Cu rodzima | Cu | Galena | PbS | Osadowe powstawanie w wyniku nagromadzenia i osadzenia produktów wietrzenia starszych skał, jak również resztek roślinnych i zwierzęcych o różnym stopniu rozkładu. Mogę też tworzyć się w wyniku wytrącania z roztworów wodnych. Głównymi procesami uczestniczącymi w genezie tych skał są: wietrzenie, transport, sedymentacja, diageneza i erozja. Minerały wchodzące w skład skał osadowych są dwojakiego pochodzenia: Minerały allogeniczne – powstałe po za środowiskiem tworzenia się skał osadowych. Dostają się one do środowiska osadowego w wyniku mechanicznego wietrzenia skał starszych niż dany osad i przetransportowania do zbiornika sedymentacyjnego (występowały wcześniej w skałach magmowych, osadowych i metamorficznych) Minerały autogeniczne – powstałe w środowisku tworzenia się skał osadowych. Powstają one w wyniku bezpośredniego wytrącenia z roztworu, na skutek procesów biochemicznych lub w wyniku późniejszych przemian diagenetycznych w obrębie złożonego osadu. Niektóre minerały mogą występować w skałach osadowych zarówno, jako allo- jak i autogeniczne. Odnosi się to przede wszystkim do kwarcu, który nieraz w tej samej skale występuje w postaci allogenicznych ziaren oraz autogenicznego spoiwa (lepiszcza). Spośród minerałów skał magmowych i metamorficznych, minerałami allogenicznymi skał osadowych stają się te, które wykazują największą odporność na wietrzenie. Do najważniejszych minerałów autogenicznych należą: opal, kwarc, chalcedon, minerały ilaste, glaukonit, gibbsyt, diaspor, getyt, lepidokrokit, piryt, markasyt, kalcyt, dolomit, syderyt, apatyt, wiwianit, anhydryt, baryt, kizeryt, halit, sylwin, karnalit i kainit. |
---|---|---|---|---|
Chalkozyz | Cu2S | Sfaleryt Wurcyt |
α ZnS β ZnS |
|
Chalkopiryt | CuFeS2 | Cerusyt | PbCO3 | |
Bornit | Su5FeS4 | Smithsonit | ZnCO3 | |
Kowelin | CuS | Anglezyt | PbSO4 | |
Tetradryt-tennatyk | Cu12(Sb,As)4S13 | Cynkit | ZnO | |
Enargit | Cu2AsS4 | Min. siarczanowe: Gips, anhydryt, celestyn, baryt Klasy magmowych Klasa perydotytu – skały ultrazasadowe, nasycone krzemionką, oliwin, piroksen, hornblenda, chromit, magnetyt, ilmenit – tylko skały głębinowe Klasa gabra i bazaltu – skały zasadowe, nasycone krzemionką, plagioklazy, piroksen, (amfibol, oliwin – bardzo rzadko), minerały nieprzeźroczyste – skały głębinowe: gabro; skały wylewne: bazalt, melafir, diabaz Klasa diorytu i andezytu – skały obojętne, nasycone krzemionką, plagioklazy, andezyn – oligoklaz, hornblenda, piroksen, biotyt – głębinowe: dioryt; wylewne: andezyt Klasa granitu i ryolitu – skały kwaśne, przesycone krzemionką, plagioklazy, potasowe skalenie, biotyt, muskowit – głębinowe: granit; wylewne: ryolit Klasa syenitu i trachitu – skały obojętne, nasycone krzemionką Struktury w głębinowych –holokrystaliczna, fenokrystaliczna, nierównoziarnista, porfirowata, fenokrystaliczna- porfitowata Tekstury w wylewnych kierunkowa: równoległa,fluidalna potokowa. Porowata |
||
Malachit | Cu2[(OH)2|CO3] | |||
Azuryt | Cu3[(OH)2|CO3] | |||
Kupryt | Cu2O | |||
Tenoryt | CuO | |||
Chryzokola | Cu4[(OH)6|Si4O10] | |||
Brochantyt | Cu4[(OH)6|SO4] | |||
Ankeryt | Cu3[(OH)4|SO4] | |||
Atakamit | Cu(OH)3Cl | |||
Podział krzemianów-wyspowe, grupowe- dwukrzemiany –pierśćieniowe, łańcuchowe, wstęgowe, warstwowe, szkieletowe. Podział i szeregi izomorficzne skaleni. Skalenie należą do krzemianów przestrzennych. Tworzą dwa szeregi izomorficzne: Skalenie potasowo – sodowe (alkaliczne) (K, Na)[AlSi3O8] Sanidyn K[AlSi3O8] jednoskośny, wysokotemperaturowy Ortoklaz K[AlSi3O8] jednoskośny, średniotemperaturowy Mikroklin K[AlSi3O8] trójskośny, niskotemperaturowy Skalenie sodowo – wapniowe (plagioklazy) (Na,Ca)[Al(Al,Si)Si2O8] Albit (Ab)Na[AlSi3O8] 0-10% An Oligoklaz 10-30% An Andezyn 30-50% An Labrador 50-70% An Bytownit 70-90% An Anortyt (An) Ca[Al2Si2O8]90-100% minerały węglanowe pojedyncze ZCO3 Z – Ca, Mg, Fe, Mn/podwójne XY(CO3)2 x – Ca, Y – Mg, Fe2+, Mn Trygonalne: kalcyt, magnezyt, syderyt, smithsonit, dolomit Rombowe: aragonit, stroncjanit, witheryt Okruchowe podział Psefity (struktura psefitowa, czyli żwirowa) – gruz skalny, brekcja, żwir, zlepieniec (konglomerat) Psamity (struktura psamitowa, czyli pisakowa) – piaski, piaskowce, arkoza, szarogłaz, kwarcyty Aleuryty (struktura aleurytowa, czyli mułowa) – muły, mułowce, less;Pelity (struktura pelitowa, czyli iłowa) – lateryt, boksyt, terra rossa, glinki ogniotrwałe, bentonit, iły, ił pstry, ił warwowy, iłowiec, iłołupek (łupek ilasty), glina lodowcowa. |