Inulina (łac. inulinum) – polisacharyd zbudowany z około 30–35 cząsteczek monocukrów połączonych wiązaniami β-2,1-glikozydowymi w nierozgałęziony łańcuch. Należy do fruktanów, jest prebiotykiem. Jest białym proszkiem bez smaku, przypomina skrobię (inulinę nazywano "skrobią georginiową"). Jest materiałem zapasowym gromadzonym w wakuolach. Występuje: Łopian większy, karczoch Hiszpan. Dalia. Cykoria podró. Słonecz. Bulw. Oman większy. Wężymor czarny (korz), mniszek lekarski. Chromoplasty – barwne plastydy, nieaktywne w procesie fotosyntezy. Zawierają one barwniki karotenoidowe – żółty ksantofil i czerwony karoten. Nadają barwę kwiatom, owocom, a czasem również korzeniom (np. marchwi). Chromoplasty mogą powstawać z proplastydów, chloroplastów i leukoplastów. Powstawanie chromoplastów z chloroplastów jest zjawiskiem leżącym u podłoża tzw. dojrzewania owoców (np. pomidorów czy jabłek). Chloroplast (ciałko zieleni) – otoczone podwójną błoną białkowo-lipidową organellum komórkowe występujące u roślin i glonów eukariotycznych. Są rodzajem plastydów. Zawierają zielone barwniki chlorofile pochłaniające energię światła słonecznego potrzebną do fotosyntezy. W nich zachodzi przemiana dwutlenku węgla oraz wody z wykorzystaniem energii świetlnej w glukozę oraz tlen). Aleuron – białko wytwarzane przez rośliny jako substancja zapasowa. Występuje głównie w nasionach, zwykle w komórkach zewnętrznych bielma i jest wytworem protoplazmy komórek. Gromadzone jest w wakuolach. W miarę dojrzewania nasion wakuole z aleuronem stopniowo powiększają się, przekształcając się w ziarna aleuronowe. W dojrzałych nasionach ziarna aleuronowe wypełniają niemal całe wnętrze komórek. Protoplast - aktywna metabolicznie część komórki rośliny czyli część komórki bez ściany komórkowej. Protoplasty są zdolne do regeneracji ściany komórkowej i fuzji, przy czym są w stanie tworzyć mieszańce somatyczne między gatunkami niespokrewnionymi (np. protoplast marchwi zwyczajnej z limfocytem ludzkim). Składniki cytozol, cytoszkielet, centrole, rybosomy, jąderko, mikrociałka, jądro, mitochondriom, plastydy. Plastydy dzielą się na barwne i bezbarwne. To grupa organelli komórkowych charakterystycznych dla roślin wyższych. Ich nazwa wynika z możliwości przekształcenia się, w określonych warunkach, poszczególnych plastydów w inny typ. Wszystkie plastydy mają dyskowaty lub walcowaty kształt i otoczone są podwójną błoną biologiczną. PROPLASTYDY to młodociane for. Wszystk. Plastydów ETIOPLASTYDY to organella rozwijające się z proplastydów wtedy gdy roślina rozwija się bez dostępu do światła (w czasie etiolacji) LEUKOPLAS to struktury przeznaczone do magazynowania substancji zapasowych CHROMOPLASTY nadają barwy i CHLOROPLASTY to organella opow. Za samożywność roślin. Skrobia jest najważniejszym polisacharydem zapasowym u roślin, które magazynują go w owocach, nasionach, korzeniach w formie ziaren w liściach, bulwach, rdzeniu łodygi i kłączach. Szczególnie bogate w skrobię są ziarna zbóż i bulwy ziemniaka, a także kolby kukurydzy. Aparat Golgiego to organellum występujące niemal we wszystkich komórkach eukariotycznych, służące chemicznym modyfikacjom substancji zużywanych przez komórkę, bądź wydzielanych poza nią. Podstawową jednostką strukturalną aparatu Golgiego jest diktiosom. Dzieli się na biegun cis (formowania) i biegun trans (dojrzewania). W strukturach Golgiego odbywa się: --- sortowanie i dojrzewanie białek i lipidów; --- modyfikacje reszt cukrowych glikoprotein i glikolipidów ---synteza polisacharydów oraz mukopolisacharydów: glikozoaminoglikanów, hemicelulozy, pektyny. ŚCIANA KOMÓRKOWA Martwy składnik komórki, otoczka komórki o funkcji ochronnej i szkieletowej. Ściana komórkowa występuje u roślin, grzybów, bakterii i niektórych protistów. U każdej z tych grup jest zbudowana z innych substancji, np, u roślin celuloza i jej pochodne (hemiceluloza i pektyna) oraz lignina,. Ściana komórkowa leży na zewnątrz błony komórkowej. Funkcje ogranicza wzrost komórki, chroni przed urazami mech. I przed infekcjami bakt. I wirus. Zabezpiecza przed nadmier parowaniem Nadaje kszt i sztyw komórce. Chroni przed utrat wody, przepuszcz subst odż MODYFIKACJE INKRUSTACJA (odkładanie się do wewnątrz) Drewnienie (lignifikacja) – biol. proces inkrustacji ściany kom. drzewnikiem (ligniną), dzięki czemu ściana kom uzyskuje sztywność utrzymującą się nawet po obumarciu zawartości kom. Lignina odkłada się w przestrzeniach między elementami celulozy (mikrofibrylami i micelami). Mineralizacja - przesycanie solami wapnia u krasnorostów a krzemionką u traw i skrzypów ADKRUSTACJA (odkładanie się na zewnątrz) Korkowacenie (suberynizacja) to proces adkrustacji ściany komórkowej pokładem suberynowym. Polega na odkładaniu warstewek suberyny poprzedzielanych warstewkami wosków na wewnętrznej powierzchni ściany pierwotnej. Śluzowacenie śluz tworzy otoczki wokół komórek np. glonów, bakterii Kutynizacja zewnętrzną powierzchnię ścian komórki skórki pokrywa kutyna, zabezpieczająca roślinę przed utratą wody, (jest zjawiskiem pośrednim między adkrustacją a inkrustacją), Woskowacenie na zewnątrz ściany komórkowej odkłada się wosk w postaci szarobiałego nalotu (można to zaobserwować na skórce jabłek, śliw, winogron) Wakuole (wodniczki) struktury kom występujące u roślin i niektórych pierwotniaków oraz w kom zwierzęcych. W kom zwierzęcych występuje wiele małych wodniczek (wakuol), natomiast w roślinnych jedna lub kilka dużych. Zajmują do 90% komórki. Ze starzeniem się kom zachodzi proces rozrośnięcia się i zamienienia wakuoli w jedną wodniczkę. Skład Soku Komórk. Wypełniającego wakuolę ZW. NIEORG woda, jony: potasowe, jonowe, wapniowe, magnezowe, cynkowe, siarczanowe, fosforowe, chlorkowe. Kryształy szczawianu wapnia. ORG woln. Aminokwasy, białka, cukry, glikozydy, antocyjany