1. Ewolucja administracji świadczącej

Administracja państwowa nie zawsze zajmowała się poprawą warunków bytowych społeczeństwa. W pierwszym etapie rozwoju administracji nowożytnej jej organy prowadziły działalność policyjno-reglamentacyjną. Typowe dla ustroju monarchii absolutnej były działania wkraczające w wolności jednostki. Ograny państwa w XVII i XVIII wieku nie były zainteresowane poprawą warunków bytowych społeczeństwa. Administracja tego okresu działała w oparciu o prawo policji, czyli prawo pozwalające władzy publicznej działać wobec obywatela w sposób zupełnie swobodny, zarówno państwo jak i działająca w jego imieniu admin. nie był związana prawem. Do wieku XVII jednostka nie dysponowała żadną postacią wolności, a tym samym obywatele nie mogli mieć wobec państwa roszczeń o dostarczanie dóbr i usług o znaczeniu egzystencjalnym. Rewolucje , które przeszły przez Europę pod koniec XVIII wieku doprowadziły do zniesienia nieograniczonej władzy monarchy absolutnego. Rezultatem tych rewolucji było powstanie pierwszych dokumentów konstytucyjnych na bazie ideologii oświeceniowej, która miała szansę przebić się dzięki rewolucjom społecznym, powstają założenia liberalnego państwa prawnego. Doktryną, która przyczyniła się do powstania tego ustroju była doktryna liberalizmu, reprezentowane przez Adama Smitha oraz Johna Stuarta Milla.
W pierwszym okresie rozwoju państwa liberalnego państwo to zakładało ochronę wolności negatywnych. Wolności negatywne to, takie swobody obywatelskie w które państwo nie może ingerować, nie może ich ograniczać. Do wolności negatywnych zaliczają się: wolność sumienia, wolność wyznania, prawa wyborcze, wolność pracy, wolność prasy(druku), prawa własności, wolność gospodarcza. Prawa o których mowa nazywane są prawami pierwsze generacji. W pierwszym etapie rozwoju państwa liberalnego jego organy miały stać na straży praw wolności podstawowych, miały chronić jednostkę przed zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Mówiło się, iż państwo ma pełnić tylko i wyłącznie funkcje stróża nocnego. Państwo tego okresu miało pozwolić jednostce działać. W pierwszym etapie rozwoju państwa liberalnego jego ograny nie zajmowały się dobrobytem obywatela a tym samym jego admin. Nie prowadziła aktywności świadczącej. Ten dobrobyt miała stworzyć sobie jednostka będąca w pełni wolną od państwa. Uważano też, że wszelkie aktywne działania państwa tzw. dobroczynne, ograniczą wolność jednostki.
W połowie wieku XIX liberalne państwo prawne zaczyna przekształcać się w państwo socjalne, a więc państwo, które kieruje się potrzebami społecznymi. W Niemczech i Anglii powstaje system obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, który ten system uznaje się za pierwszy krok jaki podejmuje państwo w kierunku doktryny państwa. Przyczyn zmiany poglądów na temat aktywnej roli państwa w społeczeństwie było kilka. Zasadniczym bodźcem zmian była rewolucja przemysłowa, której efektem było powstanie dużych zakładów (fabryk) pracy, a w rezultacie powstanie nowej klasy, klasy robotniczej.
Pod koniec XIX wieku pogłębiały się procesy urbanizacji, czyli poszerzanie się skupisk miejskich. Te procesy spowodowały nie tylko rozwój cywilizacji, ale także pogarszanie się warunków bytowych społeczeństwa. Te wszystkie procesy spowodowały zmianę ideologii liberalnej na socjalną. Zaczęto podnosić, iż jednostka będzie rzeczywiście wolna, jeżeli oprócz zagwarantowania jej praw politycznych zagwarantuje się jej prawa socjalne, kulturalne i ekonomiczne.
Jest charakterystyczne, iż pod koniec wieku XIX myśliciele odkrywają zasadę subsydiarności, stanowi ona iż państwo i jego organy mogą zajmować się problemami jednostki, jeżeli problemy te są na tyle istotne, że jednostka działając wyłącznie samodzielnie nie jest w stanie z tym problemem sobie poradzić. W myśl tej zasady państwowe zastępuje jednostki, a tylko aktywnie ja wspiera, gdy jest to rzeczywiście konieczne; tyle wolności, ile można; tyle państwa ile jest to rzeczywiście konieczne.
Ideologia państwa socjalnego, która dominowała już w europie na początku wieku XVI nie była obojętna dla nauki prawa admin. Do tego momentu nauka prawa administracyjnego zajmowała się administracją jako instytucją wyłącznie władczą (admin. Ingerującą). W miarę pojawiania się unormowań przewidujących aktywną rolę pastwa w społeczeństwie i gospodarce. Doktryna praw admin. zaczęła tworzyć podwaliny dla admin. świadczącej. Za prekursorów uważa się naukowców tzw. Szkoły z Bordo. Stworzyli Oni teorię o nazwie „service public”. Uważa się, że Service Public obrazuje tą admin., która nie działa w oparciu o władztwo państwowe.
Service public= administracja nie władcza
Także w Niemczech mogliśmy zaobserwować zainteresowanie doktryny świadczeniowymi działaniami administracji. Admin. Świadcząca na gruncie Niemieckim, kojarzy się z teorią stworzona przez Ernesta Forsthoffam Troski o byt.

1. Cechy państwa liberalnego i państwa socjalistycznego ?

Państwo liberalne: jego powstanie było związane z rozwojem gospodarki rynkowej. Powstanie gospodarki rynkowej, prawne ograniczenie działalności państwa, demokratyzacja prawa wyborczego, oraz gwarancje dla indywidualnych praw wolnościowych i równości szans.
Cechy państwa liberalnego:
-naczelnym organem państwa jest parlament
-deputowani rozporządzają mandatem wolnym
-państw jest gwarantem własności prywatnej i gospodarki rynkowej
-o jego legitymizacji decyduje przestrzeganie mechanizmów demokratycznych.

1. Funkcje administracji publicznej

Admin. Publ. W większości państw europejskich realizuje obecnie cztery zasadnicze funkcje:
a) Reglamentacyjno-policyjna
b) świadcząco-organizatorska
c) zarządzanie majątkiem publicznym
d) planowanie rozwoju (działalność planistyczna)
Dwie wymienione wyżej funkcje mają charakter podstawowy, zaś dwie pozostałe funkcje maja charakter pomocniczy względem funkcji podstawowych.
potrzeby fizjologiczne, ekonomiczne, kulturalne, socjalne z zakresu sportu, rekreacji.

1. Administracja świadcząca – definicja i różnice dzielące z administracją reglamentacyjną

Administracja policyjna-reglamentacyjna to ten obszar działań instytucji administrujących, które polegają na reglamentowaniu, czyli ograniczaniu publicznych praw podmiotowych. Na tym obszarze admin. kieruje do obywatela odpowiednie nakazy i zakazy zabezpieczone przymusem państwowym. Admin. reglamentacyjno-policyjna stosuje jako podstawową formę działania, akt normatywny np. przepisy policyjno porządkowe uchwalane przez rade gminy, akt administracyjny (pozwolenie na budowę), koncesja, znak drogowy.
Funkcja świadcząco-organizatorska. Działaniem w pewnym sensie przeciwstawnym admin. policyjnej jest działanie świadczące. Pod pojęciem admin. świadczącej będziemy rozumieć te działania i czynności podmiotów administracji, które realizują dobro publiczne poprzez dostarczanie obywatelowi dóbr i usług o szczególnym znaczeniu społeczno-bytowo-kulturalnym. Innymi słowy dmin.świadcząca to słowo, które definiuje dzialania instytucji administrujących ukierunkowane na poprawę, bądź utrzymanie odpowiednich to stopni rozwoju cywilizacyjnego warunków egzystencji jednostki. Celem administracji świadczącej jest dobrobyt społeczeństwa. Admin.świadcząca zaspokaja

1. Podstawowe cechy administracji świadczącej jednostek samorządu terytorialnego.

2. Samorząd terytorialny – podstawowe właściwości instytucji

3. Formy prawne i faktyczne realizacji zadań świadczących samorządu terytorialnego.

Admin. świadcząca ma swoje pierwotne źródło w podst. prawach i wolnościach człowieka i obywatela. Prawa o których mowa nazywane są prawami drugiej generacji, ponieważ wykształciły się później niż prawa pierwszej generacji (polityczne).
Admin. świadcząca jest realizowana przy pomocy trzech typów działań:
- świadczenia społ.
- usługi społ.
- usługi techniczne- prowadzone za pomocą działań gospodarczych
Ad.1 Świadczenia-społeczne, należy kojarzyć z przyznawaniem obywatelom pomocy pieniężnej rzeczowej ma to na celu zaspokojenie podst. Potrzeb egzystencjalnych obywatela. Przykładem działań o tym charakterze jest przyznanie zasiłku celowego, okresowego wypłata renty, emerytury, dostarczanie posiłku, odzieży.
Ad.2 Usługi społeczne są prowadzone przede wszystkim poprzez działalność usługową, których celem jest zaspokojenie nie materialnych potrzeb społecznych w tym obszarze będą mieścić się działania z zakresu oświaty, edukacji, ochrona zdrowia, życia, czyli świadczenia zdrowotne usługi z zakresu kultury sportu i rekreacji , sztuki.
Ad.3 Usługi techniczne są wykonywane przy pomocy działań gospodarczych, a polegają one m.in. na budowie, utrzymaniu dróg publicznych, infrastruktury kolejowej, lotnicze, publ. transport zbiorowy, budowa i utrzymanie sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, a także sieci energetycznych.

1. Formy organizacyjno prawne realizacji zadań świadczących samorządu terytorialnego.

Formy organizacyjno-prawne realizacji zadań świadczących samorządu terytorialnego
W tym obszarze dokonują dwie formy organizacyjno-prawne realizacji zadań świadczących samorządu terytorialnego:
• forma zakładu administracyjnego
• forma przedsiębiorstwa komunalnego

1. Samorządowe zakłady administracyjne.

2. Przedsiębiorstwa komunalne

3. Podstawowe obszary administracji świadczącej samorząd – gospodarka komunalna, pomoc społeczna, edukacja.

4. Prywatyzacja zadań administracji świadczącej

5. Zakres działalności gospodarczej samorządu terytorialnego

Do najczęściej stosowanych w praktyce form działań samorządu w obszarze świadczącym na rzecz obywatela należą:
• umowy cywilno-prawne, np. umowa o odbiór odpadów komunalnych, umowa o dostarczanie wody, odprowadzanie ścieków,
• działania społeczno-organizatorskie, np. organizacja imprezy kulturalnej, zawody sportowe, biblioteka gminna

1. Zadania z zakresu administracji świadczącej samorządu gminy

Zadania gminy o charakterze świadcząco –organizatorskim.
Zadania samorządu gminnego zostały przykładowo wymienione w art.7 u.s.g. Na podstawie tej regulacji możemy stwierdzić, iż do zadań świadczących gminy należą sprawy:
a) ochrona środowiska, przyrody, gospodarka wodna,
b) sprawy gminnych dróg, mostów, placów, organizacja ruchu drogowego
c) wodociągi, zaopatrzenie w wodę, kanalizacja, usuwanie ścieków komunalnych, zaopatrzenie w elektryczność, gaz,
d) działalność w zakresie telekomunikacji,
e) lokalny transport zbiorowy,
f) ochrona zdrowia
g) pomoc społeczna
h) gminne budownictwo mieszkaniowe
i) edukacja publiczna
j) zieleń gminna i zadrzewienia
k) sprawy targowisk i hal targowych
l) cmentarze gminne ochrona przeciwpożarowa, przeciwpowodziowa,
m) zapewnieni kobietom w ciąży pomocy medycznej, socjalnej i prawnej.

1. Zadania z zakresu administracji świadczącej samorządu powiatu

Zadania samorządu powiatowego o charakterze świadcząco –organizatorskim.
Zadania te zostały wyszczególnione w art.4 w ustawie o samorządzie powiatowym.
Do zadań świadczących samorządu powiatowego można zaliczyć:
a) edukacja
b) promocja i ochrona zdrowia
c) pomoc społeczna
d) wspieranie rodziny
e) wspieranie osób niepełnosprawnych
f) transport drogowy i drogi publiczne
g) kultura i ochrona nad zabytkami
h) kultura fizyczna i turystyka
i) gospodarka wodna, ochrona środowiska i przyrody
j) przeciwdziałaniu bezrobociu
k) ochrona praw konsumenta
l) utrzymanie powiatowych obiektów i urządzeń publicznych
m) działalność w zakresie telekomunikacji.

1. Zadania z zakresu administracji świadczącej samorządu województwa

Do zadań świadczących województwa należą:
a) edukacja publiczna i szkolnictwo wyższe
b) promocja i ochrona zdrowia
c) kultura, ochrona zabytków, opieka nad zabytkami,
d) pomoc społeczna
e) wspieranie rodziny, system pieczy zastępczej,
f) polityka prorodzinna,
g) ochrona środowiska
h) gospodarka wodna
i) ochrona przeciwpowodziowa,
j) transport zbiorowy i drogi publiczne
k) kultura fizyczna i turystyka
l) ochrona praw konsumentów
m) przeciwdziałanie bezrobociu
n) działalność w zakresie telekomunikacji.