-kulturowe

(A. Długołęcka „Wyznaczniki rozwoju psychoseksualnego człowieka”

Z. Lew-Starowicz „Edukacja seksualna”)

TRANSSEKSUALIZM

Pragnienie życia i uzyskania akceptacji jako osoba płci odmiennej w porównaniu z własną, czemu towarzyszy uczucie niezadowolenia z powodu własnej płci. Jest to odmiana zaburzeń związanych z identyfikacją i rolą płciową.

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE:

• pacjent pragnie być postrzeganym i żyć jako przedstawiciel płci odmiennej

• okres występowania zaburzeń – min 2 lata

W Polsce 1 na 37 tys. mężczyzn jest transseksualny

1 na 17 tys. kobiet jest transseksualna

PRZYCZYNY ZABURZEŃ IDENTYFIKACJI PŁCIOWEJ:

• czynniki biologiczne

• czynniki psychogenne

BADANIE PSYCHOLOGICZNE:

• wywiad psychologiczno-seksuologiczny

• samoopis „ja idealne” „ja realne”

• Kwestionariusz MMPI

• Test COGATI

LECZENIE TRANSSEKSUALIZMU TYPU K/M:

1. badanie komisyjne

2. test realnego życia w roli mężczyzny

3. leczenie hormonalne

4. mastektomia

5. zmiana metryki urodzenia

6. pełna kastracja

7. wytworzenie prącia

TRANSGENDERYZM

Transgenderysta nie chce do końca zmienić swoich fizycznych seksualnych cech płciowych (Shemale). Często unikają jednoznacznego określenia swojej płci.

TRANSWESTYTYZM

Charakteryzuje go tymczasowość i późniejszy „powrót” do płci pierwotnej. Pojawia się ubiór i inne elementy płci przeciwnej.

16.03.2011

ORIENTACJA SEKSUALNA

To trwały emocjonalny, uczuciowy i seksualny pociąg wobec osób określonej płci.

• brak uniwersalnych kryteriów

• dynamiczny charakter potrzeb seksualnych

• płynność tożsamości i ich wielowymiarowość

• pojęcie orientacji seksualnej jest nieaplikowane do osób transpłciowych będących w związkach

• względność kulturowa pojęcia

Przyjmuje się, że ok. 5 % społeczeństwa to osoby homoseksualne.

JAK OPISAC SEKSUALNOŚĆ?

• kierunek odczuć, pragnień

• fantazje seksualne

• płeć ( pożądanie i/lub uczucie)

• płeć aktualnych/byłych partnerów

• autoidentyfikacja

EWOLUCJA POJĘCIA HOMOSEKSUALNOŚCI/BISEKSUALNOŚCI:

• heteronormatywny charakter kultury

• Karl Heinrich Urlich (1864) – „uringowie” i „uringiny” – potrzeby wrodzone, naturalne

• Karl Maria Kertbeny (1869) – „homoseksualność”

• Richard von Kraft – Ebing – homoseksualność jako choroba, zboczenie, degeneracja mózgu

ALFRED KINSEY – 1948-1953 – pierwsze duże badania na temat seksualności Amerykanów (SKALA KINSEYA)

EVELYN HOOKER – 1957 – homoseksualności nie da się wyodrębnić jako osobnej jednostki klinicznej

APA (1973) – wykreślenie homoseksualności z DSM

WHO (1991) – wykreślenie homoseksualności z ICD

TEORIA QUEER

Płeć i seksualność są konstruktami społecznymi w tym sensie, że na faktyczną ludzką różnorodność biologiczną i społeczną, poszczególne kultury nakładają system pojęć. Ten wtórnie produkuje i wzmacnia istniejące w świadomości społecznej kategorie, sprawiając, że większość ludzi rzeczywiście się z nimi identyfikuje.

Orientacji seksualnej - samej w sobie - nie należy uważać za zaburzenie.

ODMIANY ORIENTACJI SEKSUALNEJ:

• heteroseksualna

• homoseksualna

• biseksualna

PACJENCI HOMOSEKSUALNI:

• niespecyficzne problemy, niezwiązane z orientacją

• specyficzne dla grupy gejów i lesbijek problemy związane z funkcjonowaniem w stygmatyzowanym społeczeństwie

HOMOFOBIA – nieuzasadniony lęk, oparta na uprzedzeniach niechęć do gejów i lesbijek

PROBLEMY PSYCHICZNE U OSÓB NIEHETEROSEKSUALNYCH:

• depresja

• lęk

• samobójstwo

COMMING OUT – proces uświadomienia sobie własnej odmienności orientacji seksualnej

23.03.2011

PARAFILIE

Progresywne formy odchyleń seksualnych, mających znamiona patologiczne w ujęciu medycznym. Dawniej: zboczenie seksualne, perwersja

OBJAWY KLINICZNE:

• hyperorgazmia parafilików

• odtwarzanie fantazji parafilicznych podczas masturbacji

• zablokowana możliwość zakochania się

• akty dewiacyjne podobne do transu, podczas którego nie jest w stanie odstąpić od swojego rytuału parafilicznego

wg. ICD-10:

• osoba doświadcza powtarzającego się, nasilającego popędu wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub doznań

• występuje co najmniej 6 miesięcy

PSEUDOLIZM – zamaskowana forma dewiacji, ujawniająca się jedynie w wyobraźni twórcy fantazji

FETYSZYZM – konieczność posiadania pewnych przedmiotów jako bodźców do uzyskania pobudzenia oraz satysfakcji seksualnej. Rozpoznaje się tylko wtedy, gdy fetysz jest najważniejszym bodźcem. Przyjmuje się, że 22 % mężczyzn i 18 % kobiet to fetyszyści.

TRANSWESTYTYZM FETYSZYSTYCZNY – noszenie ubioru płci odmiennej głównie dla uzyskania podniecenia seksualnego

FORMY FETYSZYZMU:

• fetyszyzm mały

• fetyszyzm duży (kiedy dany przedmiot w pełni zastępuje osobę partnera)

Fetysze są często uwarunkowane kulturowo, zależą od lokalizacji przestrzennej i czasowej.

Zjawiskiem przeciwnym do fetyszyzmu jest ANTYFETYSZYZM, kiedy obecność jakiegoś obiektu powoduje obniżenie podniecenia.

EKSHIBICJONIZM – nawracająca i utrwalona tendencja do pokazywania narządów płciowych obcym osobom w miejscach publicznych, bez prób zachęcenia do bliższego kontaktu

• kandaulezizm (łączenie ekshibicjonizmu z masochizmem)

• frotteuryzm (ocieractwo)

• seks grupowy

-triolizm

-zbiorowe orgie seksualne

- wymiana partnerów (swingers/swappers)

CECHY EKSHIBICJONISTY:

• nieśmiałość, wstydliwość

• trudność w nawiązywaniu kontaktów z partnerem

• poczucie małej wartości

• idealizacja kobiet

• częste fantazje o treści fetyszystycznej, masochistycznej i innej towarzyszące masturbacji

• większy poziom reaktywności seksualnej

OGLĄDACTWO – utrwalona tendencja do podglądania ludzi w czasie ich seksualnych zbliżeń lub zachowań intymnych. Prowadzi zwykle do podniecenia seksualnego, któremu towarzyszy masturbacja, co dzieje się bez wiedzy osób podglądanych.

SADOMASOCHIZM – preferowanie aktywności seksualnej, w której dochodzi do zniewolenia, zadawania bólu lub upokorzenia.

FORMY SADOMASOCHIZMU:

• lekka (obezwładnienie, upokarzanie słowne)

• ciężka (bicie, gryzienie, przemoc fizyczna)

• najcięższa (mord, wycinanie narządów)

SPECYFICZNE FORMY SADYZMU:

• sadyzm fantazyjny

• sadyzm bierny

• mord z lubieżności

• raptofilia (gwałcenie partnerów seksualnych)

• wampiryzm

• flagellantyzm (biczowanie, chłostanie)

• saliromania

MASOCHIZM – polega na osiągnięciu rozkoszy kosztem utraty indywidualności, ograniczenia swojej wolności

Nie ma jednej teorii wyjaśniającej występowanie dewiacji płciowych.

RODZAJ INTERWENCJI SEKSUOLOGICZNEJ MOŻE POLEGAĆ NA:

• edukacji

• przyzwoleniu

• psychoterapii

• pomocy w znalezieniu alternatywnych sposobów realizacji własnej seksualności

• treningu lub fizykoterapii

• farmakoterapii

• zabiegach chirurgicznych

PERWERSJA A PARTNERSTWO

• partner seksualny jest środkiem do osiągnięcia rozkoszy seksualnej

• brak osiągnięcia rozkoszy jako takiej