Przedstaw plusy i minusy wprowadzenia ochrony jaka dają przepisy prawa własności intelektualnej, zaprezentuj własne stanowisko.

Jakub Ortmann
Kierunek: Zarządzanie, I rok, grupa 4

Numer albumu: 101213

WIPO – World Intellectual Property Organization. Jest to organizacja, której celem jest powiększanie wiedzy na temat własności intelektualnej. Organizacja ta również czuwa nad przestrzeganiem praw własności intelektualnej, a w tym także praw autorskich. Obecnie w tej organizacji znajdują się 184 państwa w tym także Polska. Owa organizacja stwierdza, iż własność intelektualna jest to zbiór praw, który nawiązuje do:
- Odkryć naukowych,
- Ochrony przed nieuczciwa konkurencją,

- Znaków towarowych,
- Dzieł literackich, naukowych czy artystycznych,

- Wynalazków.

Informowanie o prawach własności intelektualnej oraz jej ochronę zapewniają:
- Umowy międzynarodowe.
- Postanowienia indywidualnych umów.
- System prawa - przepisy UE i krajowe(patenty, znaki przemysłowe, znaki towarowe, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, licencje).

Do najważniejszych aktywów normatywnych można zaliczyć:
1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. (Dz. U. 1994 r. nr 24 poz. 83 z późniejszymi zmianami). Dzień w którym ustawa „weszła w życie” – 23.05. 1994 r.

2. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 roku o ochronie baz danych. (Dz. U. 2001 r. nr 128 poz. 1402 z późniejszymi zmianami). Dzień w którym ustawa „ weszła w życie” – 10. 11. 2002 r.

3. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – prawo własności przemysłowej. (Dz. U. 2000 r. nr 49 poz. 508 z późniejszymi zmianami). Dzień w którym ustawa „weszła w życie” – 22. 08. 2001 r.

4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. (Dz. U. 1993 r. nr 47 poz. 211 z późniejszymi zmianami).

5. Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. (Dz. U. 1997 r. nr 133 poz. 883 z późniejszymi zmianami).

6. Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych. (Dz. U. 1999 r. nr 11 poz. 95 z późniejszymi zmianami).

Jednym z najczęściej wykorzystywanych praw własności intelektualnej jest prawo autorskie. Prawo autorskie powiązane jest z samodzielną twórczością. Obejmuje wszystkie dziedziny związane z kreatywnością ( własną twórczością , tj. film, muzyka, fotografia, obraz, książka, jakiś wynalazek techniczny i wiele innych. ). Przechodząc do części praktycznej, mówi nam to, że każdy człowiek na tej planecie, może zastrzec sobie prawa do swojego wynalazku. Również, żeby czerpać korzyści ze swojego wynalazku nie trzeba być człowiekiem wykształconym czy także mieć skończone jakieś wyższe szkoły artystyczne.

Prawa autorskie dzielimy na:
1. Autorskie prawa osobiste chronią więź autora z utworem, która jest nieograniczona w czasie i nie podlega zrzeczeniu się przez autora. Jest to także przede wszystkim prawo do:
- Niezmiennością formy utworu oraz jego treści,

- Autorstwa utworu,

- Decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
- Nadzorem nad sposobem korzystania z utworu.

- Ochrony jego integralności

2. Autorskie prawa majątkowe, które wygasają po upływie 70 lat następujących po roku, w którym:
- Zmarł twórca,
- Zmarł ostatni człowiek, spośród osób: autor scenariusza, kompozytor utworu, autor dialogów, główny reżyser.

- Rozpowszechniono dzieło, do którego majątkowe prawa autorskie ma inna osoba, niż osoba uważana za twórcę.
- Po raz pierwszy udostępniono twórczość, którego autor nie jest znany.

Prawa te dotyczą:

- Wyłącznego prawa autora do korzystania ze swego dzieła,

- Praw do wynagrodzenia za owy utwór,

- Rozporządzania utworem.

3. Są również prawa pokrewne, które dotyczą wydań naukowych i krytycznych, które nie są utworami, a dotyczących twórczości, których ochrona już nie dotyczy.
Pisząc o prawach autorskich, nie mogę pominąć terminu ściśle związanego z nim. Otóż mowa jest o polu eksploatacyjnym praw autorskich. Pole eksploatacji w prawie autorskim jest uważane za sposób w jaki dany utwór ( twórczość) może być wykorzystywany. Według polskiego prawa autorskiego, autor jako jedyny ( możliwe wyjątki ) , może zezwalać na użycie swojego utworu na narzuconych przez swoją osobę pól eksploatacji.

Zadajmy sobie zatem jak uzyskać prawa autorskie? Prawa autorskie uzyskuje się, gdy dzieło podlega ochronie, nawet jeśli nie jest ukończony, od momentu „ustalenia”. Owe „ustalenie” jest, to taka forma utworu, z którą może zapoznać się osoba trzecia. Do takowej ochrony autorskiej nie trzeba spełniać jakiś specjalnych warunków. Oznacza to, że jeśli dany utwór zostanie „ustalony”, to również automatycznie zostaną do niego zastosowane przepisy o ustawie autorskiej. Reasumując, autor nie musi nigdzie rejestrować swojego dzieła czy płacić za takową ochronę. Jeżeli jednak twórca chce być reprezentantem organizacji zbiorowego zarządzania, to jest zmuszony spełnić warunki nałożone przez tę organizację.
Plusy prawa autorskiego:
- Ochrona twórców nowych dzieł od wielokrotnego powielania,

- Daje twórcy wyłączne prawo do jakiegokolwiek zysku,

- Motywuje do sprzedaży nowych dzieł ( Autor ma pewność, że te nie wypłyną i przyniosą zyski tylko jemu).

Minusy prawa autorskiego:
- Możliwość zniechęcenia autora do próby stworzenia czegoś ( Brak możliwości tworzenia czegoś na podstawie już istniejącego dzieła),

- Czasem przypadkowe naruszenie praw autorskich, może prowadzić do bardzo wielkich problemów.

- Z praw autorskich najczęściej najpierw korzystają duże firmy, korporacje, dopiero następnie pojedyncze osoby.
Monopol twórcy również dotyczy praw autorskich. Krótko mówiąc jest to prawo do danego utworu, tzn. daje nam możliwość rozporządzania nim na każdym polu eksploatacji oraz do otrzymywania wynagrodzeń za korzystanie z owego utworu.

Przed moim krótkim podsumowaniem, chciałbym przedstawić plusy i minusy wykorzystywania ochrony własności intelektualnej:
Plusy:
- Prawa autorskie,

- Ochrona patentowa ( prawo do korzystania z utworu w sposób zarobkowy),

- Zwalcza nieuczciwą konkurencję,

- Odnosi się do kreatywności ludzkiej.
Minusy:

- Mniejszy dostęp do wiedzy osób biednych,

- Darmowy dostęp powiększa ilość osób sięgających po dane dobro,

- Zmiana nawyków w społeczeństwie ( przykład: Próba wprowadzenia ACTA, która wprowadziła konflikt społeczny, który był niebezpieczny dla państwa).

Na zakończenie spróbuję odpowiedzieć na podstawowe pytanie. Czy ochrona własności intelektualnej jest nam potrzebna w XXI wieku? Moim skromnym zdaniem – W owych czasach jest nam bardzo potrzebna. Weźmy pod uwagę prawa autorskie, które dają twórcy bezpieczeństwo pod względem promowania swego utworu i zarabiania na nim. Co autor miałby z tego, gdyby coś wymyślił, a ktoś po prostu ukradłby mu to? Sądzę, że taki autor straciłby tylko zapał do dalszej pracy i wymyślaniem czegoś nowego, potrzebnego światu. Co prawda ochrona własności intelektualnej ma także swoje minusy. Czasem przez próbę narzucenia czegokolwiek społeczeństwu (np. próba wprowadzenia ACTA), mogą występować konflikty wewnętrzne w państwie, ale sądzę, że możliwości, które daje nam własność intelektualna „bije na głowę” owe minusy.

Literatura:

1. W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle, „ORGMASZ”, Warszawa 2005r.

2. W. Kotarba, Zarządzanie wiedzą chronioną w przedsiębiorstwie, Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle, „ORHMASZ”, Warszawa 2001r.

3. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (DZ.U. 1994 nr 24 poz. 83 z późn. zmianami.