Karta nauczyciela
ustawa regulująca prawa i obowiązki nauczycieli, jest pragmatyką zawodową nauczycieli, co oznacza, że przy regulacji stosunku pracy osób jej podlegających, ma ona pierwszeństwo przed Kodeksem pracy
Ustawie podlegają głównie nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, zatrudnieni w:
publicznych przedszkolach,
publicznych szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych
placówkach, zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli działających
zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych
publicznych kolegiach pracowników służb społecznych.
W szkolnictwie niepublicznym karta n auczyciela nie obowiązuje bądź też obowiązuje w ograniczonym zakresie.
Rozdział 1 Postanowienia wstępne Ustawie podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w: 1) publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli 2) zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych 4) publicznych kolegiach pracowników służb społecznych. 2. Ustawie podlegają również, w zakresie określonym ustawą: 1) nauczyciele mianowani lub dyplomowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w: a) urzędach organów administracji rządowej, b) kuratoriach oświaty, c) specjalistycznej jednostce nadzoru, d) Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisjach egzaminacyjnych, e) organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi ośrodkami diagnostyczno- konsultacyjnymi oraz szkołami przy zakładach karnych; |
Rozdział 2 Obowiązki nauczycieli 1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów. Ocena pracy nauczyciela może być dokonana w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek: 1) nauczyciela; 2) organu sprawującego nadzór pedagogiczny; 3) organu prowadzącego szkołę; 4) rady szkoły; 5) rady rodziców. Dyrektor szkoły jest obowiązany dokonać oceny pracy nauczyciela. Ocena pracy nauczyciela ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym: 1) ocena wyróżniająca; 2) ocena dobra; 3) ocena negatywna. |
|---|---|
Rozdział 3 Wymagania kwalifikacyjne Stanowisko nauczyciela, może zajmować osoba, która: 1) posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje; 2) przestrzega podstawowych zasad moralnych; 3) spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu. Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli: 1) nauczyciel stażysta; 2) nauczyciel kontraktowy; 3) nauczyciel mianowany; 4) nauczyciel dyplomowany. Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych |
Rozdział 4 Nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy Stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole na podstawie umowy o pracę lub mianowania Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę, stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania. 1. Dyrektor szkoły w razie: 1) całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy; 2) częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania ulega rozwiązaniu: 1) na wniosek nauczyciela; 2) w razie czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni 3) w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy; 4) w razie ukończenia przez nauczyciela 65 lat życia; jeżeli z ukończeniem 65 lat życia nauczyciel nie nabył prawa do emerytury, dyrektor szkoły przedłuża okres zatrudnienia, nie dłużej jednak niż o 2 lata od ukończenia przez nauczyciela 65 lat życia; 5) w razie uzyskania negatywnej oceny pracy 6) w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub – za jego zgodą – na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych |
Rozdział 5 Warunki pracy i wynagrodzenie Nauczycielowi przysługuje wyposażenie jego stanowiska pracy, umożliwiające realizację dydaktyczno-wychowawczego programu nauczania. Wynagrodzenie nauczycieli składa się z: 1) wynagrodzenia zasadniczego; 2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy; 3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw; 4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych. Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla: 1) nauczyciela stażysty – 100 %, 2) nauczyciela kontraktowego – 111 %, 3) nauczyciela mianowanego – 144 %, 4) nauczyciela dyplomowanego – 184 % – kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. |
Rozdział 6 Nagrody i odznaczenia Za wieloletnią pracę nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową w wysokości: 1) za 20 lat pracy – 75 % wynagrodzenia miesięcznego; 2) za 25 lat pracy – 100 % wynagrodzenia miesięcznego; 3) za 30 lat pracy – 150 % wynagrodzenia miesięcznego; 4) za 35 lat pracy – 200 % wynagrodzenia miesięcznego; 5) za 40 lat pracy – 250 % wynagrodzenia miesięcznego. Medal Komisji Edukacji Narodowej” „Medal Komisji Edukacji Narodowej” „Medalu Komisji Edukacji Narodowej” Rozdział 7a Finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli W budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem doradztwa metodycznego – w wysokości 1 % planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. |
Rozdział 7 Uprawnienia socjalne i urlopy Dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na zakładowy fundusz świadczeń Socjalnych. Nauczyciel zatrudniony na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5 000 mieszkańców ma prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której położona jest szkoła, przysługuje odrębny dodatek w wysokości 10 % wynagrodzenia zasadniczego. Nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie letnie i zimowe, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą, urlopem macierzyńskim ,odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni. Urlop uzupełniający w ciągu roku szkolnego przysługuje również dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły, którzy na polecenie lub za zgodą organu prowadzącego szkołę nie wykorzystali urlopu w czasie ferii szkolnych z powodu wykonywania zadań zleconych przez ten organ. |
Rozdział 8 Ochrona zdrowia Niezależnie od przysługującego nauczycielowi i członkom jego rodziny prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, organy prowadzące szkoły przeznaczą corocznie w budżetach odpowiednie środki finansowe z przeznaczeniem na pomoc zdrowotną dla nauczycieli korzystających z opieki zdrowotnej Nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia. W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. Rozdział 9 Dzień Edukacji Narodowej W dniu rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, 14 października każdego roku, obchodzony będzie Dzień Edukacji Narodowej. Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty i jest wolny od zajęć lekcyjnych. |
Rozdział 10 Odpowiedzialność dyscyplinarna Nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela. Karami dyscyplinarnymi dla nauczycieli są: 1) nagana z ostrzeżeniem; 2) zwolnienie z pracy; 2a) zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania; 4) wydalenie z zawodu nauczycielskiego. Kary dyscyplinarne wymierza komisja dyscyplinarna. Rozdział 11a Przepisy szczególne Rozdział 12 Przepisy przejściowe i końcowe |
Rozdział 11 Uprawnienia emerytalne Nauczyciel oraz członek jego rodziny mają prawo do zaopatrzenia emerytalnego określonego w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów ustawy, z tym że nauczyciel zaliczany jest do pracowników wykonujących pracę w szczególnym charakterze. Nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę. |
Konspekt zajęć o bezrobociu
Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje aktycznego zatrudnienia z różnych powodów. Bezrobotny to osoba niezatrudniona, nie prowadząca działalności gospodarczej i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Jest to szeroka definicja. Natomiast wąską stosują państwowe Urzędy Pracy (powiatowe lub wojewódzkie). I tak bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba, która:
ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia),
nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP,
jest zameldowana lub pozostaje w naszym kraju legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE).
Bezrobocie w rozumieniu prawa
W Polsce, w sensie prawnym, bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ucząca się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:
ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,
kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,
nie nabyła prawa do emerytury, renty inwalidzkiej,
nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni pow. 2 ha przeliczeniowych,
nie jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy,
nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary pozbawienia wolności,
nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej połowę najniższego wynagrodzenia,
nie pobiera zasiłku stałego, lub renty socjalnej.
Przyczyny bezrobocia
Między zakończeniem pracy w poprzednim miejscu pracy, a jej podjęciem w nowym mija pewien czas. Ten typ bezrobocia określa się mianem bezrobocia frykcyjnego i jest ono zazwyczaj niskie a także nie ma większego wpływu na gospodarkę.
Osoby poprzednio pracujące mogły stracić pracę ze względu na przekształcenia gospodarcze, zmiany technologiczne czy upadek całych gałęzi przemysłu (bezrobocie strukturalne). W Polsce na początku lat 90. XX wieku była to bardzo duża grupa, co spowodowane było między innymi nadmiernym zatrudnieniem w okresie gospodarki planowanej a także restrukturyzacją przemysłu. Do tej grupy bezrobotnych należą m.in. górnicy, hutnicy, stoczniowcy, pracownicy PGR-ów. Duża liczba bezrobotnych, bez odpowiednich kwalifikacji, na niewielkim obszarze powoduje, że gospodarka regionu (często osłabiona upadkiem firm, w których bezrobotni poprzednio pracowali) nie może stworzyć wystarczająco szybko miejsc pracy i wchłonąć bezrobotnych. Bezrobocie takie utrzymuje się przez wiele lat na wysokim poziomie.
Osoby które zakończyły edukację, ale nie mają jeszcze doświadczenia zawodowego nie są poszukiwaną grupą zawodową (z wyjątkiem niektórych specjalności). Wymagają one długiego szkolenia i nabywania doświadczenia, będąc przez ten czas mało produktywnymi. Z tego powodu absolwenci często nie mogą znaleźć pracy nawet, jeśli istnieje popyt na pracowników w danej branży.
Miejsca pracy mogą znajdować się gdzie indziej, niż poszukujący pracy pracownicy. Ze względu na niewielką mobilność ludności (np. niechęć do przeprowadzki do miasta i trudności takiej przeprowadzki) oraz wysokie koszty dojazdu osobom takim trudno znaleźć zatrudnienie.
Osoby potrafiące wytworzyć wartość dodaną na poziomie X, a których koszt zatrudnienia (płaca minimalna, podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, koszty przeszkoleń i inne) są większe od X nie znajdą zatrudnienia. Obniżenie podatków lub płacy minimalnej może spowodować zwiększenie zatrudnienia w tej grupie, jest jednak politycznie kontrowersyjne.
Pracodawcy mogą obawiać się zatrudniania osób, pomimo że aktualnie potrzebują siły roboczej, ze względu na trudność ich zwolnienia kiedy popyt będzie mniejszy. Sytuację tę rozwiązać mogą w pewnym stopniu inne formy zatrudniania, takie jak umowy na czas określony, umowy o dzieło, czy zlecenia.
Skutki bezrobocia :
Do głównych konsekwencji bezrobocia należą:
niepełne zatrudnienie czynnika produkcji, jakimi są zasoby ludzkie;
spadek dochodów społeczeństwa, skutkujący ograniczaniem globalnego popytu;
spadek kwalifikacji i zanikanie umiejętności u osób pozostających przez dłuższy czas bez pracy, konieczność przekwalifikowania się bezrobotnych;
zwiększone wydatki budżetu państwa przeznaczane na utrzymanie osób bezrobotnych oraz instytucji zajmujących się pomaganiem im (m.in. koszt wypłacanych zasiłków, zapewnienie ubezpieczenia społecznego osób pozostających bez pracy, organizacja usług pośrednictwa pracy itp.);
zagrożenie patologiami społecznymi - uzależnienia, przestępczość, zjawiska dziedziczenia biedy i bezrobocia;
marginalizacja społeczna osób bezrobotnych, degradacja psychiczna związana z utratą poczucia własnej wartości i poczuciem apatii.
Sposoby walki z bezrobociem w Polsce:
O interesy pracowników musi zadbać państwo czyli rząd RP. Rząd powinien w pierwszej kolejności starać się ograniczyć bezrobocie oraz następnie, w nie mniejszym stopniu, powinny to robić samorządy lokalne (ważna jest właściwa współpraca tych dwu organów).
Działania rządu:
- upusty w podatkach dla pracodawców uruchamiających nowe stanowiska pracy
- uznanie całości lub części obowiązkowej składki na ZUS jako podatku od wartości - dodanej pracy (zrównanie pracy z innymi towarami) - stworzenie systemu bardziej elastycznego kształcenia
- ograniczenie biurokracji związanej z otwieraniem nowych firm - wspieranie drobnych i średnich przedsiębiorstw
- polityka pro exportowa państwa prowadząca do zwiększenia produkcji i zatrudnienia - zwolnienia z płatności VAT przy eksporcie
- skracanie czasu pracy
Działania samorządów (w zależności od możliwości):
- przyciąganie kapitału (głównie zagranicznego), ale bez popadania w skrajność i liczenia na cud wielkich inwestorów z Zachodu
- stawianie na drobne i średnie przedsiębiorstwa oraz współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami
- stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju firm (głównie drobnych) na swoim terenie
- mądre korzystanie z unijnych dotacji (np. z fundacji PHARE)
- walka z odpływem ludzi na Zachód powinna przybrać w konkretnym wymiarze: to nie robotnicy powinni wyjeżdżać do Niemiec, tylko zakłady pracy z udziałem niemieckiego kapitału powinny instalować się w Polsce
- uruchomienie robót publicznych
Działania bezrobotnych:
- muszą być bardziej elastyczni, chętniej korzystać z kursów kwalifikacyjnych, uczyć się nowego zawodu, dzisiaj nie ma już pracy dla osób niewykwalifikowanych
Praca za granicą
I Główne problemy:
EUROSIEROCTWO- Mianem eurosieroctwa psychologowie określają zjawisko pozostawiania w kraju dzieci przez rodziców wyjeżdżających za granicę, ponieważ ich zdaniem dzieci pozbawione stałego kontaktu nawet z jednym z rodziców czują się jak sieroty. Pozostawione bez właściwej opieki zaczynają mieć problemy z nauką, popadają w różnego rodzaju uzależnienia, stają się agresywne.
Argumentacja rodziców:
Nie wyjeżdżam na długo, dorobię trochę i zaraz wracam, a więc nie ma sensu, by dzieci musiały zmieniać otoczenie.
Mój wyjazd ma charakter tylko i wyłącznie zarobkowy, nie będę mieć czasu na opiekę nad dzieckiem.
Dane z 2008 roku: Co czwarty uczeń w Polsce jest eurosierotą. Z danych zebranych przez Pedagogium wynika, że w przypadku migracji rodziców dzieckiem opiekują się głównie dziadkowie (46 proc.) albo rodzic, który akurat jest w kraju (29 proc.). Rzadziej zdarza się, że pieczę nad niepełnoletnim sprawują inni krewni lub dorosłe rodzeństwo (7 proc.). Co ciekawe, w dwóch na sto przypadków niepełnoletnie dzieci opiekują się sobą wzajemnie. Specjalistów martwi fakt, że większość eurosierot nie szuka nigdzie pomocy. Nieco ponad 55 proc. badanych niepełnoletnich uczniów przyznało, że nie zwróciło się z problemem do wychowawcy. Blisko 62 proc. nie szukało pomocy u innego nauczyciela, a 62,5 proc. nie chciało spotkać się ze szkolnym pedagogiem.
Wyniki badań nad skutkami migracji ukazują negatywny wpływ wyjazdów rodziców za granicę na życie rodzinne, w szczególności na dzieci, również wtedy, gdy emigrują one wraz z rodzicami i w obcym kraju muszą dostosowywać się do nowych warunków życia, odmiennych wymagań szkolnych, długo oczekują na powrót do domu rodziców pracujących w zwiększonym wymiarze godzin, a brakuje im kolegów, z którym mogliby wspólnie spędzać czas, nie potrafią również porozumieć się z kolegami ze względu na nieznajomość języka.
2. Rozwody
Jak zauważają eksperci emigracja zarobkowa jest główną przyczyną rozwodów. Według demografów rozpadnie się co trzecia emigracyjna rodzina. Najczęstszym powodem rozwodów jest zdrada. Zazwyczaj dochodzi do nie już w pierwszych tygodniach pobytyu za granicą. Zdecydowanie częściej dopuszczają się jej mężczyźni. Zdarza się też, że po wyjeździe małżonka kobiety orientują się, że żyły w toksycznym związku i samotnie żyje im się lepiej.
3. Problemy psychiczne- depresja
Wyjazd za granicę w celach zarobkowych często kończy się tragicznie. Liczni Polacy, którzy decydują się na powrót do kraju potrzebują pomocy specjalistów. Problemem najczęściej występującym jest nieumiejętność przystosowania się do nowej sytuacji, warunków bytowych i radzenia sobie z tęsknotą za krajem. Dlatego też, powstaje coraz więcej poradni psychologicznych dla emigrantów. Powrót do kraju po kilkuletniej nieobecności wiąże się z ogromnym lękiem o przyszłość. Wielu emigrantom towarzyszy strach przed tym, że na polskim rynku pracy będą bezużyteczni. Tracą wiarę w siebie. Długoletnia rozłąka z rodziną utrudnia ponowne wejście w pełnioną rolę, wielu powracających rodziców nie radzi sobie z obowiązkami rodzicielskimi. Wielu młodych ludzi nie jest przygotowanych emocjonalnie do pozostania na obczyźnie. Nieumiejętność radzenia sobie z nowymi problemami skutkuje przypadkowymi kontaktami seksualnymi, chorobami i przemocą.