Wykład II.

Pole percepcyjne.

Uwagę przyciąga:

- Niezwyczajność sytuacji.

- Ruch.

- Intensywność.

- Powtarzanie.

- Wyróżniający się kolor i inne.

Aspekty uwagi:

- Selektywność.

- Przeszukiwanie pola percepcyjnego.

- Przedłużona koncentracja uwagi ( czujność uwagi ).

- Podzielność uwagi.

- Przerzutność uwagi ( zdolność przełączania się między dwoma i więcej zdaniami ).

- System poznawczy człowieka ma ograniczoną zdolność przetwarzania informacji w tym samym czasie, dlatego albo redukuje ilość informacji do dalszego przetwarzania ( Selekcja źródła ) albo próbuje je godzić ( Podzielność, przerzutność ).

Informacje.

- Zbieramy informacje, przetwarzamy je, przechowujemy, interpretujemy za pomocą języka i nadajemy im pewną wartość – znaczenie, sens.

- Zasadniczą rolę odgrywa tutaj umysł ( ratio ).

Dzięki niemu człowiek uczy się generowania informacji oraz wiedzy. W procesie innowacyjnego i twórczego myślenia człowiek konstruuje przyrządy techniczne, tworzy dzieła sztuki, opracowuje systemy moralne i filozoficzne. Dzięki temu wychodzi poza posiadaną informacją, przekracza tym samym granicę swojego środowiska i rozwija kulturę – człowiek rozwija kulturę, a kultura rozwija człowieka.

Brak i nadmiar informacji.

Człowiek nie może egzystować bez świata zewnętrznego. Konieczny jest nam do życia metabolizm informacyjny i energetyczny. Pokazuje to wiele przykładów deprywacji ( niedosyt ).

Innym zjawiskiem jest nadmiar informacji, który może poprowadzić do przeciążenia informacyjnego. Naukowiec traci na poszukiwanie użytecznych danych 30-60 % swojego czasu.

W przypadku nadmiaru informacji jest ważna umiejętność selekcji czyli asymilacji tylko tych danych, które są użyteczne z punktu widzenia realizowanych celów i odrzucania informacji zbędnych.

Przy odpowiednim doborze literatury najlepiej patrzeć na:

- Raporty z badań.

- Nazwisko autora.

- Redakcję strony internetowej.

- Wyżej wymienione pozycje zawierają zawsze bibliografię i odnośniki do źródeł.

Spostrzeganie.

Spostrzeganie – proces aktywnej interpretacji danych zmysłowych z wykorzystaniem wskazówek kontekstualnych, nastawienia i wcześniej nabytej wiedzy. W wyniku percepcji dochodzi do rozpoznania obiektu ( np. jakiegoś przedmiotu ).

Spostrzeganie jako proces odgórny.

- Stałość spostrzegania ( stałość, wielkość, kształt, jasność, barwy ).

- Nastawienie.

- Złudzenia i błędy optyczne.

- Wpływ kontekstu na spostrzeganie.

Pamięć.

Na pamięć składają się trzy procesy pamięci:

- Zapamiętywanie ( mimowolne, dowolne ) szybkość zapamiętywania / zakres pamięci.

- Przechowywanie – magazynowanie zapamiętanego materiału .

- Przypominanie – Aktualizacja śladów pamięciowych, wydobywanie z pamięci przechowywanych informacji.

• Wszelkie zmiany zależą od pamięci.

• Pamięć jest zorganizowana w różne systemy.

• Systemy pamięci są rozproszone w całym mózgu.

• Stres powoduje nadmierne wydzielanie kortykoidów – to niszczy hipokamp i pogarsza zapamiętywanie.

Kortykoid – stres.

Rodzaje pamięci.

- Proceduralna ( nieuświadomiona, dotyczy przebiegów ruchu ) ( np. jazda na rowerze )

- Semantyczna – Wiedza ogólna.

- Epizodyczna ( Autobiograficzna ) – wiedza o przeżyciach.

Urazy mózgu mogą powodować zaburzenie np. tylko jednego rodzaju pamięci.

Rodzaje pamięci – podział ze względu na czas trwania śladów pamięciowych.

- Magazyn sensoryczny – bez przetwarzania informacji, a jedynie z transferem bodźców.

- Pamięć krótkotrwała – mała pojemność, trwa zazwyczaj od kilku do kilkudziesięciu minut.

- Długotrwała.

- Dostępna ( imię, nazwisko )

- Niedostępna.

- Wzrokowa, słuchowa, dotykowa.

Mnemotechniki – techniki poprawiające pamięć.

- Kategoryzowanie.

- Technika haków.

- Skojarzenia.

- Powtórki.

- Akronimy.

- Łańcuchowa metoda skojarzeń.

- Mapy myśli.

- Nauka notatek.

Zapominanie.

- Teoria interferencji – każdy nowy proces uczenia się ma ujemny wpływa na istniejącą zawartość pamięci.

- Represja ( Freud ) – wyparcia, przejęzyczenia.

- Zanik pamięci – amnezja wsteczna, następująca, dziecięca.

Wiedza potoczna.

- Wiedza zdroworozsądkowa pozwala odnieść sukces, ale nie daje odpowiedzi na pytania ‘ dlaczego ‘.

- Wiedza praktyczna pozwala na zaspokajanie potrzeb.

- Wiedza lokalna daje odpowiedzi prawdziwe jedynie na danym obszarze.

- Wiedza stereotypowa, naiwna, przyczynowo – skutkowa, pozbawiona refleksji, samo potwierdzająca się.

Pytania na egzamin:

- Co to jest uwaga?

- Co to jest deprywacja?