Decentralizację pojmuje się jako proces przekazywania zadań „w dół”. W decentralizacji, przekazaniu zadań towarzyszy względna samodzielność ich realizacji, tj. gdy nastąpi brak skrępowania w działaniu niższych szczebli przez organ wyższego stopnia.
Centralizacja – umieszczenie kompetencji do decydowania na wyższych szczeblach przy jednoczesnym ścisłym uzależnieniu szczebli niższych od szczebli wyższego stopnia – odwrotnie przy stosowaniu techniki decentralizacji
10. Kierownictwo w adm. publ.
Kierownictwo- kierowanie pewnym zespołem ludzi w danej jednostce organizacyjnej.
Funkcje kierownicze:
- planowanie
- organizowanie
- pobudzanie do działania
- kontrola
- koordynacja
Rodzaje kontroli:
- nadzór- terminu tego używa się zazwyczaj na oznaczenie kompetencji organu, polegających nie tylko na prawie badania działalności określonej jednostki organizacyjnej, ale również wkracza za pomocą środków władczych w celu usunięcia tych braków.
- inspekcja-terminu tego używa się dla oznaczenia kontroli przeprowadzonej na miejscu, przez wgląd bezpośredni w działalność kontrolowanej jednostki.
- rewizja- terminu tego używa się zazwyczaj do określenia kontroli rachunkowości danej jednostki, kontroli kasy albo też w innym znaczeniu.
- kontrola obywatelska(społeczna)- kontrola społeczna nad adm. będą takie formy kontroli, jak kontrola organizacji społecznych i kontrola obywatela przez składane skargi i wniosku jak tez przysługujące obywatelowi w postępowaniach sformalizowanych środki odwoławcze.
- kontrola zewnętrzna- do wykonania kontroli zewnętrznej powołany jest podmiot, stojący poza jednostką kontrolowaną i od niej organizacyjnie niezależny.
- kontrola wewnętrzna- kontrola przeprowadzana z racji zwierzchnictwa kierownika danej jednostki nad podwładnymi. W dużych instytucjach kierownictwo instytucji dysponuje niekiedy osobną komórką do spraw podległych pracowników danej jednostki. Organy wyższego stopnia już z racji podporządkowania im organów niższego stopnia dysponują kompetencjami kontroli wobec podległego im organizacyjnie aparatu.
-kontrola zawodowa- kontrola aparatu administracyjnego pod kątem uwzględniania w działaniu aparatu adm. elementów wiedzy, techniki itp.
-kontrola wstępna- polega na uzależnieniu od zgody organu kontrolującego pewnych działań, które ma podjąć organ kontrolowany.
-kontrola faktyczna- wykonana w toku działania kontrolowanego podmiotu.
-kontrola następna- dokonana po podjęciu działania przez podmiot kontrolowany.
Model państwa socjalnego.
Cechy:
1)aktywna rola admin. w sferze organizowania działań na rzecz dobra publ., powszechnego, interesu publ.
2)państwo dobrobytu
3)państwo i admin. ma być siłą aktywną, ma rozwijać działalność gosp. i ingerować tam gdzie kapitał prywatny nie może podołać zadaniom istotnym z punktu widzenia społeczeństwa i z punktu widzenia gospodarki
4)ma zapewniać opiekę zdrowotną
5)wprowadzać renty i ubezpieczenia np. na wypadek bezrobocia
6)zapewniać opiekę nad młodzieżą.
Jest to model admin., który przemija; państwo socjalne jest nadopiekuńcze, wyręcza obywatela; skutki: społeczeństwo staje się bierne, nieudolne, nieaktywne; niekontrolowany przyrost ludności
Podział terytorialny – to rozczłonkowanie przestrzeni państwa *dokonane z zamiarem trwałości *w odpowiednich formach prawnych *dla realizacji zadań państwa przez państwowe jednostki organizacyjne lub jednostki niepaństwowe. Funkcje podziału terytorialnego – uzyskanie określonego ładu przestrzennego w realizacji zadań państwowych przez terenowe organy państwa lub inne jednostki organizacyjne. Podział terytorialny jest pochodną zadań oraz struktury organów terenowych. Rodzaje podziałów terytorialnych - *podział zasadniczy (o charakterze podstawowym, został stworzony dla potrzeb organizacji ogólnej) *podział pomocniczy (ma na celu wprowadzenie pewnych zmian, uzupełnień do podziału zasadniczego, ma charakter pomocniczy) *podział specjalny (tworzony dla potrzeb działań administracji, które nie mogą prawidłowo funkcjonować w ramach podziału zasadniczego, organy administracji nie zespolonej). Zasady kształtowania podziału terytorialnego - *zasada ostatecznego środka i stabilizacji podziału terytorialnego *zasada korelacji i harmonizacji podziałów terytorialnych *zasada rozróżniania struktury podziału terytorialnego i struktury organów terenowych * zasada maksymalizacji wielkości jednostek podziału terytorialnego. Czynniki kształtujące podział terytorialny - *historyczne (oznacza że podział terytorialny powinien być zmieniony w ostateczności, może być modyfikowany) *infrastrukturalne (zmniejszenie liczby podziałów terytorialnych, oddziały powinny nawiązywać do podziału zasadniczego) *zakres zadań i kompetencji administracji terenowej poszczególnych szczebli (podział terytorialny jest stworzony dla potrzeb oddziałów terenowych) *koncepcje co do sposobu organizacji państwa (należy dążyć do tego by oddziały podziału terytorialnego były jak największe).